textr
stringlengths
4
300
رایانه یا کامپیوتِر دستگاهی الکترونیک است که می‌تواند برنامه‌ریزی شود تا دستورها و محاسبات ریاضیاتی و منطقی را به‌صورت خودکار از طریق برنامه‌نویسی انجام دهد. رایانه‌های نوین می‌توانند از مجموعهٔ بزرگی از دستورها (کد) به نام برنامه (نرم‌افزار) پیروی کنند، این امر به آن‌ها اجازه می‌دهد تا قابلیت انجا
شبکه عبارتست از مجموعه یا سیستم درون پیوندی (interconnected) انسانی یا فیزیکی که دسترسی به قابلیت یا توانایی خاصی را در محدوده‌ای از مکان و زمان فراهم می‌کند و در حالت مطلوب محدودیت مکانی و زمانی نیز ندارد. موارد زیر نمونه‌های انواع شبکه می‌باشند: شبکه‌های کامپیوتری: شبکه رایانه‌ای← مورد استفاده "
شبکه شخصی شبکه‌ای رایانه‌ای است که برای ارتباطات میان وسایل رایانه‌ای که اطراف یک فرد می‌باشند (مانند تلفنها و رایانه‌های جیبی (PDA) که به آن دستیار دیجیتالی شخصی نیز می‌گویند) بکار می‌رود. این که این وسایل ممکن است متعلق به آن فرد باشند یا خیر جای بحث خود را دارد. برد یک شبکه شخصی عموماً چند متر بی
شبکهٔ محلی یا شبکهٔ داخلی یا لَن - LAN یک شبکه رایانه‌ای است که محدوده کوچکی مانند یک خانه، یک دفتر کار یا گروهی از ساختمان‌ها را پوشش می‌دهد. در مقایسه با شبکه‌های گسترده (WAN) از مشخصات تعریف‌شده شبکه‌های محلی می‌توان به سرعت (نرخ انتقال) بسیار بالاتر آنها، محدوده جغرافیایی کوچکتر و عدم نیاز به خ
دریای عمان، خلیج عُمان، (نام‌های دیگر: دریای مَکران یا خلیج مَکران)، پهنه‌ای آبی و خلیجی است که از غرب به تنگه هرمز، خلیج فارس و امارات متحده عربی از شمال به ایران، از شرق به اقیانوس هند و از جنوب به کشور عمان محدود می‌شود. ۵۴۵ کیلومتر طول و ۱۸۱ هزار کیلومترمربع وسعت دارد. در جغرافیای اسلامی دریای ع
پان عربیسم (به عربی: الوحدة العربیة) یک ایدئولوژی است، که از اتحاد همه مردم عرب در یک دولت ملی واحد، متشکل از کشورهای عربی غرب آسیا و شمال آفریقا از اقیانوس اطلس تا دریای عرب، که نمایان‌گر جهان عرب است، حمایت می‌کند. این ایده ارتباط نزدیکی با ملی‌گرایی عربی دارد و بر این عقیده تأکید دارد که عرب‌ها ی
ارنست رادرفورد فیزیک‌دان برجسته هسته‌ای و برنده نوبل اهل نیوزیلند بود. ۱۹۱۱، او هسته اتم را کشف کرد. به‌پاس آن، او را پدر فیزیک هسته‌ای می‌نامند. عنصر رادرفوردیم به افتخار او نام‌گذاری شده‌است. از کارهای او، پیش‌نهاد نیمه عمر رادیواکتیو، کشف عنصر رادیواکتیو رادون، و جدا کردن تابش آلفا و بتا هنگام
مدل خواستیک (مدل کارخواه-کارساز یا مدل کلاینت-سرور) ، یک ساختار رایانش توزیع‌شده است که وظایف یا حجم کار را بین سرویس‌دهنده‌ها که سرور (کارساز) نامیده می‌شوند، و سرویس‌گیرنده‌ها که کارخواه نامیده می‌شوند، تقسیم می‌کند. یک برنامه کاربردی کارخواه-کارساز (Client-Server) تحت شبکه رایانه‌ای برنامه‌ای اس
معماری چندلایه (در مهندسی نرم‌افزار) برای آسانتر نمودن پردازش رایانه‌ای بکار می‌رود. این گونه معماری برای توصیف و تشریح فرایندی بکار می‌رود که در آن درجه‌ای از تفکیک میان اجزای گسسته بدست آمده باشد. این تفکیک توسط یک یا چند پیشکار نرم‌افزاری اعمال می‌شود. مثالی از آن کاربرد میان افزار برای افزایش به
مَزار شَریف مرکز ولایت بلخ در شمال افغانستان و چهارمین شهر بزرگ افغانستان پس از شهرهای کابل، هرات و قندهار است. مزار شریف، نام و جایگاه خود را پس از پیداشدن قبری منسوب به علی بن ابی‌طالب (یا امامزاده علی) یا زرتشت پیامبر در سده ۹ ق (۱۵م) و ایجاد مرقدی روی آن به‌دست‌آورد. این مکان به‌نام زیارت یا مزا
کانادا کشوری در شمال قاره آمریکای شمالی است که از ده استان و سه قلمرو تشکیل شده‌ است. این کشور از شرق تا اقیانوس اطلس، از غرب تا اقیانوس آرام و از شمال تا اقیانوس منجمد شمالی گسترده‌ است و از جنوب با ایالات متحده آمریکا همسایه است. کانادا با مساحت ۹٬۹۸۴٬۰۰۰ کیلومتر مربع، دومین کشور پهناور جهان از ن
استان تهران با وسعتی حدود ۱۳٬۶۸۸ کیلومتر مربّع از استان‌های مرکزی ایران در جنوب بخش مرکزی رشته کوه البرز قرار دارد. این استان از شمال به استان مازندران، از جنوب به استان قم، از جنوب‌غربی به استان مرکزی، از غرب به استان البرز و از شرق به استان سمنان محدود می‌شود. جمعیت این استان که پرجمعیت‌ترین استان
نیتروژِن یا اَزُت یکی از عنصرهای شیمیایی در جدول تناوبی است که نشان شیمیایی آن N و عدد اتمی آن ۷ است. نیتروژن معمولاً به صورت یک گاز، نافلز، دو اتمی بی اثر، بی‌رنگ، بی‌مزه و بی‌بو است که ۷۸٪ جو زمین را دربر گرفته و عنصر اصلی در بافت‌های زنده است. نیتروژن ترکیبات مهمی مانند آمونیاک، اسید نیتریک و
فلوئور (به ) عنصر شیمیایی است که در جدول تناوبی با نشان شیمیایی F و عدد اتمی ۹ یافت می‌شود. فلوئور یک عنصر یک ظرفیتی، هالوژن و زرد رنگ (زرد کم رنگ) است و از تمامی عناصر، الکترونگاتیو تر و واکنش‌پذیرتر است. نوع خالص آن بسیار خطرناک است و درصورت تماس با پوست، سوختگی‌های شیمیایی شدید ایجاد می‌کند. ویژ
رادون (به انگلیسی: Radon) یکی از عناصر شیمیایی جدول تناوبی است که نماد آن Rn و عدد اتمی آن ۸۶ است. این عنصر از گازهای نجیب و پرتوزا است که از فروپاشی رادیم به وجود می‌آید. رادون یکی از سنگین‌ترین گازها بوده و برای سلامتی مضر است. پایدارترین ایزوتوپ آن رادون-۲۲۲ است که نیمه عمرش برابر با ۳٫۸ روز می‌ب
سِریم عنصر شیمیایی است که در جدول تناوبی دارای نشان Ce و عدد اتمی ۵۸ است. خصوصیات قابل توجه سریم عنصر فلزی خاکستری رنگی است که به گروه لانتانیدها تعلق دارد. این عنصر در برخی از آلیاژهای غیرمتداول در طبیعت، به کار می‌رود و شکل اکسید شده آن در صنعت شیشه مورد استفاده قرار می‌گیرد. از نظر رنگ و درخشش
پولونیم یک عنصر شیمیایی با نماد Po و عدد اتمی ۸۴ است. این عنصر نایاب جزو شبه فلزات است و به شدت رادیو اکتیو و بدون هیچ گونه ایزوتوپ پایداری است، پولونیم از نظر شیمیایی شبیه به سلنیم و تلوریم می‌باشد، هرچند که ویژگی‌های فلزیش شبیه به همسایه‌های افقیش در جدول تناوبی: تالیم، سرب و بیسموت می‌باشد. به ع
سرعت برداری یک کمیّت اندازه‌گیری بُرداری، از مقدار و جهت جابجایی است. مقدار مطلق بزرگی سرعت، تندی نامیده می‌شود. سرعت را همچنین می‌توان به‌صورت نرخ جابجایی تعریف کرد. تعریف سرعت بُرداری در هر دو شاخهٔ مکانیک، میانگین تندی v یک جسم که در حال پیمودن مسافت r در مدت‌زمان t است، به‌وسیلهٔ فرمول سادهٔ
صَفّاریان دودمانی ایرانی‌تبار در سیستان بودند که بر گستره‌ای شامل بخش‌هایی از ایران، تاجیکستان، پاکستان، افغانستان، ازبکستان و ترکمنستان کنونی فرمانروایی می‌کردند. صفاریان نسب خود را به ساسانیان و از طریق آن به پادشاهان کیانی و پیشدادی می رساندند ، علاوه بر صفاریان خاندان‌های دیگری مثل سامانیان و آل
استان بوشهر از استان‌های جنوبی ایران و هفدهمین استان بزرگ کشور به لحاظ مساحت است که در حاشیه خلیج فارس قرار دارد. مرکز این استان بندر بوشهر است و شامل ۱۰ شهرستان، ۲۶ بخش، ۲۹ دهستان، ۴۰ شهر و حدود ۹۱۰ آبادی است. همچنین این استان دارای ۲۲ جزیره و شبه‌جزیره است و از دو بخش جلگه‌ای و کوهستانی تشکیل شده
استان اصفهان از استان‌های مرکزی ایران است که مرکز آن، شهر اصفهان است. این استان ششمین استان پهناور، سومین استان پرجمعیت ایران و رتبه اول شهرنشینی در کشور را دارد. این استان با مساحتی حدود ۱۰۶۷۸۶ کیلومترمربع بین ۳۰ درجه و ۴۳ دقیقه تا ۳۴ درجه و ۲۷ دقیقه عرض شمالی خط استوا و ۴۹ درجه و ۳۶ دقیقه تا ۵۵ در
استان سِمنان یکی از پهناورترین استان‌های کشور ایران است. شهر سمنان، مرکز و پرجمعیت‌ترین شهر این استان است. مساحت این استان برابر با ۹۷٬۴۹۱ کیلومتر مربع است که ۵٫۹ درصد مساحت کل کشور را شامل می‌شود و از نظر مساحت، هفتمین استان ایران محسوب می‌شود. این استان از جانب شمال به استان‌های خراسان شمالی، گلس
شاهنشاهی بویی یا بوئیان (۹۳۴ – ۱۰۵۵ م / ۳۱۳–۴۳۵ خ)، دودمانی ایرانی‌تبار از خاندان دیلمیان و شیعه‌مذهب در دوران پس از اسلام بودند که طی سالیانی در حدود ۱۲۰ سال در بخش شمالی، مرکزی، غربی و جنوبی ایران و بخش‌هایی از عراق و کویت فرمانروایی می‌کردند. آن‌ها از دیلمانِ لاهیجان در گیلان به پا خاسته بودند و
سلطنت غزنوی یا غَزنَویان (۹۷۷–۱۱۸۷ م) (۳۴۴ ه‍.ق - ۵۸۳ ه‍.ق) دودمانی تُرک‌تبار با فرهنگ ترکی-ایرانی و سنی‌مذهب بودند که در بخش‌های شرقی ایران بزرگ به ویژه فرارود و خراسان بزرگ بود. اما به عنوان مروج و ناشر اسلام مورد توجه و تأیید خلافت عباسی بود. شهرت این سلسله، بیشتر به خاطر فتوحاتی است که در هندوست
ابوعلی حسین بن عبدالله بن حسن بن علی بن سینا، مشهور به ابوعلیِ سینا، ابن سینا، پورسینا و شیخ الرئیس (۳۵۹–۲ تیر ۴۱۶ خورشیدی، ۹۸۰–۱۰۳۷ میلادی، ۳۷۰–۴۲۸ قمری)، همه‌چیزدان، پزشک، ریاضی‌دان، اخترشناس، فیزیک‌دان، شیمی‌دان، جغرافی‌دان، زمین‌شناس، شاعر، منطق‌دان، فیلسوف، موسیقی‌دان و دولت‌مرد ایرانی و از مشه
چنگیزخان (بین سال‌های ۱۱۵۵ تا ۱۱۶۲–۱۲۲۷)، با نام اصلی تموچین، مؤسس و اولین خاقان امپراتوری مغول بود که بعدها به بزرگ‌ترین امپراتوری‌های به هم پیوسته جهان در تاریخ تبدیل شد. او که بخش اعظم عمر خود را به اتحاد قبایل مغول گذراند، فتوحات مغول را توسعه داد و توانست بخش‌های زیادی از چین و آسیای مرکزی را ف
سیما بینا (زاده ۱۴ دی ۱۳۲۳) نوازنده، نقاش، پژوهشگر، آهنگساز و خوانندهٔ آوازها و ترانه‌های محلی ایرانی است. او از کودکی در کنار احمد بینا پدری که استاد موسیقی سنتی و شاعر و آهنگساز ترانه‌های اولیه او بود، رشد کرد. هر چند وی تحقیقات بسیاری در مورد موسیقی نواحی ایران داشته و چندین آواز از آنها را اجرا
شیمی آلی زیر مجموعه‌ای از دانش شیمی است که دربارهٔ ترکیبات کربن یا مواد آلی سخن می‌گوید، عنصر اصلی که با کربن ترکیبات آلی را تشکیل می‌دهند، هیدروژن است. در گذشته به موادی که ریشه گیاهی یا حیوانی داشتند، مواد آلی (ارگانیک) می‌گفتند اما امروزه مواد آلی را می‌توان از طریق روش‌های صنعتی و آزمایشگاهی و
جوجی خان پسر ارشد چنگیز خان بود و فقط یک خواهر داشت که از وی بزرگ‌تر بود. جوجی پس از فتح خوارزم به دشت قبچاق رفت و هنگامی که پدرش به زادگاهش برگشت پیش او رفت. جوجی خان پیش از فوت پدر، درگذشت. از وی هفت پسر ماند که یکی به نام برکه خان و دیگری باتو نام داشت. پس از جوجی باتو بجای پدر نشست و بقایای قپچ
جغتای یا چغتای یا چقتای پسر دوم چنگیز خان بود. مادر جغتای بورته دختر نویان از قوم مغولی قنقرات بود. جغتای بر اولوس‌های غربی امپراتوری چنگیزخان حکمرانی داشت. او یکی از جنگاورترین فرزندان و سپاهیان چنگیزخان بود و در فتح سرزمین‌های چین و ماچین و شهرهای نواحی خراسان از قبیل اترار، بناکت، خوارزم، گرگانج
بَدَخشان سرزمینی شامل پاره‌ای از شمال خاوری افغانستان و جنوب خاوری تاجیکستان می‌باشد. بدخشان در سروده‌های شاعران فارسی‌زبان به کیفیت «لعل» خویش معروف بوده‌است. ساکنان این منطقه را «تاجیکان» تشکیل داده و به زبان فارسی سخن می‌گویند. در «بدخشان» تاجیکستان زبان‌های دیگری به نام زبان‌های «پامیری» از خا
اوگتای، اوگتای قاآن یا اوگتای خان سومین پسر چنگیز خان بود، وی پسر بورته («یسونجین بیگی») اولین و محبوبترین زن از میان همسران چنگیزخان و بانوی اول مغولستان بود. چنگیزخان در هنگام مرگ اوگتای خان را به عنوان جانشین خویش تعیین کرد و پس از مرگ چنگیز خان شاهزادگان و نوه‌ها که از سوگواری فارغ شدند هریک به
تولی خان یا تولوی خان، پسر چهارم چنگیز خان که از برادران خود جوجی و جغتای و اوگتای کوچک‌تر بود و در دلاوری و قلعه گشایی و سپاهیگری مانند نداشت. هیچ‌یک از پسران و برادران چنگیز مانند وی لشکرکشی و فتوحات نکرده‌اند. چنگیز در اوایل میل داشت که او را به جانشینی تعیین کند اما بعد نظرش تغییر کرد و گفت که م
گویوک‌خان، کیوک‌خان (پیرامون ۱۲۰۶–۱۲۴۸ میلادی)، سومین خان مغول پسر اوگتای‌خان و نوهٔ چنگیزخان بود و از ۱۲۴۶ تا ۱۲۴۸ میلادی به‌مدت دو سال شاهی کرد. تخت‌نشینی اوگتای قاآن در ایام سلطنت خویش پسر بزرگ‌تر خود کوچو خان را که از توراکینا خاتون زاده شده بود به جانشینی تعیین کرده بود اما او در زمان حیات پد
بوم‌شناسی یا اِکولوژی (ترکیبی از کلمه به معنای «خانه» و پسوند به معنای «مطالعه») شاخه‌ای از زیست‌شناسی است که با الگوهای مکانی و زمانی توزیع و فراوانی جانداران سروکار دارد و بررسی‌هایش شامل علیت (علت و معلول) رویدادها نیز می‌گردد. موضوعات مورد علاقه در بوم‌شناسی شامل تنوع زیستی، توزیع، زیست‌توده
زبان‌شناسی علمی است که به مطالعه و بررسی روشمند زبان می‌پردازد. در واقع، زبان‌شناسی می‌کوشد تا به پرسش‌هایی بنیادین همچون «زبان چیست؟»، «زبان چگونه عمل می‌کند و از چه ساخت‌هایی تشکیل شده‌است؟»، «انسان‌ها چگونه با یکدیگر ارتباط برقرار می‌کنند؟»، «زبان آدمی با سامانهٔ ارتباطی دیگر جانوران چه تفاوتی د
دورنگار، نَمابَر یا فکس ؛ تصویری از یک مدرک (یک یا چند صفحه متن یا تصویر) را به دستگاه فکسِ دیگر می فرستد. این دستگاه تصویر مدارک فرستاده شده توسط دستگاه‌های فکسِ دیگر را هم چاپ می‌کند. ماشینی که تصویر را می فرستد الگوی نقاط روشن و تاریکِ مدرک را به سیگنالِ الکتریکی تبدیل می‌کند. این سیگنال از طری
گاهنامه، سالنما، سالنامه یا تقویم به محاسبه و نمایش یک‌دوره یا یک سال گفته می‌شود. پیرامون واژه واژهٔ تقویم معانی گوناگونی دارد: در لغت نامه دهخدا ذیل این کلمه معانی مختلفی آمده ‌است، از جمله: محاسبه کردن وقت‌ها، اوراقی چند که در آن حرکات کواکب و تأثیرات آن را نویسند، گاه‌شمار و … در قرآن «لقد
بارنتس ممکن است به یکی از این موارد اشاره کند: ویلم بارنتز، کاشف هلندی دریای بارنتز، بخشی از اقیانوس منجمد شمالی، در شمال نروژ و روسیه منطقه بارنتس، در کنارهٔ دریای بارنتس صفحه‌های ابهام‌زدایی صفحه‌های ابهام‌زدایی مکان‌ها صفحه‌های ابهام‌زدایی نام خانوادگی
منگوقاآن چهارمین خاقان حکومت مغول بود که بین سالهای ۱۲۵۱ تا ۱۲۵۹ و تا پایان زندگیش حکمرانی کرد. در زمان حکومت او، مغول‌ها سوریه و ایران را تصرف کردند. اوج مسیحیت در دوران منگو قاآن دوران فرمانروایی منگوقاآن را از نظر سیاسی که در برابر دنیای مسیحیت در پیش گرفته شده را می‌توان دنبالهٔ دوران کوتاه مد
عِراق با نام رسمی جمهوری عِراق (، )، کشوری فدرال در خاورمیانه و جنوب غربی آسیا است. پایتخت عراق، شهر بغداد است. عراق از جنوب با عربستان سعودی و کویت، از غرب با اردن و سوریه، از شمال با ترکیه و از شرق با ایران، همسایه است. عراق، همچنین در بخش جنوبی خود، مرز آبی کوچکی با خلیج فارس دارد. گستره عراق ۴۳
دل ایرانشهر نام سرزمین کنونی عراق در دوران ساسانیان بود. آسورستان یا آشورستان همان قلمروهای امپراتوری‌های آشور و بابل بود که توسط کوروش پادشاه هخامنشی به قلمروی ایران افزوده شد و یهودیانی که حدود سیصد سال در امپراتوری آشور که در تورات به نام دست عدالت خداوند خوانده شده به اسارت روزگار می‌گذراندند را
هوانوردی یا جابجایی هوایی (به انگلیسی:Aviation or air transportation) به فعالیت‌های مرتبط با پرواز مکانیکی و صنعت هواگردسازی گفته می‌شود. هواگردها به چند گونه بال‌ثابت (هواپیما) و بال‌گردنده (بالگرد) و نیز سبک‌تر از هوا مانند بالن و کشتی‌های هوایی تقسیم می‌شوند. هوانوردی را می‌توان به‌طور عمده به سه
هواگرد () وسیله‌ای است که می‌تواند به‌کمک هوای جو، پرواز کند. با این تعریف انواع وسائل پرنده مانند بالن و بادپر و بالگرد و حتی فضاپیما را می‌توان هواگرد نامید. هواگرد، برای غلبه بر نیروی جاذبه از نیروی ایستا یا نیروی پویا یک ماهی‌واره استفاده می‌نماید؛ و در اندک مواردی، از نیروی موتورهای جت استفاده
بادپَر یا گلایدر یک هواگرد بی‌موتور است که بدون استفاده از انرژی موتور به پرواز در می‌آید. در واقع چون این پرنده نیروی پیشران موتور ندارد؛ باید برای غلبه بر نیروی پسار و حفظ سرعت ثابت یک زاویه سرش منفی را به کار گیرد. به سخنی دیگر از مولفهٔ وزن خود برای غلبه بر اصطکاک کمک می‌گیرد. بال‌های این هواگر
فَرگَشت به‌معنی تغییر در خصوصیت‌های وراثتی جانداران در طول نسل‌های متوالی است. فرگشت بدان معناست که تمام جانداران با همهٔ تنوعی که دارند، از نیایی مشترک که حدود ۳٫۵ تا ۳٫۸ میلیارد سال پیش می‌زیسته، پدیدار گشته‌اند. مطالعهٔ علمی فرگشت از نیمهٔ سدهٔ نوزدهم میلادی آغاز شد، زمانی که پژوهش‌ها بروی سنگوا
مجسمه‌سازی، تندیسگری یا پیکرتراشی هنر همگذاری یا ریخت دادن به اشیا است و ممکن است در هر اندازه یا با هر سازمایه‌ای (مصالحی) یا تکنیکی انجام گیرد. به فرآورده‌های این هنر تندیس، پیکره یا مجسمه گفته می‌شود. هر پیکر سه بعدی که به منظور دارا بودن یک بیان هنری آفریده شده را می‌توان تندیس نامید. هر شکل‌داد
باغبانی دانش و فن بررسی و پژوهش در میوه‌شناسی، سبزی‌شناسی، گل‌شناسی، فضای سبز پارک‌ها و بوستان‌ها و محیط زیست و همچنین استفاده از محصولات باغبانی در صنایع غذایی است. باغبانی عبارت است از علم کاشت و پرورش گیاهان زینتی؛ گیاهان دارویی ودرختان میوه و طراحی فضای سبز فضای سبز یا همان Landscape engineerin
گُلشَنه‌ها یا گلجاها جعبه‌های بزرگ دارای خاک مناسب هستند که برای پرورش گل و گیاه به کار رفته و در محیط خانه، خیابان یا ایوانک‌ها و پشت پنجره‌ها به کار می‌روند. گلشنه از واژه‌های تصویب شده فرهنگستان زبان فارسی است. منابع انواع باغ باغبانی پدیدارهای باغ پنجره کشاورزی شهری مراقبت‌های باغبانی
پاسیو یا نورخان به حیاط خلوت بی سقف یا دارای سقف نورگذر و شیشه‌ای گفته می‌شود که معمولاً در میان خانه‌ها و کاشانه‌ها یا چسبیده به ساختمانهای مسکونی ساخته می‌شوند و در آنها گونه‌های گیاهی پرورش داده می‌شوند. به دیگر سخن، نورخان یک گلخانه درون-ساختمانی است. کارکرد نورخان در خانه بیشتر برای فراهم آورد
جُغرافیا (به عربی: الجغرافیا) یا ژِئوگرافی (به فرانسوی: géographie، ریشه آن از یونانی باستان: ، تلفظ: یِئوگرافیا) یا زمین‌نگاری، یک شاخه از علم است که خشکی‌ها، ویژگی‌ها، ساکنان و پدیده‌های زمین را مطالعه می‌کند. جغرافیا ارتباط گسترده‌ای با دیگر رشته‌های مرتبط در علوم اجتماعی و علوم طبیعی دارد. جغراف
زمین‌ساخت یا تکتونیک (Tectonics) یکی از شاخه‌های زمین‌شناسی است که به مطالعهٔ تغییرشکل پوستهٔ زمین بر اثر تنش‌ها و کرنش‌های وارده در طول دوران‌های مختلف زمین‌شناسی می‌پردازد. هدف اصلی این رشته توجیه هندسه و نحوهٔ پیدایش سازه‌ها و ساختارهای زمین‌شناسی مانند طاقدیس‌ها، گسل‌ها، درزه‌ها و ناودیس‌هاست. ا
هواچرخ. یا جایروکوپتر یا اتوجایرو یا جایروپلن (به اختصار جایرو) به هواگردی گفته می‌شود که پروانهٔ بزرگ آن بدون موتور باشد. هواچرخ در ظاهر همانند بالگرد است اما حرکت آن یا به‌وسیله یک پروانه موتوری یا یک کابل کششی صورت می‌گیرد. گذشتن هوا از پیرامون پروانهٔ بزرگ، باعث بلند شدن هواچرخ از زمین می‌گردد.
فرهنگستان یا آکادِمی مؤسسه ای پژوهشی یا آموزشی برای آموزش عالی، پژوهش، یا عضویت افتخاری است. اکنون در ایران چهار فرهنگستانِ فعال وجود دارد: فرهنگستان زبان و ادب فارسی، فرهنگستان علوم، فرهنگستان علوم پزشکی، و فرهنگستان هنر. ریشه‌شناسی فرهنگستان را در یونان باستان، «آکادِمیا» می‌گفتند. کاربرد این
در علوم کامپیوتر و رایانش، چند وظیفگی، اجرای همزمان چندین کار یا فرآیند در مدت زمان مشخص است. وظایف جدید می‌توانند کارهایی را که قبلاً شروع شده‌اند، قبل از پایان کار قطع کنند؛ به جای اینکه منتظر بمانند تا پایان یابد. در نتیجه، رایانه بخش‌هایی از چندین وظیفه را به روشی پخته شده اجرا می‌کند؛ در حالی ک
واژه آلفا به معنی‌های زیر بکار می‌رود: آلفا (حرف) نخستین حرف از حروف الفبای یونانی ذرات آلفا نام ذره‌ای در شیمی نام یک کانال تلویزیونی گجراتی جوخه آلفا، یکی از جوخه‌های ویژه روسیه سطح آلفا نوعی حالت نیمه هوشیاری توام با تمرکز در انسان به قوی ترین و بزرگ ترین گرگ گله (گرگ ماده و یا نر) گرگ آلفا
شمالگان یا سرزمین شمالگان ، به ناحیهٔ پیرامون قطب شمال، گفته می‌شود. شمالگان بخش‌هایی از روسیه، آلاسکا، کانادا، گرینلند، لاپلند و سوالبارد و نیز اقیانوس شمالگانی (اقیانوس منجمد شمالی) را دربر می‌گیرد. خط همدمای ۱۰ درجه سلسیوس معمولاً برای مشخص کردن مرز شمالگان در نظر گرفته می‌شود. البته ممکن‌است یک
واپاشی هسته‌ای (فروپاشی هسته‌ای)، فرایندی‌ست که در هستهٔ اتم‌های ناپایدار پرتوزا رخ می‌دهد و پرتوهایی تولید می‌کند که به آن‌ها پرتوهای رادیواکتیو می‌گویند. در اثر واپاشی هسته‌ای، پس از یک زمان تصادفی، هسته‌های بزرگ به هسته‌های کوچکتر و معمولاً پایدارتر تجزیه می‌شوند و ماده اولیه به تدریج از بین می‌ر
تابش فروسرخ یا مادون قرمز یا به کوتاهی IR، در علم فیزیک به قسمی از طیف امواج الکترومغناطیسی گفته می‌شود که طول موج آن‌ها بلندتر از نور مرئی و کوتاه‌تر از امواج رادیویی است. امواج مادون قرمز در بازهٔ فرکانسی ۳۰۰ گیگاهرتز تا ۴۲۸ تراهرتز و طول موج ۱ میلی‌متر تا ۷۰۰ نانومتر قرار می‌گیرند. امواج فروسرخ
روتور یا گاهی چرخانه، به بخش چرخندهٔ یک دستگاه یا ماشین می‌گویند. این چرخانه‌ها را می‌توان در دستگاه‌هایی مانند موتور، تلمبه یا بالگردها دید. به بخشی از دستگاه که نمی‌چرخد ایستانه می‌گویند. چرخانه از چندین قطعه مجزای باریک فولادی که میان‌شان میله‌هایی از مس یا آلومینیوم تعبیه شده ساخته شده‌است. د
ایستانه یا استاتور بخش ثابت یک دستگاه یا ماشین چرخنده است. برای نمونه می‌توان به پمپ و موتورهای الکتریکی اشاره کرد. البتّه به‌طور ویژه این وسیله در ماشین‌های الکتریکی اعم از الکتروموتورها یا مولدهای DC و AC استفاده می‌شود. بخش چرخنده دستگاه که چرخانه نامیده می‌شود معمولاً درون ایستانه می‌چرخد. اس
جنوبگان یا قاره جنوبگان قاره‌ای در قطب جنوب زمین است. این قاره سردترین جای زمین است و کمابیش همه سطح آن با یخ پوشیده شده‌است. جنوبگان پنجمین قاره بزرگ زمین پس از آسیا، آفریقا، آمریکای شمالی و آمریکای جنوبی است؛ ولی با این وجود کمترین جمعیت انسانی را میان همه قاره‌ها دارد. همچنین بلندترین میانگین بل
آبدَره یا فیورد شاخابهٔ باریک و ژرفی از دریا است که در خشکی پیش رفته باشد. آبدره معمولاً دارای دیواره‌های پرشیب و تندی است. این دیواره‌ها در پی زیر آب رفتن دامنه‌های کوه‌ها یا ادامه فرسایش یخچالی زیاد و عمیق شدن یک دره ساحلی تشکیل یافته‌است. پدیده آبدره در کرانه‌های نروژ بسیار دیده می‌شود. واژه ان
یَخسار انبوهه‌ای از یخ حاصل از یخچال طبیعی است که پهنهٔ پیرامون خود را بپوشاند و از ۵۰٬۰۰۰ کیلومتر مربع بزرگ‌تر باشد. یخسارها از جزیره‌های یخی یا یخچال‌ها بزرگ‌ترند. تنها یخسارهای موجود جنوبگان و گرینلند می‌باشند. در زمان‌های کهن، یخسار لارنتی بیشتر کانادا و شمال آمریکا را پوشانده بود. اصطلاحات کا
دوره یخچالی، دوره یخساری یا یخگیری به دوره‌ای گفته می‌شود که یک منطقه به وسیله یخچال یا یخسار پوشیده می‌شود. دوره یخچالی بازه زمانی در مقیاس هزاران سال در طی یک عصر یخبندان است که که دمای پایین و پیشروی یخچال‌های طبیعی شناخته می‌شود. از سوی دیگر دوره میان‌یخچالی به دوره‌ای گفته می‌شود که بین دو دور
یخچال‌شناسی ، دانش مطالعه یخچال‌های طبیعی در نواحی قطبی و کوهسارها یا به‌صورت کلی‌تر، مطالعه همه نمودهای یخ و پدیده‌های حاصل از آن در سطح زمین است و در آن، ویژگی‌های گوناگون آب در حالت جامد (برف و یخ) بررسی می‌شود. یخچال‌شناسی شاخه‌ای از علوم زمین و ترکیبی از دانش‌های ژئوفیزیک، زمین‌شناسی، جغرافیای
کوه یخ یا یخ‌کوه توده‌ای از آب شیرین یخ زده‌است که از انتهای یک یخچال یا کنارهٔ یک پهنهٔ یخی یخ‌تاق جدا شده و روی آب دریا شناور شده‌باشد. با ورود به آب‌های کم‌عمق، کوه یخ ممکن است در تماس با بستر دریا فرایند «خراش بستر دریا» را پدیدآورد. تقریباً ۹۱٪ از یک کوه یخ در زیر سطح آب قرار می‌گیرد. هنگامی ک
ولاپوک (Volapük) یک زبان ساختگی یا فراساخته است که در سال ۱۸۸۰ از سوی یوهان مارتین اشلیر (یا شله‌یر) کشیش کاتولیک آلمانی پدید آمد. این زبان بر واژگان ژرمنی ساده و دستوری منظم مبتنی است. ولاپوک امروزه کمابیش از میان رفته ولی در دههٔ ۱۸۸۰ در محفل‌های دانشگاهی آلمان ناموری بسزا یافته بود و گویا نزدیک
هواایستها هواگردهای سبکتر از هوا هستند. برای نمونه بالنها و کشتی‌های هوایی. شناوری یک هواایست در هوا به همان شیوه است که شناوری یک کشتی در آب یعنی با جایگزینی هوا در پیرامون وسیله با یک گاز سبکتر (هلیم یا هیدروژن) یا هوای داغ. تفاوت میان بالن و کشتی هوایی این است که کشتی هوایی سکان دارد و هدایت شون
هواناو یا هاورکرافت گونه‌ای شناور دریایی است که بر روی بالشتکی از هوای فشرده تکیه دارد. هواناو توانایی گذشتن از پهنه‌های گوناگون بر روی زمین و همچنین گذر از روی آب را دارد. هواناو، شناوری دومنظوره (آبی‌خاکی) است که به روش هوابرد و با استقرار روی بالشتکی از هوای فشرده به‌آسانی و با نیروی رانشِ نسبت
حوزهٔ علمیه یک نوع مدرسه علوم دینی در جهان اسلام و به ویژه در میان شیعیان است که در آن علوم اسلامی آموزش داده می‌شود. حوزه در اصطلاح شیعه به معنی مرکز علوم دینی یا به عبارت دیگر مرکز بررسی و پژوهش در فقه، اصول، حدیث و امور مربوط به تربیت مجتهد و مبلّغ در زمینه شریعت اسلام می‌باشد. اولین حوزه علمیه و
فیزیک (فارسی ایران) یا فِزیک (فارسی افغانستان) یا فیزیکَه (فارسی تاجیکستان) (به زبان یونانی به معنای طبیعت و φυσικῆ، «دانش طبیعت») علوم طبیعی مطالعهٔ ماده، حرکت و رفتار آن در فضا-زمان و جستارهای مرتبط انرژی و نیرو است. در زبان پارسی میانه (پهلوی) نام فیزیک «چهر شناسی» بوده است.در کل، فیزیک علم قوان
دین معمولاً به عنوان یک نظام اجتماعی-فرهنگی از رفتارها و اعمال تعیین شده، اخلاقیات، باورها، جهان بینی‌ها، متون، مکان‌های مقدس، پیشگویی‌ها یا سازمان‌ها تعریف می‌شود که عموماً بشریت را به عناصر ماوراء طبیعی، ماورایی و معنوی مرتبط می‌کند. با این حال، هیچ اجماع علمی در مورد اینکه چه چیزی دقیقاً یک دین ر
مراقبه یا درون‌پویی در اخلاق و عرفان اسلامی بخش مهمی از سیر و سلوک است که پس از توبه و مشارطه و پیش از محاسبه است. شیخ محمد بهاری دربارهٔ لفظ مراقبه می‌گوید: «مراقبه یعنی کشیک نفس را کشیدن که مبادا اعضا و جوارح را به خلاف وا دارد و عمر عزیز را که هر آنی از آن بیش از تمام دنیا و ما فیها قیمت دارد، ض
سیدارتا گَوتاما بودا (به هندی: गौतम बुद्ध) ریاضت‌کش و حکیمی بود که بر پایهٔ آموزش‌های وی، آیین و اندیشه فلسفی بودایی بنیان گذاشته شد. بودا میان سدهٔ چهارم و ششم پیش از میلاد در بخش خاوری هند باستان می‌زیسته‌است. بودا میان‌راهی را آموخت که حد فاصلی بود میان زیاده‌روی‌های نفسانی و ریاضت خواهی‌های شدی
آشوکا (به خط براهمی: 𑀅𑀲𑁄𑀓؛ سلطنت ۲۶۸ تا ۲۳۲ پیش از میلاد) پیرامون دو سده و نیم پس از بودا و شاهی از دودمان موریا بود که به کیش بودایی و آموزه‌های بودایی باورِ راستین یافت و همهٔ زندگی خود را وقف تحققِ عملیِ اصول آن نمود. موریاها به احتمال زیاد از تبار سکاهای ایرانی تبار بودند که از شمال به هند درآمد
وَجره‌یانه (Vajrayana) (در سانسکریت به معنای «راه و وسیلهٔ دست‌یابی از جنس آذرخش») که بودیسم تانتری نیز نامیده می‌شود، شاخه‌ای از بودیسم است. وجره‌یانه جنبه‌های صوفیانه دارد و خاستگاه آن از هند است. واژه وجره به معنی آذرخش و همچنین الماس است و استفاده از آن به «درخشان بودن و استوار بودن» اشاره دارد
ارمنستان (به ارمنی: Հայաստան، تلفظ: هایاستان) با نام رسمی جمهوری ارمنستان (Հայաստանի Հանրապետություն، هایاستانی هانراپِتوتیون) کشوری محصور در خشکی در قفقاز جنوبی، غرب آسیا است که در سرزمین کوهستانی ارمنستان واقع است. این کشور، از شمال با گرجستان، از شرق با جمهوری آذربایجان و قره باغ، از جنوب با ایرا
تاووش (به ارمنی: Տավուշի) یکی از استان‌های کشور ارمنستان است که در شمال شرقی این کشور واقع شده است. نام گذاری نام پیشین این شهر کاروانسرا بود که نامی است پارسی. ایجِوان هم واژه‌ای ارمنی به همان معنی کاروانسرا و ترجمه آن است. تاریخچه در روزگاران پیشین بخشی از ایالت اوتیک، ارمنستان بزرگ بود. منط
لوری از بزرگ‌ترین استان‌های ارمنستان است که در شمال این کشور واقع شده است و شهر وانادزور که سومین شهر بزرگ ارمنستان است مرکز این استان است. عوارض جغرافیایی کوه لالوار - ۲۵۴۴ متر - رشته‌کوه ویراهایوتس چاتین - ۲٬۲۴۴ متر - آچکاسار - ۳۱۹۶ متر - رودخانه زوراگت رود پامباک رود وانادزور - ۱۶ کیلوم
کوتایْک (, ) یکی از استان‌های کشور ارمنستان است که در مرکز این کشور واقع شده‌است. مرکز استان کوتایک شهر هرازدان است که رودخانه‌ای به همین نام هم از میان آن شهر می‌گذرد و بزرگترین شهر این استان آبوویان می‌باشد. کوتایک از شمال با استان لوری، از شمالشرقی با استان تاووش، از شرق با استان گغارکونیک، از
راه‌سَرا یا مُتِل به اقامتگاهی گفته می‌شود که درکنار جاده‌های کرانه‌ای، کوهستانی، جنگلی یا بیابانی احداث شده و اغلب، توقفگاه اتومبیل‌های مسافران در دیدرس آنها قرار دارد. در تعریف متل می‌توان گفت که «هتلی است که در آن مسافران می‌توانند با خودروی شخصی وارد شده و حتی خودرو را مقابل درِ اتاق خود پارک ن
شیراک () یکی از استان‌های ارمنستان است که در شمال غربی این کشور واقع شده و با ترکیه در غرب و گرجستان در شمال هم‌مرز است. استان شیراک ۲۵۲ هزار نفر جمعیت دارد. مرکز و بزرگترین شهر این استان شهر گیومری است. این استان هم بخش‌هایی نیمه‌بیابانی دارد و هم در قسمت‌هایی علفزار کوهستانی یا پوشش گیاهی کوهستانی
کانتینر حمل و نقل جعبه فلزی بزرگی است با ابعاد استاندارد که کالا در آن قرار داده می‌شود و آن را به وسیله قطار یا کشتی یا هواپیما یا کامیون حمل می‌کنند؛ این واژه به کامیونی که چنین جعبه‌ای را حمل می‌کند نیز گفته می‌شود. ترابری به‌وسیله بارگنج‌ها را بارگنج‌بری (Containerization) می‌نامند. بارگنج بری
کیهان‌زایی یا کوسموگونی شاخه‌ای از اخترفیزیک است که به بررسی خاستگاه و ساختار کیهان در مقیاس گسترده می‌پردازد. طرح و توسعه یک مدل نظری کامل، مستلزم بهره‌گیری از دو شاخهٔ فلسفه علم و معرفت‌شناسی است. منابع افسانه‌های آفرینش فلسفه طبیعی کیهان‌شناسی کیهان‌زایی مقاله‌های برچسب‌دار فلسفه واژگان فلسفی
قارّه توده بزرگ، پیوسته و جزیره‌مانندی است که بیشتر آن از آب پوشیده نشده و حومه آن زیر سطح اقیانوس است. البته دو قاره آسیا و اروپا به هم چسبیده‌اند و تنها با رشته‌کوه اورال از هم جدا می‌شوند. گاهی این دو قاره به عنوان یک قاره در نظر گرفته می‌شوند که به آن اوراسیا می‌گویند. در دوران باستان جایگاه و
زمین‌شناسی یا ژئولوژی علم مطالعه زمین، مواد سازنده آن، ساختار مواد آن و فرایندهایی را که بر روی آن عمل می‌کنند است. زمین‌شناسی یکی از شش علوم پایه اصلی (بقیه شامل ریاضیات، فیزیک، شیمی، زیست‌شناسی و نجوم) می‌باشد. بخش مهمی از زمین‌شناسی مطالعه چگونگی تغییر مواد، ساختارها، فرایندها و ارگانیسم‌های زمی
با سنگ‌شناسی اشتباه نشود صخره‌شناسی یا سنگ‌شناسی یا لیتولوژی بخشی از زمین‌شناسی است که به بررسی و پژوهش در خاستگاه ساختار، ویژگیها و تاریخ سنگ‌های لایه جامد زمین می‌پردازد. سنگ‌شناسی دارای دو بخش عمده‌است: سنگ نگاری سنگزایی جستارهای وابسته سنگ‌شناسی دگرگونی سنگ‌شناسی آذرین سنگ‌شناسی رسوبی
سنگپوز عبارت است از بخشی از خشکی که در دریا، دریاچه، یا هر پدیدهٔ آبی دیگری پیش رفته باشد. بیشتر سنگپوزها از یک سنگ سخت تشکیل شده‌اند. که بخش‌های نرمتر در گذر زمان فرسایش یافته و فقط بخش‌های سخت‌تر باقی مانده است. در طول تاریخ قلعه‌های زیادی بر روی دماغه‌ها ساخته شده‌اند، زیرا قابلیت دفاعی ذاتی دار
سنگ گرانیت یا سنگ خارا (به فرانسوی : granit؛ به لاتین: granum) به معنای «خرمنی از دانه‌های درشت رنگی» یکی از فراوان‌ترین سنگ‌های آذرین و از مستحکم‌ترین سنگ‌های ساختمانی است که از سردشدن تدریجی مواد مذاب به وجود می‌آید. ساختار تشکیل دهنده این سنگ عمدتاً بلور کانی‌های کوارتز و فلدسپات است. ابعاد این ب
رَقص یا وَشت، کنشی است انسانی بر مبنای حس و حرکت جهت ابراز حسی پرشور و فزاینده برای دنیای پیرامون که بیان‌کننده یک حالت، تجربه یا درک باشد. رقص می‌تواند در یک محیط اجرایی، روحانی یا اجتماعی اجرا شود. رقص یکی از رشته‌های هنرهای نمایشی و از هنرهای هفتگانه به‌شمار می‌آید که متشکل از مجموعه حرکات هدفمن
رقص‌نگاری، طراحی رقص یا کُرِئوگرافی به طراحی حرکات هماهنگ و موزون بازیگران در نمایش گویند. به شخصی که این کار را می‌کند رقص‌نگارگر، طراح رقص یا کرئوگرافر گویند. رقص‌نگاری هنر طراحی، ترکیب‌بندی و ترتیب دادن رقص است که در چارچوب یک ساختار برنامه‌ریزی‌ شده و معین حرکات بدنی را نمایش می‌دهد. رقص‌ نگا
تئاتر یا نمایش (به انگلیسی: Theatre) یکی از شاخه‌های هنرهای نمایشی است که داستانی را در برابر تماشاگران نمایش می‌دهد. به جز نوع معیار گفتار دراماتیک، تئاتر انواع دیگری نیز دارد؛ مانند اپرا، باله، کابوکی، موزیکال، خیمه شب بازی، پانتومیم، تئاترخیابانی و تئاترشورایی. مهد تمدن و پیدایش نمایش یا تئاتر
مِعماری یا مهرازی، فرایند برنامه‌ریزی، طراحی و ساخت ساختمان‌ها و دیگر سازه‌ها می‌باشد. معماری را همچنین می‌توان هنر و علم طراحی ساختمان‌هایی در نظر گرفت که در آن ویژگی‌هایی از قبیل زیبایی، هندسه، قدرت عاطفی و معنوی، محتوای هوشمندانه و پیچیدگی، کیفیت ساخت، راحتی، مصالح بادوام و دلپذیر، رنگ‌آمیزی و تز
کلمه یا گروه کلماتی هستند که روی دادن امری، یا واقع شدن حالتی را در یکی از زمان های(گذشته،حال،آینده) به شخص نسبت می دهند. فعل به بخشی از جمله گفته می‌شود که نشان دهنده کار انجام شده یا یک رویداد یا یک حالت باشد. (مانند است، بود، شد، خواند، برد، بود). فعل همیشه مهم‌ترین(هسته)بخش جمله است. هر فعل در
باستان‌شناسی یا آرکِئولوژی شاخه‌ای از علوم اجتماعی است که به بررسی گذشته با استفاده از مدارک مادی می‌پردازد. قلمرو باستان‌شناسی از گذشته تا حال را دربرمی‌گیرد. چون همه رویدادها بی‌درنگ پس از رخ دادن، به بخشی از گذشته بدل می‌شود. منابع اطلاعاتی باستان‌شناسی از داده‌های مادی (یا دیگر داده‌هایی) تشکیل
مِهرپرستی یا آیین مهر یا میترائیسم یک آیین ایرانی بود که بر پایه پرستش «میترا» (در پارسی میانه «مهر») بنیان نهاده شد. میثرِه یا مهر از ایزدان کهن ایرانی است که در ایران باستان، از دوران پیش از آیین زرتشت تا پایان دوران ساسانی، به عنوان ایزد عهد و پیمان، روشنایی، جنگاوری، پاکی و ناآلودگی مورد پرستش ب
فناوری یا تِکنولوژی مجموع تکنیک‌ها، مهارت‌ها، روش‌ها و فرایندهایی است که در تولید کالاها یا خدمات یا تحقق اهداف مانند تحقیقات علمی استفاده می‌شود. فناوری می‌تواند دانش تکنیک‌ها، فرایندها و مواردی از این دست باشد، یا می‌تواند در ماشین‌ها تعبیه شود تا بدون اطلاع دقیق از عملکرد آنها، امکان کار را فراه
آرماویر (به روسی: Армави́р) شهری است در سرزمین کراسنودار روسیه. جمعیت آن در سال ۲۰۰۲ برابر با ۱۹۳٬۹۶۴ بوده و در سمت چپ رودخانه کوبان واقع شده‌است. در کیلومتری شمال آرماویر، مرکز استان آرماویر واقع شده‌است. آرماویر قبلاً دومین مرکز صنعتی سرزمین کراسنودار، پس از شهر کراسنودار بود. شهر آرماویر در شرق
آموزِش فرایند تسهیل یادگیری، یا کسب دانش، مهارت، ارزش، اخلاق، اعتقادات و عادت‌ها است. روش‌های آموزش شامل تدریس، آموزش عملی، داستان گویی، بحث و پژوهش هدایت شده‌ است. آموزش غالباً تحت راهنمایی مربیان انجام می‌شود، اما فراگیران می‌توانند خود را نیز آموزش دهند. آموزش می‌تواند در شرایط رسمی یا غیررسمی ان