| Book,Page,LineNumber,Text | |
| 34,0040,001,จักรพรรดินั้นให้หมุนไปแล้วอย่างนั้น เป็นของอันมนุษย์คนไหน ให้หมุนกลับ | |
| 34,0040,002,ไม่ได้. บทว่า <B>เกนจิ มนุสฺสภูเตน</B> ความว่า ธรรมดาเทวดาทั้งหลายย่อม | |
| 34,0040,003,ทำสิ่งที่คนปรารถนา ๆ ได้ สำเร็จสมปรารถนา เพราะฉะนั้น พระผู้มีพระ- | |
| 34,0040,004,ภาคเจ้าจึงตรัสว่า <B>มนุสฺสภูเตน</B> ดังนี้ โดยไม่ทรงรวมถึงเทวดาเหล่านั้นด้วย. | |
| 34,0040,005,บทว่า <B>ปจฺจตฺถเกน</B> ได้แก่ ข้าศึก อธิบายว่า เป็นศัตรูเฉพาะหน้า. | |
| 34,0040,006,บทว่า <B>ธมฺมิโก</B> ความว่า พระเจ้าจักรพรรดิทรงเป็นธัมมิกะ ด้วย | |
| 34,0040,007,อำนาจกุศลธรรมบถ ๑๐ ส่วนพระตถาคตทรงเป็นธัมมิกะด้วยอำนาจโลกุตร | |
| 34,0040,008,ธรรม ๙. บทว่า <B>ธมฺมราชา</B> ความว่า พระตถาคตชื่อว่าเป็นธรรมราชาเพราะ | |
| 34,0040,009,หมายความว่า ทำมหาชนให้ยินดี ด้วยโลกุตรธรรม ๙. บทว่า <B>ธมฺมํเยว</B> | |
| 34,0040,010,ความว่า พระตถาคตทรงอาศัยโลกุตรธรรม ๙ นั่นแล สักการะธรรมนั้น | |
| 34,0040,011,เคารพธรรมนั้น นอบน้อมธรรมนั้น. ธรรมของพระตถาคตนั้นแลชื่อว่าเป็น | |
| 34,0040,012,ธงชัย เพราะหมายความว่าอยู่สูง เพราะเหตุนั้น พระตถาคตนั้น จึงชื่อว่ามี | |
| 34,0040,013,ธรรมเป็นธงชัย. ธรรมนั้นแล ของพระตถาคตนั้น เป็นตรา เพราะ | |
| 34,0040,014,เหตุนั้น พระตถาคตนั้น จึงชื่อว่า มีธรรมเป็นตรา. พระตถาคตชื่อว่า | |
| 34,0040,015,<B>ธัมมาธิปเตยยะ</B> เพราะหมายความว่า ทรงทำธรรมให้เป็นอธิบดี คือให้เป็น | |
| 34,0040,016,ใหญ่อยู่. บทว่า <B>ธมฺมิกํ รกฺขาวรณคุตฺตึ</B> ความว่า การรักษา การป้องกัน | |
| 34,0040,017,และการคุ้มครองที่ให้ <B>โลกิยธรรม</B> และ <B>โลกุตรธรรม</B>. บทว่า <B>สํวิทหติ</B> | |
| 34,0040,018,ได้แก่ทรงวาง คือ ทรงบัญญัติ. บทว่า <B>เอวรูปํ</B> ความว่า บุคคลไม่ควรเสพ | |
| 34,0040,019,ทุจริต ๓ อย่าง แต่ควรเสพ สุจริต.* ในทุกบท ก็พึงทราบ อรรถาธิบาย | |
| 34,0040,020,อย่างนี้. | |
| 34,0040,021,บทว่า <B>สํวิทหิตฺวา</B> ได้แก่ ทรงวางไว้ คือ ตรัสบอก. บทว่า | |
| 34,0040,022,<B>ธมฺเมเนว อนุตฺตรํ ธมฺมจกฺกํ ปวตฺเตติ</B> ความว่า พระตถาคตทรงหมุน | |