diff --git "a/wmt19/dev/kk-en.jsonl" "b/wmt19/dev/kk-en.jsonl"
deleted file mode 100644--- "a/wmt19/dev/kk-en.jsonl"
+++ /dev/null
@@ -1,2066 +0,0 @@
-{"translation": {"kk": "Ақша-несие саясатының сценарийін қайта жазсақ", "en": ["Rewriting the Monetary-Policy Script"]}}
-{"translation": {"kk": "МЮНХЕН – Әлемнің ең ірі орталық банктері инфляцияны ауыздықтап, өсімді ұлғайту үшін қашанғы қатаң ережелерге сүйене бермек?", "en": ["MUNICH – How long will major central banks blindly rely on rigid rules to control inflation and stimulate growth?"]}}
-{"translation": {"kk": "Епті ақша-несие саясатының жақсы жақтарын ескере келе орталық банктер бейімделгіштікке де мән бере бастауы қажет.", "en": ["Given the clear benefits of nimble monetary policy, central bankers need to open their eyes to the possibilities that flexibility affords."]}}
-{"translation": {"kk": "Ақша-несие саясатын жасаушылардың қалыптасқан дәстүрі – егер инфляция ресми болжалған диапазоннан көп уақыт төмен тұрса, қысқа мерзімді пайыздық үстемелер шығындар мен инвестицияға серпін беретіндей деңгейде белгіленуі керек.", "en": ["The rule of thumb for monetary policymakers has long been that if inflation is below official target ranges, short-term interest rates should be set at a level that spurs spending and investment."]}}
-{"translation": {"kk": "Бұл тәсілдің ерекшелігі – пайыздық үстемелер нөлге жақындағанда орталық банктердің сұранысты арттыру үшін активтерді сатып алу бағдарламаларын іске қосудан басқа амалы қалмайды.", "en": ["This approach has meant that once interest rates reach or approach zero, central banks have little choice but to activate large asset-purchase programs that are supposed to stimulate demand."]}}
-{"translation": {"kk": "Егер жағдай соған жетсе, саяси шешім қабылдаушылар жаңа Кейнс экономикалық моделі негізіндегі белгілі сценарийлер бойынша дефолт жариялайды.", "en": ["When circumstances call for it, policymakers default to the predetermined scripts of neo-Keynesian economic models."]}}
-{"translation": {"kk": "Бірақ өте көп жағдайда бұл сценарийлер бізді шатастырады, себебі ақша-кредит саясатының сұраныс пен инфляцияға ықпалын өлшеуге және болжауға болады деп ойлайды.", "en": ["But in too many cases, those scripts have led us astray, because they assume that monetary policy has a measurable and foreseeable impact on demand and inflation."]}}
-{"translation": {"kk": "Бірақ бұл тұжырымды жоққа шығаратын себептер жеткілікті.", "en": ["There is plenty of reason to question this assumption."]}}
-{"translation": {"kk": "Біріншіден, отбасылар пайыздық үстеме тым төмен болса да, ақшаны аз сақтап, көп жұмсаған жоқ.", "en": ["For starters, households have not responded to ultra-low interest rates by saving less and spending more."]}}
-{"translation": {"kk": "Ақша жинау табыс келтірмейтін болса, адамдар қымбат заттар сатып ала бермейді, немесе кейін болатын зейнеттік демалысына ақша жинамайды.", "en": ["If savings no longer yield a return, people can’t afford big-ticket items or pay for retirement down the road."]}}
-{"translation": {"kk": "Дәл сол сияқты тәуекел өте көп болғандықтан, компаниялар да әрі-сәрі күйде тұр, капиталдың бұрын болмаған деңгейге дейін арзандауы оларды көбірек инвестиция салуға итермелеген жоқ.", "en": ["Likewise, companies today are faced with so much uncertainty and so many risks that ever-lower costs of capital have not enticed them to invest more."]}}
-{"translation": {"kk": "Осы мәліметтерге қарамастан, ақша-несие саясатын жасаушылардың бұрыннан бар формулаларға неліктен сүйене беретінін түсіну оңай.", "en": ["It’s easy to see why, despite the data, predetermined formulas are attractive to monetary policymakers. The prevailing wisdom holds that in order to return the inflation rate to a preferred level, any slack in the economy must be eliminated."]}}
-{"translation": {"kk": "Белгілі қағидаға с��йенсек, инфляция деңгейін лайықты деңгейге жеткізу үшін экономикадағы олқылықтардың барлығы түзетілуі керек.", "en": ["This requires pushing interest rates as low as possible, and when these policies have run their course (such as when rates dip toward the negative), unconventional instruments like “quantitative easing” must be deployed to revive growth and inflation."]}}
-{"translation": {"kk": "Бұл пайыздық мөлшерлемені мейлінше төмендетуді талап етеді, ал бұл саясат жүзеге асырылғанда (мөлшерлемелер минусқа дейін түсіп кеткенде) өсім мен инфляцияны қайта қалпына келтіру үшін «сандық жеңілдету» сияқты әдеттегіден тыс құралдарды қолдану қажет. Бұл парадигманы жұрттың бәрі қабылдағаны, әрі орталық банктердің шешім қабылдауына негіз болатын модельдердің күрделі болатыны сондай, оған күмәнданатындар өте сирек.", "en": ["The paradigm has become so universally accepted – and the model simulations underpinning central banks’ decisions have become so complex – that few are willing to question it."]}}
-{"translation": {"kk": "Жекелеген орталық банктер мен экономистер үшін бұл – қасиетті нәрсені қорлау болар еді.", "en": ["For individual central banks or economists, to do so would be sacrilege."]}}
-{"translation": {"kk": "Орталық банктер бұл саясаттың экономикалық шығындарын, атап айтқанда қаржы нарықтарының шектен тыс толып кетуі, жинақтаушы зейнетақы жүйелеріндегі қаржылық жыртықтарды жамау қажеттігі, байлар мен кедейлер арасында теңсіздіктің артуы сияқты мәселелерін толық жоққа шығармайды.", "en": ["Central banks do not completely deny the economic costs that these policies imply: exuberance in financial markets, financing gaps in funded pension systems, and deeper wealth inequality, to name just a few."]}}
-{"translation": {"kk": "Бірақ инфляцияның нақты белгіленген межесіне жету үшін бұл – оңтайлы баға.", "en": ["But these costs are deemed an acceptable price to pay to reach the clearly defined inflation level."]}}
-{"translation": {"kk": "Бірақ, соңғы жылдары жүргізілген саясат материалдық емес активтерге орын қалдырмады, тұрақсыз саяси жағдай, геосаяси тартыстар, қаржы нарықтарындағы тәуекелдің артуы – бұлар модельді бағытынан тайдыруы мүмкін.", "en": ["Yet the policies pursued in recent years have given no room for the intangibles – unstable political environments, geopolitical tremors, or rising risks on financial markets – that can send models off course."]}}
-{"translation": {"kk": "2008 жылғы дағдарыс дәлелдегеніндей, тәуекелді қалыпты нормада белгілеудің өзі іске алғысыз болып қалды.", "en": ["As the 2008 financial crisis illustrated, the normal distribution of risk was useless for predictions."]}}
-{"translation": {"kk": "Кейнс белгісіздік тұтынушы мен инвестордың үмітін азайтатындай күшті болса, онда ақша-несие саясаты тиімсіз болып қалады дегенді айтудан шаршаған емес.", "en": ["Keynes never tired of arguing that monetary policy becomes ineffective if uncertainty is sufficient to destabilize the expectations of consumers and investors."]}}
-{"translation": {"kk": "Өлім жазасы Бангладештегі есірткі саудасын тоқтатпайды", "en": ["Bangladesh’s Deadly War on Drugs"]}}
-{"translation": {"kk": "ЛОНДОН – Аудионың сапасы нашар, атылған оқтың үні қатты естіледі, сонда да Экрамул Хактың даусын жазбай танисың. Бангладештің оңтүстік-шығысында тұратын мемлекеттік қызметкер Хакты мамырдың 26-сында әйелімен телефонмен сөйлесіп тұрған кезінде полиция атып өлтірген.", "en": ["LONDON – The audio quality is poor and the sound of gunshots muffled, but the agony in Ekramul Haque’s voice is unmistakable. On May 26, while speaking with his family by phone, Haque, an elected official in southern Bangladesh, was gunned down by police in an apparent extrajudicial killing."]}}
-{"translation": {"kk": "Бангладештің ресми орындары “Экрамул Хак – есірткі сатушы және ол атыс кезінде қаза тапты” дейді. Ал күйеуін өлтіріп жатқанда оны телефонмен тыңдап тұрған әйелінің айтуынша, полицейлер оны өлтіріп, сол жерге есірті тастап кеткен.", "en": ["Bangladeshi authorities insist Haque was a drug dealer who died in an exchange of gunfire, but the audio evidence – captured by his wife as she listened to her husband die – suggests that the officers involved killed him and then planted drugs at the scene."]}}
-{"translation": {"kk": "Бұл аудиожазба Банладештің есірткімен күрестегі жаңа стратегиясының олқылығын көрсетеді.", "en": ["The recording casts a disturbing light on Bangladesh’s new drug-control strategy."]}}
-{"translation": {"kk": "Премьер-министр Шейх Хасина үкіметтің есірткімен күрес саясатын қайта қараған мамыр айынан бері 25 мыңға тарта адам сот шешімінсіз түрмеге қамалып, 200-ге жуық кісі оққа ұшқан.", "en": ["Since May, when Prime Minister Sheikh Hasina revamped her government’s war on drugs, an estimated 25,000 people have been arbitrarily imprisoned, and at least 200 have died in alleged shootouts."]}}
-{"translation": {"kk": "Елдегі ахуал Филиппин президенті Родриго Дутертенің есірткімен күрестегі тым қатыгез саясатын еске түсіреді.", "en": ["The parallels to President Rodrigo Duterte’s brutal drug crackdown in the Philippines are chilling."]}}
-{"translation": {"kk": "Онда адам құқықтары жиі бұзылады және 2016 жылдан бері 20 мыңнан астам кісі өлтірілген.", "en": ["There, human rights are routinely violated and more than 20,000 people have been slaughtered since 2016."]}}
-{"translation": {"kk": "Дутерте бастаған науқанды халықаралық қауымдастық жұмыла сынап жатса, Хасинаның “тазалау” операциясына көп назар аударылмай келеді.", "en": ["While Duterte’s campaign has drawn international condemnation, Hasina’s purge has been subject to less scrutiny."]}}
-{"translation": {"kk": "Халықаралық қауымдастық сыни пікір білдірмеген соң үкімет те шектен тыс қатігез әрекеттерге көшкен сыңайлы.", "en": ["The relative lack of international criticism seems to have emboldened the government to act even more ruthlessly."]}}
-{"translation": {"kk": "Бангладеште есірткі қылмыстарына өлім жазасы бұрыннан бар болғанымен, өте сирек қолданылып келген.", "en": ["While the death penalty for drugs has existed in Bangladesh for decades, it has rarely been used."]}}
-{"translation": {"kk": "Парламент үкімет ұсынған заң жобасын мақұлдаса, бұл жағдай түбірімен өзгеруі мүмкін.", "en": ["This could change dramatically if Parliament approves the government’s bill."]}}
-{"translation": {"kk": "Үкіметтің есірткімен аяусыз күрес бастауының, “ябаны” аз мөлшерде де сақтауға рұқсат бермеуінің кесірінен есірткі пайдаланатындар мен ең төменгі деңгейдегі есірткі сатушылар да өлімге кесілуі мүмкін.", "en": ["The ferocity of the authorities’ anti-drug campaign, together with the extremely low threshold for yaba possession, means that even people who use drugs and low-level dealers could face execution."]}}
-{"translation": {"kk": "Үкімет сендіруге тырысқанымен, өлім жазасы есірткі сататын топ басшыларын құрығына іліп жатқан жоқ.", "en": ["Despite what governments claim, the death penalty for drug offenses does not target kingpins."]}}
-{"translation": {"kk": "Бұдан кедейлер мен ең дәрменсіздер зардап шегіп келеді.", "en": ["It is the poor and the most vulnerable who suffer."]}}
-{"translation": {"kk": "Көршілес Мьянмадағы жан түршігерлік сүргіннен бас сауғалап Бангладешке келген босқындардың кейбірі күнкөріс үшін қылмысқа барып, осы заңның тұзағына түсуі әбден мүмкін.", "en": ["This would certainly be the case in Bangladesh, where some Rohingya refugees – who have fled horrific persecution in neighboring Myanmar – rely on the drug trade for economic survival."]}}
-{"translation": {"kk": "Оның үстіне, есірткі қолданғаны үшін өлім жазасын тағайындау оны пайдалану мен сату көлемін азайтуға септесетініне еш дәлел жоқ.", "en": ["Moreover, there is simply no evidence that the death penalty for drug use lowers rates of consumption or trafficking."]}}
-{"translation": {"kk": "БҰҰ-ның Есірткі және қылмыс басқармасының айтуынша, он жыл ішінде есірткі қылмысы үшін 4 мыңдай адам өлім жазасына кесілгенімен, есірткі нарығы ұлғайып барады.", "en": ["Almost 4,000 people have been executed for drug offenses in the past decade, and the UN Office on Drugs and Crime admits that the drug market is still booming."]}}
-{"translation": {"kk": "Өлім жазасы – есірткімен күресте “қатал” болып көрінгісі келгенімен, фактілерге көз жұма қарайтын үкіметтердің далбаса әрекеті ғана.", "en": ["Death penalty laws are little more than grotesque grandstanding by governments seeking to appear “tough” on drugs while blindly ignoring the facts."]}}
-{"translation": {"kk": "Брекситтің Бизнес Қырлары", "en": ["The Business Side of Brexit"]}}
-{"translation": {"kk": "Фунт құнның төмендеуі, сондай-ақ үй шаруашылықтарына зақым келтіре алады.", "en": ["The decline in the pound’s value may also start to hurt households."]}}
-{"translation": {"kk": "Тұтыну бағаларының инфляциясы биылғы жылы өсіп, 3% деңгейінде тұр.", "en": ["Consumer price inflation is set to peak at close to 3% this year."]}}
-{"translation": {"kk": "Дегенмен, еңбек нарығының өзгеріп жатқан динамикасы және өнімділік өсуінің баяулауын ескерсек, орташа жалақының өсуі 2,5 пайыздан аспауы мүмкін.", "en": ["Yet, given the changing dynamics of the labor market and subdued productivity growth, average wage gains are not likely to be much more than 2.5%."]}}
-{"translation": {"kk": "Сондықтан, орташа тұрмыстық табыстың нақты мөлшері өзгермей немесе тіпті төмендеуі де мүмкін, және бұл Ұлыбритания экономикасының тұтыну шығындарына кері әсер етеді.", "en": ["In real terms, therefore, average household incomes are likely to remain flat or even shrink, undermining the UK economy’s crucial consumer-spending engine."]}}
-{"translation": {"kk": "Бәлкім, осы төніп келе жатқан макроэкономикалық қиындықтарды алдағы Брексит келіссөздернен туындайтын мәселелер басып кетуі мүмкін, бірақ себептер де біз күтпегендей болуы мүмкін.", "en": ["Worse, these impending macroeconomic challenges may well be dwarfed by those arising from the coming Brexit negotiations, though perhaps not for the reason one might expect."]}}
-{"translation": {"kk": "Бизнес үшін негізгі қауіп, құрылыс-инженерлік фирма көшбасшысы маған түсіндіріп өткендей, Брекситтен туындайтын сценарийлердің барлық жоспарларына дайындалу компаниялардың толықтай жұтып, олар өздерінің үлкен стратегиялық мақсаттарын ұмытып кетуі мүмкін.", "en": ["The key danger for businesses, as the leader of a construction-engineering firm put it to me, is that planning for all of the possible Brexit scenarios can become an all-consuming affair, causing companies to lose sight of their larger strategic goals."]}}
-{"translation": {"kk": "Жақсы жаңалық деп әзірге, бизнес-қоғамдастықтың сенімді көрінуін айтып кетуге болады.", "en": ["The good news is that, so far, the business community seems confident."]}}
-{"translation": {"kk": "Кәсіпкерлер мен компания басшыларында белгісіз әлемде шешімдер қабылдау тәжірибесі мол.", "en": ["Entrepreneurs and CEOs have plenty of experience making decisions in an uncertain world."]}}
-{"translation": {"kk": "Сондықтан, Брекситтан туындаған белгісіздікке қарамастан, олар бұлтты есептеу, жасанды интеллект, және деректер аналитикасы сияқты болашаққа бағдарланған салаларға инвестиция салуды жалғастыруда.", "en": ["So, despite the Brexit unknowns, they are continuing to invest in future-oriented areas like cloud computing, artificial intelligence, and data analytics."]}}
-{"translation": {"kk": "Негізі, ЕО мен Ұлыбританияның қарым-қатынасы емес, технологиялық революция және Азиядағы тұтынудың артуы алдағы онжылдықтарда бизнестің жасалу жолын өзгертетін болады.", "en": ["The truth is that it is the technological revolution and the surge in consumption in Asia – not the UK’s relationship with the EU – that will transform the way business is done over the next couple of decades."]}}
-{"translation": {"kk": "Кері Брексит процесі болады ма?", "en": ["Brexit In Reverse?"]}}
-{"translation": {"kk": "ЛОНДОН – Экономикалық шындық көптеген британдықтардың үміттерінің жалғандығын көрсетіп жатыр.", "en": ["LONDON – Economic reality is beginning to catch up with the false hopes of many Britons."]}}
-{"translation": {"kk": "Бір жыл бұрын, біршама адам Еуропалық Одақтан Ұлыбританияның шығуына дауыс берген кезде, олар танымал баспасөз құралдары, және шығып кету науқанын қолдаған саясаткерлердің, Брексит олардың өмір сүру деңгейін төмендетпейді деген уәделеріне сеніп қалған еді.", "en": ["One year ago, when a slim majority voted for the United Kingdom’s withdrawal from the European Union, they believed the promises of the popular press, and of the politicians who backed the Leave campaign, that Brexit would not reduce their living standards."]}}
-{"translation": {"kk": "Шынында да, осы бір жыл ішінде, олар тұрмыстық борышты өсіре отырып, сол деңгейді сақтап қалған.", "en": ["Indeed, in the year since, they have managed to maintain those standards by running up household debt."]}}
-{"translation": {"kk": "Тұрмыстық тұтыным өсуі экономиканы ынталандырғандықтан бұл үрдіс біраз уақыт нәтиже әкеліп отырды.", "en": ["This worked for a while, because the increase in household consumption stimulated the economy."]}}
-{"translation": {"kk": "Бірақ Ұлыбритания экономикасы үшін ақиқат сәті тез жақындап келеді.", "en": ["But the moment of truth for the UK economy is fast approaching."]}}
-{"translation": {"kk": "Англия Банкінің жариялаған соңғы деректері бойынша, Ұлыбританияда жалақы өсуі инфляциямен ілесе алмай жатыр, сондықтан нақты ақшалай табыстар құлай бастады.", "en": ["As the latest figures published by the Bank of England show, wage growth in Britain is not keeping up with inflation, so real incomes have begun to fall."]}}
-{"translation": {"kk": "Бұл үрдіс алдағы айларда жалғасын табатындай көрінеді, және үй шаруашылықтары көп ұзамай олардың өмір сүру деңгейінің төмендеп жатқанын түсініп, қаражат жарату әдеттерін реттеуге мәжбүр болады.", "en": ["As this trend continues in the coming months, households will soon realize that their living standards are falling, and they will have to adjust their spending habits."]}}
-{"translation": {"kk": "Оған қоса, олар қарыздарының тым өскенін ұғынып, ақша жұмсауларын азайтады, ал бұл экономиканы осыған дейін қолдап келген тұрмыстық тұтынудың да азаюына апарады.", "en": ["To make matters worse, they will also realize that they have become over-indebted and will have to deleverage, thus further reducing the household consumption that has sustained the economy."]}}
-{"translation": {"kk": "Сонымен қатар, Англия Банкі орташа үй шаруашылығы жасаған қатені қайталап жасады: ол инфляция әсерін жете бағаламады және қазір циклдік түрде пайыздық мөлшерлемелерді көтеру арқылы оны қуып жетуге тырысатын болады.", "en": ["Moreover, the BoE has made the same mistake as the average household: it underestimated the impact of inflation and will now be catching up by raising interest rates in a pro-cyclical manner."]}}
-{"translation": {"kk": "Бұл жоғары мөлшерлемелер тұрмыстық қарызды төлеуді тіптен қиындатып тастайды.", "en": ["These higher rates will make household debt even harder to pay off."]}}
-{"translation": {"kk": "Британдықтар барлық тұрақсыз экономикалық үрдістерді сипаттайтын бетбұрысты сәтке тез жақындап келеді.", "en": ["The British are fast approaching the tipping point that characterizes all unsustainable economic trends."]}}
-{"translation": {"kk": "Мен бұл сәтті «рефлексивтік» деп қарастырамын, яғни ол себеп пен салдар екеуі бірін-бірі қалыптастыратын кез болып табылады.", "en": ["I refer to such a tipping point as “reflexivity” – when both cause and effect shape each other."]}}
-{"translation": {"kk": "Экономикалық шындық саяси шындықпен нығайтылып тұр.", "en": ["Economic reality is reinforced by political reality."]}}
-{"translation": {"kk": "Брексит Ұлыбритания мен Еуроодақ үшін де зиянды, екі жақ та жеңіліске жететін жағдай екені рас.", "en": ["The fact is that Brexit is a lose-lose proposition, harmful both to Britain and the EU."]}}
-{"translation": {"kk": "Брексит референдумын қайтару мүмкін емес, бірақ адамдар өз пікірлерін әлі де өзгерте алады.", "en": ["The Brexit referendum cannot be undone, but people can change their minds."]}}
-{"translation": {"kk": "Шамасы, осылай болып жатқан шығар.", "en": ["Apparently, this is happening."]}}
-{"translation": {"kk": "Премьер-Министр Тереза Мэйдің кезектен тыс сайлау өткізу арқылы келіссөздердегі өз позициясын нығайту әрекеті сәтсіз болды: ол парламенттік көпшілігін жоғалтты және асылып тұрған парламентке апарды (бірде-бір партия көпшілікке ие болмаған жағдай).", "en": ["Prime Minister Theresa May’s attempt to strengthen her negotiating position by holding a snap election badly misfired: she lost her parliamentary majority and created a hung parliament (no single party has a majority)."]}}
-{"translation": {"kk": "Мэй жеңілісінің негізгі себебі: егде адамдардың өздеріне берілген әлеуметтік көмектің елеулі бөлігін өз қалтасынан төлесін деген ұсынысы болды, ал бұл әдетте олар бүкіл өмірін сүрген үйлерінің құны.", "en": ["The primary cause of May’s defeat was her fatal misstep in proposing that elderly people pay for a substantial portion of their social care out of their own resources, usually the value of the homes that they have lived in all of their lives."]}}
-{"translation": {"kk": "Бұл «деменция салығы» деген атаумен кеңінен танымал болған төлем, Мэйдің консервативтік партиясының негізін құрайтын егде адамдарды қатты ренжітті.", "en": ["This “dementia tax,” as it became widely known, deeply offended the core constituency, the elderly, of May’s Conservative Party."]}}
-{"translation": {"kk": "ВАТИКАН – Адам саудасы – барлық діндердің басшылары бас қатыруы тиіс үлкен мәселе.", "en": ["VATICAN CITY – The scourge of human trafficking is an issue that leaders of all faiths must take very seriously."]}}
-{"translation": {"kk": "2013 жылғы наурызда Рим Папасы болып сайлана сала Франциск Понтифик Ғылым академиясының басшысы қызметін атқаратын маған хат жазып, заманауи құлдықты зерттеп, оның шешімін іздеуді сұрады.", "en": ["One of the first things that Pope Francis did when he was elected in March 2013 was to write to me, in my capacity as head of the Pontifical Academy of Sciences (PAS), requesting that we study modern slavery and its solutions."]}}
-{"translation": {"kk": "Арада тоғыз ай өткенде Франциск бүкіл әлемнің дінбасыларын жинап, олар адам мен оның мүшелерін саудалауды, күштеп жұмысқа жегу мен жезөкшелікті адамзатқа қарсы қылмыс деп жариялады.", "en": ["Nine months later, Francis convened religious leaders from around the world to declare that trafficking humans and their organs, and forced labor and prostitution, are crimes against humanity."]}}
-{"translation": {"kk": "2015 жылғы қыркүйекте Біріккен Ұлттар Ұйымының Бас Ассамблеясы басқа проблемалармен қоса осыларды да шешуді көздеген Тұрақты даму мақсаттарын бір ауыздан қабылдағанда әлем басшылары осы тұжырымды тағы да құптады.", "en": ["In September 2015, world leaders echoed this conclusion when the United Nations General Assembly unanimously adopted the Sustainable Development Goals – which include a target to end these practices."]}}
-{"translation": {"kk": "Осы және басқа көп себеп діни және саяси көшбасшылардың діттегендеріне жетуде күллі әлемге моральдық рух береді.", "en": ["For these and many other reasons, it is a moral imperative that the world work together to achieve the vision set by our religious and political leaders."]}}
-{"translation": {"kk": "Күштеп еңбекке жегудің заманауи формаларынан миллиондаған адам жапа шегіп жатқандықтан, қол қусырып отыруға уақыт жоқ.", "en": ["With millions of people still victimized by modern forms of involuntary servitude, there is no time to waste."]}}
-{"translation": {"kk": "Зорлық-зомбылық, зорлау, күштеп үйлендіру, еңбекке жегу сияқты қандай формада болса да, әлімжеттік дене жарақатымен ғана шектеліп қалмайды.", "en": ["Abuse in all of its forms – whether torture, rape, forced marriage, or forced labor – does more than cause physical damage."]}}
-{"translation": {"kk": "Ол адамның жан дүниесіне кесірін тигізіп, өзімізге деген сенімізді жояды, жанымызға ауыр да терең жара салады.", "en": ["It strikes at a person’s soul, leaving wounds to our self-confidence and ability to trust others that can be even more painful and profound."]}}
-{"translation": {"kk": "Бұл “моральдық зомбылықтың” қаншалық азғын нәрсе екеніне көз жеткізу үшін бір-бірін жақсы көріп, қолдайтын, қанаттандыратын достарды елестетіңіз. Бұл әрекеттер олардың жеке және топтық тіршілігі үшін қаншалық маңызды?", "en": ["To grasp fully the depravity of this type of “moral violence,” think of friends who love, approve, and affirm one another, and how important those actions are to their individual and collective existence."]}}
-{"translation": {"kk": "Адам саудасының құрбандары достықтың бұл түрін оп-оңай сезіне алмайды, себебі бастан кешкен кемсіту мен қорлаудың кесірінен олар өздерін мүлде керексіз адам, я біреудің меншігі санайды.", "en": ["Victims of human trafficking cannot experience this type of friendship easily, because the degradation and humiliation they have suffered can lead them to believe they are unimportant or someone else’s property."]}}
-{"translation": {"kk": "Соның кесірінен олар нағыз достық кезіндегідей қолдау мен көмек ұсына да, оны сезіне де алмайды.", "en": ["As a result, they are often unable to offer or receive the support and affirmation that true friendship requires."]}}
-{"translation": {"kk": "Бұл олардың отбасындағы қарым-қатынасына да әсер етеді.", "en": ["These disabilities extend to victims’ participation in marriage and family."]}}
-{"translation": {"kk": "Исаның бауырмалдық туралы өсиеті және 18 ғасырдың соңында басталған құлдыққа қарсы күрес бүкіл әлемде адамды заң негізінде құлдықта ұстауға мүлде тыйым салуға алып келді.", "en": ["Christ’s message of fraternity, coupled with the anti-slavery movement that began at the end of the eighteenth century, eventually led to the abolition of legal human bondage around the world."]}}
-{"translation": {"kk": "1926 жылғы Құлдық жөніндегі конвенцияны қоса алғанда көп халықаралық құжаттар құлдықтың сан түріне тыйым салды.", "en": ["International treaties – like the Slavery Convention of 1926 – made many forms of slavery illegal."]}}
-{"translation": {"kk": "Дегенмен, құлдық адам бостандығы құқығын бұзудың бұрынғы оқиғалары сияқты қоғамның көп наразылығын туғызып, назарын аудармастан, жаңа атпен өмір сүріп жатыр.", "en": ["However, slavery continues under new names, stirring less public outrage or attention than past violations of civil liberties."]}}
-{"translation": {"kk": "Екінші дүниежүзілік соғыстан кейінгі кезеңнің басты мәселесі – адам құқықтары десек те, заманауи құлдықтан әлі де жапа шегіп жатқандар бар.", "en": ["While human rights became a defining feature of the post-World War II era, victims of modern slavery still suffer."]}}
-{"translation": {"kk": "Әлеуметтік оқшаулаудың алдын алу үшін негатив сезімдер пайдалы болып жатады.", "en": ["Negative feelings can be helpful in efforts to prevent social exclusion."]}}
-{"translation": {"kk": "Ашу-ыза дәрменсіз етуі мүмкін, бірақ ол бізді әрекет жасауға да жұмылдыра алады.", "en": ["Indignation might disarm us, but it could also mobilize us to take action."]}}
-{"translation": {"kk": "Адам құқықтары жөнінен күтетініміз бен заманауи құлдық құрбандарының басынан кешіп жатқан жайттар арасындағы жер мен көктей айырмашылықты көргенде қоғамдағы қадір-қасиеттің бағалануы тым ала-құла екенін мойындауға тура келеді.", "en": ["When people observe the intolerable contrast between what is expected in terms of human rights and what victims of modern slavery actually endure, it becomes harder to ignore the unfair distribution of dignity in our societies."]}}
-{"translation": {"kk": "Екпіндеген Қытай экономикасы", "en": ["China’s Irresistible Rise"]}}
-{"translation": {"kk": "ЛОНДОН – Қытайдың жақында жариялаған 2017 жылғы ЖІӨ жөніндегі есебі бір жайтты айқын дәлелдеді: бұл елдің даму қарқыны және әлем экономикасына ықпалы бәсеңдер емес.", "en": ["LONDON – China’s recently released GDP data for 2017 confirm it: the country’s dramatic rise, with the concomitant increase in its global economic relevance, is not slowing down."]}}
-{"translation": {"kk": "Әрине, ақпарат құралдарында Қытай таратқан мәліметтердің күмәнділігі туралы әңгімелер де болған, себебі елдің кей аймақтары соңғы жылдары экономикалық көрсеткіштерін асыра көрсетуге бейіл.", "en": ["To be sure, there has been fresh media chatter about the reliability of Chinese data, owing to reports that some provinces have been overestimating their economic performance in recent years."]}}
-{"translation": {"kk": "Дегенмен, басқа аймақтар керісінше де істеп жүруі ықтимал.", "en": ["But for all we know, other provinces may have been doing the opposite."]}}
-{"translation": {"kk": "Мәліметтерін асыра көрсеткенін мойындаған аймақтардың саны онша көп емес, сондықтан бұл жалпыұлттық нәтижеге соншалық ықпал ете қоймас.", "en": ["And in any case, the provinces that have admitted to inflating their data are not large enough to have a significant impact on the national picture."]}}
-{"translation": {"kk": "Оның үстіне, Қытайдың 1990-жылдардың соңынан тарата бастаған ресми статистикалық мәліметтері туралы сөз еткенде екі мәселе назардан тыс қала береді.", "en": ["Moreover, two key points are often lost in the debate about China’s official statistics, which the country first starting releasing in the late 1990s."]}}
-{"translation": {"kk": "Біріншіден, Қытай көрсеткіштерді тым ұлғайтып жіберсе ғана мұндай пікірталасты бастаудың жөні бар.", "en": ["First, the debate is relevant only if China is increasing the degree to which it overestimates its data."]}}
-{"translation": {"kk": "Екіншіден, Қытай жариялаған мәліметті оның басты сауда әріптестерінің және Қытайда жұмыс істейтін басты халықаралық компаниялардың өздерінде бар деректермен салыстыра қ��рау керек.", "en": ["Second, China’s published data should be considered in the context of its trading partners’ own figures, as well as those of major international companies that do business in China."]}}
-{"translation": {"kk": "Бұрын да жазғанымдай, объективті деректер бойынша Қытай Франция мен АҚШ-ты басып озып, Германияның басты сауда әріптесіне айналды.", "en": ["As I have written before, it is telling that China has overtaken both France and the United States to become Germany’s top trading partner."]}}
-{"translation": {"kk": "Ал 2017 жылдың қорытындысына келер болсақ, ақпарат құралдары көбіне Қытайдың инфляцияны қоса есептегендегі шынайы ЖІӨ өсіміне мән берді. ЖІӨ-нің 6,9 пайызды көрсетуі – екі жылдағы қарқынды ілгерілеу, әрі бұл үкіметтің орташа болжамы – 6,5 пайыздан да жоғары болып шықты.", "en": ["As for the annualized 2017 data, most of the media focus has been on China’s reported real (inflation-adjusted) GDP growth, which, at 6.9%, represents the first acceleration in a couple of years and an improvement even on the government’s soft target rate of 6.5%."]}}
-{"translation": {"kk": "Бірақ ең бас нәтиже – Қытайдың АҚШ долларына шаққандағы номиналды ЖІӨ өсімі.", "en": ["But the more important figure is China’s nominal GDP growth translated into US dollars."]}}
-{"translation": {"kk": "Бір жағынан юанның нығаюының арқасында Қытайдың жалпы экономикалық өнімділігі 2017 жылы 12,7 триллион долларға ұлғайды, яғни бар-жоғы 12 айдың ішінде 13 пайызға (1,5 триллион доллар) өсті.", "en": ["Owing partly to a strengthening renminbi, China’s total economic output grew to $12.7 trillion in 2017, representing a massive increase of 13% ($1.5 trillion) in just 12 months."]}}
-{"translation": {"kk": "«Қытай Жапонияның ізімен ұзақ дефляция кезеңіне кіріп барады» дегендердің болжамы расталмады.", "en": ["Clearly, those who have warned that China is following in Japan’s footsteps and heading for a long-term deflationary cycle have been far off the mark."]}}
-{"translation": {"kk": "Меніңше, бұлай тым қарабайыр салыстырудың қисыны жоқ.", "en": ["To my mind, such simplistic comparisons are never particularly useful."]}}
-{"translation": {"kk": "Қытай дефляция қаупінің ғана емес, ұлттық валюта нығаюының да алдын алды.", "en": ["Not only has China averted the risk of deflation; it has done so with an appreciating currency."]}}
-{"translation": {"kk": "Goldman Sachs-тағы әріптестеріммен бірге 2000-жылдардың басында БРИК (Бразилия, Ресей, Үндістан және Қытай) елдері экономикаларының өсуін бақылай бастағанымызда «Қытай Жапонияны тек 2015 жылы ғана қуып жетеді» деп жобалаған едік.", "en": ["When my former Goldman Sachs colleagues and I first started tracking the rise of the BRIC economies (Brazil, Russia, India, and China) in the early 2000s, we figured that it would take until the end of 2015 just for China to catch up to Japan."]}}
-{"translation": {"kk": "2018 жыл енді ғана басталды, ал Қытайдың экономикасы қазір Жапонияныкінен 2,5 есе, Үндістандікінен 5 есе, Бразилиянікінен 6 есе, ал Ресейдікінен 8 есе үлкен.", "en": ["Yet 2018 has barely started, and already China’s economy is two-and-a-half times larger than Japan’s, five times larger than India’s, six times larger than Brazil’s, and eight times larger than Russia’s."]}}
-{"translation": {"kk": "Оның экономикасы бүкіл еуроаймақ экономикасынан үлкен.", "en": ["It is also larger than the entire eurozone."]}}
-{"translation": {"kk": "Қытайдың бір жылда 1,5 триллион доллардың өнімін артық өндіруі – номиналдық есеппен алғанда бір жылда Оңтүстік Кореяның біреуіндей, Швейцарияның екеуіндей, Швецияның үшеуіндей жаңа экономика қалыптастырып отыр деген сөз.", "en": ["China’s staggering $1.5 trillion expansion in 2017 means that, in nominal terms, it essentially created a new economy the size of South Korea, twice the size of Switzerland, and three times the size of Sweden."]}}
-{"translation": {"kk": "Соңғы деректерге қарасақ, Қытай 2027 жылға қарай (бәлкім одан да бұрын) номиналдық есептеу бойынша АҚШ-ты қуып жетпек.", "en": ["The latest data suggest that China could catch up to the US, in nominal terms, sometime around 2027, if not before."]}}
-{"translation": {"kk": "Ауаны тазарту жөнінен Қытай АҚШ-қа қалай үлгі бола алады?", "en": ["What China Can Teach America About Clean Air"]}}
-{"translation": {"kk": "НОРТГЕМПТОН – Жыл сайын төрт миллионнан астам адам лас ауа жұтып, мезгілсіз қайтыс болады.", "en": ["NORTHAMPTON – Every year, more than four million people around the world die prematurely from breathing dirty air."]}}
-{"translation": {"kk": "Бір ғана Қытайдың өзінде жылына лас ауаның кесірінен көз жұматындар саны 1 миллионнан асады.", "en": ["In China alone, the number of deaths attributable to air pollution exceeds one million annually."]}}
-{"translation": {"kk": "Бұл сандар бізді онша таңқалдыра қоймас, себебі Пекин, Шанхай сияқты қалаларды басқан қою қара түтіннің суреттері ақпарат құралдарында жиі жарияланып тұрады.", "en": ["That figure may not come as a surprise; after all, we are routinely treated to images in the media of thick, sooty smog enveloping Beijing, Shanghai, and other Chinese cities."]}}
-{"translation": {"kk": "Американың лас ауасы да жұртты улап жатыр, дегенмен оған көп назар аудара бермейміз.", "en": ["But America’s air kills, too – and it is getting a lot less attention."]}}
-{"translation": {"kk": "Массачусетс технология университетінің 2013 жылғы жасаған есебі бойынша, жыл сайын АҚШ-та 200 мыңға жуық адам (кей зерттеулерде 100 мың адам) лас ауаның кесірінен мезгілсіз қайтыс болады. Бұл – жол апаты мен қант диабетінен көз жұматындардан да көп.", "en": ["A 2013 MIT study estimated that poor air quality accounts for 200,000 early deaths in the United States each year, more than the number killed by car crashes and diabetes (other studies have put the number lower, closer to 100,000)."]}}
-{"translation": {"kk": "Осы күні Қытай ауаның ластануымен белсенді түрде күресіп жатса, АҚШ дұрыс ойластырылмаған экономикалық даму стратегиясына бола экология мәселесін екінші орынға ысырып қойды. Ал мұның адам денсаулығына зардабы ауыр болмақ.", "en": ["Yet, while China today is aggressively tackling its air pollution problem, the US is rolling back air-quality protections in the name of economic growth – an ill-conceived strategy that will have a devastating impact on human health."]}}
-{"translation": {"kk": "Гарвард университетінің 1993 жылғы «Алты қала» зерттеуі жарық көргелі ғалымдар мен денсаулық сақтау саласының шенеуніктері өлім саны мен PM2.5 деп те аталатын шағын диспенсерлік бөлшектердің (диаметрі 2,5 микрон болатын ауа бөлшектері) арасында байланыстың бар екенін біледі.", "en": ["Ever since the publication of Harvard’s “Six Cities” study in 1993, scientists and public-health officials have been aware of the links between mortality and fine particulate matter, or PM2.5 (airborne particles with a diameter of less than 2.5 microns)."]}}
-{"translation": {"kk": "Адам PM2.5-ті жұтқанда шаң-тозаңның, органикалық химиялық заттардың, металдардың кішкене қатты не сұйық бөлшектері өкпеге түсіп, тіпті қан құрамына еніп кетеді.", "en": ["When people inhale PM2.5, microscopic solids and liquid droplets of dust, dirt, organic chemicals, and metals can travel deep into the lungs and even enter the bloodstream."]}}
-{"translation": {"kk": "Соңғы 20 жылдағы зерттеулерге қарасақ, демікпе, бронхит, өкпе рагы, жүрек талмасы және жүрек-респираторлық ауру сияқты дерт түрлерінің туындауына PM2.5-нің қатысы бар.", "en": ["Research over the past 20 years has tied PM2.5 to a range of adverse health outcomes, including asthma, acute bronchitis, lung cancer, heart attacks, and cardiorespiratory diseases."]}}
-{"translation": {"kk": "Және біз PM2.5-нің көбіне қайдан шығатынын да білеміз. Оларды көбіне электр стансалары, ауыр өнеркәсіп орындары және автокөліктер бөліп шығарады.", "en": ["We know, too, where most PM2.5 comes from: power plants, heavy industry, and motor vehicles."]}}
-{"translation": {"kk": "Мұнай отыны жанғанда жер бетіндегі ең кең тараған жылыжай газы - көміртектің қостотығын және толық жанбаған қатты заттар мен газдардың бөлшектерін (көбіне күкірт диоксиді мен азот оксидін) бөліп шығарады, ауада бұлардың арасында химиялық реакция жүріп, кішкентай қатты заттар түзіледі.", "en": ["During fossil-fuel combustion, carbon dioxide, the world’s most prevalent greenhouse gas, is emitted into the air, along with particles of incompletely combusted solids and gases (mainly sulfur dioxide and nitrogen oxides) that react chemically in the atmosphere to form fine particulate matter."]}}
-{"translation": {"kk": "Ажал шақыратын ауа ластаушыны анықтаған соң АҚШ-тың Табиғатты қорғау агенттігі 1990 жылғы «Таза ауа» заңына сүйене отырып, PM2.5 деңгейін төмендететін стандарттарды енгізді.", "en": ["Knowing the killer pollutant and its sources, the US Environmental Protection Agency, under the 1990 Clean Air Act, issued new standards to reduce PM2.5 levels."]}}
-{"translation": {"kk": "Табиғатты қорғау агенттігінің есебі бойынша, 1990-2015 жылдар аралығында ауадағы қатты бөлшектердің үлесі 37 пайызға азайған, 2010 жылы осы ережелердің арқасында 160 мың мезгілсіз өлімнің алды алынған.", "en": ["The EPA estimates that between 1990 and 2015, the national concentration of particulate matter fell by 37%, and that in 2010, some 160,000 premature deaths were averted as a result of the regulations."]}}
-{"translation": {"kk": "Қысқасын айтсақ, лас ауадан ажал құшып жатқандарың саны көп болғанымен, АҚШ биылға дейін дұрыс бағытта келе жатқан еді.", "en": ["In short, despite a considerable number of deaths still linked to dirty air, the US had, until this year, been heading in the right direction."]}}
-{"translation": {"kk": "Алайда, АҚШ президенті Дональд Трамп көмірді пайдаланатын жылу-электр стансаларынан бөлінетін улы заттарды азайту ережелерін алып тастап, автокөліктердегі отын тиімділігі стандарттарын жойып, Табиғатты қорғау агенттігін тарату арқылы «бұрын-соңды болмаған дамуға» жеткіземін деп уәде берген.", "en": ["Now, however, US President Donald Trump has promised to create “unbelievable prosperity” by discarding regulations intended to reduce toxic emissions from coal-fired power plants, lowering or eliminating fuel-efficiency standards for automobiles, and dismantling the EPA."]}}
-{"translation": {"kk": "Ол, сондай-ақ, фрейкингке (қабаттарды судың көмегімен жару) қойылған шектеулерді алып тастап, көмір өндірісін арттыруға, Арктикада және Атлант мұхитында мұнай және газ өндірісін кеңейтуге уәде берді.", "en": ["He has also vowed to repeal limits on fracking, open up more public lands to coal mining, and expand oil and gas production in the Arctic and Atlantic Oceans."]}}
-{"translation": {"kk": "Бұл шаралар тек жерасты отыны өндірісіндегілерге ғана емес, бүкіл елге игілік әкеледі деп елестетіп көрейік.", "en": ["Let’s assume, for a moment, that such measures would actually produce prosperity for the entire country, and not just for the fossil-fuel industry."]}}
-{"translation": {"kk": "Америка Құрама Штаттары бұл үшін қандай құн төлейді?", "en": ["What price, as a country, is the US willing to pay?"]}}
-{"translation": {"kk": "Жыл сайын қанша адам мезгілсіз ажал құшады?", "en": ["How many early deaths per year are too many?"]}}
-{"translation": {"kk": "ШАНХАЙ – Қытай тұтынушыға бағытталған сандық технология әлемінде ғаламның көшбасшысы ретінде орнықты.", "en": ["SHANGHAI – China has firmly established itself as a global leader in consumer-oriented digital technologies."]}}
-{"translation": {"kk": "Ол - әлемдегі ең ірі электронды коммерция нарығы, мұнда әлемдегі транзакциялардың 40 пайызы орындалады, әрі ол венчурлық инвестиция, автономды көлік, 3D баспа, робот пен дрон өндірісі және жасанды интеллект бойынша алдыңғы үштікке кіреді.", "en": ["It is the world’s largest e-commerce market, accounting for more than 40% of global transactions, and ranks among the top three countries for venture capital investment in autonomous vehicles, 3D printing, robotics, drones, and artificial intelligence (AI)."]}}
-{"translation": {"kk": "Дүние жүзіндегі құны 1 миллиард доллардан асатын алпауыт стартаптардың үштен бірі - Қытайдікі. Елдің бұлттық технология өкілдері есептеу технологиясы бойынша әлемде көш бастап келеді.", "en": ["One in three of the world’s unicorns (start-ups valued at more than $1 billion) is Chinese, and the country’s cloud providers hold the world record for computing efficiency."]}}
-{"translation": {"kk": "Қытайда жалпы сауда балансының дефициті байқалғанымен, бұл ел сандық қызмет саласында жылына 15 миллиард долларлық оң сальдоға қол жеткізді.", "en": ["While China runs a trade deficit in services overall, it has lately been running a trade surplus in digital services of up to $15 billion per year."]}}
-{"translation": {"kk": "Қытайдың сандық экономикада тамаша жетісіктерге жетуіне Alibaba, Baidu және Tencent сияқты Интернет алыптары септігін тигізді. Бұлар өз қызметтерін үлкен ауқымда коммерциялап, бүкіл әлемдегі бизнес моделін түбірімен өзгертіп жатыр.", "en": ["Powering China’s impressive progress in the digital economy are Internet giants like Alibaba, Baidu, and Tencent, which are commercializing their services on a massive scale, and bringing new business models to the world."]}}
-{"translation": {"kk": "Үшеуін қоса алғанда бұларды айына 500-900 миллион адам белсенді түрде пайдаланады. Бұлардың көтерілуіне оңай ережелер, нақтырақ айтсақ, сол ережелердің кешеуілдетіп енгізілуі әсер етті.", "en": ["Together, these three companies have 500-900 million active monthly users in their respective sectors. Their rise has been facilitated by light – or, perhaps more accurate, late – regulation."]}}
-{"translation": {"kk": "Мәселен, Alipay қызметін іске қосқаннан 11 жыл өткеннен кейін ғана реттеуші органдар онлайн ақша жөнелтудің жоғарғы шегін белгіледі.", "en": ["For example, regulators put a cap on the value of online money transfers a full 11 years after Alipay introduced the service."]}}
-{"translation": {"kk": "Қазір бұл Инернет-компаниялар өз мүмкіндіктерін Қытайдың экожүйесіне және оны қалыптастыруға ат салысып жатқан кәсіпкерлердің толқынына инвестиция салуға жұмсап отыр.", "en": ["Now, these Internet firms are using their positions to invest in China’s digital ecosystem – and in the emerging cadre of tenacious entrepreneurs that increasingly define it."]}}
-{"translation": {"kk": "Alibaba, Baidu және Tencent үшеуі бірігіп Қытайдағы ең үлкен стартаптардың 30 пайызын, соның ішінде Didi Chuxing (50 миллиард доллар), Meituan-Dianping (30 миллиард доллар) және JD.com (56 миллиард доллар) компанияларын қаржыландырып отыр.", "en": ["Alibaba, Baidu, and Tencent together fund 30% of China’s top start-ups, such as Didi Chuxing ($50 billion), Meituan-Dianping ($30 billion), and JD.com ($56 billion)."]}}
-{"translation": {"kk": "Әлемдегі ең ірі ішкі нарықтың және венчурлық капиталдың арқасында Қытайдың бұрынғы басқалардан көшіргіш кәсіпкелері нағыз инновациялық орталықтарға айналды.", "en": ["With the world’s largest domestic market and plentiful venture capital, China’s old “copy-cat” entrepreneurs have transformed themselves into innovation powerhouses."]}}
-{"translation": {"kk": "Олар әлемнің ең бәсекелі нарығында гладиаторлар іспетті шайқасып, күрделі бизнес-модельдерді (мәселен Taobao-ның freemium моделі сияқты), өз бизнесін мықтап қорғайтын түрлі әдістер жасап шығуға дағдыланды (мәселен Meituan-Dianping компаниясы тамақты бастан-аяқ әзірлеп, жеткізіп беретін бағдарлама әзірледі).", "en": ["They fought like gladiators in the world’s most competitive market, learned to develop sophisticated business models (such as Taobao’s freemium model), and built impregnable moats to protect their businesses (for example, Meituan-Dianping created an end-to-end food app, including delivery)."]}}
-{"translation": {"kk": "Соның арқасында қытай инноваторларының құны Батыстағы әріптестеріне қарағанда анағұрлым жоғары.", "en": ["As a result, the valuation of Chinese innovators is many times higher than that of their Western counterparts."]}}
-{"translation": {"kk": "Оның үстіне Қытай livestreaming (мәселен, еріннің қозғалысын синхрондайтын, видео алмасатын Musical.ly бағдарламасы), велосипед алмасу сияқты кей салаларда әлем бойынша көш бастап келеді (Mobike және Ofo сияқты велосиед алмасу бағдарламаларының көмегімен Қытайда күніне 50 миллион сапар жасалады, әрі қазір ол әлемге таралып келеді).", "en": ["Moreover, China leads the world in some sectors, from livestreaming (one example is Musical.ly, a lip-syncing and video-sharing app) to bicycle sharing (Mobike and Ofo exceed 50 million rides per day in China, and are now expanding abroad)."]}}
-{"translation": {"kk": "Ең бастысы - Қытай мобильдік төлемдер бойынша көш бастады. 600 миллионнан астам қытайлық ешқандай үстемақы төлеместен бір-біріне тікелей ақша жөнелту мүмкіндігіне ие.", "en": ["Most important, China is at the frontier of mobile payments, with more than 600 million Chinese mobile users able to conduct peer-to-peer transactions with nearly no fees."]}}
-{"translation": {"kk": "Қазірдің өзінде АҚШ-тың үшінші жақтың қатысуымен болатын мобильдік төлем нарығына қарағанда әлдеқайда көп транзакция жасай алатын Қытайдың мобильдік төлем инфрақұрылымы бұдан көп инновацияға мұрындық болатын түрі бар.", "en": ["China’s mobile-payment infrastructure – which already handles far more transactions than the third-party mobile-payment market in the United States – will become a platform for many more innovations."]}}
-{"translation": {"kk": "Қытай компанияларының техникалық мүмкіндіктері артқан сайын елдің нарықтағы жетістіктері деректер саласында жетістікке ұласып барады, бұл - жасанды интеллектіні дамытуға үлкен серпіліс.", "en": ["As Chinese firms become increasingly technically capable, the country’s market advantage is turning into a data advantage – critical to support the development of AI."]}}
-{"translation": {"kk": "Жақында Қытайдың Face++ компаниясы 460 миллион доллар қаражат жинады. Бұл - жасанды интеллект саласындағы бұрын-соңды жиналған ең үлкен сома.", "en": ["The Chinese firm Face++ recently raised $460 million, the largest amount ever for an AI company."]}}
-{"translation": {"kk": "Құны 14 миллиард доллар болатын тұтынушылық дрон шығаратын DJI, адам дауысын анықтайтын 14 миллиардтық iFlyTek, бейнебақылау құралдарын шығаратын, құны 50 миллиард доллар болатын Hikvision - әрқайсысы өз салаларындағы әлемнің ең озық компаниялары.", "en": ["DJI (a $14 billion consumer drone company), iFlyTek (a $14 billion voice recognition company), and Hikvision (a $50 billion video-surveillance company) are the world’s most valuable firms in their respective domains."]}}
-{"translation": {"kk": "Қытайдағы белең ал��п келе жатқан тағы бір тендеция «онлайнды офлайнмен қосуға» (online merging with offline - ОМО) Sinovation Ventures үлкен үміт артып отыр.", "en": ["Another important developing trend in China is “online merging with offline” (OMO) – a trend that, along with AI, Sinovation Ventures is betting on."]}}
-{"translation": {"kk": "Қытай экономикалық тұрақтылығының құпиясы", "en": ["Deciphering China’s Economic Resilience"]}}
-{"translation": {"kk": "НЬЮ-ХЕЙВЕН – Қытай экономикасы тағы да кері болжамдарды бұрыс деп шығарды.", "en": ["NEW HAVEN – Once again, the Chinese economy has defied the hand wringing of the nattering nabobs of negativism."]}}
-{"translation": {"kk": "Алты жыл қатарынан төмендегеннен кейін, ЖІӨ-нің 2017 жылы шамалы өсуі байқалғандай.", "en": ["After decelerating for six consecutive years, real GDP growth appears to be inching up in 2017."]}}
-{"translation": {"kk": "Жақында ғана жарияланғандай, екінші тоқсандағы 6,9% жылдық өсім 2016 жылы болған 6,7% -дан артық, және бірнеше ай бұрын биылғы жылы өсім 6,5% -ға жақындап, 2018 жылы одан әрі баяулай отырып, 6% -ға дейін жетеді деген халықаралық талдаушылардың ортақ болжамынан біршама жоғары.", "en": ["The 6.9% annualized increase just reported for the second quarter exceeds the 6.7% rise in 2016 and is well above the consensus of international forecasters who, just a few months ago, expected growth to be closer to 6.5% this year, and to slow further, to 6%, in 2018."]}}
-{"translation": {"kk": "Мен бұрыннан бері ЖІӨ-нің тақырыбына тым көңіл бөлу Қытай экономикасының дамуына қатысты негізгі терең мәселелерді назардан тыс қалуына апарады деп айтып келемін.", "en": ["I have long argued that the fixation on headline GDP overlooks deeper issues shaping the China growth debate."]}}
-{"translation": {"kk": "Себебі қазір қытай экономикасы ерекше құрылымдық трансформациядан өтіп жатыр - өндіріске негізделген өндіруші моделінің орнын күшті қызметтерді басшылыққа алған тұтынушы моделі басып жатыр.", "en": ["That is because the Chinese economy is in the midst of an extraordinary structural transformation – with a manufacturing-led producer model giving way to an increasingly powerful services-led consumer model."]}}
-{"translation": {"kk": "ЖІӨ құрамының инвестиция мен экспорттан түскен қарқынды табыстан, оған қарағанда баяуырақ өсетін ішкі тұтынуға қарай өзгеруін ескерсек, ЖІӨ-нің жалпы өсімінің баяулауы сөзсіз орын алатын және қажетті жәйт екені анық болып тұр.", "en": ["To the extent that this implies a shift in the mix of GDP away from exceptionally rapid gains in investment and exports, toward relatively slower-growing internal private consumption, a slowdown in overall GDP growth is both inevitable and desirable."]}}
-{"translation": {"kk": "Қытай экономикасының осал жерлерін осы тұрғыдан қарастыру керек.", "en": ["Perceptions of China’s vulnerability need to be considered in this context."]}}
-{"translation": {"kk": "Бұл пікірталастың ұзақ тарихы бар.", "en": ["This debate has a long history."]}}
-{"translation": {"kk": "Мен оның бастамасын бірінші рет 90-шы жылдардың соңында, Азиялық қаржы дағдарысы кезінде байқағанмын.", "en": ["I first caught a whiff of it back in the late 1990s, during the Asian financial crisis."]}}
-{"translation": {"kk": "Тайланд пен Индонезия, Оңтүстік Корея және Тайваньнан кейін келесі Қытай болады деп саналды.", "en": ["From Thailand and Indonesia to South Korea and Taiwan, China was widely thought to be next."]}}
-{"translation": {"kk": "1998 жылғы қазан айындағы The Economist журналының басты бетіндегі қытай қалашығын күшті су иірімінің тартып бара жатқан суреті осы кең тараған пікірді айқын көрсетті.", "en": ["An October 1998 cover story in The Economist, vividly illustrated by a Chinese junk getting sucked into a powerful whirlpool, said it all."]}}
-{"translation": {"kk": "Бірақ бұл шындықтан мүлдем алыс болды.", "en": ["Yet nothing could have been further from the truth."]}}
-{"translation": {"kk": "Бүкіл вирустық облыс аймағының дағдарыс шаңы бәсеңдегенде, қытай экономикасы тек сәл шайқалды.", "en": ["When the dust settled on the virulent pan-regional contagion, the Chinese economy had barely skipped a beat."]}}
-{"translation": {"kk": "ЖІӨ-нің нақты өсуі 1998-1999 жылдары 7,7% -ға дейін сәл баяулап, кейінгі онжылдықта 10,3% дейін өсті.", "en": ["Real GDP growth slowed temporarily, to 7.7% in 1998-1999, before reaccelerating to 10.3% in the subsequent decade."]}}
-{"translation": {"kk": "Ұлы қаржы дағдарысы кезіндегі Қытайдың тұрақтылығы да көрнекті болды.", "en": ["China’s resilience during the Great Financial Crisis was equally telling."]}}
-{"translation": {"kk": "1930-шы жылдардан бергі ең ауыр құлдыраудың ортасында, Қытай экономикасы 2008-2009 жылдары орташа жылдық көрсеткіші 9,4% деңгейінде болып өсе түсті.", "en": ["In the midst of the worst global contraction since the 1930s, the Chinese economy still expanded at a 9.4% average annual rate in 2008-2009."]}}
-{"translation": {"kk": "Дағдарысқа дейін үш жыл ішінде болған, тұрақсыз және тым өскелең 12,7 пайыздан төмен болғанымен бұл деңгей 1980 жылдан кейінгі 30-жылдық кезеңдегі 10% -ға тең үрдістен біраз ғана төмен болды.", "en": ["While down from the blistering, unsustainable 12.7% pace recorded during the three years prior to the crisis, this represented only a modest shortfall from the 30-year post-1980 trend of 10%."]}}
-{"translation": {"kk": "Шынында да, соңғы дағдарыста Қытайдың тұрақтылығы болмаса, 2009 жылы әлемдік ЖІӨ 0,1% -ға төмендемей, 1,3% -ға құлдырайтын еді және бұл екінші дүниежүзілік соғыстан кейінгі кезеңдегі жаһандық белсенділіктің ең күрт құлдырауы болар еді.", "en": ["Indeed, were it not for China’s resilience in the depths of the recent crisis, world GDP would not have contracted by 0.1% in 2009, but would have plunged by 1.3% – the sharpest decline in global activity of the post-World War II era."]}}
-{"translation": {"kk": "Қытай экономикасына қатысты пессимизмнің соңғы үрдісі жылжымайтын мүлік нарығының қысқаруы және борыш салмағының жеңілдеуі - негізінен, жапондыққа ұқсас тоқырауға бағытталған.", "en": ["The latest bout of pessimism over the Chinese economy has focused on the twin headwinds of deleveraging and a related tightening of the property market – in essence, a Japanese-like stagnation."]}}
-{"translation": {"kk": "ЛОНДОН – Соңғы апталарда Батыс ақпарат құралдары Қытай Коммунистік партиясының төраға болып сайлануға қойылған шектеуді алып тастап, сол арқылы Си Цзиньпиннің өмір бойы билікте қалуына мүмкіндік беретін шешіміне көп көңіл бөлді.", "en": ["LONDON – In recent weeks, Western media commentators have focused extensively on the Communist Party of China’s (CPC) decision to abolish presidential term limits, which will allow Xi Jinping to remain in power indefinitely."]}}
-{"translation": {"kk": "Олардың бұл жаңалыққа наразылық білдіріп, Қытайдың саяси моделіне күмәнмен қарауы түсінікті.", "en": ["Unsurprisingly, they have generally responded to the news with disappointment and skepticism about the Chinese political model."]}}
-{"translation": {"kk": "Сарапшылардың көбі Қытай Батыс стиліндегі либер-демократияға әйтеуір бет бұрады деп болжаған.", "en": ["Many observers assumed that China would inevitably embrace Western-style liberal democracy."]}}
-{"translation": {"kk": "Қытай Компартиясының шешімі аздап ойландырғаны рас, дегенмен өз басым қазіргі Қытайды қарапайым түрде түсіндіру – ақылға сыймайтын әрекет деп ойлаймын.", "en": ["But even though I, too, was slightly taken aback by the CPC’s latest decision, I never considered that simplistic interpretation of modern-day China to be particularly sensible."]}}
-{"translation": {"kk": "Бірден басын ашып алайық: сайланбаған қатаң басшының ел басқаруы Батыс стиліндегі демократиядан жақсы дегенді дәлелдегелі тұрған жоқпын.", "en": ["Now, let me be clear: I am not going to argue that unelected strongman leadership is superior to Western-style democracy."]}}
-{"translation": {"kk": "Си Цзиньпин Қытайды 20 жылдан астам уақыт билеп-төстейтін болса, онда мен де басқа сарапшылардың күдігіне қосыламын.", "en": ["If I believed that Xi was preparing to rule China with an iron fist for the next 20-plus years, I would share the doubts of many other commentators."]}}
-{"translation": {"kk": "Дегемен, сәл кең ауқымда талдап көрейік.", "en": ["But allow me to suggest a more open-minded interpretation."]}}
-{"translation": {"kk": "Біріншіден, «Қытай кедейлік қамытынан қалай құтылды?» атты тамаша еңбегінде Мичиган университетінің ғалымы Юн Юн Ан айтқандай, Қытай дамуға қатысты Батыстың дәстүрлі әдістерін қолданбастан жүздеген миллион адамды кедейліктен құтқарды.", "en": ["For starters, as Yuen Yuen Ang of the University of Michigan reminds us in her excellent book How China Escaped the Poverty Trap, China has lifted hundreds of millions of people out of poverty without adhering to the conventional Western approach to development."]}}
-{"translation": {"kk": "Жақында пекиндік жас бизнесменмен кездестім. Оның айтуынша, қытайлардың 20 пайызы, яғни 250 миллион адам жылына 40 мың АҚШ долларындай табыс табады екен.", "en": ["In fact, a young Beijing-based entrepreneur I met recently estimates that at least 20% of Chinese – over 250 million people – are now making $40,000 per year."]}}
-{"translation": {"kk": "Осыншама көп адам мұндай қыруар ақша табатын АҚШ-тан басқа бірде-бір ел жоқ.", "en": ["Besides the United States, no other country in the world has that many people generating that much individual wealth."]}}
-{"translation": {"kk": "Батыс халқы мұны мойындай ма, жоқ па, бұл – шынымен үлкен жетістік.", "en": ["Whether Westerners like to admit it or not, that is a remarkable achievement."]}}
-{"translation": {"kk": "Ең бастысы – мұның барлығы демократиялық емес жүйеде болды, ал елдегі жағдайға халықтың басым бөлігінің көңілі толатын сияқты.", "en": ["But even more remarkable is the fact that it has happened under a non-democratic system, and that Chinese citizens appear to be rather content."]}}
-{"translation": {"kk": "Шағын наразылық шаралары жиі болып тұратыны рас, бірақ олар әлгі өте бай 20 пайыздың ішіне байқалмай қалады.", "en": ["Although small-scale protests are not uncommon, even among those in the top 20%, they tend to be scattered and fleeting."]}}
-{"translation": {"kk": "Енді мынаны елестетіп көріңіз.", "en": ["Now, think about this."]}}
-{"translation": {"kk": "Егер Қытай алдағы 15 жылда жылына 5,5-7 пайыз экономикалық өсім деңгейінде қала беретін болса, онда жылына 40 мың доллар табатын қытайлықтар саны екі есе артады.", "en": ["If China can sustain 5.5-7% annual economic growth for the next 15 years, the number of Chinese earning $40,000 per year could more than double."]}}
-{"translation": {"kk": "Мұндай жағдайда олардың Си Цзиньпиннің әлі де ел басқарып отырғанына онша бас ауырта қоймасы анық.", "en": ["In that case, they probably will not be particularly concerned that Xi is still their country’s anointed leader."]}}
-{"translation": {"kk": "Осы жерде екінші қорытындыға келеміз.", "en": ["This brings me to a second point."]}}
-{"translation": {"kk": "Пессимистер Қытайдың ЖІӨ-сінің өсуінен көптен бері қауіп етіп жүр. Ал менің ойымша, Қытайды құрдымға кетіретін - оның hukou (тіркеу) жүйесі.", "en": ["Contrary to the pessimists who have long been wrong about looming threats to China’s GDP growth, I suspect that China’s ultimate undoing could actually be its hukou (household registration) system."]}}
-{"translation": {"kk": "Қытайды SDR-ден шығарып тастау керек пе?", "en": ["Should China Be Ejected from the SDR?"]}}
-{"translation": {"kk": "САНТА-БАРБАРА – Өткен аптада, Қытай үкіметі юань айырбас бағамын қатты бақылауға алды.", "en": ["SANTA BARBARA – Last week, the Chinese government tightened its grip on the renminbi’s exchange rate."]}}
-{"translation": {"kk": "Қытай 18 ай бұрын Халықаралық валюта қорының синтетикалық резервтік активінің құны, арнайы қарыз алу құқығы (SDR) анықталатын валюталар тобына юаньды кіргізуді қолпаштағандағы берген уәдесін бұзып отыр.", "en": ["China has now effectively reneged on a promise it made 18 months ago, when it lobbied its way into the basket of currencies that determines the value of the International Monetary Fund’s synthetic reserve asset, the Special Drawing Right (SDR)."]}}
-{"translation": {"kk": "Қытайдың соңғы әрекеттерінің оның валютасына деген сенімді нығайтуға берер көмегі аздау.", "en": ["China’s latest move will hardly strengthen confidence in its currency."]}}
-{"translation": {"kk": "Алдында сарапшылар ескерткендей, SDR себетіне юаньды кіргізу ұзақ мерзімде зиянды салдары бар аса саясаттандырылған шешім болды.", "en": ["As some of us warned at the time, the renminbi’s admission to the SDR basket was a highly political decision that could have adverse long-term consequences."]}}
-{"translation": {"kk": "Бұл себетке бұрын АҚШ доллары, еуро, британдық фунт, және жапон йенасы кірген еді. Бұл әлемдік деңгейдегі валюталар ХВҚ-ның екі талабына сәйкес келеді: олар әлемдегі жетекші экспорттаушыларымен айналысқа шығады, және олар «еркiн пайдаланылады», яғни олар кеңінен бүкіл әлемде айырбасталады.", "en": ["The basket had previously comprised the US dollar, the euro, the British pound, and the Japanese yen – all world-class currencies that meet the IMF’s two criteria for admission: they are issued by the world’s leading exporters, and they are “freely usable,” meaning that they are widely exchanged worldwide."]}}
-{"translation": {"kk": "Керісінше, юань SDR себетіне енген кезде, тек бірінші талапқа сәйкес болды.", "en": ["By contrast, the renminbi met only the first criterion when it was included in the SDR."]}}
-{"translation": {"kk": "Қытай ол кездің өзінде әлемдегі ең ірі экспорттаушы ел болғанымен, оның қаржы нарықтары қарабайыр болды, және оның валютасы нағыз еркiн пайдаланылудан алыс болды.", "en": ["Although China was already the world’s largest exporting country, its financial markets were primitive, and its currency plainly fell far short of being freely usable."]}}
-{"translation": {"kk": "2015 жылы юань орталық банктердің жаһандық резервтерінде жетінші орында, халықаралық облигациялар шығаруда сегізінші, және жаһандық валюта саудасында он бірінші орында болды. Көптеген капитал транзакциялары бойынша ол айырбасталмады.", "en": ["In 2015, the renminbi ranked seventh in global central-bank reserves, eighth in international bond issuance, and 11th in global currency trading; and it remained non-convertible for most capital-account transactions."]}}
-{"translation": {"kk": "Десе де, юань сол себетке қабылданды.", "en": ["Still, the renminbi was admitted."]}}
-{"translation": {"kk": "Қытай теріс шешіммен келіспейтінін анық білдірген еді, және ешкімнің айдаһарды ашуландырғысы келмеді.", "en": ["China had made it abundantly clear that it would not be happy with a negative decision, and no one wanted to poke the dragon."]}}
-{"translation": {"kk": "Өздерінің стандарттарын ұстанудың орнына ХВҚ және оның негізгі мүшелері, болашақта юань қолдануын кеңейтеміз деген Қытайдың бұлыңғыр уәдесіне көнген еді.", "en": ["But rather than upholding its usual standards, the IMF and its principal members settled for China’s vague promise to make the renminbi more usable sometime in the future."]}}
-{"translation": {"kk": "Тарихи, Қытай Халық банкі (ҚҰБ) нарық жағдайын есепке алмай, күн сайын юань бағамын бекітіп отырған еді; және ол өте тар валюталық дәліз ішінде ғана юаньмен сауда жүргізуге мүмкіндік берген еді.", "en": ["Historically, the People’s Bank of China (PBOC) had fixed the renminbi’s exchange rate on a daily basis, without regard to underlying market sentiment; and it had allowed for the renminbi to trade only within very narrow limits."]}}
-{"translation": {"kk": "Бірақ, ХВҚ SD қатарына юаньді енгізу туралы шешім қабылдамас бұрын, Қытай үкіметі бұл валютаны бақылаудан босатамыз деп жариялады.", "en": ["But even before the IMF decided to include the renminbi in the SDR, the Chinese government announced that it was loosening its control over the currency."]}}
-{"translation": {"kk": "ҚҰБ бұдан әрi күнделікті валюта бағамы белгілегенде нарықтық сигналдарды ескереміз деп жариялады.", "en": ["The PBOC declared that market signals would henceforth be factored into its daily exchange-rate fixing."]}}
-{"translation": {"kk": "Сонымен қатар банк біртіндеп Қытайдағы капитал қозғалысын бақылауды ырықтандырамыз деп уәде берген, және бұл инвесторларға юань тартымдылығын арттыратын еді.", "en": ["And it promised gradual liberalization of China’s capital controls, which would boost the renminbi’s attractiveness to investors."]}}
-{"translation": {"kk": "Бірақ қытай билігінің соңғы шешімдері олардың аталған ережелерге сәйкес ойнауға ниеті жоқ екенін көрсетеді.", "en": ["And yet the Chinese authorities’ latest move indicates that they have no intention of playing by the rules."]}}
-{"translation": {"kk": "Одан әрі айырбас бағамына ықпалын азайтудың орнына, ҚҰБ бақылауды күшейтіп және оның шешім қабылдау механизмдеріне нарықтық үрдістердің рөлін азайтып жатыр.", "en": ["Instead of further loosening its grip on the exchange rate, the PBOC is reasserting control and reducing the role of market sentiment in its decision-making."]}}
-{"translation": {"kk": "Дәлелі анық көрініп тұр - юаньді қолдану еркіндігі 18 ай бұрынғыға қарағанда азайған.", "en": ["The proof is in the pudding: the renminbi is clearly less freely usable than it was 18 months ago."]}}
-{"translation": {"kk": "2016 жылдың ортасынан бастап, мемлекетте Қытайдан юаньнің ағымдарын тоқтатып және оның долларға айырбасталуын болдырмау үшін капитал қозғалысын бақылаудың жаңа қатаң басқару элементтері қолданылып жатыр.", "en": ["Since mid-2016, China has been imposing strict new capital controls to prevent the renminbi from pouring out of the country and being converted into dollars."]}}
-{"translation": {"kk": "ГОНКОНГ – Швейцарияның Давос қаласында жақында аяқталған Дүниежүзілік экономикалық форумның жыл сайынғы жиынында Қытай төрағасы Си Цзиньпин жаһандануды барынша қорғап, өз елінің «ашық есік» саясатын жүргізетінін тағы да қуаттады және сауда соғысын бастамайтынына, өз валютасын құнсыздандырудан пайда көрмейтініне сендірді.", "en": ["HONG KONG – At the recently concluded World Economic Forum Annual Meeting in Davos, Switzerland, Chinese President Xi Jinping mounted a robust defense of globalization, reaffirming his country’s “open door” policy and pledging never to seek to start a trade war or to benefit from devaluation of its currency."]}}
-{"translation": {"kk": "Арада көп өтпестен АҚШ президенті Дональд Трамп инаугурацияда сөйлеген сөзінде бұған қарама-қарсы уәде берді: «protect» («қорғау») сөзін жеті рет қолданған ол «Алдымен – Америка» деген доктринаның айналып келгенде протекционизм екенін растады.", "en": ["Soon after, US President Donald Trump, in his inaugural address, effectively made the opposite pledge: using the word “protect” seven times, he confirmed that his “America first” doctrine means protectionism."]}}
-{"translation": {"kk": "Трамп «АҚШ-тың экономикасы құлдырап бара жатқандықтан, оның еңсесін тіктеу керек» деген тұрғыда сөйледі.", "en": ["Trump speaks of the United States as an economy in decline that must be revitalized."]}}
-{"translation": {"kk": "Ал шын мәнісінде АҚШ экономикасы соңғы екі жылда жақсы қарқын алып келеді.", "en": ["But the reality is that the US economy has been performing rather well in the last two years."]}}
-{"translation": {"kk": "Басқа дамыған елдермен салыстырғанда оның экономикасы жылдам дамыды, көп жұмыс орындары ашылды, доллар да өз биігінде тұрды.", "en": ["Its recovery has outpaced that of other advanced economies; job creation has been impressive; and the dollar has been strong."]}}
-{"translation": {"kk": "Әсіресе соңғы екі айда Трамп үкімет шығындарын арттырып, бизнестің салықтарын азайтамын деп уәде бергелі инвесторлар сапаға деген ұмтылысты арттыра түсті.", "en": ["The dollar’s value has risen particularly high in the last few months, as Trump’s promises to increase government spending, lower business taxes, and cut regulation have inspired a flight to quality by investors."]}}
-{"translation": {"kk": "Есесіне, Қытай юані біршама әлсіреді: көбіне инвестиция мен экспорттың азаюының кесірінен 2014 жылдың соңында бір доллар CN¥6.2 болса, өткен жылдың соңында АҚШ долларының бағамы CN¥6.95-ға жетті.", "en": ["By contrast, the Chinese renminbi has weakened significantly – from CN¥6.2 per dollar at the end of 2014 to CN¥6.95 at the end of last year – owing largely to declining investment and exports."]}}
-{"translation": {"kk": "Трамп Қытайды «экспорттағы бәсекелестігін арттыру үшін юанды әдейі құнсыздандырып отыр» деп айыптады.", "en": ["Trump has accused China of intentionally devaluing the renminbi, in order to boost its export competitiveness."]}}
-{"translation": {"kk": "Бірақ шынайы жағдай басқаша болды: юаньға қысым күшті болғанына қарамастан, Қытай юань-доллар айырбас бағамын салыстырмалы түрде тұрақты ұстады, соның кесірінен елдің шетел валютасындағы резерві 1 триллион долларға азайды.", "en": ["But the truth is quite the opposite: in the face of strong downward pressure on the renminbi, China has sought to keep the renminbi-dollar exchange rate relatively stable, – an effort that has contributed to a decline of more than $1 trillion in official foreign-currency reserves."]}}
-{"translation": {"kk": "Трампқа қарағанда юаньның құнсызданбауына Қытай көбірек мүдделі.", "en": ["China does not want the renminbi to depreciate any more than Trump does."]}}
-{"translation": {"kk": "Бірақ валюта бағамын толық бақылауда ұстай алатын ел жоқ.", "en": ["But no country has full control over its exchange rate."]}}
-{"translation": {"kk": "Валюта бағамына әсер ететін және бір фактор – ғаламдық жеткізілім тізбегінің жедел өзгеруі.", "en": ["One factor affecting exchange rates is a rapidly changing global supply chain."]}}
-{"translation": {"kk": "Тұтыну құрылымындағы өзгерістер, реттеу режимдері және сандық технологиялар соңғы кездері отандық өнімді өндіруге көбірек ықпал етті.", "en": ["Evolving consumption patterns, regulatory regimes, and digital technologies have lately encouraged more domestic production."]}}
-{"translation": {"kk": "АҚШ-та робот жасау, 3D баспа сияқты технологиялардың дамуы өнеркәсіпке серпін берді.", "en": ["In the US, manufacturing has received a boost from technologies like robotics and 3D printing."]}}
-{"translation": {"kk": "Бұл Азиядан импортты көбейтпей-ақ экономиканың еңсесін тіктеуге жол ашты.", "en": ["That has supported economic recovery, without increasing its imports from Asia."]}}
-{"translation": {"kk": "Ал Қытай болса қазір-ақ экспортқа негізделген даму моделінен ішкі тұтынуға бағытталған модельге ойысып келеді, сондықтан юаньның құнды болуы экономикаға көбірек пайдалы болар еді.", "en": ["Meanwhile, China is already shifting from an export-driven growth model to one based on higher domestic consumption, so a stronger renminbi might serve its economy better."]}}
-{"translation": {"kk": "Қытайдағы ағымдағы шоттың профициті 2016 жылы жалпы ішкі өнімнің 2,1 пайызына дейін төмендеді, және Халықаралық валюта қоры экспорт азайып бара жатқандықтан оның көлемі тіпті кішірейеді деп болжайды.", "en": ["China’s current-account surplus fell to just 2.1% of GDP in 2016, and the International Monetary Fund projects it to narrow further, as exports continue to fall."]}}
-{"translation": {"kk": "Дегенмен, ағымдағы операциялар – жалғыз фактор емес.", "en": ["But the current account is not the only relevant factor."]}}
-{"translation": {"kk": "Вьетнамның экспортына қатысты жалған сараптама", "en": ["Lies, Damn Lies, and Vietnam’s Trade Statistics"]}}
-{"translation": {"kk": "СИНГАПУР – 17 сәуірде Bloomberg Қытай АҚШ-ты ығыстырып, Вьетнамның ең ірі экспорт нарығына айналғанын хабарлады.", "en": ["SINGAPORE – On April 17, Bloomberg reported that China had overtaken the United States as Vietnam’s largest export market."]}}
-{"translation": {"kk": "Ақпарат агенттігі келтірген және Халықаралық валюта қоры санаған мәліметтерге қарағанда, 2017 жылы Вьетнамның Қытайға экспорт көлемі – 50,6 миллиард доллар, ал АҚШ-қа экспорты 46,5 миллиард доллар болған.", "en": ["According to figures cited by the news organization and tallied by the International Monetary Fund, Vietnam’s exports to China totaled $50.6 billion in 2017, compared to $46.5 billion in exports to the US."]}}
-{"translation": {"kk": "Егер бұл сан рас болса, онда Вьетнам, Қытай және АҚШ арасындағы үшжақты қарым-қатынаста елеулі өзгеріс болып жатыр деген сөз.", "en": ["If these numbers are accurate, they would represent a significant shift in the triangular relationship between Vietnam, China, and the US."]}}
-{"translation": {"kk": "Bloomberg мұны әлемнің екінші ірі экономикасы АҚШ-есебінен “аймақтағы ықпалын арттыруға тырысып жатыр” деп нақты сипаттады.", "en": ["As Bloomberg succinctly put it, the data underscore how the world’s second-largest economy is “growing its influence in the region” at the expense of the US."]}}
-{"translation": {"kk": "Бірақ, саудаға қатысты сандар толық жағдайды баяндамайды, зер сала оқысақ, бұл сандар тіпті қате болып шығуы мүмкін. Вьетнамның сауда мәліметтерін қадағалайтын Вьетнам кедендік қызметі бас басқармасының алдын ала статистикасына қарағанда, былтыр АҚШ-қа экспорт 41,6 миллиард, ал Қытайға 35,5 миллиард доллар болған.", "en": ["Preliminary statistics from the General Department of Vietnam Customs (GDVC), which oversees Vietnam’s trade data, contradict the IMF assessment. According to the GDVC, exports to the US last year totaled $41.6 billion, while exports to China stood at $35.5 billion."]}}
-{"translation": {"kk": "Яғни, Вьетнамның есебі бойынша, АҚШ – елдің ең басты экспорт нарығы рөлін сақтап отыр, және 17 пайыздық артық шама 2018 жылдың алғашқы үш айында тұрақты түрде сақталды.", "en": ["In other words, by Vietnam’s count, the US remained its largest export market by a margin of 17%, a gap that held steady during the first three months of 2018."]}}
-{"translation": {"kk": "Сонымен, ресми мәлімет пен ХВҚ есебінің артасындағы бұл айырмашылық нені білдіреді?", "en": ["So, what can account for the discrepancies between the official data and the IMF’s figures?"]}}
-{"translation": {"kk": "Мұның бір сыры әдістемеде болуы мүмкін, яғни ХВҚ мен Вьетнам кедендік қызметі жалпы есепті шығару үшін әртүрлі формулаларды қолданған болуы ықтимал.", "en": ["One possible explanation is methodological: the Fund and the GDVC simply used different formulas to arrive at their estimates."]}}
-{"translation": {"kk": "Бірақ 15,1 миллиард доллар айырмашылық шығуы мүмкін емес.", "en": ["But a gap of $15.1 billion on the China side of the ledger makes this highly unlikely."]}}
-{"translation": {"kk": "Екінші себеп – ХВҚ мәліметтерді тек қана Қытай өкіметінен алған болуы ықтимал.", "en": ["Another possibility is that the IMF sourced its data exclusively from Chinese authorities."]}}
-{"translation": {"kk": "Бұған да дәлел болар нәрсе жоқ.", "en": ["But evidence for that scenario is thin."]}}
-{"translation": {"kk": "Үшінші, іс жүзінде дәлелдеу мүмкін емес болса да, ең нанымды теория – екі тарап та өз сөздерін дәлелдеу үшін жылдық және айлық сауда мәліметтерімен манипуляция жасап отырған болуы мүмкін.", "en": ["A third theory – which, admittedly, is impossible to prove beyond a reasonable doubt – may be the most credible: both sides manipulated annual and monthly trade data to bolster their own narratives."]}}
-{"translation": {"kk": "Вьетнам үшін экспорт деңгейінің төмендігі туралы мәлімет үкіметтің Қытай нарығына ұмтылу әрекетіне көмектескен болар еді.", "en": ["For Vietnam, data indicating lower exports would support the government’s efforts to extend trade deeper into Chinese markets."]}}
-{"translation": {"kk": "Екі арадағы ұзақтан қалыптасқан сауда дефициті кесірінен Вьетнам басшылығы Қытайдағы әріптестерін Вьетнамнан көбірек тауар қабылдауға көндіре алмай келеді.", "en": ["Plagued by a large and persistent bilateral trade deficit, Vietnamese officials have long requested that their Chinese counterparts allow more imports from Vietnam."]}}
-{"translation": {"kk": "Вьетнам кеден қызметі таратқан сандар осы мақсатқа жетуге көмектеседі, не тым болмаса оған кесірін тигізбейді.", "en": ["The numbers released by GDVC would advance – or at least not undermine – that goal."]}}
-{"translation": {"kk": "Ал Қытай үшін Вьетнамнан келетін импортты ұлғайтып көрсету елдің әлгі ұмтылысын бәсеңдетуге, Вьетнам басшылығына “сіздің елдің экономикасы үшін Қытайдың маңызы өте зор” деп ескертуге жәрдемдеседі.", "en": ["For China, on the other hand, inflating the figures for imports from Vietnam could help neutralize such a request, reminding the Vietnamese authorities of how important trade with China is to their country’s economy."]}}
-{"translation": {"kk": "Сауда айналымының жоғары көрсеткіші Вьетнамды достық негіздегі екіжақты қарым-қатынасты дамытып, аймақтық қауіпсіздікке, соның ішінде Оңтүстік Қытай теңізі дауына қатысты ұстанымын жұмсартуға көндірер еді.", "en": ["Higher trade figures may persuade Vietnam to maintain friendly bilateral ties, and perhaps even to adopt more accommodating positions on thorny regional security issues, such as the South China Sea dispute."]}}
-{"translation": {"kk": "Соғыс әдеті қалмаған Ресей", "en": ["Russia’s Cold War Habit"]}}
-{"translation": {"kk": "МӘСКЕУ – Бірнеше апта бұрын Совет одағының соңғы басшысы әрі қырғиқабақ соғысты тоқтатуға ең көп еңбек сіңірген адам – Михаил Горбачев немістің Bild газетіне берген сұхбатында қазіргі әлемде «қырғиқабақ соғыстың барлық нышандарын көруге болатынын» айтты.", "en": ["MOSCOW – A few weeks ago, Mikhail Gorbachev – the last leader of the Soviet Union and the man who did more than anyone to end the Cold War – told the German newspaper Bild that it is possible “to recognize all the features of a new cold war in today’s world.”"]}}
-{"translation": {"kk": "Горбачевтың айтуынша, АҚШ «триумфалистік идеясын жүзеге асыру жолында» Ресейді де осыған тартып үлгерді.", "en": ["The United States “has already dragged” Russia into it, Gorbachev has said, in an effort “to realize its general triumphalist idea.”"]}}
-{"translation": {"kk": "Бірақ АҚШ пен Ресей арасындағы бұл антагонизм шынымен жаңа құбылыс па?", "en": ["But is the current antagonism between the US and Russia really “new”?"]}}
-{"translation": {"kk": "Және Горбачев пен Кремль сияқты бар кінәні АҚШ-қа артып қоюымыз керек пе?", "en": ["And is it credible to place the blame overwhelmingly on the US, as Gorbachev and certainly the Kremlin are inclined to do?"]}}
-{"translation": {"kk": "Осы сұрақтарға жауап беру үшін Уинстон Черчильдің 1946 жылғы «Темір перде туралы» баяндамасынан әлдеқайда бұрынғы тарихқа көз салуымыз керек.", "en": ["To answer these questions, we must look to history – beginning long before Winston Churchill’s “Iron Curtain Speech” in 1946."]}}
-{"translation": {"kk": "Іс жүзінде Ресей мен Батыс арасындағы бақталастық Қырғиқабақ соғыстан бір ғасыр бұрын басталды.", "en": ["In fact, the adversarial relationship between Russia and the West began over a century before the Cold War."]}}
-{"translation": {"kk": "1820-жылдары Ресей Наполеон соғыстарының басты жеңімпазына ғана емес, Еуропадағы ең консервативті, нақтырақ айтсақ, ең реакциялық күшке айналды.", "en": ["Back in the 1820s, Russia emerged not only as the principal victor in the Napoleonic wars, but also as the most conservative – or, more accurately, reactionary – force in Europe."]}}
-{"translation": {"kk": "І Александр мен І Николай патшалардың тұсында Ресей құрлықтың барлық монархияларына жұққан «революция обасына» қарсы тұруға дайын болды.", "en": ["Under Czars Alexander I and Nicholas I, it stood ready to counter any sign of a renewal of the “revolutionary plague” infecting the continent’s monarchies."]}}
-{"translation": {"kk": "1830 жылы «Қасиетті альянс» елдері (Ресей, Пруссия, Австрия) мен Еуропаның басқа бөлігінің арасында тым үлкен алшақтық болды.", "en": ["By 1830, the rift between the “Holy Alliance” countries (Russia, Prussia, and Austria) and the rest of Europe was deep."]}}
-{"translation": {"kk": "Ресей екі бірдей «түрлі-түсті революцияны» - 1830-31 жылдардағы поляк бүлігін және 1848-49 жылдардағы венгер революциясын басып тастаған соң екі ара тіпті алшақтай түсті.", "en": ["And, when Russia suppressed two “color” revolutions – the Polish revolt of 1830-1831 and the Hungarian revolution of 1848-1849 – it became even deeper."]}}
-{"translation": {"kk": "Бұл екі жағдай да бүкіл құрлықта Ресейге деген наразылықты өршітіп жіберді.", "en": ["Both interventions incited a massive surge in anti-Russian sentiment across the continent."]}}
-{"translation": {"kk": "Ресейдің ұстанымын нығайту үшін І Николай Балқан мен Оттоман империясындағы православтарға мойын бұрды, оның әскери министрі Александр Меньшиков 1853 жылы өзін Оттоман империясындағы 12 миллион православ христиандардың қорғаушысы деп жариялауды талап етті.", "en": ["To strengthen Russia’s position, Nicholas I looked to the Orthodox populations in the Balkans and the Ottoman Empire, with his naval minister, Alexander Menshikov, demanding in 1853 that Russia be named an official protector of the Ottoman Empire’s 12 million Orthodox citizens."]}}
-{"translation": {"kk": "Бұл талабы орындалмаған соң Ресей әскері Оттоман империясының қарамағындағы Молдавия мен Валахияны басып алды, мұның соңы Қырым соғысына ұласып, Ресей 1856 жылы бұл ұрыста ойсырай жеңілді.", "en": ["When the demand was rejected, Russian troops occupied Ottoman-controlled Moldavia and Wallachia – a move that eventually led to the Crimean War, which Russia lost spectacularly in 1856."]}}
-{"translation": {"kk": "Менің ойымша, осы жеңілістен соң Ресей мен Еуропа арасындағы шамамен 30 жылға созылған Қырғиқабақ соғыс аяқталды.", "en": ["To my mind, that loss marks the end of a first, roughly 30-year Cold War between Russia and Europe."]}}
-{"translation": {"kk": "Көпшіліктің пікірі бойынша, Қырғиқабақ соғыс осыдан бір ғасырдай уақыт өткен соң, Екінші дүниежүзілік соғыстан кейін басталды. Ықпал ету аймағын кеңейту үшін Совет одағы Польшадан Болгарияға дейінгі аралықта коммунистік өкіметтер орнатты.", "en": ["What most people think of as the Cold War began nearly a century later, after World War II, when the Soviet Union, seeking to expand its sphere of influence, installed communist governments from Poland to Bulgaria."]}}
-{"translation": {"kk": "1946 жылы олар Грекияны шайқады, содан кейін 1945 жылғы Потсдам келісімі негізінде құрылған Сыртқы істер министрлерінің кеңесінде Кремль Солтүстік Африкадағы Триполитанияны бақылау тізгінін қолына беруді талап етті. Батыс елдерінің басшылары бұл талапты орындаудан бас тартты.", "en": ["In 1946, it began to destabilize Greece, and at the Council of Foreign Ministers, established under the 1945 Potsdam Agreement, the Kremlin demanded control over Tripolitania in North Africa – a demand that Western leaders rejected."]}}
-{"translation": {"kk": "Келесі жылы Совет одағы өзімен одақтас елдерді соғыстан кейін Еуропаның экономикасын қалпына келтіруді мақсат тұтқан Маршалл жоспарына қосқызбай тастады.", "en": ["The next year, the Soviet Union prevented its satellite states from participating in the Marshall Plan, aimed at restoring Europe’s economy after the war."]}}
-{"translation": {"kk": "Осы шешімді орындатқызу үшін Иосиф Сталин Батыс Берлинге блокада жасады.", "en": ["Joseph Stalin subsequently imposed a blockade on West Berlin, in a failed effort to enforce compliance with that decision."]}}
-{"translation": {"kk": "Қырғиқабақ соғыс кесірінен Совет одағы мен АҚШ 1950-жылдары Корея үшін, 1962 жылы Куба үшін соғысуға шақ қалды.", "en": ["The Cold War brought the Soviet Union and the US to the brink of war over Korea in the 1950s and Cuba in 1962."]}}
-{"translation": {"kk": "Хашоггиді өлтірткендер жазасыз қалмауы тиіс", "en": ["Condemning Khashoggi’s Killers"]}}
-{"translation": {"kk": "АМСТЕРДАМ – Саудия журналисі Жамал Хашоггиді алдын ала жоспарлап, қатыгездікпен өлтіру оқиғасы жан түршіктіреді.", "en": ["AMSTERDAM – The details of the brutal, premeditated murder of Saudi journalist Jamal Khashoggi are astonishing."]}}
-{"translation": {"kk": "Екіншіден, қылмысты жасады деп айыпталған 15 адамға қараңыз: арасында кезінде Австралияда жұмыс істеген сот-медицина сарапшысы (сүйек кесетін араны сол алып келген деседі) мен Хашоггидің “сыңары” бар, ол марқұмның (бәлкім әлі жылы болып жатқан) киімдерін киіп, артқы есіктен шығып кеткен.", "en": ["Next, there are the alleged perpetrators: a 15-member team that included a forensic doctor who once worked in Australia and brought a bone saw, and a body double who put on Khashoggi’s clothes – probably while they were still warm – and casually slipped out the back door."]}}
-{"translation": {"kk": "Бірақ ең таңқалдырарлығы – саудиялықтар жазадан құтылып кететіндерін білген.", "en": ["But the most shocking revelation may be this: the Saudis knew they could get away with murder."]}}
-{"translation": {"kk": "БҰҰ-ның басқа шаруалармен қоса әлемдегі журналистердің қауіпсіздігін насихаттаумен айналысатын ұйымы – ЮНЕСКО-ның жақында жариялаған есебіне сенсек, журналистерді өлтірген он адамның тоғызы жазадан құтылып кетеді екен.", "en": ["Recent figures published by UNESCO, the United Nations organization that is tasked, in part, with promoting the safety of journalists worldwide, show that in nine of ten cases, perpetrators are never punished for murdering a journalist."]}}
-{"translation": {"kk": "Жазасыздық нормаға айналғандықтан, Саудия басшылығы “тіпті қылмыс әшкере болса да, одан бізге келіп-кетер ештеңе жоқ” деп ойлаған тәрізді.", "en": ["Because impunity is the norm, Saudi authorities took the gamble that even if the killing came to light, the consequences would be minor."]}}
-{"translation": {"kk": "Олардың мұнысы рас та. Сауд Арабиясындағы прокурорлар күдіктілердің бесеуіне өлім жазасын сұрап отыр, десе де әлемнің бұған реакциясы тым бәсең.", "en": ["And they were right: although prosecutors in Saudi Arabia are seeking the death penalty for five of the suspects, the international response has so far been meek."]}}
-{"translation": {"kk": "Бұл өлім әлем назарын өзіне аударғанымен, басшылардың көбі Сауд Арабиясына қарсы санкция салу жайын “ойластырамыз” деумен шектелді, ал кейбірі бұл ойдан бірден бас тартты.", "en": ["Despite the global attention the murder has received, most leaders have only promised to “consider” sanctions against Saudi Arabia; others have dismissed the idea outright."]}}
-{"translation": {"kk": "Мәселен, АҚШ президенті Дональд Трамп Сауд Арабиясының түсіндірмесі қанағаттанғысыз болғанымен, қару сатуды не сауданы азайту ойы жоқ екенін айтты.", "en": ["US President Donald Trump, for example, has said that although the official Saudi explanation is unsatisfactory, he has no intention of responding by curbing arms sales or trade."]}}
-{"translation": {"kk": "Франция мен Испания басшылары да осы тақілеттес пікір білдірді.", "en": ["Leaders in France and Spain have expressed similar sentiments."]}}
-{"translation": {"kk": "Бұл бассыздық экономикалық мүдделер адам құқықтарына қарсы қойылғанда біріншісі үнемі алдыңғы орынға шығатынын көрсетеді.", "en": ["Such bluntness illustrates that when economic interests are pitted against human rights, the former always take precedence."]}}
-{"translation": {"kk": "Біз журналистің өмірі үзілгеніне ғана емес, әсіресе Таяу Шығыста азаматтық еркіндік пен сөз бостандығының аяққа тапталғанына қайғыруымыз керек.", "en": ["It is not only the loss of a journalist’s life that needs to be mourned, but also the erosion of civil liberties and free speech – especially in the Middle East."]}}
-{"translation": {"kk": "Өткен айда Журналистерді қорғау комитеті хабарлағанындай, Сауд Арабиясының аймақтағы ең жақын одақтастары – Біріккен Араб Әмірліктері, Египет және Бахрейн корольдіктің Хашогги қазасына қатысты жауабын қолдап мәлімдеме жасаған.", "en": ["As the Committee to Protect Journalists reported last month, three of Saudi Arabia’s closest regional allies – the United Arab Emirates, Egypt, and Bahrain – issued statements supporting the Kingdom’s response to the Khashoggi killing."]}}
-{"translation": {"kk": "Саудияның бақылауындағы жергілікті және жалпы араб әлемінің ақпарат құралдары да осы бағытты ұстанды, ал онлайн трольдер армиясы корольдік билеушілерін жақтап, оны сынаушыларды даттауға жылдам кірісіп кетті.", "en": ["Saudi-owned domestic and pan-Arab media toed the line, too, while an army of online trolls quickly set to work to defend the Kingdom’s rulers and smear its critics."]}}
-{"translation": {"kk": "Қараны ақ қып көрсетудің бұл түрі тек Хашогги ісімен шектелмейді. Араб ақпарат құралдарынан Саудия Йеменде жүргізіп жатқан соғысқа қатысты сыни пікір табудың өзі қиын.", "en": ["This type of whitewash is not limited to the Khashoggi case; it is even harder to find serious criticism in mainstream Arab media of the Saudi-led war in Yemen."]}}
-{"translation": {"kk": "Мыңдаған адам ажал құшып, миллиондаған адам зұлмат ашаршылықтан қырылуға шақ тұрғанда аймақтың ақпарат құралдары корольдіктің интервенцияшыл крон-принці Мұхаммед бин Салманның рөлі туралы жақ ашпады десе болады.", "en": ["With tens of thousands dead and a devastating famine threatening to kill millions more, the region’s news outlets are virtually silent on the role of the Kingdom’s interventionist crown prince, Mohammed bin Salman."]}}
-{"translation": {"kk": "Егер халықаралық қауымдастық шынымен адам құқықтарын, заң үстемдігін және демократия құндылықтарын қорғағысы келсе, Сауд Арабиясының қатыгездігін айыптауы тиіс.", "en": ["If the international community genuinely cares about defending human rights, the rule of law, and democratic values, it must denounce Saudi Arabia’s brutality."]}}
-{"translation": {"kk": "Таяу Шығыстың ең ықпалды елдерінің бірі жаппай жайлаған өлім мен қасірет, қиындықтар үшін тікелей жауапты.", "en": ["One of the Middle East’s most powerful countries is directly responsible for widespread death, destruction, and misery."]}}
-{"translation": {"kk": "Ал Батыс елдері оны бетімен жіберіп қана қоймай, кейде қару беру арқылы қолтығына су бүркіп отыр.", "en": ["And yet Western countries are not only condoning these activities; in some cases, they are actively facilitating them by supplying the weapons."]}}
-{"translation": {"kk": "2018 жылы бар ақиқатты ашып айту", "en": ["Coming Clean in 2018"]}}
-{"translation": {"kk": "ЛОНДОН – Жасырғанды сыртқа шығаратын бұл бір қызықты жыл болды.", "en": ["LONDON – It has been a bumper year for making the invisible visible."]}}
-{"translation": {"kk": "Соңғы он екі айда жеке тұлғалар, бизнестегі көшбасшылар мен саясаткерлерге қатысты ақпараттың таралып кетуі мен оларға тағылған айыптарға толы болып қана қоймай, сондай-ақ, мұндай заң бұзушылыққа жол бермеуге арналған жүйелердің өзіне де көп сөз тиді.", "en": ["The last 12 months have overflowed with leaks, allegations, and other disclosures, not just of misconduct by individuals, business leaders, and politicians, but also of proactive schemes to prevent that misconduct from ever coming to light."]}}
-{"translation": {"kk": "Өткен айда 2016 жылы 20 жастағы хакердің Убер компаниясының жүйесін бұзып, шамамен 57 миллион адамның, соның ішінде Америка Құрама Штаттарындағы 600 мыңға жуық жүргізушілерге қатысты жеке ақпаратқа қол жеткізгені белгілі болды.", "en": ["Last month, it came out that a 20-year-old hacker breached Uber’s system in 2016 and accessed the information of about 57 million people, including some 600,000 of its drivers in the United States."]}}
-{"translation": {"kk": "Қауіпсіздік сақтау жүйесіндегі кемшіліктің бар екенін мойындаудың орнына, Убер хакерге деректерді жою үшін 100 мың доллар төлеп, зардап шеккендердің және Убер үшін өте маңызды болған компания инвесторларының ештеңе білмей қалады деп үміттенген.", "en": ["Rather than admit to the security flaw, Uber quietly paid the culprit $100,000 to destroy the data, in the hope that the victims – and, perhaps more important to Uber, the company’s investors – would never find out."]}}
-{"translation": {"kk": "Equifax дерекқорына жасалған хакерлік шабуыл - хакерлердің шамамен 143 миллион АҚШ тұтынушыларының туған күнінен бастап, әлеуметтік жеке номеріне дейін қамтылған жеке ақпаратына қол жеткізген кезі де осындай дәрежеде жасырылмады.", "en": ["The Equifax data breach – in which hackers gained access to sensitive personal information, from birth dates to Social Security numbers, for about 143 million US customers – was not covered up to quite the same degree."]}}
-{"translation": {"kk": "Алайда заң бұзушылығының табылып, халыққа жариялаудың арасында алты аптаға жуық уақыт болды, оның барысында үш басқарушы өздерінің акцияларының аз ғана бөлігін сатып үлгерген, бірақ олардың айтуынша, сату кезінде олар дерекқордың бұзылуы туралы білмеген.", "en": ["But there was still a six-week period between discovery of the breach and disclosure to the public, during which three executives sold a small share of their stock, though they insist they had no knowledge of the breach at the time."]}}
-{"translation": {"kk": "Ақпараттық қауіпсіздікті бұзу тұтынушылар мен инвесторлар үшін аса жағымсыз, ашуландыратын жағдай екені рас.", "en": ["A security breach is frustrating, even infuriating, for customers and investors."]}}
-{"translation": {"kk": "Бірақ осындай бұзуды мойындамау және одан бас тарту арадағы сенімді жояды.", "en": ["But willful denial of such a breach decimates trust."]}}
-{"translation": {"kk": "Егер компания мұндай бұзудың орын алғанын ашып айтса, кем дегенде клиенттер өздеріне қатысты ақпаратпен не болып жатқандығы туралы хабардар болады (және олардың шоттарындағы алаяқтық әрекеттерді қадағалап отыра алады) және инвесторлар бизнес тәуекелдерін дәл бағалай алады.", "en": ["If a company discloses a breach, at least customers know they can expect to be told what is happening with their information (and can keep watch for fraudulent activity on their accounts), and investors can assess business risk accurately."]}}
-{"translation": {"kk": "Убер жағдайында сияқты егер ақиқат көп кешікпей айтылса, онда техникалық мәселе туралы оқиға тез арада мекеменің адалдығы туралы әңгімеге айналатын болады.", "en": ["If the truth comes out much later – as in the case of Uber, in particular – a story about a technical problem quickly becomes a story about corporate integrity."]}}
-{"translation": {"kk": "Тұтынушылардың компаниялармен жеке ақпаратпен бөлісуге қатысты қорқыныштары көбейіп, бизнес әрекеттерінің шүбәсіздігіне күмән туа бастайды.", "en": ["Consumers’ fears about sharing personal information with companies – difficult to avoid in modern life – deepen, and business becomes an object of heightened skepticism."]}}
-{"translation": {"kk": "Бірақ бизнес өкілдері тек қателерді ғана жасырып қоймай, олар лауазымды тұлғаларының жасаған қылмыстарын да жасырған.", "en": ["But businesses have not just been covering up mistakes; they have also been hiding major crimes by senior figures."]}}
-{"translation": {"kk": "Бұл соңғы айларда беті ашылған жұмыс орнындағы сексуалды алымсақтық пен басқа да ұзақ мерзімді жасырынып келе жатқан істерден айқын болды.", "en": ["Nowhere is this more apparent than in the long-term patterns of sexual harassment and cover-ups that have been exposed in recent months."]}}
-{"translation": {"kk": "Fox News-тағы жетекші тұлғалар - комментатор Билл О’Райли мен компания жетекшісі Роджер Айлз - желінің басты ұйымы 21st Century Fox арқасында, сексуалды алымсақтыққа қатысты айыптардан ұзақ уақыт бойы қорғалып келді.", "en": ["At Fox News, leading personalities – from commentator Bill O’Reilly to the company’s chair, Roger Ailes – were long protected by the network’s parent company, 21st Century Fox, in the face of allegations of sexual harassment."]}}
-{"translation": {"kk": "21st Century Fox қаңтарда О'Райли мен оның шоу-бағдарламасына жиі келген қонақ арасында (О’Райлиге қатысты бұл осындай бесінші жағдай) 32 миллион долларлық келісімге қол жеткізуге көмектесіп ғана қоймай, компания кейіннен көп ұзамай бұл жұлдызға керемет бір жұмыс ұсынысын да жасаған.", "en": ["Not only did 21st Century Fox help to keep quiet a $32 million settlement reached in January between O’Reilly and a frequent guest on his show (at least the fifth such settlement over O’Reilly’s behavior); the company offered its star a highly lucrative new contract soon after."]}}
-{"translation": {"kk": "О'Райли ақыры жұмыстан шығарылды, бірақ бұл айыптар мен келісімдер туралы ақиқат жария болғаннан кейін ғана жасалды.", "en": ["O’Reilly was eventually pushed out, but only after the truth about the allegations and settlements were revealed to the public."]}}
-{"translation": {"kk": "Компания 20 жылдық қызмет мерзімі ішінде Айлзға қатысты осындай сценарийді ұстанды.", "en": ["The company followed essentially the same script with regard to Ailes during his 20-year tenure."]}}
-{"translation": {"kk": "Осындай режим голливудтық ауыр салмақ Харви Вайнштейнді онжылдар бойы әйелдерді қудалау мен шабуыл жасау үшін өз билігін қолданғанында да қорғап отырған.", "en": ["A similar machine protected the Hollywood heavyweight Harvey Weinstein during his decades of using his position of power to harass and assault women. As The New York Times recently documented, Weinstein received help from all sides."]}}
-{"translation": {"kk": "Жақында The New York Times айтып өткендей, Вайнштейнге барлық жағынан көмек көрсетілген.", "en": ["His brother and partner, Robert Weinstein, participated in the payoffs."]}}
-{"translation": {"kk": "Тұйықтықтан құтылған жаңа әлем", "en": ["A World Turned Inside Out"]}}
-{"translation": {"kk": "НЬЮ-ХЕЙВЕН – Қалжырап-шаршаған әлем экономикасы дағдарыстан кейінгі кезеңнің ауыр сырқатынан баяулап айығып келеді.", "en": ["NEW HAVEN – Slowly but surely, a bruised and battered global economy now appears to be shaking off its deep post-crisis malaise."]}}
-{"translation": {"kk": "Егер Дүниежүзілік валюта қорының 2017-18 жылдары жаһанның ЖІӨ-сі 3,6 пайызға өседі деген соңғы батыл болжамы расталса, онда бұл кейінгі екі жылдағы 3,2 пайыз өсімнен аздап жоғарылайтынымызды білдіреді.", "en": ["If the International Monetary Fund’s latest forecasts are borne out – an iffy proposition, to be sure – the nearly 3.6% average annual growth in world GDP expected over the 2017-2018 period would represent a modest uptick from the 3.2% pace of the past two years."]}}
-{"translation": {"kk": "Үлкен қаржы дағдарысынан бері он жыл өткенде ғана әлемдік өсім 1980-жылдардан кейінгі трендке қайта оралып, 3,5 пайыздық оң көрсеткішке жетпек.", "en": ["Fully a decade after the Great Financial Crisis, global growth is finally returning to its 3.5% post-1980 trend."]}}
-{"translation": {"kk": "Бірақ бұл әрлі-берлі жол әлемнің қалыпты жағдайға оралғанын білдіре алмайды.", "en": ["But this round trip hardly signals that the world is back to normal."]}}
-{"translation": {"kk": "Керісінше, әлем экономикасының «жаңа қалыпты жағдайы» туралы тым көп айтылған идея әлемдік өсімнің соңғы тоғыз жылдағы даму динамикасының трансформациясын естен шығара береді.", "en": ["On the contrary, the overhyped idea of a “new normal” for the world economy overlooks an extraordinary transformation in the global growth dynamic over the past nine years."]}}
-{"translation": {"kk": "Бір жағынан, соңғы ілгерілеу - 2017-18 жылдары ЖІӨ-сі шамамен 2 пайызға өседі деп болжанған дамыған экономикаларға тән құбылыс, бұл – соңғы тоғыз жылда орташа 1,1 пайызға ғана өскен шамадан әлдеқайда жақсы көрсеткіш.", "en": ["At the margin, the recent improvement has been concentrated in the advanced economies, where GDP growth is now expected to average 2% over 2017-2018 – a meaningful pick-up from the unprecedentedly anemic 1.1% average growth of the preceding nine years."]}}
-{"translation": {"kk": "АҚШ-тың салыстырмалы түрде күшеюі (2,4 пайыз) Еуропа (1,7 пайыз) мен Жапонияның (0,9 пайыз) әлсіреуіне алып келді.", "en": ["Relative strength in the United States (2.4%) is expected to be offset by weakness in both Europe (1.7%) and of course Japan (0.9%)."]}}
-{"translation": {"kk": "Ал дамушы әлем бұдан әлдеқайдан жылдам адымдап барады.", "en": ["By contrast, the developing world keeps chugging along at a much faster pace."]}}
-{"translation": {"kk": "2017-18 жылдары бұл елдердің өсімі соңғы тоғыз жылдағы өсімнен жарты пайызға кем болып, 4,6 пайызды ғана көрсетеді дегенмен, олар дамыған елдермен салыстырғанда құлашын екі есе кең жаймақ.", "en": ["Although the average growth rate expected for these economies over 2017-2018, at 4.6%, is about half a percentage point lower than during the preceding nine years, they would still be expanding at more than twice the pace of the developed world. Unsurprisingly (at least to those of us who never bought into the Chinese hard-landing scenario), strength in the developing world is expected to be concentrated in China (6.4%) and India (7.5%), with growth lagging in Latin America (1.5%) and Russia (1.4%)."]}}
-{"translation": {"kk": "Дамыған және дамушы экономикалар арасындағы үнемі болатын айырмашылық шарықтау шегіне жетті.", "en": ["This persistent divergence between developed and developing economies has now reached a critical point."]}}
-{"translation": {"kk": "1980-2007 жылдар аралығында дамушы елдер әлемдік ЖІӨ-нің 59 пайызын өндірсе (сатып алу қабілетінің тепе-теңдігімен өлшегенде), дамушы және артта қалған экономикалардың жалпы үлесі тек 41 пайыз болды.", "en": ["From 1980 to 2007, the advanced economies accounted for an average of 59% of world GDP (measured in terms of purchasing power parity), whereas the combined share of developing and emerging economies was 41%."]}}
-{"translation": {"kk": "Бұл – сол кездегі көрсеткіш.", "en": ["That was then."]}}
-{"translation": {"kk": "ХВҚ-ның соңғы болжамы бойынша, бұл көрсеткіштер 2018 жылға қарай түбірімен өзгереді: дамыған елдер жаһандық ЖІӨ-нің 41 пайызын, ал дамушы елдер 59 пайызын өндіреді.", "en": ["According to the IMF’s latest forecast, those shares will completely reverse by 2018: 41% for the advanced economies and 59% for the developing world."]}}
-{"translation": {"kk": "Әлемдік экономикалық өсімнің таразысы дамыған елдерден артта қалған және дамушы елдерге қарай ауып барады.", "en": ["The pendulum of world economic growth has swung dramatically from the so-called advanced countries to the emerging and developing economies."]}}
-{"translation": {"kk": "Бұл – жаңалық па?", "en": ["New?"]}}
-{"translation": {"kk": "Әрине.", "en": ["Absolutely."]}}
-{"translation": {"kk": "Бұл – қалыпты жағдай ма?", "en": ["Normal?"]}}
-{"translation": {"kk": "Мүлде қалыпты жағдай емес.", "en": ["Not even close."]}}
-{"translation": {"kk": "Даму банктеріне шектен тыс еркіндік берілмеуі керек", "en": ["No Blank Check for Development Banks"]}}
-{"translation": {"kk": "НЬЮ-ЙОРК – Осы аптада әлемдегі қаржы саласының көшбасшылары Вашингтонда Дүниежүзілік банк тобы мен Халықаралық валюта қорының жыл сайынғы көктемгі кездесуіне жиналады.", "en": ["NEW YORK – Global financial leaders are convening in Washington, DC, this week for the annual spring meetings of the World Bank Group and the International Monetary Fund."]}}
-{"translation": {"kk": "Бұл жолы олар әлемнің салық төлеушілерінен жаһандық инфрақұрылым олқылықтарының орнын толтыру үшін Дүниежүзілік банк пен басқа да көпжақты даму банктеріне көбірек қаржы бөлуді сұрамақ.", "en": ["This year, they will ask the world’s taxpayers to grant the World Bank and other multilateral development banks (MDBs) more capital to fill global infrastructure gaps."]}}
-{"translation": {"kk": "Капиталды ұлғайту және бар капиталды тиімді пайдалану – көпжақты даму банктері үшін ең маңызды мәселе.", "en": ["Increasing the capital – and optimizing the existing capital – of the world’s MDBs is of the utmost importance."]}}
-{"translation": {"kk": "Бірақ бұл қаржы әлемнің экономикасын БҰҰ-ның Тұрақты даму мақсаттары мен 2015 жылғы Париж Климат келісімінің талаптарына қарай бағыттауға пайдаланылса ғана бұл жұмыстың мәнісі болмақ.", "en": ["But doing so makes sense only if that financing is used to move the world economy in a direction consistent with the United Nations Sustainable Development Goals (SDGs) and the 2015 Paris climate agreement."]}}
-{"translation": {"kk": "Брукингс институты зерттеушілерінің айтуынша, жаһандық жылынуды өнеркәсіп кезеңіне дейінгі деңгеймен салыстырғанда 2 градус төмен қалыпта ұстайтындай тұрақты инфрақұрылымға жер шары жыл сайын қосымша 3 триллион доллар салып отыруы керек. Тұрақты даму мақсаттары мен Париж келісімінде осы меже көрсетілген.", "en": ["According to researchers at the Brookings Institution, the world needs to invest an additional $3 trillion per year in sustainable infrastructure in order to keep global warming below 2°C relative to pre-industrial levels – the target enshrined in both the SDGs and the Paris agreement."]}}
-{"translation": {"kk": "Ал қазіргі инфрақұрылым керісінше, жаһандық жылынуды одан сайын тездетіп жатыр, себебі жылыжай газының 70 пайызы инфрақұрылым құрылысы мен оны ұстап тұру кезінде бөлініп жатыр.", "en": ["Today, however, infrastructure contributes heavily to global warming, with about 70% of all greenhouse-gas emissions coming from its construction and operation."]}}
-{"translation": {"kk": "Демек, жаһандық климаттағы мақсаттарымызға жету-жетпеуіміз біз салып жатқан, я салуды тоқтататын инфрақұрылымға тәуелді деген сөз.", "en": ["That means that the infrastructure we build – or cease to build – can determine whether we will achieve global climate goals."]}}
-{"translation": {"kk": "Оның үстіне, басқа да тұрақты даму мақсаттарына қол жеткізу үшін, мәселен, кедейлікті жою үшін, қауіпсіз де арзан инфрақұрылым қызметтерін (су, тазалық, электр энергиясы, денсаулық сақтау) ұсыну мүмкіндігі де осыған байланысты болмақ.", "en": ["It will also determine whether safe and affordable infrastructure services (for example, water, sanitation, electricity, and health care) can be scaled up to meet other SDGs, such as eliminating poverty."]}}
-{"translation": {"kk": "Дүниежүзілік банктің есебі бойынша, әлемнің экономикасы қарқынды өсіп келе жатса да, жеке сектордың инфрақұрылымды қаржыландыру көлемі азайып барады.", "en": ["Private capital markets are inherently biased toward short-termism, and tend not to finance long-term investments in infrastructure."]}}
-{"translation": {"kk": "Инфрақұрылым құрылысының 75 пайызын ұлттық үкіметтер қаржыландырып отырғанымен, олар жаңа жобаларға, әсіресе тұрақты даму инфрақұрылымына қомақты қаражат салмауға тырысады.", "en": ["And while national governments provide more than 75% of financing for infrastructure, they tend to avoid massive expenditures for new projects, particularly sustainable infrastructure."]}}
-{"translation": {"kk": "Оның үстіне, көп үкіметтер мемлекеттік және жеке сектор арасында әріптестік орнатып, міндеттемелерді бюджеттен тыс құрылымдардың мойнына артуға мүдделі.", "en": ["Moreover, many governments have come to prefer public-private partnerships that allow them to keep liabilities off-budget."]}}
-{"translation": {"kk": "Бұған қоса, ХВҚ-ның таяудағы тұжырымына сенсек, үкіметтер көбіне сайлау қарсаңында дауыс жинау үшін инфрақұрылым жобаларын қолға алады екен. Ал тұрақты дамудың ұзақмерзімдік мәселелері (соның ішінде инфрақұрылымды ұстап тұру жайы) саясаттың қалтарысында қалып қоя береді.", "en": ["And, as the IMF recently found, governments often launch infrastructure projects as a way to swing votes in the run-up to elections. Longer-term sustainability concerns (including infrastructure maintenance) thus usually take a back seat to political motives."]}}
-{"translation": {"kk": "Осындай қиындықтар болып жатқандықтан, даму банктерінің тәжірибе жинап, қызыққан тараптарды дұрыс инфрақұрылымды қаржыландыруға жұмылдыратын мүмкіндігі бар.", "en": ["In light of these shortcomings, development banks have a unique role to play in harnessing expertise and bringing together stakeholders to finance the right kinds of infrastructure."]}}
-{"translation": {"kk": "Осы мақсатта 2015 жылы Дүниежүзілік банк пен көпжақты даму банктері даму қаржысын “миллиардтан триллионға арттыру” мақсатында стратегия жасады, мұнда олар жеке инвестицияны, әсіресе зейнетақы және сақтандыру қорлары сияқты ірі инвесторлардың ақшасын жинауға мемлекеттің қаржысын пайдалануды көздейді.", "en": ["To that end, in 2015, the World Bank and other MDBs launched a strategy to increase development financing “from billions to trillions,” by using public finance to “crowd in” private investment, especially from large institutional investors like pension and insurance funds."]}}
-{"translation": {"kk": "Бірақ, кейіннен Дүниежүзілік банк бұл тәсілді “даму қаражатын көбейту” (“maximizing finance for development”) деп қайта брендтеді, бірақ мұның тұрақты даму мақсаттарына қалай қол жеткізетінін дәлелдей алмады.", "en": ["But, since then, the World Bank has rebranded its approach as “maximizing finance for development” (MFD), while failing to demonstrate how it will actually achieve the SDGs."]}}
-{"translation": {"kk": "Бұл стратегиялық сенімсіздік көпжақты даму банктерінің рөлі ерекше екенін, бірақ оларға карт-бланш берілмеуі керек екенін дәлелдейді.", "en": ["This strategic uncertainty should serve as a reminder that, while MDBs have a critical role to play, they should not be given carte blanche."]}}
-{"translation": {"kk": "Трампономиканың келешегі күңгірт", "en": ["A Dim Outlook for Trumponomics"]}}
-{"translation": {"kk": "НЬЮ-ЙОРК – АҚШ президенті Дональд Трамптың басшылықта болғанына алты айдан асқанда, біз оның басқаруындағы АҚШ экономикасы және экономикалық саясатының келешегін бағалай аламыз.", "en": ["NEW YORK – Now that US President Donald Trump has been in office for six months, we can more confidently assess the prospects for the US economy and economic policymaking under his administration."]}}
-{"translation": {"kk": "Ал, Трамптың жалпы төрағалығы сияқты, мұнда да парадокстар жеткілікті.", "en": ["And, like Trump’s presidency more generally, paradoxes abound."]}}
-{"translation": {"kk": "Негізгі мәселе қаржы нарықтарының көрсеткіштері мен нақты жағдай арасындағы айырмашылыққа байланысты.", "en": ["The main puzzle is the disconnect between the performance of financial markets and the real."]}}
-{"translation": {"kk": "Қор нарықтары жаңа биіктерге жетуін жалғастырса да, Президент Барак Обаманың төрағалығы кезінде қарағанда экономикалық өсу баяу болып тұр - АҚШ экономикасы 2017 жылдың бірінші жартыжылдығында орташа 2% ғана өсіп, жылдың қалған уақытында әлдеқайда жақсы көрсеткіштер күтіліп отырған жоқ .", "en": ["While stock markets continue to reach new highs, the US economy grew at an average rate of just 2% in the first half of 2017 – slower growth than under President Barack Obama – and is not expected to perform much better for the rest of the year."]}}
-{"translation": {"kk": "Қор нарықтық инвесторлар Трамп өсуді ынталандыру және корпоративтік пайданы арттыруға бағытталған саясатын өткізе алады деп үміттенуде.", "en": ["Stock-market investors continue to hold out hope that Trump can push through policies to stimulate growth and increase corporate profits."]}}
-{"translation": {"kk": "Сонымен қатар, баяу жалақы өсімі инфляцияның АҚШ-тың Федералды резервтік жүйесінің мақсатты деңгейіне жетпегенін көрсетеді, ал бұл ФРЖ-ның күтілгеннен баяу түрде пайыздық мөлшерлемелерді қалпына келтіруі керектігін білдіреді.", "en": ["Moreover, sluggish wage growth implies that inflation is not reaching the US Federal Reserve’s target rate, which means that the Fed will have to normalize interest rates more slowly than expected."]}}
-{"translation": {"kk": "Төменгі ұзақ мерзімді пайыздық мөлшерлемелер және әлсіз доллар АҚШ-тың қор нарығы үшін жақсы жаңалық болып табылады, және Трамптың Pro-бизнес күн тәртібі, Трамптың рефляциялық сауда атты саясаты әлсіреп қалса да, әлі жеке қорлар үшін де жақсы.", "en": ["Lower long-term interest rates and a weaker dollar are good news for US stock markets, and Trump’s pro-business agenda is still good for individual stocks in principle, even if the air has been let out of the so-called Trump reflation trade."]}}
-{"translation": {"kk": "Ал енді жаппай фискалдық ынталандыру бағдарламасы долларды жоғары итеріп және ФРЖ-ны тарифтерді көтеруге мәжбүр етеді деп алаңдауға аз себеп бар.", "en": ["And there is now less reason to worry that a massive fiscal-stimulus program will push up the dollar and force the Fed to raise rates."]}}
-{"translation": {"kk": "Трамп әкімшілігінің саяси тиімсіздігін ескере отырып, кез келген ынталандыру жасалса да, ол күтілгеннен аз болады деп болжауға болады.", "en": ["In view of the Trump administration’s political ineffectiveness, it is safe to assume that if there is any stimulus at all, it will be smaller than expected."]}}
-{"translation": {"kk": "Экономикалық-саяси майданда іс жасауға әкімшілігінің қабілетсіздігінің өзгеруі екіталай.", "en": ["The administration’s inability to execute on the economic-policy front is unlikely to change."]}}
-{"translation": {"kk": "Қолжетімді күтім Заңын (Obamacare) ауыстыруға бағытталған Конгресс республикашылдар әрекеттері сәтсіз болды, себебі орташа республикашыл 20 миллион америкалықты медициналық сақтандырудан айыратын актіге дауыс беруден бас тартты.", "en": ["Congressional Republicans’ attempts to replace the Affordable Care Act (Obamacare) have failed, not least because moderate Republicans refused to vote for a bill that would deprive some 20 million Americans of their health insurance."]}}
-{"translation": {"kk": "Трамп әкімшілігі енді қабылдауы осы сияқты қиынға соғатын салық реформасына келе жатыр.", "en": ["The Trump administration is now moving on to tax reform, which will be just as hard, if not harder, to enact."]}}
-{"translation": {"kk": "Бұл конгресс республикашылдарына қимыл жасауына аз мүмкіндік қалдырады.", "en": ["That leaves congressional Republicans with little room for maneuver."]}}
-{"translation": {"kk": "АҚШ Сенатындағы бюджетты салыстырып тексеру ережелері бойынша, барлық табыс қысқартулары он жылдан кейін табыс-бейтарап болуы керек, сондықтан республикашылдар салық ставкаларын өздері бастапқыда ұсынғаннан әлдеқайда аздау қысқартып, немесе төленбеген уақытша және шектеулі салық қысқартуларын реттеуі керек болады.", "en": ["Because the US Senate’s budget-reconciliation rules require all tax cuts to be revenue-neutral after ten years, Republicans will either have to cut tax rates by far less than they had originally intended, or settle for temporary and limited tax cuts that aren’t paid for."]}}
-{"translation": {"kk": "Американдық жұмысшыларға пайдасы тиіп және экономикалық өсуді ынталандыру үшін, салық реформалары байларға түсетін жүктемені ұлғайтып және қызметкерлер мен орта тапқа көмек көрсетуі қажет.", "en": ["To benefit American workers and spur economic growth, tax reforms need to increase the burden on the rich, and provide relief to workers and the middle class."]}}
-{"translation": {"kk": "Бірақ Трамп ұсыныстары керісінше жасайды: сіздің қай жоспарға қарап отырғаныңызға байланысты, пайданың 80-90 пайызы табыс бөлудің жоғарғы орнындағы 10%-на кетеді.", "en": ["But Trump’s proposals would do the opposite: depending on which plan you look at, 80-90% of the benefits would go to the top 10% of the income distribution."]}}
-{"translation": {"kk": "Трамп және Конгрестегі республикашылдар айтуынша, салық мөлшерлемесі тым жоғары болғандықтан, АҚШ корпорациялары, триллиондаған доллар қолма-қол ақшаның арандатып және капитал инвестиция салуға бас тартып жатыр.", "en": ["More to the point, US corporations aren’t hoarding trillions of dollars in cash and refusing to make capital investments because the tax rate is too high, as Trump and congressional Republicans claim."]}}
-{"translation": {"kk": "Бірақ, шын мәнде олай емес. Баяу жалақы өсуі тұтынуды, және, осылайша, жалпы экономикалық өсуді әлсіреткендіктен фирмалардың инвестиция салуға ынтасы аз.", "en": ["Rather, firms are less inclined to invest because slow wage growth is depressing consumption, and thus overall economic growth."]}}
-{"translation": {"kk": "Долларға деген құмарлық", "en": ["Addicted to Dollars"]}}
-{"translation": {"kk": "ФРАНКФУРТ – Екінші дүниежүзілік соғыс аяқталғаннан бері, әлемдік ЖІӨ-де АҚШ үлесі шамамен 30% -дан 18% -ға дейін төмендеді.", "en": ["FRANKFURT – Since the end of World War II, the United States’ share in world GDP has fallen from nearly 30% to about 18%."]}}
-{"translation": {"kk": "Басқа да озық экономикалар да тұрақты төмендеуді бастан өткізді.", "en": ["Other advanced economies have also experienced sustained declines in their respective slices of the global pie."]}}
-{"translation": {"kk": "Бірақ сіз мұны халықаралық валюта-қаржы жүйесіне қарап біле алмайсыз.", "en": ["But you wouldn’t know it from looking at the international monetary system."]}}
-{"translation": {"kk": "Осы мерзім ішінде, әлемдік ЖІӨ-де Қытайдың үлесі шамамен 16% -ға дейін (АҚШ-тан соң) төрт есе өсті және дамушы нарықтар қазір әлемдік өндірістің 60%-ын құрайды, ал соғыстан кейінгі жылдарда ол 40% болған.", "en": ["Over the same period, China’s share of world GDP almost quadrupled, to around 16% (just behind the US), and emerging markets now account for about 60% of global output, up from about 40% in the immediate post-war years."]}}
-{"translation": {"kk": "Озық экономикалардың өсу перспективалары төмендеп, Қытай және басқа да дамушы нарықтардағы баяулауға қарамастан, бұл үрдіс жалғасын табуы мүмкін.", "en": ["Given that advanced-economies’ growth prospects remain subdued, these trends are likely to continue – even with the evident slowing in China and other emerging markets."]}}
-{"translation": {"kk": "Бірақ жаһандық қаржы жүйелері озықтан дамушыға қарай осы жылжуды қайталаған жоқ.", "en": ["And yet global finance has not mirrored this shift in balance from the advanced to the emerging."]}}
-{"translation": {"kk": "Соғыстан кейінгі Бреттон-Вуд келісімдері негізгі резервтік валюта ретінде АҚШ долларының рөлін бекітті және 1970 жылға дейін, жаһандық ЖІӨ-нің шамамен үштен екісі осы жасыл банкнотаға байланысты болды.", "en": ["The post-war Bretton Woods arrangements institutionalized the role of the US dollar as the main reserve currency, and until the 1970s, about two-thirds of global GDP was anchored to the greenback."]}}
-{"translation": {"kk": "Қалғаны негізінен британдық фунт және кеңестік рубль арасында бөлінді.", "en": ["The remainder was largely split between the British pound and the Soviet ruble."]}}
-{"translation": {"kk": "Менің жақында Этан Ильзецки және Кеннет Рогоффпен бірлікте жасаған зерттеу бойынша, айтарлықтай маржамен АҚШ доллары әлемдегі резервтік валюта ретінде өзінің үстем жағдайын сақтап қалған.", "en": ["In a recent study that I undertook with Ethan Ilzetzki and Kenneth Rogoff, we document that the US dollar has retained its dominant position as the world’s reserve currency – and by a significant margin."]}}
-{"translation": {"kk": "Барлық елдердің 60%-ынан астамы (әлемдік ЖІӨ-нің 70%-дан астамын құрайтын), негізгі валюта ретінде АҚШ долларын пайдаланады.", "en": ["Over 60% of all countries (accounting for more than 70% of world GDP) use the US dollar as their anchor currency."]}}
-{"translation": {"kk": "Доллармен шот-фактура жазылған сауда үлесі мен орталық банктердің шетел валюталық резервтерінде бар АҚШ активтерінің үлесінің (атап айтқанда, қазынашылық облигациялар) қатынасын қамтитын басқа метрикалар «доллар үстемдігінің» ұқсас дәрежесін көрсетеді.", "en": ["Other metrics, which include the proportion of trade invoiced in dollars and the share of US assets (notably Treasuries) in central banks’ foreign exchange reserves, suggest a similar degree of “dollar dominance.”"]}}
-{"translation": {"kk": "Еуро екінші орында тұр.", "en": ["The euro is a distant second."]}}
-{"translation": {"kk": "1980-шы жылдардың басынан бастап, 1999 жылы еуро енгізілгенге дейін, неміс марқасының (DM) ықпалы Батыс Еуропа және кейінірек Шығыс Еуропаға тараған.", "en": ["From the early 1980s until the introduction of the euro in 1999, the Deutsche Mark’s (DM) influence expanded first in Western Europe and later in Eastern Europe."]}}
-{"translation": {"kk": "Бірақ еуроның DM және француз франкі (Африка) аймақтарын қамтыған өсуі тоқтап қалғандай.", "en": ["But the rise of the euro, which consolidated the DM and French franc (Africa) zones, appears to have stalled."]}}
-{"translation": {"kk": "Кейбір өлшемдер бойынша (әлемдік өндірісте Еуропаның үлесінің қысқаруын ескерсек), оның жаһандық маңызы төмендеді.", "en": ["By some measures (given the shrinking share of Europe in world output), its global importance has declined."]}}
-{"translation": {"kk": "Басқа ешқандай ірі белгiленген халықаралық валюта қазіргі жаһандық көшбасшылық үшін бәсекеге түспеді.", "en": ["No other major established international currencies currently compete for global leadership."]}}
-{"translation": {"kk": "Кестеде көрсетілгендей, өндіру және қаржы жөніндегі үрдістер арасындағы алшақтық АҚШ экономикасы салыстырмалы түрде азырақ резервтік активтерді олар үшін әлемдік сұраныстың (ең алдымен, дамушы нарықтарда туындаған) өсуімен бірге қатарласа жеткізуінен пайда болады.", "en": ["The divergence between the trends for production and finance, shown in the figure, emerges as a relatively smaller US economy supplies reserve assets in step with rising global demand for them (primarily from emerging markets)."]}}
-{"translation": {"kk": "Бұл алшақтық мүлдем жаңа емес.", "en": ["This divergence is not entirely new."]}}
-{"translation": {"kk": "Еуропада екінші дүниежүзілік соғыстан кейінгі қалпына келу мен әлемдік сауданың кеңею жүріп, резервтерге деген сұраныс 1950-шы жылдары тез өсіп, 1970-шы жылдары жоғары дәрежеде қалды.", "en": ["With recovery from WWII underway in Europe and global trade expanding, demand for reserves grew rapidly in the 1950s and remained high into the early 1970s."]}}
-{"translation": {"kk": "2017-нің тосын сыйлары", "en": ["Three Surprises in 2017"]}}
-{"translation": {"kk": "ЛОНДОН – Әдетте қаңтардың басында экономист сарапшылар жаңа жылға болжам жасайды (болжамдары көбіне дұрыс шықпай жатады).", "en": ["LONDON – Economic pundits traditionally offer their (traditionally inaccurate) New Year predictions at the beginning of January."]}}
-{"translation": {"kk": "Алайда, биылғы әлемдік жағдай бұрынғыдан мүлде өзгеше, сондықтан ғаламдық экономика мен қаржы нарығын шайқауы мүмкін деген ең үлкен тосын сыйларды таразылау үшін АҚШ президенті Дональд Трамптың Ақ үйге толық орныққанын күту керек болды.", "en": ["But global conditions this year are anything but traditional, so it seemed appropriate to wait until US President Donald Trump settled into the White House to weigh in on some of the main surprises that might shake up the world economy and financial markets on his watch."]}}
-{"translation": {"kk": "Нарықтағы қазіргі өзгерістер мен жағдаяттарды қарайтын болсақ, әлем биыл үш тұғырлы өзгерісті бастан кешіруі мүмкін.", "en": ["Judging by current market movements and conditions, the world could be caught off guard by three potentially transformative developments."]}}
-{"translation": {"kk": "Біріншіден, Трамптың экономикалық саясаты АҚШ-та нарық күткендегіден жоғары пайыздық мөлшерлеме мен инфляция тудыруы ықтимал.", "en": ["For starters, Trump’s economic policies are likely to produce much higher US interest rates and inflation than financial markets expect."]}}
-{"translation": {"kk": "Трамптың сайлануы 1981 жылы басталып, 35 жылға созылған, экономикалық ахуалға, әлемдегі активтердің бағасына үлкен ықпал еткен дефляция мен пайыздық мөлшерлеменің төмендеуі тенденциясына нүкте қойды десе болады.", "en": ["Trump’s election has almost certainly ended the 35-year trend of disinflation and declining rates that began in 1981, and that has been the dominant influence on economic conditions and asset prices worldwide."]}}
-{"translation": {"kk": "Алайда, инвесторлар мен саясаткерлер бұған әлі сене қойған жоқ.", "en": ["But investors and policymakers don’t believe it yet."]}}
-{"translation": {"kk": "АҚШ Федералдық резерві комиссиясы жариялаған болжамға қарасақ, биыл мөлшерлеме 0,75 пунктке ғана өседі, ал фьючерс нарығы тек 0,5 пайызға өспек.", "en": ["The US Federal Reserve Board’s published forecasts suggest only three quarter-point rate hikes this year, and futures markets have priced in just two such moves."]}}
-{"translation": {"kk": "Трамп жұмысқа мықтап кіріскен соң Федералдық резерв ақша-несие саясатын инаугурациядан бұрын айтылғаннан да қатаңдататын сияқты.", "en": ["As Trump launches his policies, however, the Fed is likely to tighten its monetary policy more than it had planned before the inauguration, not less, as the markets still expect."]}}
-{"translation": {"kk": "Ең бастысы, Трамптың саясаты шынайы экономикаға серпін беріп, инфляцияны, ұзақ мерзімді пайыздық мөлшерлемені арттырады, ал бұл орталық банктер бір түнде енгізе салатын пайыздық мөлшерлемеге қарағанда әлемдік экономикаға көбірек ықпалын тигізеді.", "en": ["More important, as Trump’s policies boost both real economic activity and inflation, long-term interest rates, which influence the world economy more than the overnight rates set by central banks, are likely to rise steeply."]}}
-{"translation": {"kk": "Мұндай болжам жасауға қарапайым негіздер бар.", "en": ["The rationale for this scenario is straightforward."]}}
-{"translation": {"kk": "Трамптың салық және шығындар жоспары Конгресс Барак Обама әкімшілігіне таңған бюджетті шоғырландыру саясатын кері бағытқа бұрады, егер Трамп 2008 жылғы дағдарыстан соң енгізілген банктік реттеулерді бұзу уәдесін орындаса, онда бұдан тұрмыстық қарыздар көлемі еселеп өседі.", "en": ["Trump’s tax and spending plans will sharply reverse the budget consolidation enforced by Congress on Barack Obama’s administration, and household borrowing will expand dramatically if Trump fulfills his promise to reverse the bank regulations imposed after the 2008 financial crisis."]}}
-{"translation": {"kk": "Бұл онсыз да толық қарқынмен жұмыс істеп тұрған экономиканы одан сайын үстемелеп, инфляцияны жеделдетеді, ал протекционистік сауда тарифтері мен енгізілуі мүмкін «шекара салықтары» импорттық тауарлардың бағасын тіпті аспандатып жібереді.", "en": ["As all this extra stimulus fuels an economy already nearing full employment, inflation seems bound to accelerate, with protectionist trade tariffs and a possible “border tax” raising prices even more for imported goods."]}}
-{"translation": {"kk": "Бір белгісіз нәрсе – ақша-несие саясатының бұл «трампфляцияға» жауабы қандай болмақ?", "en": ["The only uncertainty is how monetary policy will respond to this “Trumpflation.”"]}}
-{"translation": {"kk": "Дегенмен, Федералдық резерв пайыздық мөлшерлемені болжамдағыдан да тез көтеру арқылы жауап берсе де, сақтық танытып, қысқа мерзімді мөлшерлемелерді баға өсімінен баяу көтеріп отырса да бұдан облигация инвесторлары жапа шегеді.", "en": ["But whether the Fed tries to counteract it by raising interest rates more aggressively than its current forecasts imply, or decides to move cautiously, keeping short-term interest rates well behind the rising curve of price growth, bond investors will suffer."]}}
-{"translation": {"kk": "Нәтижесінде АҚШ-тың он жылдық облигацияларының табысы алдағы бір жылда 2,5 пайыздан 3,5 пайызға бірден секіріп, одан соң тіпті жоғарылауы ықтимал.", "en": ["As a result, yields on ten-year US bonds could jump from 2.5% to 3.5% or more in the year ahead – and ultimately much higher."]}}
-{"translation": {"kk": "Ал Еуропа мен Жапонияда орталық банктер пайыздық мөлшерлемені нөл пайыз деңгейінде ұстап, сандық жеңілдету (СЖ) әдісін қолданатындықтан, мұнда керісінше ақша-несие ахуалы нашарлау қалыпта болады.", "en": ["In Europe and Japan, by contrast, monetary conditions will remain loose, as central banks continue to support economic growth with zero interest rates and quantitative easing (QE)."]}}
-{"translation": {"kk": "Саясаттағы бұл алшақтық қаржы нарықтарына екінші үлкен соққы болуы мүмкін, ал қазір олар бұған дайын емес.", "en": ["And this policy divergence suggests a second potential shock for which financial markets seem unprepared."]}}
-{"translation": {"kk": "Трамптың АҚШ экспортын дамыту ниетіне қарамастан, АҚШ долларының әсіресе дамушы нарықтардың валютасына қатысты бағамы нығая түсуі мүмкін.", "en": ["The US dollar could strengthen much further, especially against emerging-market currencies, despite Trump’s stated desire to boost US exports."]}}
-{"translation": {"kk": "Доллардың құнының өсуіне тек АҚШ-тағы пайыздық мөлшерлеменің жоғарылығы ғана емес, дамушы елдерде доллардың азаюы да әсер етеді, 2010 жылдан бері олардың сыртқы қарызы 3 триллион долларға артты.", "en": ["The catalyst for exchange-rate appreciation would be not only higher US interest rates, but also a dollar squeeze in emerging markets, where foreign debts have increased by $3 trillion since 2010."]}}
-{"translation": {"kk": "Макрон саяси картаны қайта сыза ала ма?", "en": ["Can Macron Redraw the Political Map?"]}}
-{"translation": {"kk": "ВАШИНГТОН – Франциядағы президент сайлауында Эммануэль Макронның жеңіске жетуін жұрттың көбі орта оңшылдардың триумфы деп қабылдады, себебі ол басы дау-дамайға қалған консерватор кандидат Франсуа Фийонның дауыстарын алып кетті.", "en": ["WASHINGTON, DC – Many commentators have described Emmanuel Macron’s victory in the French presidential election as a triumph for the center right, because he received votes that otherwise would have gone to the scandal-plagued mainstream conservative candidate, François Fillon."]}}
-{"translation": {"kk": "Бірақ бұл сайлаудың динамикасы Макрон жеңісінің мәнін ашып бере алмайды.", "en": ["But this electoral dynamic does not capture the meaning of Macron’s victory."]}}
-{"translation": {"kk": "Дұрысы – Макрон дәстүрлі партиялық бөлшектенуден биік шығып, дұрыс менеджмент пен жаңа технологияны пайдаланған жағдайда еуропалық интеграция мен жаһандану жалпы гүлденуге алып келеді деп сенетін халықтың кандидатына айналды.", "en": ["It would be more accurate to say that Macron cut through traditional party divides and stood as a candidate for those who believe that, with proper management and new technologies, European integration and the forces of globalization can deliver widely shared benefits."]}}
-{"translation": {"kk": "Ал, Макронның қарсыластарының көбі экономиканың қазіргі ахуалын айтып жұртты шошытты.", "en": ["By contrast, most of Macron’s opponents simply stoked fears about today’s economic realities."]}}
-{"translation": {"kk": "Франциядағы президент сайлауының бірінші кезеңі бойынша мына статистикаға назар аударыңыз: Макронды жақтағандардың 42 пайызы мұның алдында Социалистік партияны қолдаған, ал 36 пайызының орташылдарға бүйрегі бұрған.", "en": ["Consider the following statistics from the French presidential election’s first round: 42% of Macron’s supporters have in the past sympathized with the Socialist Party; and another 36% have tended to support centrists."]}}
-{"translation": {"kk": "Бұл мәліметтен байқағанымыз – Макронның басты жақтастары – солшылдар мен орташылдар болған, олар оны орташыл-оңшыл емес, орташыл-солшыл кандидат деп таныған.", "en": ["These data indicate that voters on the left and in the center constitute the bulk of Macron’s support base, and that they regarded him as a center-left, rather than a center-right, candidate."]}}
-{"translation": {"kk": "Иә, шынымен, Макрон заманауи, жаһандануды қолдайтын орташыл солшыл топтың ортасынан шыққан.", "en": ["Indeed, Macron hails from the modern, pro-globalization center left."]}}
-{"translation": {"kk": "Соңғы кездері ол Францияның бұрынғы президенті Франсуа Олланд үкіметінің мүшесі болған, ал карьерасының бас кезінде социалист премьер Мишель Рокард оның ұстазы болған.", "en": ["He was most recently a member of former French President François Hollande’s government; and, earlier in his career, his mentor was former Socialist Prime Minister Michel Rocard."]}}
-{"translation": {"kk": "Макрон саяси өткенінен толық қол үзіп шықпағанымен, ол дәстүрлі партиялық және саяси бірегейлік кедергілерін бұзып өтіп, әсіреоңшылдар мен әсіресолшылдардан басқа саяси спектрдың барлық бөлігіндегі сайлаушыларға сөзін өткізе алды.", "en": ["But even if Macron did not make a clean break with his political past, he broke through traditional party and political-identity barriers, by reaching out to voters across the political spectrum, except for those on the extreme left and extreme right."]}}
-{"translation": {"kk": "Қалай болған күнде де Макронды дәстүрлі саяси архетиптің қалыбына сыйғызу әрекеттерінің көбі Еуропаның және әлемнің саясаты жаңа аргументтерге, жаңа түсіндірмелер мен жікшілдікке жауап беру үшін қайта түлеуі керектігін ұғындырады.", "en": ["If anything, the many attempts to squeeze Macron into a traditional French political archetype show that European and global politics desperately need to be reframed to account for new arguments, narratives, and fault lines."]}}
-{"translation": {"kk": "Сайлау өте сала Макрон құрған үкімет тек гендерлік тұрғыдан ғана емес, саяси тәжірибе мен партияға қатыстылық тұрғысынан да әркелкі болып шықты.", "en": ["The transitional government that Macron formed just after the election reflects great diversity, not only in terms of gender, but also with respect to political experience and affiliation."]}}
-{"translation": {"kk": "Макронның үкіметінде орташылдар, солшылдар, оңшылдар, соның ішінде социалистер мен жасылдар бар.", "en": ["Macron’s cabinet draws from centrist, leftist, and right-leaning parties, including the Socialists and Greens."]}}
-{"translation": {"kk": "Бірақ оның орташыл-оңшыл республикашылдар Бруно Ле Мейр мен Геральд Дарманинді тағайындауы – бәрінен де маңызды, себебі сайлау статистикасы көрсеткеніндей, Макрон оңшыл сайлаушыларға бәрінен аз көңіл бөлген.", "en": ["But his appointment of center-right Republicans such as Bruno Le Maire and Gérald Darmanin is of particular importance, because polling data indicate that Macron’s message resonated the least with right-leaning voters."]}}
-{"translation": {"kk": "Оның үстіне Республикалық партия өкілі Эдуард Филипті премьер-министр етіп тағайындау арқылы ол Франциядағы саясатты трансформациялауға мықтап кіріскенін дәлелдеді.", "en": ["Moreover, by appointing Édouard Philippe, also of the Republicans, as his prime minister, Macron firmed up his commitment to transforming French politics."]}}
-{"translation": {"kk": "Оның үкіметі бірінші күннен бастап-ақ саяси спектрді толықтай қамтыды.", "en": ["His government will span the political spectrum from day one."]}}
-{"translation": {"kk": "Осындай әркелкі саяси өкілдіктің арқасында ол осы айда болатын Ұлттық жиналыс сайлауындағы өзінің La République En Marche! партиясының ұстанымын күшейтіп алды.", "en": ["And with such diverse political representation, Macron could bolster the prospects of his own party, La République En Marche !, in the National Assembly election this month."]}}
-{"translation": {"kk": "Мығым саясат жүргізген сайын оның сайлау кезінде берген уәделерін орындау мүмкіндігі арта түседі.", "en": ["A strong showing would significantly improve his chances of fulfilling key campaign promises."]}}
-{"translation": {"kk": "Ғалам экономикасының қалай жұмыс істейтінін жақсы түсінетін әлеуметшіл-либерал саясаткер ретінде Макрон әлемнің бүкіл прогрессивті халқы іздеген адамға айналуы мүмкін.", "en": ["As a social-liberal policymaker with a good understanding of how the global economy works, Macron could become what progressives everywhere have been looking for."]}}
-{"translation": {"kk": "Бұл үшін ол ең әлжуаз топтарды ХХІ ғасырдың экономикасына тән толқулар кезінде болатын жедел өзгерістер мен кенеттен болатын үзілістерден қорғайтын әлеуметтік келісім-шарт жасасуы керек.", "en": ["To do that, he will have to forge a new social contract that protects the most vulnerable from the rapid shifts and abrupt disruptions inherent in a flexible, open twenty-first-century economy."]}}
-{"translation": {"kk": "ЖИТС-тың соңы", "en": ["The End of AIDS"]}}
-{"translation": {"kk": "НЬЮ-ЙОРК – 1981-2016 жылдар аралығында ЖИТС (Жұқтырылған иммун тапшылығы синдромы - AIDS) пандемиясы 36 миллион адамның өмірін жалмаған. Осынша адам қазір АИВ (Адамның иммун тапшылығы вирусы - HIV) вирусымен өмір сүріп жатыр.", "en": ["NEW YORK – The AIDS pandemic claimed around 36 million lives between 1981 and 2016, and a similar number around the world currently live with the HIV virus."]}}
-{"translation": {"kk": "Өткен жылы 1,2 миллион адам ЖИТС дертінен көз жұмса, 1,8 миллионы ауруды жұқтырды.", "en": ["Some 1.2 million people died of AIDS last year, and another 1.8 million were infected."]}}
-{"translation": {"kk": "Бұл статистика үрейлендіреді, бірақ бір қуаныштысы – «ЖИТС-тан ада ұрпақ» жобасының қойған мақсаты шынайы, оған қол жеткізуге болады.", "en": ["Those statistics are daunting, but the startling news is that the goal of an “AIDS-Free Generation” is realistically within reach."]}}
-{"translation": {"kk": "Қажетті саяси шешімдер АҚШ-тың жаңа сайланған президенті Дональд Трамп әкімшілігі қызметіне кіріскен соң бірден қабылданбақ.", "en": ["The required policy steps should be agreed in the early days of US President-elect Donald Trump’s administration."]}}
-{"translation": {"kk": "«Эпидемияны тоқтатуға болады» деп сенімді түрде айтуымызға 2011 жылы ашылған ғылыми жаңалық себеп. Ол жаңалық бойынша, АИВ вирусы бар адамдар антиретровирустық (АРВ) ем қабылдаса, олардың қанындағы АИВ вирусы әлсірейтіні сондай, оны секс немесе ортақ инені пайдалану арқылы басқаларға жұқтыру мүмкін болм��й қалады.", "en": ["The key reason that the epidemic can be ended is a scientific finding back in 2011 that showed that HIV-positive individuals receiving antiretroviral (ARV) treatment suppress the HIV virus in their bloodstreams so dramatically that they are very unlikely to transmit the virus to others through sex or shared needles."]}}
-{"translation": {"kk": "Бұл жаңалық «аурудың алдын алу мақсатында емдеу» концепциясын бекітті.", "en": ["This finding confirmed the concept of “treatment as prevention.”"]}}
-{"translation": {"kk": "Егер АИВ вирусы бар адамдардың көбі АРВ емін қабылдаса, бұл олардың өмірін сақтауға ғана емес, вирустың әрі қарай таралмауына да септігін тигізеді, сөйтіп эпидемияның өзін тоқтатады.", "en": ["If a high enough proportion of HIV-positive individuals receive ARV treatment, it is possible not only to save their lives, but also to break the transmission of the virus itself, thereby ending the epidemic."]}}
-{"translation": {"kk": "Осы жаңалықты негізге алған ЖИТС бойынша мамандар «90-90-90» және «ЖИТС-тен емдеу каскады» деген екі түрлі идея ұсынып отыр.", "en": ["Building on this idea, AIDS specialists developed two crucial ideas: “90-90-90” and the “cascade of AIDS care.”"]}}
-{"translation": {"kk": "90-90-90 бағдарламасы бойынша, 2020 жылға қарай АИВ-ға шалдыққандардың 90 пайызы бойында вирус бар екенін біледі (алғашқы 90); ауруынан хабардар жандардың 90 пайызы АРВ емін қабылдайды (екінші 90); АРВ емін қабылдайтындардың 90 пайызы қанындағы АИВ вирусын әлсіретеді.", "en": ["The 90-90-90 program aims to ensure that by the year 2020, 90% of all HIV-infected individuals know that they are infected (the first 90); 90% of all those who know they are infected are receiving ARV treatment (the second 90); and 90% of all those receiving ARV treatment successfully suppress the HIV virus in the blood."]}}
-{"translation": {"kk": "«Каскад» жобасының идеясы: осы үш 90-ның әрқайсысы діттеген межесіне жете алса, яғни 90% x 90% x 90% десек, АИВ жұқтырғандардың арасында ол вирусты әлсіреткендердің жалпы үлесі 72 пайыз болмақ.", "en": ["The idea of the cascade is that if each of the three “90s” is achieved, the proportion of all HIV-infected individuals with viral suppression would be 90% x 90% x 90%, which is equal to 72%."]}}
-{"translation": {"kk": "Егер қазір дертпен ауыратындардың 72% бұл ауруды басқаларға тарата алмайтын болса, онда ЖИТС эпидемиясы тоқтайды.", "en": ["If 72% of those infected today can no longer infect others, the HIV/AIDS epidemic will be curtailed."]}}
-{"translation": {"kk": "Ал 2020 жылғы 90-90-90 жобасы 2030 жылы 95-95-95-ке айналатын болса, онда АИВ вирусы бар, бірақ оны басқаға жұқтыра алмайтындардың жалпы үлесі 86 пайызға өседі.", "en": ["Indeed, if 90-90-90 in 2020 becomes 95-95-95 by the year 2030, the proportion of HIV-positive individuals that cannot infect others would rise to 86%."]}}
-{"translation": {"kk": "Ірі қаладағы балалардың 80 пайызына екпе салып, қалған 20 пайызы екпе алмаған болса да қызылша эпидемиясының таралуы тоқтайды. Дәл сол сияқты бұл шара да эпидемияны ауыздықтайды.", "en": ["The ongoing epidemic would grind to a halt, just as a measles epidemic among children in a metropolitan area ends when 80% percent of the children are vaccinated, even if the other 20% percent of children remain unvaccinated."]}}
-{"translation": {"kk": "Бірен-саран науқас болғанымен, жалпы ЖИТС қасіреті аяқталады.", "en": ["Some cases would remain, but the AIDS catastrophe would be over."]}}
-{"translation": {"kk": "Мемлекеттер нәтижеге ұмтылатын болса, 2020 жылға дейін 90-90-90 межесіне, 2030 жылға қарай 95-95-95 көрсеткішіне жетуге болады.", "en": ["The goal of reaching 90-90-90 by the year 2020 and 95-95-95 by 2030 is realistic, if countries strive for success."]}}
-{"translation": {"kk": "Жақында Швеция 90-90-90-ға жеткенін хабарлады.", "en": ["Sweden recently announced that it has reached the 90-90-90 targets."]}}
-{"translation": {"kk": "Бақуатты елдердің көбі бұл деңгейге жақын тұр.", "en": ["Many other high-income countries are close."]}}
-{"translation": {"kk": "Халықаралық қауымдастықтың көмегі мен мемлекеттердің табандылығының арқасында дамушы елдер де 90-90-90 биігін бағындыра алады.", "en": ["With international help and national efforts, 90-90-90 could be achieved not only in high-income countries but in developing countries as well."]}}
-{"translation": {"kk": "2020 жылға дейін АИВ вирусын жұқтырғандардың 90 пайызының тексеруден өтіп, бұл ауруға шалдыққандарына көз жеткізуі – әлемнің көп елі үшін ең қиын шаруа болып тұр.", "en": ["For most of the world, the biggest challenge is ensuring that by 2020 at least 90% of HIV-positive individuals are tested and learn that they are infected – the first of the three 90s."]}}
-{"translation": {"kk": "Италия Еуропаны құрдымға кетіре ме?", "en": ["Will Italy Sink Europe?"]}}
-{"translation": {"kk": "ЛОНДОН – Саяси тербелістер мен әлем деңгейіндегі сын-қатерлерге қарамастан, әрі Біріккен Корольдік Еуропа одағынан шығып бара жатса да, еуроймақ өзінің бұрыннан қалыпасқан ең төмен стандарттарының шеңберінде-ақ екі жыл жақсы экономикалық өсімге қол жеткізді.", "en": ["LONDON – Despite political turmoil and emerging risks at the global level, the eurozone has had two years of strong economic growth, at least by its own historically disappointing standards – and even with the United Kingdom lurching toward withdrawal from the European Union."]}}
-{"translation": {"kk": "Бірақ, Италияда биыл жаңа популист үкімет құрылғаннан кейін еуроаймақтың ең нашар күндері артта қалды деп айту қиындау болып қалды.", "en": ["But with the emergence of a populist government in Italy this year, it is no longer safe to assume that the eurozone’s worst days are behind it."]}}
-{"translation": {"kk": "1982 жылы қаржы әлеміне аяқ басқанымда алғаш зерттеген елім – Италия еді, сондықтан оған ерекше жақынмын.", "en": ["Italy was the first country that I studied when I entered the financial world back in 1982, so I have a special affection for it."]}}
-{"translation": {"kk": "Ол кезде Американың өте ірі банкінде жұмыс істейтінмін, сонда Италияның қарызы мен ЖІӨ арасалмағын талқылауға арналған трансатлантикалық конференц-сұхбаттарға жиі қатысатыным есімде.", "en": ["I was working for a very large American bank at the time, and I can still remember joining frequent transatlantic conference calls to discuss Italy’s debt-to-GDP ratio."]}}
-{"translation": {"kk": "Әркімнің көкейінде “бұл ел қашан дефолтқа ұшырайды?” деген сұрақ болатын, бірақ болжам расталмады.", "en": ["The question on everyone’s mind was when the country would default; but it never did."]}}
-{"translation": {"kk": "Италия өйтіп-бүйтіп шығып кетті, одан бері де солай келе жатыр.", "en": ["Instead, Italy muddled through, and has continued to do so ever since."]}}
-{"translation": {"kk": "Енді Италия үкіметі Еуроодақпен тақасуға дайын болып тұрғанда дефолт болады деп қайта алаңдаудың негізі бар сияқты.", "en": ["Still, now that the Italian government seems poised for a standoff with the EU, it would not be surprising if worries about a default were to re-emerge."]}}
-{"translation": {"kk": "30 жылдан астам уақыт бұрынғы тәжірибем көрсеткеніндей, Италияның экономикалық проблемалары еуроны қабылдағаннан көп уақыт бұрын басталған.", "en": ["As my experience more than 30 years ago shows, Italy’s economic problems far predate its adoption of the euro."]}}
-{"translation": {"kk": "Еуропа стандарттарымен қарағанда оның өнімділігі кемшін болды, сондықтан еуроға дейінгі кезеңде оның даму деңгейі де салыстырмалы түрде төмен еді.", "en": ["It has long had poor productivity by European standards, and that translated into relatively low trend growth in the pre-euro decades."]}}
-{"translation": {"kk": "Анда-санда күрт дамып кетіп, бұл түрлі дағдарыстарға ұшыратып отырды, соның салдарынан Италия валютасы – лира жиі девальвацияланатын.", "en": ["At the same time, occasional spurts of faster growth regularly sowed the seeds for various crises, often resulting in devaluations of the Italian currency, the lira."]}}
-{"translation": {"kk": "Әрине, қазір дамуға қол жеткізу үшін лираны әлсіретуге болатын сол күндерді аңсап жүргендер бар.", "en": ["Of course, there are some who now yearn for the days when the lira could be weakened to restore growth."]}}
-{"translation": {"kk": "Ортақ валюта жағдайында олай істеу мүмкін емес.", "en": ["That is no longer an option under the single currency."]}}
-{"translation": {"kk": "Алайда, еуроға дейінгі кезеңді аңсайтын романтиктер көзге ілмейтін бір жайт – еуроаймаққа мүшелік Италияға төмен инфляция, сонымен бірге төмен пайыздық мөлшерлеме әкелді.", "en": ["But what the pre-euro romanticists overlook is that euro membership has given Italy low inflation, and thus lower interest rates."]}}
-{"translation": {"kk": "Оның үстіне, лираны құнсыздандыру пайдадан гөрі зиянды көп әкелді деуге негіз жеткілікті.", "en": ["Moreover, there is reason to think that lira devaluations did more harm than good."]}}
-{"translation": {"kk": "Бұлар анда-санда бәсекеге қабілетті арттырып тұрғанымен, ұзақ мерзім тұрғысынан өнімділікті еселеу үшін қатаң құрылымдық реформа жүргізуді қажет етті.", "en": ["Even if they offered an occasional competitive boost, they stood in for tougher structural reforms that would have increased productivity over the long term."]}}
-{"translation": {"kk": "Еуроаймақтың фискалдық және қаржылық талаптары Италияға ЖІӨ-нің номинал мөлшерін өсіруіге мүмкіндік бермейді, инфляцияны тым төмен деңгейде ұстап, қарызды ұлғайтады дейтіндер де бар.", "en": ["There are also some who believe that the eurozone’s fiscal and monetary framework locks Italy into weak nominal GDP growth, possibly too-low inflation, and high debt."]}}
-{"translation": {"kk": "Десе де, жаңа үкімет билікке келерден бұрын негізгі қарыз позициясымен салыстырғанда Италияның циклды түрде реттеліп отырған бюджет дефициті еуроаймақтағы басқа елдермен және G7-нің өзге мүшелерімен (АҚШ, Германия, Жапония, Канада, Ұлыбритания және Франция) салыстырғанда біршама аз болды.", "en": ["Yet before the new government took office, Italy’s cyclically adjusted fiscal deficit – as opposed to its underlying debt position – was often rather restrained compared to the rest of the eurozone, as well as the other members of the G7 (Canada, France, Germany, Japan, the United Kingdom, and the United States)."]}}
-{"translation": {"kk": "Дегенмен, Италияны биылға дейін басқарған негізгі саяси партиялар ЖІӨ өсімін қажетті деңгейге жеткізе алмады.", "en": ["Still, the mainstream political parties that governed Italy until this year did not deliver the nominal GDP growth that the country needs."]}}
-{"translation": {"kk": "Соның нәтижесінде италиялықтар бағдарламасы популист солшылдар мен популист оңшылдардың саясатының қосындысынан тұратын дәстүрлі емес коалицияны сайлады.", "en": ["As a result, Italians elected an unconventional coalition whose program combines the policies of the populist left with those of the populist right."]}}
-{"translation": {"kk": "Еуропа солшылдары иммиграция бойынша оңшыл саясатқа көшті", "en": ["Europe’s Left Turns Right on Immigration"]}}
-{"translation": {"kk": "БЕРЛИН – Еуропаның солшылдарына жойылу қаупі төніп тұр.", "en": ["BERLIN – Europe’s established left is facing the threat of extinction."]}}
-{"translation": {"kk": "Екі жылға жетпейтін уақыт ішінде құрлықтың социал-демократиялық партиялары Францияда, Нидерландыда, Германия мен Италияда тарихи жеңіліске ұшырады.", "en": ["In less than two years, the continent’s social-democratic parties have suffered historic losses in France, the Netherlands, Germany, and Italy."]}}
-{"translation": {"kk": "Орташыл-оңшылдар мен орташыл-солшылдар арасындағы демократиялық бәсекемен әйгілі болған құрлықта солшылдардың күйреуі саяси партиялардың мүдделеріне ғана емес, жалпы аймаққа үлкен кесірін тигізуі мүмкін.", "en": ["On a continent long defined by democratic competition between center-right and center-left parties, the collapse of the left could have far-reaching consequences, beyond particular party interests."]}}
-{"translation": {"kk": "Солшылдардың бәсеңдеуіне көп фактор, соның ішінде дәстүрлі жұмысшы табының ыдырауы әсер еткен.", "en": ["Many factors underlie the left’s decline, including the dissolution of the traditional working class."]}}
-{"translation": {"kk": "Бірақ ең маңызды себептердің бірі тым үрейлі де қарапайым: Еуропа сайлаушылары иммиграцияға наразы, сондықтан олар иммиграцияны шектей алмайды деп солшылдардан секем алады.", "en": ["But one of the most important reasons is as grim as it is simple: European voters are increasingly opposed to immigration, and do not trust the left to limit it."]}}
-{"translation": {"kk": "Көбіне Таяу Шығыс пен Африкадан ағылған босқындар мен мигранттар нөпірін көрген еуропалық сайлаушылар соңғы сайлауларды иммиграция бойынша референдумға айналдырып жіберді.", "en": ["Faced with a sustained influx of refugees and migrants, primarily from the Middle East and Africa, European voters have transformed a series of recent elections into popular referenda on immigration."]}}
-{"translation": {"kk": "Оңшыл популист қозғалыстар жұмысшы сайлаушыларды “дәстүрлі еңбек партиялары иммигранттарды еш тосқауылсыз қабылдай береді” деп сендіре алды.", "en": ["Right-wing populist movements have skillfully played on blue-collar voters’ fears by convincing them that traditional labor parties will allow immigrants to flow in virtually unchecked."]}}
-{"translation": {"kk": "Сәуірде Венгрия премьер-министрі Виктор Орбан мұсылман иммигранттардан “Христиан құндылықтарына” төнген “қауіпке” негізделген науқан жүргізіп, сайлауда айқын басымдықпен жеңіске жетті.", "en": ["In April, Hungarian Prime Minister Viktor Orbán won a landslide election victory after running a campaign that focused on the “threat” to “Christian values” supposedly posed by Muslim immigrants."]}}
-{"translation": {"kk": "Италияның истеблишментке қарсы жаңа коалициялық үкіметі иммиграцияға үзілді-кесілді қарсы “Лига” партиясының беделінің арқасында ғана билікке келді. Партия басшысы Маттео Сальвини қазір Ішкі істер министрі әрі вице-премьер қызметтерін атқарады.", "en": ["Italy’s new anti-establishment coalition government was propelled to power by the popularity of the staunchly anti-immigrant League party, led by Matteo Salvini, who is now interior minister and deputy prime minister."]}}
-{"translation": {"kk": "Словенияда бұрынғы премьер-министр Янез Яншаның оңшыл оппозициялық партиясы өткен айдағы парламент сайлауында 25 пайызға сәл жетпейтін дауыс жинады, бұл – елдің келесі үкіметін Янша жасақтайды деген сөз.", "en": ["In Slovenia, former Prime Minister Janez Janša’s right-wing opposition party secured just under 25% of the vote in this month’s parliamentary election, meaning that Janša will form the country’s next government."]}}
-{"translation": {"kk": "АҚШ президенті Дональд Трампқа еліктеген Янша “Алдымен Словенияға” деген ұранмен науқан өткізген.", "en": ["Echoing US President Donald Trump, Janša campaigned on an anti-immigrant “Slovenia first” platform."]}}
-{"translation": {"kk": "Оңшыл популистер алғаш саяси жеңіске жете бастағанда Еуропаның орташыл-солшыл партиялары “дәстүрлі артықшылықтарымыздың арқасында бұл сынға төтеп береміз” деп сенді.", "en": ["When right-wing populists first started gaining political traction, Europe’s center-left parties hoped that their traditional strengths would enable them to weather the challenge."]}}
-{"translation": {"kk": "Оңшылдардың риторикасы тым күшейіп кетпеуі үшін оңшыл-орташылдар қоғамдық пікірталасты өздерінің идеологиялық “ыңғайлы тақырыбы” – жұмыссыздық, теңсіздік және әлеуметтік әділдік бағыттарына бұруға тырысты.", "en": ["To avoid unwittingly strengthening right-wing narratives, center-left campaigners attempted to shift public debate toward their ideological comfort zone: unemployment, inequality, and social justice."]}}
-{"translation": {"kk": "Германияның Социал-демократиялық партиясы (SPD) 2017 жылғы сайлау науқанын “Әділдікті күшейтетін кез келді” деген ұран аясында өткізді.", "en": ["Germany’s Social Democratic Party (SPD) based its entire 2017 election campaign on the slogan, “It’s time for more justice.”"]}}
-{"translation": {"kk": "Дегенмен, ауыр жеңілістен кейінгі тағы бір жеңіліс орташыл-солшыл партияларды мынадай тұжырымға әкелді: тек иммиграция мәселесіне алаңдайтын сайлаушыларды орынды болса да теңдік тақырыбымен иландыру мүмкін емес.", "en": ["Yet defeat after painful defeat has driven center-left parties to a stark realization: voters who are concerned primarily with immigration are not going to be won over with calls – however justified – for equality."]}}
-{"translation": {"kk": "Соның нәтижесінде бүкіл Еуропадағы орташыл-солшыл партиялар басқа бағытқа бұрыла бастады, негізгі деген бірнеше елдегі социал-демократтар миграцияға қатысты бұрыннан бар ұстанымдарын өзгертті.", "en": ["As a result, center-left parties across Europe have begun to change course, with social democrats in several key countries changing long-held positions on migration."]}}
-{"translation": {"kk": "Германияда коалициялық үкімет (құрамына SPD, Христиан-демократиялық одақ және CDU-дың Бавариядағы еншілес партиясы Христандық әлеуметтік одақ кіреді) иммиграция бойынша ауыр тартысқа түсіп жатыр, осыдан коалицияның тағдыры қыл үстінде.", "en": ["In Germany, the coalition government (comprising the SPD, the Christian Democratic Union, and the CDU’s Bavarian sister party, the Christian Social Union) is embroiled in a bitter fight over immigration that threatens the survival of the coalition."]}}
-{"translation": {"kk": "SPD мәселені Еуропаның көмегімен шешуді, Германияның шекарасын жаппауды ұсынса, партия басшысы Андреа Налес жылдамдатып саяси баспана беру жүйесін ұсынды. Ол бойынша, қауіпсіз үшінші елдерден саяси баспанаға өтініш берушілерге бір аптаның ішінде жауап беру көзделген.", "en": ["While the SPD aims for a European solution and rejects sealing Germany’s borders, party leader Andrea Nahles called for accelerated asylum procedures that would enable authorities to conclude asylum applications from safe third countries within one week."]}}
-{"translation": {"kk": "Өткен аптада Налес SPD-дің өз ішінде пікірталас бастады, онда оңшылдардың риторикасын көшіріп алған ол “Германия жұрттың бәрін қабылдай алмайды” деп мәлімдеді.", "en": ["Last month, Nahles launched the debate within the SPD when, seemingly echoing right-wing rhetoric, she declared that Germany “cannot accept all.”"]}}
-{"translation": {"kk": "Неліктен Еуропа әлі де қолма-қол ақшаға мұқтаж?", "en": ["Why Europe Still Needs Cash"]}}
-{"translation": {"kk": "ФРАНКФУРТ – Еуропадағы төлем жүйелері үлкен өзгерістер алдында тұр.", "en": ["FRANKFURT – Payment systems in Europe are facing upheaval."]}}
-{"translation": {"kk": "Сандық революция арқасында төлем операцияларын іске асыру үшін бұрын соңды болмаған, жылдам және ыңғайлы құралдар шығарылып жатқандықтан, қолма-қол ақшаның болашағы жоқ сияқты көрінеді.", "en": ["With the digital revolution offering ever-faster and more convenient means for settling transactions, cash seems to some to have no future."]}}
-{"translation": {"kk": "Бірақ экономикадағы банкноттар мен монеталар рөлін елемеу де үлкен қате болар еді.", "en": ["But to write off the role of banknotes and coins in the economy would be a mistake."]}}
-{"translation": {"kk": "Қолма-қол ақшасыз төлем жасау опциялары соңғы жылдары тез өсті.", "en": ["Non-cash payment options have been proliferating in recent years."]}}
-{"translation": {"kk": "Кредиттік карталар, онлайн аударымдар және тікелей дебеттік төлемдер қазірдің өзінде-ақ белгілі.", "en": ["Credit cards, online transfers, and direct-debit payments are already well established."]}}
-{"translation": {"kk": "Енді, смартфондар арқасында түрлі сандық төлем жолдары және мобильдік әмияндар да көп сұранысқа ие болуда.", "en": ["Now, smartphone-enabled digital-payment solutions and mobile wallets are also gaining ground."]}}
-{"translation": {"kk": "Таратылған реестр технологиялары сияқты пайдасы ықтимал технологиялар іргелі өзгерістердің пайда болуы мүмкін екенін көрсетеді.", "en": ["The emergence of potentially disruptive innovations like distributed ledger technologies indicate that further and possibly fundamental change may be on the horizon."]}}
-{"translation": {"kk": "Осы жаңа және өскін технологиялардан бөлек қолма-қол ақшаны алып тастау керектігін дәлелдейтін тәуелсіз зерттеулер де бар.", "en": ["Independent of these new and incipient options, there are a number of studies making the case to abolish cash."]}}
-{"translation": {"kk": "Қолма-қол ақшасыз қоғамды жақтағандарды үш түрлі топқа бөлуге болады.", "en": ["Advocates of a cashless society tend to fall into three distinct camps."]}}
-{"translation": {"kk": "Бірінші топтағы “алхимиктер” монетарлық саясаттағы пайыздық мөлшерлемелердің нөлдік шегі тудырған шектеулерді (ZLB) жеңгісі келеді.", "en": ["The first camp, the alchemists, wants to overcome the restrictions that the zero lower bound (ZLB) imposes on monetary policy."]}}
-{"translation": {"kk": "Екінші топ “заң және тәртіп лагері”, заңсыз қызметі үшін ақы төлеудің негізгі құралдарын жоюды қалайды.", "en": ["The second, the law and order camp, wants to cancel the primary means of payment for illicit activities."]}}
-{"translation": {"kk": "Ал үшінші топ, fintech (қаржы технологиясы) альянсы болып табылады, қаржы саласына қазіргі уақытта жүктелген қолма-қол ақшаның сақтау, шығару, және қолдануға жұмсалған жоғары шығыстарды жою арқасында туындайтын ірі бизнес мүмкіндіктерін көздейді.", "en": ["And the third camp, the fintech (financial technology) alliance, anticipates major business opportunities arising from the elimination of the high storage, issuance, and handling costs of cash that the financial industry currently faces."]}}
-{"translation": {"kk": "Бірақ қолма-қол ақшадан бас тартуға арналған дәлелдер сыни тексерістен өте алмайды. Мысалы, алхимиктер дәлелдерінен бастайық.", "en": ["But the arguments for going cashless do not withstand scrutiny. Start with the alchemists’ case."]}}
-{"translation": {"kk": "Шынымен де, өте төмен пайыздық мөлшерлемелер жағдайында, ақша-кредит саясатын жүргізу қиын болады.", "en": ["It is true that, in an environment of very low interest rates, the conduct of monetary policy becomes difficult."]}}
-{"translation": {"kk": "Сондықтан, теріс пайыздық мөлшерлемелерді төмен пайыздық мөлшерлемелерден өзгеше, ерекше, стандартты емес монетарлық саясат құралы ретінде қарастырған жөн.", "en": ["Yet experience has shown that the effective lower bound is different from the ZLB."]}}
-{"translation": {"kk": "Дегенмен, тәжірибе көрсеткендей, төменгі тиімді пайыздық мөлшерлемелер шегінің нөлдіктен айырмашылығы бар. Сонымен қатар, теріс пайыздық мөлшерлемелер саясаты бойынша қолма-қол ақшаны қолданбай, тікелей актив сатып алу, ұзақ мерзімді кредиттік операциялармен (тұрақты мөлшерлеме бойынша банктерге қаржы беру және «мақсатты» несиелеуді қоса алғанда) ұштастыра отырып алға қойылған бағдарды мәлімдеп жұмыс істеді.", "en": ["Indeed, negative interest rates have worked, without triggering a flight to cash, especially when combined with outright asset purchases, long-term credit operations (including “fixed-rate full allotment” and “targeted” variants), and forward guidance. As such, negative interest rates should be understood as a specific non-standard monetary-policy instrument different from low interest rates."]}}
-{"translation": {"kk": "Сондай-ақ, “заң және тәртіп” лагерінің қолма-қол ақшаға тыйым салу керек деген аргументтері сыни бағалауда әлсіз көрінеді.", "en": ["The law-and-order camp’s case for banning cash also wilts under scrutiny."]}}
-{"translation": {"kk": "Құн мөлшері және төлем құралы ретінде қолма-қол ақша көптеген заңға мойынсұнғыш азаматтар үшін маңызды әлеуметтік функцияны орындайды.", "en": ["By acting as a store of value and a means of payment, cash fulfills an important social function for many law-abiding citizens."]}}
-{"translation": {"kk": "Тек қана олар қылмыскерлерге ұнайды деп, қымбат машиналар немесе бағалы тастарды жеке меншікте иеленуге тыйым сала аламыз ба?", "en": ["Would anyone suggest forbidding private ownership of luxury cars or gems because criminals like them?"]}}
-{"translation": {"kk": "Еуропаның Александр Гамильтоны кім болмақ?", "en": ["Who Will Be Europe’s Alexander Hamilton?"]}}
-{"translation": {"kk": "ТИЛБУРГ – Бұрын Еуропалық Орталық банктің әр іс-әрекеті әдетте жылы қабылданатын.", "en": ["TILBURG – Not too long ago, the European Central Bank’s actions were usually met with cheers."]}}
-{"translation": {"kk": "Бірақ жақында, ЕОБ банкирлер мен экономистердің ғана емес, сонымен қатар азаматтар мен саясаткерлердің сыни пікірлерінің астында қалды.", "en": ["But more recently, the ECB has drawn criticism from not just bankers and economists, but also citizens and politicians."]}}
-{"translation": {"kk": "Тіркелген табыс инвестицияларынан қайтарымдар азая бастап, инвесторлар, қаржы және экономикалық тұрақтылыққа байланысты белгісіздіктің арту салдарынан, тәуекелі жоғары және қымбаттай түскен үлестік инвестицияларға бет бұруға мәжбүр болып жатыр.", "en": ["With returns on fixed-income investments decreasing, investors are being forced into equity investments, which have become riskier and more expensive, owing to increased uncertainty about financial and economic stability."]}}
-{"translation": {"kk": "Яғни белгісіздік ЕОБ-ның өте төмен пайыздық мөлшерлемелерінің жоғары бюджет тапшылығы мен борышқа толған еуроаймақ елдерінде аса қажетті құрылымдық реформаларын болдырмас үшін жасалынып жатқанын көрсетеді.", "en": ["That uncertainty reflects the fact that the ECB’s extremely low interest rates are serving to prevent desperately needed structural reforms in eurozone countries with high deficits and debt."]}}
-{"translation": {"kk": "Үлкен мәселе ретінде қазір ЕОБ-ның ағымдағы ақша-несие саясатының зиянды әсеріне байланысты.", "en": ["The big question now is whether the ECB’s current monetary policies are doing more harm than good."]}}
-{"translation": {"kk": "ЕОБ ресми мақсаты 2%-ға жақын инфляцияға жету болып табылады.", "en": ["The ECB’s official aim is to reach an inflation target of close to 2%."]}}
-{"translation": {"kk": "Бірақ жаппай өтімділік инъекцияларына қарамастан, Еуроөңірдегі инфляция деңгейі түсіп жатыр, яғни бұл экономикада нақты сұраныстың жеткіліксіз екенін көрсетеді.", "en": ["But despite massive liquidity injections, the eurozone’s inflation rate has fallen, indicating that there is insufficient demand in the real economy."]}}
-{"translation": {"kk": "Расында да, сұраныс құлдырауда, себебі қарыздарын азайтпай тұрып, көптеген компаниялар инвестиция жасай алмайды.", "en": ["Indeed, demand is stagnating because many companies cannot make investments until they have reduced their debts."]}}
-{"translation": {"kk": "Сонымен қатар, еуроаймақ елдері мұнай бағасының құлдырауы мен Қытайдың баяу даму әсерін сезініп отыр. Бұл екі факторға ЕОБ төмен пайыздық мөлшерлемелерінің аз қатысы мен әсері бар.", "en": ["Moreover, eurozone countries are feeling the effects of falling oil prices and slower Chinese growth – two factors on which the ECB’s low interest rates have little bearing."]}}
-{"translation": {"kk": "Орталық банктер пайыздық мөлшерлемелерін көтеру және өтімділікті тарылту арқылы инфляциялық циклді бұза алады; алайда олар жалғыз төмен пайыздық мөлшерлемелер арқылы инфляцияны жасай алмайды.", "en": ["Central banks can break an inflationary cycle by raising interest rates and creating a liquidity squeeze; but they cannot generate inflation through low interest rates alone."]}}
-{"translation": {"kk": "Басқаша айтқанда, ЕОБ газ педаліне баса алады, бірақ ажыратқыш жұмыс істемесе, машина қозғалмайды; ол жай ғана көп шу шығарады.", "en": ["In other words, the ECB can step on the gas pedal, but if the clutch does not work, the car will not move; it will just create a lot of noise."]}}
-{"translation": {"kk": "Еуропа экономикасының қалпына келуін қамтамасыз ету жауапкершілігі әр ұлттық үкіметтерге тиесілі.", "en": ["Accordingly, responsibility for ensuring Europe’s economic recovery rests with national governments."]}}
-{"translation": {"kk": "ЕОБ мақалдағыдай қаржы отының ішінен Еуроөңірдің каштанын шығарып алды.", "en": ["The ECB has pulled the eurozone’s proverbial chestnuts out of the financial fire."]}}
-{"translation": {"kk": "Бірақ осылайша жасап, ол бұрын қоғам алдында ЕОБ басшысы Марио Драги саясатына қарсы келе алмаған қаржы институттарынан ыстық отты сезініп отыр.", "en": ["But in doing so, it has felt the hot breath of financial institutions, which had previously abstained from contradicting ECB President Mario Draghi’s policies, at least in public."]}}
-{"translation": {"kk": "ЕОБ, әрине, қолдау көрсететін ақша-несие саясатын ұстану керек.", "en": ["The ECB should, of course, maintain supportive monetary policies."]}}
-{"translation": {"kk": "Бірақ Германия, Финляндия, және Нидерланды сияқты күшті еуроаймақ елдері қазір ізашар рөлін атқаруы тиіс.", "en": ["But stronger eurozone countries such as Germany, Finland, and the Netherlands must now play the role of pioneer."]}}
-{"translation": {"kk": "Осы мақсатпен Нидерландыдан Йерун Дейсселблум бастаған еуроаймақ қаржы министрлерінен құралған Еуротоп күн тәртібін орнату керек.", "en": ["To this end, the Eurogroup of eurozone finance ministers, headed by Jeroen Dijsselbloem of the Netherlands, should set the agenda."]}}
-{"translation": {"kk": "Еуропалық Комиссия оларға Алты келісім арқылы қажет болатын көмек беруі тиіс.", "en": ["The European Commission should provide it with whatever help it needs through the so-called Six-Pack powers."]}}
-{"translation": {"kk": "Ал күшті еуроаймақ елдері, сондай-ақ орында ынталандыру шараларын және салық ре��ормаларын қабылдау үшін Тұрақтылық пен Өсу келісімдерін бақылаудан тыс әрекет жасауы керек.", "en": ["And stronger eurozone countries should go beyond monitoring the Stability and Growth Pact to also enact sound stimulus packages and tax reforms."]}}
-{"translation": {"kk": "Еуроаймақтың алдында тұрған үш түрлі жол", "en": ["Three Ways Ahead for the Eurozone"]}}
-{"translation": {"kk": "ВАШИНГТОН – Қызу жыл өткен соң саяси жағдай Еуропа бойынша тұрақтанған тәрізді.", "en": ["WASHINGTON, DC – After a tumultuous year, politics seem to be stabilizing across Europe."]}}
-{"translation": {"kk": "Германияның соңғы федеральды сайлауларында оңшыл радикалды бағыттағы \"Германия баламасы\" атты партия (Alternative für Deutschland (AfD) 13% дауыс жинағанымен, бұл канцлер Ангела Меркельдің басшылығына елеулі қатер төндірмейді.", "en": ["Though the far-right Alternative für Deutschland (AfD) gained almost 13% of the vote in Germany’s recent federal election, it does not pose a serious threat to Chancellor Angela Merkel’s leadership."]}}
-{"translation": {"kk": "Еуропалық жобаның тағы бір тірегі болған Францияда президент Эммануэль Макрон парламенттағы көпшіліктің қолдауына сенімді.", "en": ["In France – the other pillar of the European project – President Emmanuel Macron can count on a solid parliamentary majority."]}}
-{"translation": {"kk": "Брекситке қатысты белгісіздікке қарамастан, Еуропалық Одақ қандай да болмасын жоспарларын енді мүшелері арасында Ұлыбританиясыз іске асыратын болады.", "en": ["And, despite the uncertainty surrounding the details of Brexit, there is little doubt that, whatever plans the European Union makes, it will be doing so without the United Kingdom as a member."]}}
-{"translation": {"kk": "Қазір ЕО яғни еуроаймақтың алға қарай қандай жол таңдайтыны маңызды.", "en": ["So now the question is how the EU and, in particular, the eurozone, will move forward."]}}
-{"translation": {"kk": "Негізі, үш мүмкін жол бар.", "en": ["There are three possibilities."]}}
-{"translation": {"kk": "Бірінші жол - өткен айда Еуропалық Комиссияның төрағасы Жан-Клод Юнкер өзінің одақтық жолдауында айтып өткендей, «бірлігі мықтырақ одақты» таңдау.", "en": ["The first option is a “more united union,” as described by European Commission President Jean-Claude Juncker in his state of the union address last month."]}}
-{"translation": {"kk": "Юнкер Еуропалық Одақтың барлық мүшелерінің біртұтас қадам жасауын қолдайды және әр түрлі жылдамдықпен алға басқан Еуропадан бас тартуды ұсынды.", "en": ["Juncker’s vision rejects a multi-speed Europe, in favor of uniform steps by all EU members."]}}
-{"translation": {"kk": "Сонымен қатар, ол Шенген аймағын кеңейту үшін, Болгария мен Румынияны қосуды да қамтып өтті.", "en": ["This would mean, for starters, expanding the Schengen Area of border-free travel to include Bulgaria and Romania."]}}
-{"translation": {"kk": "Юнкер сондай-ақ, бірыңғай нарықта жалпылама әл-ауқат құқығын қолдайтын Еуропалық әлеуметтік стандарттар одағын құруды ұсынды.", "en": ["Juncker also called for progress toward a European Social Standards Union embodying a shared understanding of welfare entitlement in the single market."]}}
-{"translation": {"kk": "Еуроға қатысты Юнкер оны тек таңдаулы елдердің валютасы ғана емес, Еуропа мен Еуроодақтың бірыңғай валютасы екенін айтты.", "en": ["As for the euro, Juncker stressed that it is meant to be the currency of the entire EU, not just select countries."]}}
-{"translation": {"kk": "Осыны ескере отырып, ЕО барлық мүше елдерде банктік ережелер мен қадағалау бірдей болатындай банк одағын құруға ұмтылу керек.", "en": ["With that in mind, the EU should pursue the creation of a full banking union, in which banking rules and supervision are consistent across all member states."]}}
-{"translation": {"kk": "Экономика және қаржы мәселелері жөніндегі комиссары Еуропалық қаржы министрі болып, ал Еуропалық тұрақтандыру механизмі Еуропалық валюта қорына айналуы керек.", "en": ["The commissioner for economic and financial affairs should become a European finance minister, and the European Stabilization Mechanism should become the European Monetary Fund."]}}
-{"translation": {"kk": "Бір жыл бұрын осындай «қатаң» интеграцияға деген сенімділік жоқ еді; себебі, Ұлыбритания мұны ешқашан қолдамас еді.", "en": ["A year ago, such “hardline” integrationism would have lacked credibility; after all, the UK would never stand for it."]}}
-{"translation": {"kk": "Бірақ Брексит орын алғандықтан, Юнкердің көзқарасы сенімге ие болды.", "en": ["But, with Brexit apparently a sure thing, Juncker’s vision has gained some credibility."]}}
-{"translation": {"kk": "Дегенмен Юнкердің интеграцияға арналған біртұтас тәсілі әлі де қарама-қайшы мәселелерге толы болып қала береді.", "en": ["Nonetheless, Juncker’s “one-speed” approach to integration remains highly controversial."]}}
-{"translation": {"kk": "Сондықтан Макрон Еуропаның болашағы туралы өз өршіл көзқарасын айтып өткенде Юнкердің ұсыныстарының көбін қайталағанымен, бірақ, кем дегенде, орта мерзімді перспективада ЕО-дағы дифференциацияға көбірек мүмкіндік береді.", "en": ["So Macron has set out his own ambitious vision for Europe, which echoes many of Juncker’s proposals, but seems to allow for more differentiation within the EU, at least in the medium term."]}}
-{"translation": {"kk": "Мысалы, егер Польша еуронды қабылдағысы келмесе, оны мәжбүрлеуге болмайды және бұл шешім еуроаймақтағы басқа елдердің интеграцияға қарай жылжуына кедергі болмауы керек.", "en": ["For example, if Poland does not want to adopt the euro, it should not be forced to do so, and that decision should not prevent other eurozone countries from moving ahead with integration."]}}
-{"translation": {"kk": "Сондықтан Макрон еуропалық парламенттің барлық мүшелеріне қатысы жоқ мәселелерді шешетін жеке Еуроаймақ парламентінің болуын қалайды.", "en": ["That is why Macron wants a separate eurozone parliament, which would decide on matters that do not pertain to all members of the European Parliament."]}}
-{"translation": {"kk": "Либерал-демократияның жеңіс туралы қиялы", "en": ["The Win-Win Fantasy of Liberal Democracy"]}}
-{"translation": {"kk": "ВАШИНГТОН – Британдықтардың Еуроодақтан шығуды қолдап дауыс беретінін, америкалықтардың Дональд Трампты келесі президенті етіп сайлайтынын болжаған сарапшы өте аз болды.", "en": ["WASHINGTON, DC – Few analysts expected Britons to vote to exit the European Union or Americans to choose Donald Trump as their next president."]}}
-{"translation": {"kk": "Бірақ көп ұзамай бұл жаңсақтықтың консенсустық түсіндірмесі де шықты.", "en": ["Yet it did not take long for a consensus explanation of these miscalculations to emerge."]}}
-{"translation": {"kk": "Алайда, мұндай көпжақты да салдарлы мәселелерге үстірт баға беруден абай болу керек.", "en": ["When it comes to such complex and consequential developments, however, we should beware of facile reasoning."]}}
-{"translation": {"kk": "Бүгінгі консенсустық пікір бойынша біз салыстырмалы түрде космополит әрі өзара жымдасқан әлеміне байланып, білімі төмендеу, қоғаммен байланысы аздау топтарды мұқият тыңдай алмаған «элитаны» - академиялық ортаны, ақпарат құралдарын және бизнесті кінәлаймыз.", "en": ["The current consensus blames the “elites” – in academia, media, and business – for becoming so caught up in their relatively cosmopolitan and connected world that they failed to listen carefully to less educated and connected groups."]}}
-{"translation": {"kk": "Жаһанданудың игілігін бәрінен де аз көрген топ – осылар болғандықтан, олардың (Брекзит мәселесінде) супраұлттық институттарды ал (Дональд Трамп мәселесінде) истеблишменттің кандидаттарын кері итеруі әбден мүмкін еді.", "en": ["Because the latter groups are those that have benefited the least from globalization, they were the most likely to reject supranational institutions (in the case of Brexit) or establishment candidates (in the case of Trump)."]}}
-{"translation": {"kk": "Мұны елемеу көп жағынан алғанда анық қателік болды.", "en": ["Ignoring them was, in many ways, an obvious mistake."]}}
-{"translation": {"kk": "Бұл көзқарастың жаны бар.", "en": ["There is considerable merit to this view."]}}
-{"translation": {"kk": "Бүгінгі қаржылық және интеллектуалдық элитаға, соның ішінде сауалнама жүргізушілерге, «топтық ойлау» әдеті жұққан. Олар көбіне бірдей ортада білім алған, бірге жұмыс істейді, бірдей басылымдарды оқиды және Давостан Аспенге дейінгі аралықтағы біртекті конференциялар мен шараларда бас қосады.", "en": ["“Group think” regularly afflicts today’s financial and intellectual elite, including pollsters, who often have similar educational backgrounds, work together, read the same media, and congregate at the same conferences and events, from Davos to Aspen."]}}
-{"translation": {"kk": "Бұл тобыр тарихтың ең керемет сабақтарын алып, бойымызға сіңірдік деп сенеді.", "en": ["Members of this crowd tend to believe that they have absorbed the great lessons of history."]}}
-{"translation": {"kk": "Олар нәсілшілдікті, этноцентризмнің тіпті ең жұмсақ түрлерін өткір сынайды, есесіне феминизмді кері теппеуі мүмкін.", "en": ["They tend to decry racism and even milder forms of ethnocentrism, and are unlikely to reject feminism."]}}
-{"translation": {"kk": "Бұл топ әркелкіліктің үлгісі болмағанымен, мұнда әркелкілік ерекше құндылық ретінде бағаланады, әрі еркектің үстемдігі біртіндеп төмендеп келеді.", "en": ["Though these groups are not paragons of diversity, there is a widespread recognition of diversity’s value, and the dominance of men, at least, is beginning to decline."]}}
-{"translation": {"kk": "Бұл топтың және бір ерекшелігі – байлық.", "en": ["The other common denominator of this group is wealth."]}}
-{"translation": {"kk": "Топ мүшелерінің барлығы шетінен мультимиллионер болмағанымен, олардың бойында экономикалық жаһанданудың жемісін жеуге мүмкіндік беретін қабілет те, білім де бар.", "en": ["While not all members of this group are multimillionaires, they do tend to have the education and skills needed to reap the benefits of economic globalization."]}}
-{"translation": {"kk": "Соның кесірінен олар әсіресе АҚШ-та теңсіздіктің үлкен мәселеге айналып келе жатқанын осы кезге дейін байқамай келген (ең бай элитаның өкілдері бұрын-соңды болмаған көлемде филантропиялықпен айналысып жатса да).", "en": ["As a result, they did not generally recognize rising inequality, particularly in the US, as a major problem until recently (though, to be sure, many of the wealthiest elites have engaged in an unprecedented amount of philanthropy)."]}}
-{"translation": {"kk": "Бизнес пен қаржыдан бастап саясатқа дейінгі басты салаларда салдарлы шешімдер қабылдайтын космополит элита онша жолы болмаған, дұрыс білім алмаған, жақсы байланыс орнатпаған жандардың мұң-мұқтажына көңіл бөлуі тиіс екені анық.", "en": ["It is clear that the cosmopolitan elites who are making consequential decisions in critical sectors, from business and finance to politics, must pay more attention to the grievances of the less fortunate, the less educated, and the less connected."]}}
-{"translation": {"kk": "Пікірлес адамдармен бункерлерде жинала бергенше, олар шыққан ортасы мен қазіргі ахуалы әрк��лкі жандарды, соның ішінде жаһандануға қатысы әртүрлі адамдарды байланыстыратын платформа жасауы керек.", "en": ["Rather than congregating with like-minded people in silos, they must create platforms that connect people of more diverse backgrounds and circumstances – including those whose experiences with globalization are very different."]}}
-{"translation": {"kk": "Мұндай платформа қоғамдық пікірталастың жіктелуі мәселесін шешуге ықпалын тигізеді.", "en": ["Such platforms would help to address the fragmentation of public debate."]}}
-{"translation": {"kk": "Алайда, идеологиялық «көпіршік» - жалғыз ғана проблема емес.", "en": ["Yet ideological “bubbles” are not the only problem."]}}
-{"translation": {"kk": "Бір жағынан элита популистік жеңістерді ғана болжай алмай қалған жоқ, сондай-ақ олар популист емес екені дау тудырмайтын Франсуа Фийонның Францияның орташыл-оңшыл республикалықтардың праймеризінде үлкен басымдықпен алға шығатынын да білмей қалды.", "en": ["For one thing, the elites have failed not only to predict recent populist victories, but also to anticipate that the decidedly non-populist François Fillon would win the French center-right Republicans’ presidential primary by a wide margin."]}}
-{"translation": {"kk": "ТОКИО – Сұхбат алудың қулығы көп.", "en": ["TOKYO – Interviews are always tricky."]}}
-{"translation": {"kk": "Арсыздау журналист нақты бір жауап не пікір алғысы келсе, айтқан кісінің сөзін редакциялап, құбылтып, тіпті қайта жаза алады.", "en": ["If an unscrupulous interviewer is looking for a particular answer or claim, they have the power to edit, manipulate, or even rewrite their subject’s words to that end."]}}
-{"translation": {"kk": "Сондықтан ақпарат құралдарының «мен айтты» деген сөздерін шұқшия тексеремін.", "en": ["That is why I have long taken pains to check carefully quotations attributed to me by the media."]}}
-{"translation": {"kk": "Десе де, телевидение мен радиоға берген сұхбатты бұлайша өзгерту қиын болар деп топшылайтынмын.", "en": ["But, when it comes to television or radio interviews, it seemed to me that such distortions would be more difficult to pull off."]}}
-{"translation": {"kk": "Қателесіппін.", "en": ["I was wrong."]}}
-{"translation": {"kk": "Жақында либералдық ұстанымы бар деп саналатын жапондық газетке қарасты телебағдарламаның өкілі премьер-министр Синдзо Абэнің «Абэномика» деп аталып кеткен экономикалық реформалар стратегиясы туралы сұхбат беруімді өтінді.", "en": ["Not long ago, representatives from a Japanese television program associated with a liberal-leaning newspaper requested an interview with me to discuss Prime Minister Shinzo Abe’s economic-reform strategy, known as “Abenomics.”"]}}
-{"translation": {"kk": "Мөлшері бір сағат шамасында сұхбат бердім. Келісім бойынша, студияда болып жатқан пікірталастың арасында менің пікірлерімді беріп отыратын болды.", "en": ["I was interviewed for about an hour, with my answers to be included in an episode centered on a panel discussion held in the studio."]}}
-{"translation": {"kk": "Бірақ нәтижесі мен күткендегідей болмады.", "en": ["The result was not what I expected."]}}
-{"translation": {"kk": "Пікірталасқа қатысушылардың абэномиканың соңғы жетістіктерін жоққа шығарғанына, «ақша-несие саясаты экономиканы дамыта алмайды, оның орына ол керісінше гиперинфляцияға әкелуі мүмкін» деген ақылға сыйымсыз пікірлеріне онша таңырқай қоймадым.", "en": ["To be sure, I wasn’t entirely shocked to find that the panelists denied the recent achievements of Abenomics and espoused the strange view that monetary policy cannot boost an economy, and yet can suddenly cause hyperinflation."]}}
-{"translation": {"kk": "АҚШ пен Еуропаның, Жапонияның ақша-несие саясатының арқасында инфляцияны ауыздықтап, көп нәтижеге жетіп жатқанына қарамастан, мұндай сыңаржақ пікірлердің бар екенін білемін.", "en": ["Such claims have persisted, despite the ongoing monetary-policy-driven, low-inflation recoveries in the United States, Europe, and Japan."]}}
-{"translation": {"kk": "Бірақ, олар менің сөздерімді әбден бұрмалапты.", "en": ["But the distortion of my own words was significant."]}}
-{"translation": {"kk": "Сұхбатта мен абэномиканың жетістіктеріне назар аударғанмын.", "en": ["In my interview, I highlighted the successes of Abenomics."]}}
-{"translation": {"kk": "Және «Абэ үкіметі саяси қиындықтарға тап болған күннің өзінде еңбек нарығын күшейтіп, бизнестің табысын ұлғайтады» деген пікір айтқанмын.", "en": ["And I argued that a strong labor market and rising business profits would be among Abenomics’ enduring legacies, even if Abe’s administration faced political challenges."]}}
-{"translation": {"kk": "Бағдарламада абэномиканың үлкен жетістіктері туралы пікірімді алып тастап, Абэ үкіметінің басында болуы мүмкін саяси проблемалар туралы айтқан екі минуттық сөзімді ғана берді.", "en": ["The program included just two minutes of my interview, emphasizing the part about the potential political challenges, rather than Abenomics’ great successes."]}}
-{"translation": {"kk": "Соңғы жылдары әлеуметтік желілер не басқа да онлайн платформалар арқылы таратылатын заңға қайшы дезинформация – «жалған ақпаратқа» өте көп көңіл бөліп жүрміз. Ал менің басымнан өткен жағдай басқа бір мәселеге назар аудартады.", "en": ["In recent years, much attention has been devoted to “fake news” – outright disinformation that spreads widely, often through social media or other online platforms."]}}
-{"translation": {"kk": "Кісінің сөзін мақсатты түрде әдейі редакциялап, журналистің, редактордың не хабар таратушының көзқарасын тықпалайтын «біржақты ақпарат» үрдісі көбейіп барады.", "en": ["But my recent experience highlighted another danger: biased news, in which strategic edits surreptitiously advance the views of a journalist, editor, or broadcaster."]}}
-{"translation": {"kk": "Тіпті дәстүрлі ақпарат құралдары да тарататын мұндай репортаждар тек саясаткерлерге ғана кесірін тигізбейді.", "en": ["Such reporting, which may be delivered even by traditional news organizations, can be very damaging, not least for political leaders."]}}
-{"translation": {"kk": "Әрине, С.Абэның саяси тағдыры «сыңаржақ журналистиканың» қолында тұрғаны да рас.", "en": ["Without a doubt, Abe’s political standing has been vulnerable to the effects of biased journalism."]}}
-{"translation": {"kk": "Мәселен, бұдан бірнеше ай бұрын премьер-министр Синдзо Абэ Токионың Акихабара деген ауданында халық алдында сөйлеп тұрған.", "en": ["For example, several months ago, Abe was addressing a crowd gathered in Akihabara, a district of Tokyo."]}}
-{"translation": {"kk": "Жалған ақпаратпен күрес цензураға қалай көмектеседі?", "en": ["When Fighting Fake News Aids Censorship"]}}
-{"translation": {"kk": "ВАШИНГТОН – Медиа сарапшыларының көбі жалған ақпараттың қаупін дұрыс байқайды, бірақ олар бұл құбылыстың журналистер үшін мәні қандай екенін түсінбейді.", "en": ["WASHINGTON, DC – Many media analysts have rightly identified the dangers posed by “fake news,” but often overlook what the phenomenon means for journalists themselves."]}}
-{"translation": {"kk": "Бұл термин бүтіндей бір кәсіптің зияндығын қысқаша сипаттайтын сөзге айналып қана қойған жоқ. Автократтар көбіне «терроризмді қолдады» деген ойдан шығарылған айыппен тілшілерді түрмеге қамап, цензура енгізсе де осыны алға тартатын болды.", "en": ["Not only has the term become a shorthand way to malign an entire industry; autocrats are invoking it as an excuse to jail reporters and justify censorship, often on trumped-up charges of supporting terrorism."]}}
-{"translation": {"kk": "Дүниежүзінде жалған не ойдан шығарылған ақпаратты жариялады деп айыпталып, түрмеге жабылған адал журналистердің саны кемінде 21 адамға артты.", "en": ["Around the world, the number of honest journalists jailed for publishing fake or fictitious news is at an all-time high of at least 21."]}}
-{"translation": {"kk": "Демократиялық емес елдердің басшылары тәуелсіз БАҚ-қа шабуыл жасау үшін «жалған ақпаратпен күресті» көп желеу етіп жүргендіктен, бұл сан әлі де өсе түсуі мүмкін.", "en": ["As non-democratic leaders increasingly use the “fake news” backlash to clamp down on independent media, that number is likely to climb."]}}
-{"translation": {"kk": "Бір кездері сөз бостандығын қорғауда көш бастаған АҚШ қазір бұл мәртебесінен айырылды.", "en": ["The United States, once a world leader in defending free speech, has retreated from this role."]}}
-{"translation": {"kk": "Президент Дональд Трамптың «Туиттерде» жалған ақпарат туралы көлгірсуі автократиялық режимдердің БАҚ-қа қысым жасауына негіз болды.", "en": ["President Donald Trump’s Twitter tirades about “fake news” have given autocratic regimes an example by which to justify their own media crackdowns."]}}
-{"translation": {"kk": "Желтоқсанда Қытайдың мемлекеттік People’s Daily басылымы Трамптың жалған ақпарат туралы «мантрасын» қолдап, «Туиттер» мен «Фейсбукте» посттар жариялады. Бұл туралы Қытай басылымы: «Батыс БАҚ-тары туралы көп шындықты айтты», - деп жазды.", "en": ["In December, China’s state-run People’s Daily newspaper posted tweets and a Facebook post welcoming Trump’s fake news mantra, noting that it “speaks to a larger truth about Western media.”"]}}
-{"translation": {"kk": "2017 жылғы ақпанда Египет үкіметі де Трамп әкімшілігіне қолдау білдірді: елдің Сыртқы істер министрлігі Батыс журналистерінің жаһандағы терроризм туралы хабар тарату әдістерін сынға алды.", "en": ["This followed the Egyptian government’s praise for the Trump administration in February 2017, when the country’s foreign ministry criticized Western journalists for their coverage of global terrorism."]}}
-{"translation": {"kk": "Ал 2017 жылғы қаңтарда Түркия президенті Режеп Тайып Ердоған тікелей эфирдегі баспасөз мәслихаты кезінде CNN тілшісіне жекіген Трампты мақтады.", "en": ["And in January 2017, Turkish President Recep Tayyip Erdoğan praised Trump for berating a CNN reporter during a live news conference."]}}
-{"translation": {"kk": "Телеарнаның 2013 жылғы Түркиядағы демократиялық шеру туралы хабарларын сынай келе Ердоған журналисті «орнына қойған» Трампқа қолдау білдірді.", "en": ["Erdoğan, who criticized the network for its coverage of pro-democracy protests in Turkey in 2013, said that Trump had put the journalist “in his place.”"]}}
-{"translation": {"kk": "Бірнеше айдан соң болған кездесуде Трамп Ердоғанға өзін мақтағаны үшін алғыс айтты.", "en": ["Trump returned the compliment when he met Erdoğan a few months later."]}}
-{"translation": {"kk": "Террормен күрестегі сенімді серігі ретінде әріптесіне мадақ айтқан Трамп Ердоғанның сөз бостандығы саласындағы нашар көрсеткіштері жайлы тіс жармады.", "en": ["Praising his counterpart for being an ally in the fight against terrorism, Trump made no mention of Erdoğan’s own dismal record on press freedom."]}}
-{"translation": {"kk": "Жалған ақпаратқа қатысты Трамптың стилін осы үш елдің бірден көшіріп алуы кездейсоқ емес.", "en": ["It is no accident that these three countries have been quickest to embrace Trump’s “fake news” trope."]}}
-{"translation": {"kk": "2017 жылы әлемде түрмеге қамалған журналистердің жартысынан астамы Қытай, Египет және Түркияда тұтқындалған. Алдыңғы жылдары да жағдай шамамен осындай болған еді.", "en": ["China, Egypt, and Turkey jailed more than half of the world’s journalists in 2017, continuing a trend from the previous year."]}}
-{"translation": {"kk": "Халықаралық қауымдастықтың бұл елдердің тәуелсіз медиаға жасаған қысастығына үн қатпауы олардың осы тәртіппен келіскенін аңғартқандай.", "en": ["The international community’s silence in the face of these governments’ attacks on independent media seems to have been interpreted as consent."]}}
-{"translation": {"kk": "Әсіресе журналистерді ең көп түрмеге жапқан елдердің арасында екі жылдан бері көш бастап келе жатқан Түркияда сөз бостандығы жылдам құрдымға кетіп барады.", "en": ["In Turkey, the world’s top jailer of journalists two years in a row, the erosion of free speech has been particularly swift."]}}
-{"translation": {"kk": "2016 жылғы іске аспаған төңкерістен бері Түркия соттарында президентке, ұлтқа немесе оның институттарына тіл тигізді деп айыпталғандарға қатысты 46 мыңға жуық іс қаралып жатыр.", "en": ["Since a failed coup attempt in 2016, Turkey’s courts have processed some 46,000 cases involving people accused of insulting the president, the nation, or its institutions."]}}
-{"translation": {"kk": "Қазір темір торда отырған 73 журналист «мемлекетке қарсы қылмыс» бабы бойыша айыпталып немесе тергеліп жатыр.", "en": ["Each of the 73 journalists currently behind bars is being investigated for, or charged with, anti-state crimes."]}}
-{"translation": {"kk": "Тілшілерге көбіне террорлық ұйымға мүше болды, оны қолдады немесе насихаттады деген айып тағылған.", "en": ["The most common charge against reporters is belonging to, aiding, or propagandizing for an alleged terrorist organization."]}}
-{"translation": {"kk": "Дағдарыстан кейінгі жағдайды түзету", "en": ["Finishing the Post-Crisis Job"]}}
-{"translation": {"kk": "ЛОНДОН – 2017 жылдың тоғызыншы тамыз күні француз банкі BNP Paribas ақша-нарықтық қаражаттың 2,2 млрд долларға тең сомасын қатырып кою шешіміне он жыл толады.", "en": ["LONDON – August 9, 2017, is the tenth anniversary of the decision by the French bank BNP Paribas to freeze some $2.2 billion worth of money-market funds."]}}
-{"translation": {"kk": "Сол уақытта қаржы нарықтарында белсенді болғандар сол жағдайды Ұлы тоқыраудан бері ең қиын жаһандық қаржы дағдарысының бастамасы деп біледі.", "en": ["Those of us who were active in financial markets at the time remember that event as the beginning of the worst global financial crisis since the Great Depression."]}}
-{"translation": {"kk": "Көптеген экономистер мен қаржы сарапшылары біз әлі сол дағдарыстың салдарымен және оған себепкер күштермен арпалысып жатырмыз деп санайды.", "en": ["Many economists and financial observers argue that we are still living with the consequences of that crisis, and with the forces that incited it."]}}
-{"translation": {"kk": "Бұл ішінара шындыққа жақын болар.", "en": ["This is partly true."]}}
-{"translation": {"kk": "Көптеген дамыған елдерде әлі де сандық жұмсарту сияқты дәстүрлі емес ақша-несие саясаты бар, және өнімділік пен нақты (инфляциямен түзетілген) жалақының өсуі негізінен тоқырап жатыр.", "en": ["Many developed economies still have in place unconventional monetary policies such as quantitative easing, and both productivity and real (inflation-adjusted) wage growth appear to be mostly stagnant."]}}
-{"translation": {"kk": "Бірақ осы әзірлемелерді болашақта қарастыру маңызды болып табылады.", "en": ["But it is important to put these developments in perspective."]}}
-{"translation": {"kk": "2008 жылдың қараша айында көптеген адамдар, оның ішінде Англия ханшайымы да бар: «Неге ешкім мұның алдын алмаған?» деп сұрап жатты.", "en": ["Many people, including the Queen of England in November 2008, still ask: “Why did no one see it coming?”"]}}
-{"translation": {"kk": "Шын мәнінде, көптеген қаржы мәселелері бойынша сарапшылар, отандық қаражат жинақтары жоғын ескере отырып, Америка Құрама Штаттарында тұрғын үй бағасы орынсыз өсіп жатер деп ескерткен.", "en": ["In fact, many financial observers did warn that housing prices in the United States were rising untenably, especially given the lack of domestic personal savings among US consumers."]}}
-{"translation": {"kk": "Сол кезде Goldman Sachs Бас экономисті ретінде мен бірнеше жыл ішінде АҚШ-тың ағымдағы шот тапшылығы тұрақсыз екенін көрсететін үш түрлі мақала жаздым.", "en": ["As Chief Economist of Goldman Sachs at the time, I had written three different papers over a number of years showing that the US current-account deficit was unsustainable."]}}
-{"translation": {"kk": "Өкінішке орай, бұл тұжырымдар негізінен саңырау құлаққа тап болды, және фирманың шетел валюта сатушылары, бәлкім, өз клиенттеріне бірдей дананы көп уақыт бойы сатудан жалыққан да шығар.", "en": ["Unfortunately, these findings largely fell on deaf ears, and the firm’s foreign-exchange salespeople probably got bored passing on yet more of the same pieces to their clients."]}}
-{"translation": {"kk": "2007 жылы АҚШ ағымдағы шот тапшылығы ЖІӨ-нің 6-7 пайызына тең деп хабарланды (сосын ол толық жыл үшін шамамен 5% -ға дейін төмендетіліп, қайта қарастырылды).", "en": ["At one point in 2007, the US current-account deficit was reported to be 6-7% of GDP (it has since been revised down to around 5% for the full year)."]}}
-{"translation": {"kk": "Бұл жоғары көрсеткіш АҚШ сауда балансы тұрақты түрде 1990 жылдардан бастап нашарлағанының көрінісі.", "en": ["This high figure reflected the fact that the US trade balance had been steadily deteriorating since the 1990s."]}}
-{"translation": {"kk": "Айқын теріс салдары болмағанымен, алайда, паңдық орын алып, АҚШ жинағанға қарағанда көбірек ақша жұмсауды жалғастырды.", "en": ["In the absence of any obvious negative consequences, however, complacency had set in, and the US continued to spend more than it saved."]}}
-{"translation": {"kk": "Сонымен қатар, Қытай 1990 жылдарды АҚШ тұтынушылары мен әлемнің барлық жеріне төмен құн қосылған өнімдерін экспорттаумен өткізген.", "en": ["Meanwhile, China had spent the 1990s exporting low-value-added products to the rest of the world, not least to US consumers."]}}
-{"translation": {"kk": "2007 жылы оның ағымдағы шотының профициті ЖІӨ-нің шамамен 10% -ын құрады.", "en": ["In 2007, its current-account surplus was around 10% of GDP – the mirror image of the US."]}}
-{"translation": {"kk": "АҚШ ақшаны аз жинап, Қытай тым көп үнемдей берді.", "en": ["Whereas the latter was saving too little, China was saving too much."]}}
-{"translation": {"kk": "Кейбір бақылаушылар үшін бұл үлкен халықаралық теңгерімсіздік дағдарыстың нағыз көзі болды.", "en": ["For some observers, this huge international imbalance was the source of the crisis."]}}
-{"translation": {"kk": "Апатқа дейінгі жылдары, олар жаһандық қаржы жүйесі жай артық профицитті қайта өңдеудің барған сайын ақылды жолдарын табу арқылы, өз жұмысын істеп жатыр деп айтқан.", "en": ["In the years leading up to the crash, they argued that the global financial system was simply doing its job, by finding increasingly clever ways to recycle the surpluses."]}}
-{"translation": {"kk": "Әрине, біз қазір оның бұл жұмысын өте нашар жасағанын білеміз.", "en": ["Of course, we now know that it performed that job rather poorly."]}}
-{"translation": {"kk": "Геосаясаттағы біз елемеген қатерлер", "en": ["Whistling Past the Geopolitical Graveyard"]}}
-{"translation": {"kk": "НЬЮ-ЙОРК – Франциядағы президент сайлауында Эммануэль Макрон оңшыл п��пулист Марин Ле Пенді жеңіп, Еуропа одағы мен еуро бір қауіптен аман қалды.", "en": ["NEW YORK – With Emmanuel Macron’s defeat of the right-wing populist Marine Le Pen in the French presidential election, the European Union and the euro have dodged a bullet."]}}
-{"translation": {"kk": "Бірақ геосаяси қатердің бұлты қоюланып барады.", "en": ["But geopolitical risks are continuing to proliferate."]}}
-{"translation": {"kk": "Макрон жеңіске жетсе де, Батыстағы жаһандануға қарсы популистік қозғалыс тоқтамақ емес, олар протекционизмге, сауда соғысына және миграцияны қатаң шектеуге жол сала бермек.", "en": ["The populist backlash against globalization in the West will not be stilled by Macron’s victory, and could still lead to protectionism, trade wars, and sharp restrictions to migration."]}}
-{"translation": {"kk": "Ыдырауды жақтайтындар күш алған жағдайда, Макрон болса да, болмаса да, Ұлыбританияның Еуроодақтан шығуы одақтың тарауына алып келуі ықтимал.", "en": ["If the forces of disintegration take hold, the United Kingdom’s withdrawal from the EU could eventually lead to a breakup of the EU – Macron or no Macron."]}}
-{"translation": {"kk": "Ал Ресей Балтық бойында, Балқанда, Украинада және Сирияда агрессивті әрекетін тоқтатпай отыр.", "en": ["At the same time, Russia has maintained its aggressive behavior in the Baltics, the Balkans, Ukraine, and Syria."]}}
-{"translation": {"kk": "Таяу Шығыста Ирак, Йемен, Ливия және Ливан сияқты елдер ыдыраудың алдында тұр.", "en": ["The Middle East still contains multiple near-failed states, such as Iraq, Yemen, Libya, and Lebanon."]}}
-{"translation": {"kk": "Сауд Арабиясы мен Иран арасындағы суннит-шейіт текетіресінің де тоқтайтын түрі көрінбейді.", "en": ["And the Sunni-Shia proxy wars between Saudi Arabia and Iran show no sign of ending."]}}
-{"translation": {"kk": "АҚШ пен Солтүстік Корея арасындағы текетірестің Корей түбегіндегі әскери конфликтіге ұласып келуі ықтимал.", "en": ["In Asia, US or North Korean brinkmanship could precipitate a military conflict on the Korean Peninsula."]}}
-{"translation": {"kk": "Ал Қытай аймақтағы көршілерімен жер үшін дауласып, кей кездері дауды тіпті қоздырып отыр.", "en": ["And China is continuing to engage in – and in some cases escalating – its territorial disputes with regional neighbors."]}}
-{"translation": {"kk": "Осындай геосаяси қатерлерге қарамастан, ғаламдық қаржы нарықтары жаңа деңгейге дейін өсті.", "en": ["Despite these geopolitical risks, global financial markets have reached new heights."]}}
-{"translation": {"kk": "Сондықтан, инвесторлардан «бұл конфликтілердің қай-қайсысы әлемде дағдарыс турарлықтай болып ушықпай ма?» деп сұрап, олар жайбарақат отырған болса, есін жиғызу керек сияқты.", "en": ["So it is worth asking if investors are underestimating the potential for one or more of these conflicts to trigger a more serious crisis, and what it would take to shock them out of their complacency if they are."]}}
-{"translation": {"kk": "Нарықтың геосаяси қатерлерді ескермей отыруының көп себебі болуы мүмкін.", "en": ["There are many explanations for why markets may be ignoring geopolitical risks."]}}
-{"translation": {"kk": "Біріншіден, Таяу Шығыстың біраз бөлігін өрт шарпыса да, мұнай жеткізуге кедергі не эмбарго болған жоқ, оның үстіне АҚШ-тың тақтатас газы өндірісіндегі революция арзан бағалы энергия көздерінің көлемін арттырды.", "en": ["For starters, even with much of the Middle East burning, there have been no oil-supply shocks or embargos, and the shale-gas revolution in the United States has increased the supply of low-cost energy."]}}
-{"translation": {"kk": "1973 жылғы Йом-Киппур соғысы, 1979 жылғы Ирандағы Ислам төңкерісі, 1990 жылғы Ирактың Кувейтке басып кіруі сияқты Таяу Шығыста мұның алдында болған конфликтілер кезінде мұнай тасымалдауға тосқауыл болып, бұл ғаламдық стагфляцияға және құнды қағаздар нарығындағы өзгерістерге алып келген.", "en": ["During previous Middle East conflicts – such as the 1973 Yom Kippur War, Iran’s Islamic Revolution in 1979, and Iraq’s invasion of Kuwait in 1990 – oil-supply shocks caused global stagflation and sharp stock-market corrections."]}}
-{"translation": {"kk": "Екіншіден, инвесторлар 2001 жылғы 11 қыркүйек шабуылы сияқты бұрынғы соққыларды еске алып отыр, ол кезде саясаткерлер қатаң монетарлық және ақша-несие саясатының арқасында экономика мен қаржы нарықтарын сақтап қалған еді.", "en": ["A second explanation is that investors are extrapolating from previous shocks, such as the attacks of September 11, 2001, when policymakers saved the day by backstopping the economy and financial markets with strong monetary and fiscal policy easing."]}}
-{"translation": {"kk": "Бұл саясат соққыдан кейін активтерді арзанға сатып алуға мүмкіндік берді, себебі активтер бағасының құлдырауы бірер күнге, аптаға ғана созылды.", "en": ["These policies turned post-shock market corrections into buying opportunities, because the fall in asset prices was reversed in a matter of days or weeks."]}}
-{"translation": {"kk": "Үшіншіден, Ресейдің 2014 жылы Қырымды басып алуы және Шығыс Украинаға килігуі кесірінен активтері мен нарықтары соққы алған Ресей және Украина сияқты елдер экономикалық тұрғыда үлкен болмағандықтан, АҚШ-тың не әлемнің қаржы нарықтарына көп ықпал ете алмады.", "en": ["Third, the countries that actually have experienced localized asset-market shocks – such as Russia and Ukraine after Russia’s annexation of Crimea and incursion into Eastern Ukraine in 2014 – are not large enough economically to affect US or global financial markets."]}}
-{"translation": {"kk": "Сол сияқты, егер Ұлыбритания «толық Брекзит» саясатын ұстанған күннің өзінде ол әлемдік ЖІӨ-нің тек 2 пайызын ғана құрайды.", "en": ["Similarly, even as the UK pursues a “hard Brexit,” it still only accounts for around 2% of global GDP."]}}
-{"translation": {"kk": "Төртіншіден, әлем бүгінгі геосаяси өрттермен қатысы бар оқиғалардың қатерінен аман келеді.", "en": ["A fourth explanation is that the world has so far been spared from the tail risks associated with today’s geopolitical conflagrations."]}}
-{"translation": {"kk": "ЛОНДОН – Соңғы апталарда Атлант мұхитының екі тарабындағы саясаткерлер де қаржы жүйесінің мығым әрі тұрақты екенін айтып келеді.", "en": ["LONDON – In recent weeks, policymakers on both sides of the Atlantic have affirmed that the financial system is sound and stable."]}}
-{"translation": {"kk": "АҚШ Федералдық резерві маусым айында Американың барлық банктері жылдық стресс-тестен өткенін хабарлады.", "en": ["The US Federal Reserve announced in June that all US banks passed its latest annual stress test."]}}
-{"translation": {"kk": "Мұнымен қоймай, Федералдық резерв басшысы Джанет Йеллен «енді біздің ғұмырымызда бұдан басқа қаржы дағдарысы болмайды» деп болжам жасады.", "en": ["And Fed Chair Janet Yellen has now suggested that we might not experience another financial crisis “in our lifetimes.”"]}}
-{"translation": {"kk": "Ал, мемлекеттердің әлемдік деңгейде келісілген стандарттарды орындап жатқанын бақылап отыратын Қаржылық тұрақтылық кеңесі (Financial Stability Board - FSB) G20 басшыларына жазған хатында «көлеңкедегі банктің зиянды формалары» жойылып жатқанын мәлімдеді.", "en": ["At the same time, the Financial Stability Board (FSB) – which monitors regulatory practices around the world to ensure that they meet globally-agreed standards – has declared, in a letter to G20 leaders, that “toxic forms of shadow banking” are being eliminated."]}}
-{"translation": {"kk": "Бір сөзбен айтсақ, ғаламдық қаржы жүйесін нығайту шаралары, әсіресе қауіпсіздік капиталын ұлғайту, банк жүйесінің маңызды бөліктерінде баланстарды тазалау салаларындағы әрекеттер жемісін берді.", "en": ["In short, ongoing measures to buttress the global financial system have undoubtedly paid off, especially when it comes to strengthening capital cushions and cleaning up balance sheets in important parts of the banking system."]}}
-{"translation": {"kk": "Саясаткерлердің соңғы мәлімдемелері жүйелік қаржы дағдарысының тәуекелін азайтуға, банктер елдің әл-ауқатына қатер төндірмей, керісінше нақты экономикаға қызмет етуіне толық жағдай жасалмады деп уайымдайтындарды сабасына түсіреді.", "en": ["The latest assurances from policymakers are comforting to those of us who worry that not enough has been done to reduce systemic financial risk and to ensure that banks serve the real economy, rather than threaten its wellbeing."]}}
-{"translation": {"kk": "Қаржы жүйесі толық сауығып кетті деп қорытынды жасауға әлі тым ерте.", "en": ["Yet it is too soon to give the financial system as a whole a clean bill of health."]}}
-{"translation": {"kk": "Еуропаның кей бөліктеріндегі банк жүйесін күшейту жұмыстары әлі кещеуілдеп жатыр.", "en": ["Efforts to shore up the banking sector in some parts of Europe are still lagging far behind."]}}
-{"translation": {"kk": "Және ең бастысы – қаржы тәуекелдері банктен басқа салаларға кесірініп тигізуде.", "en": ["And, more important, financial risks have continued to migrate to non-bank activities."]}}
-{"translation": {"kk": "2007-2008 жылдары жауапсыздықпен тәуекелдерді көп ала бергеннің кесірінен әлем экономикасы бірнеше жылдық тоқырауға ұшырағанда дамыған елдердің реттеушілері мен орталық банктері өз қаржы жүйелерін нығайту үшін ерекше тер төккен.", "en": ["After irresponsible risk-taking almost tipped the global economy into a multi-year depression in 2007-2008, regulators and central banks in advanced economies launched a major effort to strengthen their financial systems."]}}
-{"translation": {"kk": "Бұл мәселеде олар ең алдымен банктерге назар аударды. Ал олар содан бері қауіпсіздік капиталын ұлғайтып, бұлыңғыр баланстарын тазалады, өтімділік пен ашықтықты арттырды, тәуекелі жоғары шаралардың ауқымы мен санын азайтты, көзсіз әрекеттерге бармас үшін ішкі тәртіпті күшейтті.", "en": ["To that end, they focused initially on banks, which have since bolstered their risk-absorbing capital cushions, cleansed murky balance sheets, increased liquidity, enhanced transparency, narrowed the scope of high-risk activities, and partly realigned internal incentives to discourage reckless behavior."]}}
-{"translation": {"kk": "Оның үстіне, құрдымға кетіп бара жатқан және құрып біткен банктердің мәселесін шешу де ілгеріледі.", "en": ["Moreover, the process for resolving failing and failed banks has been improved."]}}
-{"translation": {"kk": "Банк секторын күшейтумен қоса, саясаткерлер туынды қаржы құралдар нарығының өнімдерін стандарттауда да біраз жетістікке жетті, олардың сенімділігі мен ашықтығы артты, бұл жауапсыз институттардың әрекеттері кесірінен салық төлеушілердің есебінен ақша шығындау тәуекелін біршама азайтты.", "en": ["In addition to strengthening the banking sector, policymakers have also made progress toward standardizing derivative markets and making them more robust and transparent, which also reduces the risk of future taxpayer bailouts for irresponsible institutions."]}}
-{"translation": {"kk": "Оның үстіне, есеп айырысу және төлем жүйелері бұрынғыдан қауіпсіз бола түсті, бұл 2008 жылдың соңғы тоқсанында болғаны сияқты экономикалық белсенділік кезінде «кенет тоқтап қа��у» қаупін азайтты.", "en": ["Moreover, the system for payments and settlement has been made safer, thereby lowering the threat of a “sudden stop” in economic activity, like the one that occurred in the fourth quarter of 2008."]}}
-{"translation": {"kk": "Үкіметтердің Қаржылық тұрақтылық кеңесінің аясында өз әрекеттерін қадағалағанына қарап, көңіл сүйсінеді.", "en": ["It has been encouraging to watch national authorities coordinate their efforts under the auspices of the FSB."]}}
-{"translation": {"kk": "Жақсы ықпалдастық регуляторлық арбитраж тәуекелін азайтып, Англия банкінің бұрынғы басшысы Мервин Кингтің атақты сөзімен айтқанда, «өмірде – халықаралық, ал өлімде – ұлттық деңгейде қалатын» банктерден төнетін қауіпті сейілтті.", "en": ["Better coordination has reduced the risk of regulatory arbitrage, and address the threat that banks will be, as former Bank of England Governor Mervyn King memorably put it, “international in life but national in death.”"]}}
-{"translation": {"kk": "АҚШ пен Ұлыбритания бұл реформада көш бастады, Еуропа солардың соңынан ілесті.", "en": ["The United States and the United Kingdom took the lead on reform, and Europe has been catching up."]}}
-{"translation": {"kk": "«Бұл АҚШ-тағы банк жүйесін бұрынғыдан да нығайтады» деп Йеллен сенімді түрде айтқан соң дамыған елдердегі маңызды банктік юрисдикцияларда да осындай тәртіп орнайды деген үміт болды.", "en": ["Assuming that it does, as policymakers there intend, Yellen’s assurance of a “much stronger” banking system in the US will apply to all of the other systemically important banking jurisdictions in the developed world, too."]}}
-{"translation": {"kk": "Ал Қаржылық тұрақтылық кеңесінің «реформалар ғаламдық қаржы дағдарысынан болған жарықшақтардың орнын жапты» деген сенімді мәлімдемесін басқалар да қолдады.", "en": ["And the FSB’s confident assertion that “reforms have addressed the fault lines that caused the global financial crisis” will receive more support."]}}
-{"translation": {"kk": "ЛОНДОН – Ақпан айында мен айтып өткендей, өткен 12 ай ішіндегі саяси сілкіністерді ескере отырып, 2016 жылдың соңында әлемдік экономика адамдардың көпшілігі күткеннен күштірек циклдік күйде болды.", "en": ["LONDON – Back in February, I noted that the global economy at the end of 2016 was in a stronger cyclical position than most people had expected, given the political upheavals of the previous 12 months."]}}
-{"translation": {"kk": "Бұл серпін 2017 жылдың бірінші тоқсанына дейін сақталды.", "en": ["That upward momentum carried through to the first quarter of 2017."]}}
-{"translation": {"kk": "Соңғы “аса қысқа мерзімді” көрсеткіштер бойынша, әлемдік ЖІӨ өсімі 4 пайыздан асқан және бұл 2008 жылдағы қаржы дағдарысынан бері орын алған, бәлкім ең мықты өсу көрсеткіші болар.", "en": ["According to the latest “nowcast”-type indicators, world GDP growth is exceeding 4% – perhaps the strongest performance seen since before the 2008 financial crisis."]}}
-{"translation": {"kk": "Дегенмен, кейбір бақылаушылар, арасында тек қана пессимисттер емес, бұл өсім дәлелі сенімсіз деп қарсы болды, және ағымдағы экономикалық үрдістің қаншалықты ұзақ жалғасатынын болжау мүмкін емес деп те айтты.", "en": ["Still, some observers – and not just chronic pessimists – have countered that the evidence remains anecdotal, and that it is impossible to predict how long the current economic moment will last."]}}
-{"translation": {"kk": "Шынында да, 2008 жылғы қаржы дағдарысынан бері қалпына келу кезеңдерінде өсу орын алып, сосын тез арада қайта баяу ағымына оралған.", "en": ["Indeed, there have been other periods in the long post-2008 recovery when growth returned, only to peter out quickly and become sluggish again."]}}
-{"translation": {"kk": "Ұзақ мерзімді экономикалы�� өсуді сақтау үшін бизнес инвестицияларын арттыру керек.", "en": ["To bolster long-term economic growth, business investment will have to increase."]}}
-{"translation": {"kk": "Өкінішке орай, бұл оңай көрінгенімен, іс жүзінде олай жасау қиынға соғар.", "en": ["Unfortunately, this is easier said than done."]}}
-{"translation": {"kk": "Әсіресе, Батыс экономика жүйесінде, негізгі капиталға салынған, тұрғын үй емес инвестициялар алдыңғы қысқа ғұмырлы, экономика өсуінің жеделтету циклында жоқ болған фактор болып табылады.", "en": ["In Western economies in particular, non-residential fixed investment is precisely the factor that was missing in previous, short-lived cycles of acceleration."]}}
-{"translation": {"kk": "Тұрғын үй емес бизнес инвестицияларының соңғы жылдары неліктен жанданбағанын ешкім нақты айта алмас.", "en": ["No one can say for sure why non-residential business investment has failed to recover in recent years."]}}
-{"translation": {"kk": "Бірақ, мен осы мәселе бойынша сәл пессимистік дәстүрлі пікір дұрыс емес па деп күдіктенемін.", "en": ["But I suspect that the slightly pessimistic conventional wisdom on this question is wrong."]}}
-{"translation": {"kk": "Негізі, басты дәлел ретінде, сақ басшылардың ұзақ мерзімді тәуекелдерді «инвестиция салуға тұрарлық емес» деп санайтынын келтіріледі.", "en": ["The conventional argument asserts that wary CEOs have come to see long-term risks as “just not worth it.”"]}}
-{"translation": {"kk": "Олар шамадан тыс реттеу, ауыр корпоративтік салық салу, жоғары борыш деңгейі, тұрақсыз саясат және жаһандануға қарсы саяси реакция тәрізді көптеген белгісіздік факторларына тап болады, сонымен қоса оларда тұтынушылардың шығыстары Америка Құрама Штаттарынан тыс, тіпті АҚШ ішінде де жалғасады деген күмән де бар.", "en": ["The many uncertainties they face include concerns about excessive regulation, burdensome corporate taxation, high debt levels, erratic policymaking, the political backlash against globalization, and doubts that consumer spending outside (or even within) the United States will last."]}}
-{"translation": {"kk": "Ал кем пессимистік көзқарас бойынша, 2008 жылдан кейін, әлемдік экономиканың АҚШ тұтыну қозғалтқыштынан ажырауы және дамушы елдердің тұтыну экономикаларына бейімделуі (оның ішінде кем дегенде Қытай да бар) сөзсіз болады.", "en": ["A less pessimistic view holds that, after 2008, it became inevitable that the global economy would unhitch itself from the US consumer engine and adjust to the rise of emerging consumer economies, not least China."]}}
-{"translation": {"kk": "Бұл орын алған кезде, біздің барлығымыз бақытты өмір сүре аламыз.", "en": ["When that happens, we can all live happily ever after."]}}
-{"translation": {"kk": "Бұл кем пессимистік жаққа қарай мен де қосыламын.", "en": ["I tend to side with this less pessimistic crowd."]}}
-{"translation": {"kk": "Мен наурыз айында атап өткендей, Қытай экономикасы 2017 жылдың бірінші тоқсанында жақсы дамыды, және бұл сондай-ақ екінші тоқсанда да солай жалғаспақ.", "en": ["As I pointed out in March, China’s economy did surprisingly well in the first quarter of 2017, and that seems to be the case in the second quarter as well."]}}
-{"translation": {"kk": "Шын мәнінде, Қытайдың соңғы айлық деректері, экономикалық жедел даму белгілерін, әсіресе тұтыну бойынша, көрсетеді.", "en": ["In fact, China’s latest monthly data show signs of economic acceleration, especially in consumption."]}}
-{"translation": {"kk": "Және бірінші тоқсан деректері бойынша, қытай тұтынушыларының экономикалық өсудің маңызды жүргізуші күшіне айналуы да айқын болды.", "en": ["And it was evident in the first-quarter data that Chinese consumers are becoming an increasingly important driver of economic growth."]}}
-{"translation": {"kk": "Статистика сандарына көз тіккен пессимисттер, Қытайдың соңғы күшті экономикалық көрсеткіштері уақытша ғана, және тұрақсыз ынталандыру өнімі деп айтуда.", "en": ["When confronted with the numbers, pessimists respond by insisting that China’s recent strong economic performance is only temporary – a product of yet more unsustainable stimulus."]}}
-{"translation": {"kk": "Жұмыстың болашағы жоқ", "en": ["The Not-So-Dire Future of Work"]}}
-{"translation": {"kk": "ВАШИНГТОН – Жұмыстың болашағы бүгінде қызу талқыланып жатқан тақырып.", "en": ["WASHINGTON, DC – The future of work is a hot topic nowadays."]}}
-{"translation": {"kk": "Ол талдаулар, түсіндірмелер және конференциялардың шексіз тізбегіне шабыт берді және өткен аптада өткен Халықаралық валюта қоры мен Дүниежүзілік банктің жыл сайынғы кездесулерінде де бұл тақырып басты орын алды.", "en": ["It has inspired a seemingly endless train of analyses, commentaries, and conferences, and it featured prominently in last week’s annual meetings of the International Monetary Fund and the World Bank."]}}
-{"translation": {"kk": "Себебі, жаңа технологиялардың, яғни цифровизация, робототехника және жасанды интеллекттің жұмыспен қамтуға елеулі әсері бар.", "en": ["For good reason: new technologies – namely, digitization, robotics, and artificial intelligence – have far-reaching implications for employment."]}}
-{"translation": {"kk": "Бірақ, әңгіменің жиі жағымсыз тақырыпта өрбуіне қарамастан, бұл мәселе бақытты аяқталуы да мүмкін.", "en": ["But, contrary to how the story is often framed, a happy ending is possible."]}}
-{"translation": {"kk": "Қазіргі пікірталастар көбінесе болашақта адамдардың жұмыс орындарын машиналар басып алады деген мелодрамалық келешекті болжайды.", "en": ["The current debate often skews toward the melodramatic, foretelling a future in which machines drive humans out of work."]}}
-{"translation": {"kk": "Кейбір болжаулар бойынша, Америка Құрама Штаттарындағы жұмыс орындарының 47% -ына; ЭЫДҰ елдерінде болса, 57 пайызына; дамушы елдердің үштен екісі және әлемдегі жұмыс орындарының жартысына (шамамен екі миллиард) қауіп төніп тұр.", "en": ["According to some bleak estimates, 47% of jobs are at risk in the United States; 57% in the OECD countries; two thirds in developing economies; and half of all jobs globally (around two billion)."]}}
-{"translation": {"kk": "Бірақ алдыңғы автоматтандыру кезеңдері де осындай ірі көлемдегі жұмыс орындарының жойылуы және жоғары технологияларға негізделген құрылымдық жұмыссыздық тәрізді қамықтыратын болжамдарға толы болды, тіпті атақты экономистердің де пікірлері сондай болған. Джон Мэйнард Кейнс өз пікірмен бөліскен және Василий Леонтьеф те ұқсас ойын айтып өткен.", "en": ["But similarly dire predictions of large-scale job destruction and high technology-driven structural unemployment accompanied previous major episodes of automation, including by renowned economists."]}}
-{"translation": {"kk": "Екеуінің де болжамдары орындалмады.", "en": ["John Maynard Keynes offered one; Wassily Leontief provided another."]}}
-{"translation": {"kk": "Керісінше, технологиялық өзгерістер өнімділіктің және жұмыспен қамтудың қуатты алға итеруші күші болды.", "en": ["Neither materialized. Instead, technological change acted as a powerful driver of productivity and employment growth."]}}
-{"translation": {"kk": "Осыны ескерсек, жұмыс эволюциясын баяулатуды керек ететін түбегейлі бұзушы үдеріс ретінде емес, динамикалық түзету мен реттеу процесі ретінде қарастырған жөн.", "en": ["Given this, the evolution of work should be viewed as a process of dynamic adjustment, not as a fundamentally destructive process that we should seek to slow."]}}
-{"translation": {"kk": "Кейбір адамдар жұмысшыларға түскен қысымды жеңілдету үшін роботтарға салық салу сияқты инновацияларға кедергілер жасауға арналған ұсыныстар тиімді болмайды.", "en": ["To erect barriers to innovation, such as taxes on robots, which some have proposed as a way to ease the pressure on workers, would be counterproductive."]}}
-{"translation": {"kk": "Оның орнына, қызметкерлердің жұмыс күшінің өзгеруі салдарынан талап етілетін жоғары деңгейдегі дағдыларын дамыту, сондай-ақ реттеу жұмыстары кезінде қызметкерлерді қолдау керек.", "en": ["Instead, measures should focus on equipping workers with the higher-level skills that a changing labor market demands, and supporting workers during the adjustment process."]}}
-{"translation": {"kk": "Осы уақытқа дейін білім беру мен оқыту технологиямен жарыста артта қалып келді.", "en": ["So far, education and training have been losing the race with technology."]}}
-{"translation": {"kk": "Жаңа технологиялар талап ететін техникалық және жоғары деңгейдегі дағдылардың жетіспеушілігі дамып келе жатқан экономикаларда технологиялардың өркендеп және өнімділіктің өсуінің бәсеңдеуіне ішінара жауапты: біліктілік тапшылығы инновациялардың таралуына кедергі келтірді.", "en": ["Shortages of the technical and higher-level skills demanded by new technologies are partly responsible for the paradox of booming technology and slowing productivity growth in advanced economies: skills shortages have constrained the diffusion of innovations."]}}
-{"translation": {"kk": "Сұраныс пен ұсыныс арасындағы теңгерімсіздік қажетті дағдылары барлардың талап ете алатын табыс ақысының өсуі арқасында табыс теңсіздігіне себеп болды.", "en": ["Imbalances between supply and demand have also fueled income inequality, by increasing the wage premia that those with the right skills can command."]}}
-{"translation": {"kk": "Бұл кемшіліктерді жою үшін білім беру және оқыту бағдарламаларын қайта қарастырып және оларды жетілдіру қажет.", "en": ["To address these shortcomings, education and training programs must be revamped and expanded."]}}
-{"translation": {"kk": "«Білім алу, жұмыс жасау, зейнетке шығу» атты бұрынғы мансаптық жол енді үздіксіз, өмір бойы оқумен алмастырылды; сондықтан көптеген экономикалардың жұмыс күшінің қартаюымен күшейтілетін процессте қайта оқу мен өмір бойы білім алу мүмкіндіктері көбірек болуы керек.", "en": ["As the old career path of “learn, work, retire” gives way to one of continuous learning – a process reinforced by the aging of many economies’ workforces – options for reskilling and lifelong education must be scaled up."]}}
-{"translation": {"kk": "ЛОНДОН – Өткен аптада Volvo шабыттандыратын хабарлама жасады: ол 2019 жылдан кейін бензин немесе дизельді отынды қолданатын автомобильдерді шығармайды.", "en": ["LONDON – Last week, Volvo issued an inspiring announcement: it will no longer produce gasoline- or diesel-fueled cars after 2019."]}}
-{"translation": {"kk": "Volvo басшылары дәстүрлі көліктер болашақта тиімді болмайды деп санағаны шығар.", "en": ["Volvo executives may be anticipating that traditional vehicles will be less profitable in the future."]}}
-{"translation": {"kk": "Бірақ олардың ниеті қандай болса да, олардың шешімі кеңінен таралды.", "en": ["But whatever their motive, their decision has resonated widely."]}}
-{"translation": {"kk": "24 сағат ішінде Франция президенті Эммануэль Макрон Францияда 2040 жылға қарай бензин және дизельді көліктерді сатуға тыйым салынатынын жариялады.", "en": ["Within 24 hours, French President Emmanuel Macron announced that France would prohibit the sale of gasoline- and diesel-fueled cars by 2040."]}}
-{"translation": {"kk": "Volvo шешімі автокөлік өнеркәсібінде өзгерістер орын алып жатқанына растайды және климаттың өзгеруімен күресте оң жаңалық әкелді.", "en": ["Volvo’s decision confirms that things are changing for the auto industry, and it sends a positive message in the fight against climate change."]}}
-{"translation": {"kk": "Бірақ, ең бастысы, бұл шешім адамдар мен ұйымдардың әлі де басты қиындықтарды шешуде үлкен, батыл қадамдар жасауға қабілетті екенін көрсетеді.", "en": ["But, more important, it demonstrates that people and organizations are still capable of taking big, bold steps to solve major challenges."]}}
-{"translation": {"kk": "Көптеген жаһандық проблемалардың арасында, антимикробтық препараттарға төзімділікке қарсы күрес (AMR) осындай серпінді міндеттемелерді аса қажет етеді.", "en": ["Among the many global problems today, the fight against antimicrobial resistance (AMR) desperately needs a similar breakthrough commitment."]}}
-{"translation": {"kk": "Өткен жылы Қытайдың Ханчжоу қаласында өткен топ саммитінде, G20-ның күн тәртібінде AMR-нің келуі осы мәселемен айналысқандар үшін үлкен жеңіс болды.", "en": ["For advocates, AMR’s appearance on the G20’s agenda last year, at the group’s summit in Hangzhou, China, represented a major triumph."]}}
-{"translation": {"kk": "Бірақ G20 басшыларының AMR бойынша 2016 жылғы мәлімдемесі батыл болмады, өйткені олар бағындырар биіктікті тым жоғары қоюды қаламады.", "en": ["But G20 leaders’ 2016 statement on AMR was not as bold as it could have been, because they did not want to set the bar too high."]}}
-{"translation": {"kk": "Олар AMR-пен күресте ынта-жігермен іске кіріскен Германияның биылғы жылы G20-ға төрағалық ететінін білді және оның ортаға батыл ұсыныстарды салатынын күткен еді.", "en": ["They knew that Germany, an enthusiastic champion in the fight against AMR, would be chairing the G20 this year, and could be expected to bring bold proposals to the table."]}}
-{"translation": {"kk": "Гамбургте өтетін G20 саммиті қарсаңында мен Германия бұл үміттерді ақтай алмас деп алаңдай бастадым.", "en": ["In the run-up to this year’s G20 summit in Hamburg, I started to worry that Germany would fall short of these expectations."]}}
-{"translation": {"kk": "Бірақ, Германия уәдесінен асып түсті.", "en": ["But, if anything, Germany under-promised and over-delivered."]}}
-{"translation": {"kk": "Гамбург саммитінің соңында шығарылған көлемді коммюнике AMR туралы күткеннен гөрі батыл мәлімдемені қамтыды.", "en": ["The lengthy communiqué issued at the end of the Hamburg summit includes a statement on AMR that is bolder than I would have expected."]}}
-{"translation": {"kk": "G-20 көшбасшылары Бүкіл дүниежүзілік денсаулық сақтау ұйымы, Біріккен Ұлттар Ұйымының азық-түлік және ауылшаруашылық проблемаларымен айналысатын органы және Дүниежүзілік жануарлар денсаулығын сақтау ұйымының AMR-ді шешудегі шараларын бұрынғыдай қолдайтындарын растады. Олар сондай-ақ маңызды үш бағыт бойынша елеуді қадамдар жасады: жаңа пайдалы препараттарын ауыл шаруашылығында пайдалану, оларға диагностика жасау және нарығын қолдау.", "en": ["Not only have G20 leaders reaffirmed their previous support for efforts by the World Health Organization, the Food and Agricultural Organization of the United Nations, and the Organization for Animal Health to tackle AMR."]}}
-{"translation": {"kk": "Осы үш бағыттың әрқайсысында серпінді міндеттемелер үшін нақты мүмкіндіктер бар.", "en": ["They have also taken important steps in three crucial areas: agricultural usage, diagnostics, and the market for new useful drugs. There are clear opportunities for breakthrough commitments in each of these three areas."]}}
-{"translation": {"kk": "Ауыл шаруашылығында G20 елдері ветеринариялық медицинадан тыс антибиотиктерді пайдалануды шектеуге уәде берді.", "en": ["In agriculture, G20 countries have promised to restrict the use of antibiotics outside of veterinary medicine."]}}
-{"translation": {"kk": "Америка Құрама Штаттары және Қытай мен Үндістан сияқты ірі елдерде антибиотиктер қазіргі кезде адамдардағы инфекцияларға қарсы күресуден гөрі ауыл шаруашылығында өсіп-өнуді ілгерілету үшін көп қолданылады.", "en": ["That alone is a big step forward, given that, in big countries such as the United States, and possibly China and India, antibiotics are now used more for growth promotion in agriculture than for fighting infections in humans."]}}
-{"translation": {"kk": "Еуропалық Одақ бұл тәжірибеге тыйым салғанына он жылдай болды, бірақ оның саясаты жаһандық деңгейде таралмады, өйткені негізгі азық-түлік өндіруші елдердің мүдделері жолда тұрды.", "en": ["The European Union has prohibited this practice for a decade now, but its policy has not spread globally because vested interests in major food-producing countries have stood in the way."]}}
-{"translation": {"kk": "Дегенмен, АҚШ пен Бразилия сияқты елдерде қазірдің өзінде өздерінің «Volvo сәттері» болуы мүмкін: саясаткерлер азық-түлік өндірушілеріне қандай істерге рұқсат берілетінін және рұқсат берілмейтінін айтса ғана болғаны.", "en": ["Still, countries such as the US and Brazil could now have their own “Volvo moments”: policymakers simply need to tell food producers what will and will not be allowed."]}}
-{"translation": {"kk": "G20-дың бірауыздылығы мен Трамптың екі сөйлеуі", "en": ["The G20’s Harmony Without Trump"]}}
-{"translation": {"kk": "Бұл дыбыстың керегі жоқ!) Өткен жұманың кешінде Гамбургтегі «Үлкен жиырмалық» басшыларының алдында Бетховеннің «Тоғызыншы симфониясындағы» сөзді баритон дауыс тебірене айтты.", "en": ["(Oh friends, not these sounds!), proclaimed the baritone in the stirring performance of Beethoven’s Ninth Symphony to the G20 leaders in Hamburg last Friday evening."]}}
-{"translation": {"kk": "«Шаттық одасының» шымылдығын ашатын, Бетховеннің әлемді бауырластыққа шақыратын бұл жан толқытар сөзі концерт залының балконында отырған жаһанның басшыларына ерекше ой тастап тұрғандай.", "en": ["That soul-stirring phrase, the opening line of “Ode to Joy,” Beethoven’s appeal to universal brotherhood, was the perfect message to the global leaders sitting in the concert hall’s balcony."]}}
-{"translation": {"kk": "G20 басшысы, Германия канцлері Ангела Меркель Бетховеннің бұл рухын жеткізуге ерекше күш салды.", "en": ["The G20 President, German Chancellor Angela Merkel, actually made remarkable headway in channeling Beethoven’s spirit."]}}
-{"translation": {"kk": "Бұл – Дональд Трамп АҚШ президенті атанғаннан бергі «үлкен жиырманың» алғашқы саммиті.", "en": ["This G20 summit, of course, was the first with Donald Trump as US President."]}}
-{"translation": {"kk": "Бетховен симфониясының екпінді тұстарын еске салатын жоғары дәрежедегі кездесудегі дүрдараздықтың барлығы Америка Құрама Штаттарының кесірінен болды.", "en": ["The summit’s discordant tones, echoed in the stormy sections of Beethoven’s symphony, emanated entirely from the United States."]}}
-{"translation": {"kk": "Трамп бауырластыққа шақырған үндеулерге құлақ аспады.", "en": ["Trump has no use for appeals to brotherly love."]}}
-{"translation": {"kk": "Ол этностық және діни бөлшектенуді, көршілер арасындағы жаушылдықты (саммит кезінде ол Мексикамен шекараға дуал тұрғызатынын және мұның ақшасын Мексика төлейтінін тағы қайталады), шексіз байлық пен технологиялық шеберліктің емес, радикал Исламның кесірінен «құруға шақ тұрған» Батыс өркениетінің манихейлік образын саудаға салумен болды.", "en": ["He traffics in ethnic and religious divisiveness, hostility to neighbors (insisting again at the summit that the US will build a wall on the Mexican border and that Mexico will pay for it), and Manichean images of a Western civilization vulnerable to collapse at the hands of radical Islam, rather than at the height of unimaginable wealth and technological prowess."]}}
-{"translation": {"kk": "Әсерлі қойылым кезінде оркестрді дирижер басқарып тұрса, бұл кештің нағыз маэстросы Меркель еді.", "en": ["While the conductor led the orchestra in a breathtaking performance, the true maestro of the evening was Merkel."]}}
-{"translation": {"kk": "G20 басшыларын Гамбургтың архитектураның озық үлгісі болар, жаңа сән-салтанатты Elbphilharmonie концерт залына жинап, әлемдік гармонияға шақыратын адамзат мәдениетінің ең ұлы музыкалық туындысынан шабыт алуға шақыруы – өте ақылды шешім болды.", "en": ["What a stroke of genius to bring the G20 leaders to Hamburg’s spectacular new Elbphilharmonie concert hall, itself a triumph of architectural vision, to be inspired by perhaps the greatest musical work of universal culture, with its message of world harmony."]}}
-{"translation": {"kk": "Концерттің өзі маңыздылығы жөнінен бірнеше қабатқа бөлінген.", "en": ["The concert itself offered layer upon layer of significance."]}}
-{"translation": {"kk": "Бетховеннің Германиясы - Гитлерлік Германияның күл-қоқысынан қайта түлеген ел.", "en": ["The Germany of Beethoven has been reborn on the ashes of the Germany of Hitler."]}}
-{"translation": {"kk": "Бүгінгі Германия – әлем сүйсінетін, бейбітшілік сүйгіш, соғысты қаламайтын, демократиялық, гүлденген, инновациялық және ынтымақшыл мемлекет.", "en": ["Germany today is a globally admired, peace-loving, war-abhorring, democratic, prosperous, innovative, and cooperative country."]}}
-{"translation": {"kk": "Оның үстіне Бетховеннің таланты тек оның отаны – Германияға да, тіпті Батысқа да емес, бүкіл адамзатқа тиесілі.", "en": ["At the same time, Beethoven’s genius belongs not only to his native Germany, or even to the West, but to all of humanity."]}}
-{"translation": {"kk": "Оның Шиллердің поэтикалық одасын бағалауының өзі Қайта өркендеу дәуірінің ғаламдық сипатын паш етіп тұрғандай.", "en": ["His scoring of Schiller’s poetic ode reflects the truly global aspirations of the Enlightenment."]}}
-{"translation": {"kk": "Рас, Қайта өркендеу – Еуропалық феномен болды, бірақ ол бүкіл әлемнен, партикуляризм мен шовинизмнің қаупінен толық хабардар болды.", "en": ["Yes, the Enlightenment was a European phenomenon; but it was utterly aware of the entire world and of the dangers of particularism and chauvinism."]}}
-{"translation": {"kk": "Германияда бұл әлдебіреулердің жеке пікірі мен мүддесіне емес, жалпыға ортақ заңға айналдыруға болатын «категориялық императивке» негізделген Имманнуил Канттың «мәңгілік бейбітшілік» көзқарасынан көрініс тапты.", "en": ["In Germany, it was imbued with Immanuel Kant’s vision of “perpetual peace,” grounded in the “categorical imperative” to act according to maxims that can be made into a universal law, rather than according to personal whims and narrow self-interest."]}}
-{"translation": {"kk": "Трамптың «Алдымен Америка» ұстанымы Кант этикасын өрескел бұзады әрі бейбітшілікке қауіп төндіреді.", "en": ["Trump’s “America First” is a brazen affront to Kantian ethics and a threat to peace."]}}
-{"translation": {"kk": "Оның Париж климат келісімінен шығып, қалған әлемнен араны шорт үзуі – жеке мүддесін ойлаудың ең үрейлі шарасы деуге болады.", "en": ["His break with the rest of the world on the Paris climate agreement is his most chilling act of naked self-interest so far."]}}
-{"translation": {"kk": "Босқындарды интеграциялауда Германиядан үйренеріміз көп", "en": ["Lessons from Germany for Integrating Refugees"]}}
-{"translation": {"kk": "ДАВОС – Әлем үкіметтері үлкен сын-қатердің алдында тұр.", "en": ["DAVOS – Governments around the world are facing a huge challenge."]}}
-{"translation": {"kk": "Соңғы жылдары халықаралық мигранттар саны күрт өсіп, 2015 жылы 244 миллион адамға жетті, яғни 2000 жылмен салыстырғанда 41 пайызға өскен.", "en": ["The number of international migrants has surged in recent years, reaching 244 million in 2015 – a 41% increase from 2000."]}}
-{"translation": {"kk": "Соның ішінде 20 миллион босқын гуманитарлық апаттың алдын алып, қабылдаушы елдердің жылдам әрі жауаптылықпен интеграциялауына мұқтаж болып отыр.", "en": ["With that total including 20 million refugees, preventing a humanitarian nightmare demands swift and responsible integration into host societies."]}}
-{"translation": {"kk": "Босқындардың ең көп нөпірі барған елдерге логистиканың ауыр салмағы түсіп тұр.", "en": ["The logistical challenge of doing so is placing mounting pressure on the countries facing the largest influxes."]}}
-{"translation": {"kk": "2015 жылы 1,1 миллион адамды қабылдаған Германия бұл салмақтың қаншалық ауыр екенін жақсы түсінеді.", "en": ["Germany, which received about 1.1 million people in 2015, knows this pressure all too well."]}}
-{"translation": {"kk": "Бірақ Германия әлі мойыған жоқ.", "en": ["Yet Germany has not buckled."]}}
-{"translation": {"kk": "Керісінше батпан жүкті көтере біліп, үкімет, бизнес, азаматтық қоғам және мемлекеттер арасында тұрақты әріптестік орната отырып, босқындар мен оларды қабылдаушы елдердің мұқтаждықтарын оңтайлы жолмен өтеуге болатынын дәлелдеп берді.", "en": ["On the contrary, it has handled the pressure exceedingly well, proving that through sustained collaboration among governments, business, and civil society, countries can develop effective approaches to meeting the needs of refugees and the countries that receive them."]}}
-{"translation": {"kk": "Жетістікке жету үшін әр ел босқындардың қажеттіліктерін тиімді түрде өтеу жолында мүмкіндігі, ресурстары мен құрылымдарының бар екенін көз жеткізуі керек.", "en": ["To succeed, each country must ensure that it has the capabilities, resources, and structures in place to manage refugees’ needs efficiently."]}}
-{"translation": {"kk": "Өткел елдер мен баратын елдер арасында басқару мен үйлестіру ұтымды болса, үкіметтер, бизнес өкілдері, үкіметтік емес және жәрдем көрсетуші ұйымдар міндетті түрде кездесетін қиындықтарды оңай жеңе алады.", "en": ["Sound management and coordination among transit and destination countries can enable governments, businesses, NGOs, and aid agencies to address more effectively the challenges that will inevitably arise along the way."]}}
-{"translation": {"kk": "Бағымызға қарай, қажетті ынтымақтастық пен ынта-жігер артып келеді.", "en": ["Fortunately, the needed cooperation and commitment seems to be emerging."]}}
-{"translation": {"kk": "Германияда отырып байқағаным – көптеген бизнес ұйымдары гуманитарлық және логистикалық проблемаларды шешу мүмкіндігін қалт жібермей, босқындардың өмірлерін қайта құруға мүмкіндік беретін қызметтерді ұсынып, инфрақұрылым, технология, денсаулық сақтау, қайта даярлау, білім беру сияқты жұмыстардың шығынын бөлісіп жатыр.", "en": ["From my own vantage point in Germany, I’ve seen growing numbers of businesses seize the opportunity to tackle logistical and humanitarian challenges, offering services that help refugees rebuild their lives, while sharing the costs of infrastructure, technology, health care, training, education, and more."]}}
-{"translation": {"kk": "Мәселен, 100-ге тарта бизнес мекемелері, соның ішінде есімі белгілі компаниялар жаңа келгендерді интеграциялауға көмектесетін Wir Zusammen (Біз біргеміз) бастамасына бірікті.", "en": ["In particular, about 100 German businesses, including some that are household names, have joined the Wir Zusammen (We Together) initiative, which aims to help integrate new arrivals."]}}
-{"translation": {"kk": "Бүгінге дейін осы бастама аясында 1800 босқын жұмыс орындарында өндірістік тәжірибеден, 300 адам оқу тәжірибесінен өтті.", "en": ["To date, the initiative has secured internships for some 1,800 refugees and apprenticeships for another 300."]}}
-{"translation": {"kk": "Мен басқаратын PwC Germany фирмасы жаңа келіп, қатты қиындыққа тап болған босқындарға он апталық тілдік және өндірістік курстарды тегін ұсынады.", "en": ["My own firm, PwC Germany, offers a free ten-week language and vocational training course for refugees when they first arrive – the most critical period for them."]}}
-{"translation": {"kk": "Босқындардың көбі баспана беру туралы шешім қабылданғанға дейін, яғни үш ай бойы жұмысқа тұра алмайды, қоғаммен интеграциялану бағдарламаларына да көп қатыспайды.", "en": ["Many refugees are prohibited from working during their first three months in a new host country, and lack access to public integration programs until their asylum application is approved."]}}
-{"translation": {"kk": "Біз көтерген осы бастаманың және осы тақылеттес басқа идеялардың арқасында босқындар осы уақытта аса қажетті біліктілікке ие болып, еңбек нарығына кіруге дайындалады, мұның сыртында олардың кәсіби мүмкіндіктеріне ресми түрде баға беріледі.", "en": ["Thanks to our initiative and others like it, refugees can use this time to prepare to enter the job market, by gaining valuable skills, not to mention a certified assessment of their occupational aptitude."]}}
-{"translation": {"kk": "Мұндай бастамалар тек босқындарға емес, бизнес құрылымдарына, және соңында Германия экономикасына көмектеседі.", "en": ["Such initiatives help not just the refugees, but also businesses – and, in turn, Germany’s economy."]}}
-{"translation": {"kk": "Тілдік кедергілер мен интеграциялық процестің бас кезіндегі мәдени ерекшеліктерден жасқанбайтын компаниялар құлшыныстары мықты, білім-білігі жоғары адамдарды даярлап, жұмысқа алу мүмкіндігіне ие болады.", "en": ["Companies that are not afraid of language barriers and cultural differences early in the integration process are rewarded with the chance to train and hire people who are highly motivated and often highly skilled."]}}
-{"translation": {"kk": "Еуропа Германияға тізгінді бере ме?", "en": ["Will Europe Let Germany Lead?"]}}
-{"translation": {"kk": "БЕРЛИН – Ұлыбританиядағы «Брекзитті» қолдаушылардың жеңісі, Италиядағы Маттео Рензидің референдумда жеңіліп, қызметінен кетуі, АҚШ-та Дональд Трамптың президент болып сайлануы Батыста және Еуропада билік вакуумын туғызды.", "en": ["BERLIN – The United Kingdom’s Brexit vote, Italian Prime Minister Matteo Renzi’s referendum defeat and subsequent resignation, and Donald Trump’s election as President of the United States have created a power vacuum in the West, and in Europe."]}}
-{"translation": {"kk": "Еуропа экономика және сыртқы саясат мәселелері бойынша бірлескен маңызды шешімдерді қабылдайтын тұста Франция, Ұлыбритания, Испания, Италия сияқты Еуропа одағының ірі мүшелерін ішкі жайттар көбірек толғандырып отыр.", "en": ["At a time when Europe needs to make important collective economic and foreign-policy decisions, domestic issues are preoccupying larger European Union member states such as France, the UK, Spain, and Italy."]}}
-{"translation": {"kk": "Сондықтан Германия канцлері Ангела Меркельге суырылып алға шығып, басшылық ету қажеттігі туып тұр.", "en": ["Consequently, there is growing pressure on German Chancellor Angela Merkel and her government to step up and lead."]}}
-{"translation": {"kk": "Бірақ, егер Германия лидерлігін көрсеткісі келсе, онда ол байланыс пен компромисті қолай көретін Еуропалық әріптестерін қажет етеді.", "en": ["But while Germany wants to show leadership, it needs European partners who are willing to engage and compromise."]}}
-{"translation": {"kk": "Германияны сынаушылар оны басқа мүше мемлекеттердің саясатқа қатысты ұсыныстарына ашық болуға шақырады, олардың мұнысы жөн. Бірақ шағымданушылардың көбі Германияны әділетсіз, тіпті кейде өзімшіл деп сипаттайды.", "en": ["Germany’s critics are right to say that it could be more open to other member states’ policy proposals, but many of the complaints leveled against Germany have been unfair – and often self-serving."]}}
-{"translation": {"kk": "Мәселен, Германия үкіметін 2008 жылғы қаржы дағдарысы кезінде Еуропалық ынтымақтастықтан бас тартты деп айыптады.", "en": ["For example, the German government has been accused of shunning European solidarity in response to the 2008 financial crisis."]}}
-{"translation": {"kk": "Дегенмен, кейбір шараларды тым кеш қолға алып немесе тым үстірт шешімдер қабылдағанымен (мәселен ЕО-дан уақытша шығуды көздейдін «Грекзит» жоспары), Германия үкіметі «Еуропадағы тұрақтылық механизмі» сияқты шұғыл көмек бағдарламаларын қабылдауға, ЕО банк одағын құруға мұрындық болды. Бастысы, ең ауыр қаржылық жүкті көтеріп келе жатқан да – осы Германия.", "en": ["But, while German measures have sometimes come too late, or been ill-conceived – such as its “temporary Grexit” proposal – Germany’s government has also agreed to numerous bailout programs, the creation of the European Stability Mechanism, and an EU banking union. What’s more, Germany has borne the largest financial burden."]}}
-{"translation": {"kk": "Сондай-ақ, Германияны еуробондтарға кепілдік бермеді, трансфер одағына қарсы шықты деп те айыптады.", "en": ["Germany has also been criticized for not agreeing to underwrite Eurobonds, and for opposing a transfer union."]}}
-{"translation": {"kk": "Германияға қатысты айтылатын үшінші шағым – бұл ел өте қатаң фискалдық саясат жүргізу арқылы көршілерін қайыршы халге түсіру саясатын жүргізіп отыр, соның нәтижесінде ағымдағы шот профициті ЖІӨ-нің 9 пайызына жақындап қалған.", "en": ["A third complaint made against Germany is that it engages in beggar-thy-neighbor behavior, by pursuing restrictive fiscal policies that have created an excessive current-account surplus of close to 9% of GDP."]}}
-{"translation": {"kk": "Мұның қателік болғаны рас.", "en": ["This has indeed been a mistake."]}}
-{"translation": {"kk": "Бірақ, бұл – ең алдымен Германияның өз проблемасы.", "en": ["But it is Germany’s problem, first and foremost."]}}
-{"translation": {"kk": "Германияда инвестиция бойынша біраз олқылық бар, бұл ондағы өнім өндіру мен дамуға кесірін тигізіп отыр. Бірақ, дамудың баяулауы, жұмыссыздықтың артуы, бәсекенің азаюы сияқты бүкіл Еуропаны шарпыған дерттерге оның қатысы шамалы.", "en": ["While Germany has a large investment gap that hurts domestic productivity and growth, it is not the main culprit behind tepid growth, high unemployment, low competitiveness, and other economic ills elsewhere in Europe."]}}
-{"translation": {"kk": "Германия саясаткерлері бюджет қаржысын қатаң үнемдеуге тым көп мән беріп, Еуропа Орталық банкінің монетарлық саясатын сынау арқылы жұртты шатастырды.", "en": ["Admittedly, many German policymakers have been misguided in their obsession with fiscal austerity, and with their criticism of the European Central Bank’s monetary-policy approach."]}}
-{"translation": {"kk": "Бі��ақ олардың бүкіл Еуроодақта экономикалық өсімнің кемігеніне кеюі орынды.", "en": ["But they are justifiably frustrated with the slow pace of economic reform across the EU."]}}
-{"translation": {"kk": "Жалпы айтқанда, немістер – өте еуропашыл жандар, ал Германия үкіметі Еуропа үшін жұрт айтып жүргеннен әлдеқайда көп нәрсе тындырды.", "en": ["Overall, Germans are deeply pro-European, and the German government has done more for Europe than it is given credit for."]}}
-{"translation": {"kk": "Басшылықтың қателіктерін артынан анықтап, сынап-мінеу оңай.", "en": ["Leadership mistakes are easy to identify and criticize in retrospect."]}}
-{"translation": {"kk": "Бірақ шешім қабылдау кезінде олардың қолында болған ақпаратты саралап, өткеннің сабағын болашаққа пайдалану – әлдеқайда конструктивті әрекет болар еді.", "en": ["A more constructive exercise is to judge decisions in the context of the information that was available at the time they were made, and to apply past lessons to future choices."]}}
-{"translation": {"kk": "Әлем экономикасы дамуының үш сценариі", "en": ["Three Scenarios for the Global Economy"]}}
-{"translation": {"kk": "НЬЮ-ЙОРК – Соңғы бірнеше жыл бойы әлем экономикасы біресе жылдамдап (даму көрсеткіші оң болып, әрі күшейіп), біресе баяулап (даму көрсеткіші оң болғанымен, нашарлап), әрлі-берлі толқып отырды.", "en": ["NEW YORK – For the last few years, the global economy has been oscillating between periods of acceleration (when growth is positive and strengthening) and periods of deceleration (when growth is positive but weakening)."]}}
-{"translation": {"kk": "Бір жыл жылдам дамыған әлем енді қайтадан қарқынын баяулата ма, әлде өрлеу жалғаса ма?", "en": ["After over a year of acceleration, is the world headed toward another slowdown, or will the recovery persist?"]}}
-{"translation": {"kk": "Бүгінгі қарқынды өрлеу мен қор нарықтарының қайта жандануы 2016 жылдың жазынан басталды.", "en": ["The current upswing in growth and equity markets has been going strong since the summer of 2016."]}}
-{"translation": {"kk": "Брекзит референдумынан кейінгі аз-маз кібіртіктеуден соң Дональд Трамптың сайлануы да, және онымен бірге келген саяси белгісіздік пен геосаяси хаос та бұл өрлеуге тосқауыл қоя алмады.", "en": ["Despite a brief hiccup after the Brexit vote, the acceleration endured not just Donald Trump’s election as US president, but also the heightening policy uncertainty and geopolitical chaos that he has generated."]}}
-{"translation": {"kk": "Соңғы ғаламдық дамуды «жаңа белес» деп атаған Халықаралық валюта қоры осы қарқынды өрлеуді негізге ала отырып, «әлем экономикасы даму көрсеткіші» болжамдарын жоғарылатты.", "en": ["In response to this apparent resilience, the International Monetary Fund, which in recent years had characterized global growth as the “new mediocre,” recently upgraded its World Economic Outlook."]}}
-{"translation": {"kk": "Бұл қарқынды даму тағы бірнеше жыл жалғаса ма?", "en": ["Will the recent growth spurt continue over the next few years?"]}}
-{"translation": {"kk": "Әлде ғалам уақытша циклдық өрлеуден соң қайтадан алдыңғы құлдыраулар сияқты түрлі тәуекелдердің кесірінен кері кете ме? 2015 жылдың жазы мен 2016 жылдың басындағы Қытайдың күрт құлдырауынан, АҚШ Федералдық резервінің нөлдік ставкадан жылдам шығу саясатынан, АҚШ ЖІӨ-сі өсімінің тоқтауынан, мұнай бағасының арзандап, оны өндіру көлемінің азаймауынан қорыққан инвесторлардың реакциясын еске алсақ та жеткілікті.", "en": ["Or is the world experiencing a temporary cyclical upswing that will soon be subdued by new tail risks, like those that have triggered other slowdowns in recent years? It is enough to recall the summer of 2015 and early 2016, when investor fears of a Chinese hard landing, an excessively fast exit from zero policy rates by the US Federal Reserve, a stall in US GDP growth, and low oil prices conspired to undercut growth."]}}
-{"translation": {"kk": "Алдағы үш жыл төңірегіндегі әлем экономикасының ахуалына үш түрлі сценарий жасауға болады.", "en": ["One can envision three possible scenarios for the global economy in the next three years or so."]}}
-{"translation": {"kk": "«Бұқа сценариі» бойынша әлемнің ең ірі төрт экономикасы – Қытай, еуроаймақ, Жапония және АҚШ өсімді арттырып, қаржылық мәселелерді шешетін құрылымдық реформаларды жүзеге асырады.", "en": ["In the bullish scenario, the world’s four largest, systemically important economies – China, the eurozone, Japan, and the United States – implement structural reforms that boost potential growth and address financial vulnerabilities."]}}
-{"translation": {"kk": "Осының арқасында циклдық өрлеу әлеуеттің артуымен және нақты дамумен байланысты болады, сөйтіп, ЖІӨ артып, инфляция төмен жағдайда қалып, аздап қана өсіп отырады, бұл біраз жылға қаржылық тұрақтылықты қамтамасыз етеді.", "en": ["By ensuring that the cyclical upswing is associated with stronger potential and actual growth, such efforts would produce robust GDP growth, low but moderately rising inflation, and relative financial stability for many more years."]}}
-{"translation": {"kk": "Негізі күшті болғандықтан, АҚШ-тың және әлемнің қор нарықтары жаңа биіктерді бағындырады.", "en": ["US and global equity markets would reach new heights, justified by stronger fundamentals."]}}
-{"translation": {"kk": "«Аю сценариінде» бұған қарма-қайшы жағдай қалыптастады. Әлемнің басты экономикалары тұрақты өсімге қол жеткізетін құрылымдық реформалар жүргізе алмайды.", "en": ["In the bearish scenario, the opposite happens: the world’s major economies fail to implement structural reforms that boost potential growth."]}}
-{"translation": {"kk": "Осы айдағы Коммунистік партия ұлттық жиналысын катализатор ретінде пайдаланудың орнына Қытай тетіктерді қосып, шектен тыс өндіріс бағытын таңдап жатыр.", "en": ["Rather than using this month’s National Congress of the Communist Party as a catalyst for reform, China kicks the can down the road, continuing on a path of excessive leverage and overcapacity."]}}
-{"translation": {"kk": "Еуроаймақ көбірек интеграцияға қол жеткізе алмай, ұлттық саясаткерлердің дамуға серпін берер құрылымдық реформа жүргізуіне саяси кедергілер тосқауыл болып келеді.", "en": ["The eurozone fails to achieve greater integration, while political constraints limit national policymakers’ ability to implement growth-enhancing structural reforms."]}}
-{"translation": {"kk": "Ал Жапония баяу даму жолында кібіртіктеп қалды, премьер-министр Синдзо Абенің экономикалық стратегиясының үшінші бағыты – сауданы либералдандыру әрекеті еш нәтиже бермеді.", "en": ["And Japan remains stuck on its low-growth trajectory, as supply-side reforms and trade liberalization – the third “arrow” of Prime Minister Shinzo Abe’s economic strategy – fizzle out."]}}
-{"translation": {"kk": "Ал АҚШ-қа келсек, Трамп әкімшілігі байларға көбірек қолдау жасайтын салықты қысқарту реформасын, сауда протекционизмін ұсынып, миграцияны шектеу арқылы ықтимал өсімге тосқауыл қоятын саясат жүргізіп отыр.", "en": ["As for the US, the Trump administration, in this scenario, continues to pursue a policy approach – including a tax cut that overwhelmingly favors the rich, trade protectionism, and migration restrictions – that may well reduce potential growth."]}}
-{"translation": {"kk": "Қаржы-несие саласын тым қатты ынталандыру дефицит пен қарызға алып келеді, ал бұл пайыздық мөлшерлемені арттырып, долларды күшейтеді, өсімді азайтады.", "en": ["Excessive fiscal stimulus leads to runaway deficits and debt, which results in higher interest rates and a stronger dollar, further weakening growth."]}}
-{"translation": {"kk": "Ұрыншақ Трамп тіпті Солтүстік Кореямен, одан соң Иранмен арада әскери конфликт бастап кетуі ықтимал, ал бұл Америка экономикасының болашағын тіпті бұлдыр етіп жібереді.", "en": ["Trigger-happy Trump could even end up in a military conflict with North Korea – and, later, Iran – diminishing America’s economic prospects further."]}}
-{"translation": {"kk": "Мұндай сценарий болған жағдайда ірі экономикаларда реформа жүрмегендіктен, циклдық өрлеуге дамудың баяулығы тұсау салады.", "en": ["In this scenario, the lack of reform in major economies will leave the cyclical upswing constrained by low trend growth."]}}
-{"translation": {"kk": "Жалған жаңалықтар қалай жеңіске жетеді?", "en": ["How Fake News Wins"]}}
-{"translation": {"kk": "ВАШИНГТОН – Америка Құрама Штаттарындағы соңғы президенттік сайлау науқанын басып кеткен жалған жаңалықтар толқынына жауап ретінде, басты назар сол әңгімелерді бастап немесе таратқандарға салынды.", "en": ["WASHINGTON, DC – In response to the wave of fake news that inundated the recent presidential election campaign in the United States, much attention has been devoted to those who produce or spread those stories."]}}
-{"translation": {"kk": "АҚШ-та, біз америкалық БАҚ жарнамадан түскен табыспен тұрақты, гүлдене береді деп ойлаймыз; тәуелсіз журналистика норма болып табылады; сонымен қатар адамдардың көпшілігі алған ақпарат туралы сыни ойлап, орынды пайымдаулар жасауға қабілетті деп те сенеміз.", "en": ["The assumption is that if news outlets were to report only the “facts,” readers and viewers would always reach the right conclusion about a given story."]}}
-{"translation": {"kk": "Бірақ бұл тәсіл теңдеудің тек жартысын шешеді.", "en": ["But this approach addresses only half of the equation."]}}
-{"translation": {"kk": "Бірақ бұл бағдарламалар бойынша, АҚШ басқа елдерде адамдардар тап болатын ақпаратты шығару немесе тұтынуға байланысты проблемалардан алшақ деген ой болуы мүмкін.", "en": ["Yes, we need news organizations to deliver reliable information; but we also need those receiving it to be savvy consumers."]}}
-{"translation": {"kk": "Ондаған жылдар бойы АҚШ үкіметі, авторитарлық, ресурстері жоқ немесе нашар дамыған елдерде тәуелсіз БАҚ жәрдемдесу бағдарламаларын қолдады.", "en": ["For decades, the US government has supported programs to foster independent media in authoritarian, resource-deprived, or dysfunctional countries."]}}
-{"translation": {"kk": "ТВ камералар алдындағы ерлер мен әйелдер, көрермендердің ақпаратты ұғыну тәсілдерін анықтайтын қатынастар қалыптасатын зауыттар, офистер, барлар, шіркеулер, мектептер, ауруханалардан тым алыс адамдар. Сандық технологиялар революциясы халықтың қабылдаған ақпаратқа байланысты пікір мен реакциясының қалыптасуында адамдар арасындағы байланыстың маңыздылығын төмендете алмады.", "en": ["But these programs tacitly assume that the US itself is immune to the problems people in other countries encounter when they create or consume information."]}}
-{"translation": {"kk": "Бірақ, Gallup жасаған сауалнама нәтижелеріне сәйкес, американдықтардың тек 32% -ының дәстүрлі БАҚ қатысты сенімі «жоғары» немесе «орташа» болып табылады, бұл өте төмен нәтиже.", "en": ["We in the US also assume that American media, sustained by advertising, will continue to thrive; that independent journalism is the norm; and that most people are capable of thinking critically and making sound judgments about the information they receive."]}}
-{"translation": {"kk": "Жалақысы тоқыраған Огайо жұмысшылары, немесе жұмыс орындары шетелге ауыстырылған Мичигандагы жұмыссыз сайлаушылар өз экономикалық жағдайының әсерінен ақпаратты тұтынады.", "en": ["In fact, some of the lessons that we have learned while supporting vibrant information gathering and distribution abroad are equally relevant to the US."]}}
-{"translation": {"kk": "Жаңалықтар тарататын БАҚ оқырмандар мен көрермендерге тек «фактілерді» хабарлағанда, олар әрқашан әр жаңалықтан дұрыс қорытынды жасай алатын еді деген де ойлар бар.", "en": ["In the 2016 election, the personal beliefs that drove millions of voters’ decisions were based not only on each person’s experiences and the information they accessed, but also on how they processed those experiences and that information."]}}
-{"translation": {"kk": "2016 жылғы сайлауда миллиондаған сайлаушылардың шешім қабылдауына әсер еткен жеке нанымдарына әрбір адамның өмір тәжірибесі және қолжетімді ақпарат қана емес, сондай-ақ олар осы тәжірибе және осы ақпаратты қалай тұтынып, ұғынуы да әсер етті.", "en": ["Voters’ own relationships with content producers, their motivation to believe or disbelieve facts, and their critical thinking skills all determined how they interpreted and acted on information."]}}
-{"translation": {"kk": "Сайлаушыларға, осы сарапшылар нағыз маңызды мәселелерді ұмытқан, жәй белгілі бір ақпарат насихаттаушылары тәрізді көрінді.", "en": ["Men and women talking in front of TV cameras are too far removed from the factories, offices, bars, churches, schools, and hospitals where viewers form the relationships that determine how they process information."]}}
-{"translation": {"kk": "Контент өндірушілерге деген сайлаушылардың көзқарасы, фактілеріне сену немесе сенбеуі, олардың сыни ойлау дағдылары - мұның барлығы олардың осы ақпаратты ұғынып және осы түсінікке негізделген әрекет етуіне байланысты болды.", "en": ["The so-called digital revolution did not render superfluous the importance of human connection in shaping people’s interpretation and response to the information they receive."]}}
-{"translation": {"kk": "Иә, бізге сенімді ақпарат беретін ақпараттық ұйымдар қажет; бірақ бізге, сондай-ақ оны дұрыс қабылдайтын білгір тұтынушылар да керек.", "en": ["Relationships are built on trust, which is essential for ensuring that consumers accept information that challenges their closely held beliefs."]}}
-{"translation": {"kk": "Шын мәнінде, шетелде жарқын ақпарат жинау және таратуды қолдай отырып, біз АҚШ та да сабақ болар тәжірибе жинадық.", "en": ["But, according to Gallup, only 32% of Americans have a “great deal” or “fair amount” of trust in traditional media outlets – an all-time low."]}}
-{"translation": {"kk": "Яғни бұл маңызды проблема, себебі бұл көптеген азаматтардың жалған ақпаратпен қатар сапалы ақпаратты да елемейтінін білдіреді.", "en": ["That is deeply problematic, and it suggests that many citizens are throwing out the good information with the bad."]}}
-{"translation": {"kk": "Тұтынушылардың олардың нанымдарын сынайтын ақпаратты қабылдауын қамтамасыз ету үшін қарым-қатынаста ең маңызды сенім болып табылады.", "en": ["As with any other good, how information is consumed reflects economic and political opportunities, personal incentives, and institutional or cultural norms."]}}
-{"translation": {"kk": "Кез келген басқа да тауар тәрізді, ақпаратты тұтыну жолдары экономикалық және саяси мүмкіндіктер, жеке ынта, сондай-ақ институционалдық немесе мәдени нормаларға байланысты.", "en": ["Workers in Ohio whose wages have stagnated, or unemployed voters in Michigan whose jobs have migrated overseas, will consume information in a way that reflects their economic situation."]}}
-{"translation": {"kk": "Сондықтан олардың ақпарат нақтылығына көңіл б��лмей, жаһандану және ағымдағы қаржы-экономикалық саясат қатты сынға алынатын ақпарат көздерін жиі таңдауы таңқаларлық емес.", "en": ["Not surprisingly, they will often select sources – whether credible or not – that are critical of globalization and current fiscal and economic policies."]}}
-{"translation": {"kk": "Иллибералдардың тоқырауы", "en": ["Illiberal Stagnation"]}}
-{"translation": {"kk": "НЬЮ-ЙОРК – Қырғиқабақ соғыс аяқталғанына ширек ғасыр өткенде Батыс пен Ресейдің арасы қайта бұзылды.", "en": ["NEW YORK – Today, a quarter-century after the Cold War’s end, the West and Russia are again at odds."]}}
-{"translation": {"kk": "Дегенмен, бұл жолы бір тарап идеология емес, геосаяси ықпал үшін көбірек күресіп жатқанын ашық аңғартты.", "en": ["This time, though, at least on one side, the dispute is more transparently about geopolitical power, not ideology."]}}
-{"translation": {"kk": "Батыс посткеңестік аймақтағы демократиялық қозғалыстарды түрлі жолдармен қолдап, ұзақ отырған диктаторларды жауапкершілігі бар лидерлермен алмастырған «түрлі түсті» төңкерістерге ерекше ықылас білдірді, дегенмен олардың барлығы өздері айтқандай шынайы демократ болмай шықты.", "en": ["The West has supported in a variety of ways democratic movements in the post-Soviet region, hardly hiding its enthusiasm for the various “color” revolutions that have replaced long-standing dictators with more responsive leaders – though not all have turned out to be the committed democrats they pretended to be."]}}
-{"translation": {"kk": "Бұрынғы кеңестік блоктың көп елі әлі күнге авторитар басшылардың бақылауында тұр, солардың ішінде Владимир Путин сияқты кейбіреулері алдындағы коммунистерге қарағанда сайлауды сендіретіндей етіп өткізудің жолын тапты.", "en": ["Too many countries of the former Soviet bloc remain under the control of authoritarian leaders, including some, like Russian President Vladimir Putin, who have learned how to maintain a more convincing façade of elections than their communist predecessors."]}}
-{"translation": {"kk": "Олар өздерінің «иллиберал демократия» жүйелерін тарихтың әмбебап теориясына емес, прагматизмге сүйеніп жеткізе білді.", "en": ["They sell their system of “illiberal democracy” on the basis of pragmatism, not some universal theory of history."]}}
-{"translation": {"kk": "Бұл лидерлер бар шаруаны оңтайлы шеше алатындарын айтып сендірді.", "en": ["These leaders claim that they are simply more effective at getting things done."]}}
-{"translation": {"kk": "Бұл әсіресе қарсы пікірді жаныштап, ұлтшылдықты қоздыру тұрғысынан анық байқалды.", "en": ["That is certainly true when it comes to stirring nationalist sentiment and stifling dissent."]}}
-{"translation": {"kk": "Алайда, олар ұзақмерзімді экономикалық өсімге қол жеткізу жағынан соншалық тиімді жұмыс істей алмады.", "en": ["They have been less effective, however, in nurturing long-term economic growth."]}}
-{"translation": {"kk": "Кезінде әлемдегі ең ірі державалардың бірі болған Ресейдің ЖІӨ-сі қазір Германия ЖІӨ-сінің 40 пайызын, Франция ЖІӨ-сінің жартысынан астамын ғана құрайды.", "en": ["Once one of the world’s two superpowers, Russia’s GDP is now about 40% of Germany’s and just over 50% of France’s."]}}
-{"translation": {"kk": "Адамдардың жас ұзақтығы жөнінен Ресей Гондурас пен Қазақстаннан кейінгі 153-орында тұр.", "en": ["Life expectancy at birth ranks 153rd in the world, just behind Honduras and Kazakhstan."]}}
-{"translation": {"kk": "Жан басына шаққандағы табыс жөнінен Ресей 73-орында (сатып алу қабілеті паритеті бойынша), Шығыс және Орталық Еуропадағы Кеңес одағының бұрынғы серіктерінен әлдеқайда төмен тұр.", "en": ["In terms of per capita income, Russia now ranks 73rd (in terms of purchasing power parity) – well below the Soviet Union’s former satellites in Central and Eastern Europe."]}}
-{"translation": {"kk": "Бұл елде өнеркәсіп өндірісі күрт құлдыраған, экспорттың үлкен көлемі табиғи ресурстарды сатудан тұрады.", "en": ["The country has deindustrialized: the vast majority of its exports now come from natural resources."]}}
-{"translation": {"kk": "Ол «қалыпты» нарықтық экономикаға айнала алмады, оның орнына кландық капитализмнің ерекше бір түріне ойысты.", "en": ["It has not evolved into a “normal” market economy, but rather into a peculiar form of crony-state capitalism."]}}
-{"translation": {"kk": "Иә, кей салаларда Ресей өзінің салмақ дәрежесінен жоғары тұр, мәселен ядролық қаруды алайық.", "en": ["Yes, Russia still punches above its weight in some areas, like nuclear weapons."]}}
-{"translation": {"kk": "Оның қолында Біріккен Ұлттар Ұйымындағы вето құқығы және бар.", "en": ["And it retains veto power at the United Nations."]}}
-{"translation": {"kk": "АҚШ-тағы Демократиялық партияға хакерлік шабуылы дәлелдегеніндей, оның кибернетика саласында Батыстағы сайлауларға үлкен кедергі келтірерліктей әлеуеті бар.", "en": ["As the recent hacking of the Democratic Party in the United States shows, it has cyber capacities that enable it to be enormously meddlesome in Western elections."]}}
-{"translation": {"kk": "Мұндай араласу жалғаса береді дегенге негіз көп.", "en": ["There is every reason to believe that such intrusions will continue."]}}
-{"translation": {"kk": "АҚШ президенті Дональд Трамптың Ресейдегі күмәнді кісілермен (олар Путинмен өте жақын қарым-қатынаста) байланысы бар екенін ескерсек, америкалықтардың АҚШ-қа Ресейдің ықпалы жөнінде алаңдауына негіз бар, мұны қазір жүріп жатқан тергеу нәтижесі анықтайды.", "en": ["Given US President Donald Trump’s deep ties with unsavory Russian characters (themselves closely linked to Putin), Americans are deeply concerned about potential Russian influences in the US – matters that may be clarified by ongoing investigations."]}}
-{"translation": {"kk": "Темір перде сөгілгенде жұрттың көбі Ресейге, кеңірек алып қарасақ бұрынғы Кеңес одағына көп үміт артты.", "en": ["Many had much higher hopes for Russia, and the former Soviet Union more broadly, when the Iron Curtain fell."]}}
-{"translation": {"kk": "Грецияны әлдеқайда апарар ХВҚ-ның көпірі?", "en": ["An IMF Bridge to Somewhere for Greece?"]}}
-{"translation": {"kk": "ЦЮРИХ – Халықаралық валюта қоры 1980 жылдары Латын Америкасындағы борыштық дағдарыс кезінде қолданылған ескі тәсілді қайта жаңғартпақ, осы жолы ол Грецияға еуропалық кредиторларға қарызы бойынша келесі айда дефолт болдырмауына мүмкіндік береді.", "en": ["ZURICH – The International Monetary Fund has resurrected an old technique – commonly used in the 1980s during the Latin American debt crisis – that would allow Greece to avoid a payment default next month on debt owed to European creditors."]}}
-{"translation": {"kk": "Сонымен қатар, төлем мерзімін ұзарту ХВҚ мен оның еуропалық серіктестеріне қиналған елдің өсуі мен бюджет жоспарлары бойынша техникалық айырмашылықтарын шешуге уақыт береді.", "en": ["The reprieve also gives the IMF and its European partners time to sort out their technical differences on the struggling country’s growth and budget outlook."]}}
-{"translation": {"kk": "Бірақ Қордың әдемі ымыраға келуі Грецияны өте үлкен борыш астында қалдырады; оны азайту Еуропаның ұлттық саясатты шетте қалдыра отырып, экономикалық логика мен қажеттілік негізінде әрекет ету жолын табуын талап етеді.", "en": ["But the Fund’s elegant compromise still leaves Greece under the shadow of an enormous debt overhang; reducing it requires that Europe find a way to set aside national politics and act on the basis of economic logic and necessity."]}}
-{"translation": {"kk": "Еуропа және ХВҚ Грецияның қарыздық тұрақтылығы туралы екі көзқарасты теңестіре алмады, екі тараптың айырмашылықтары қоғамдық тақырыпқа айналды.", "en": ["Europe and the IMF have been unable to reconcile two views of Greece’s debt sustainability, with the two sides’ differences spilling over into the public domain."]}}
-{"translation": {"kk": "Негізінен, ақша ағынын талдауды басшылыққа алған еуропалық билік өкілдері төмен пайыздық мөлшерлемелер мен ұзақ мерзімді төлемдер мемлекеттік борышты тұрақты етті деп санайды.", "en": ["Guided mainly by a cash-flow analysis, European authorities argue that low interest rates and long maturities have made the nation’s debt sustainable."]}}
-{"translation": {"kk": "Бірақ Қордың айтуынша, ЖІӨ-нің шамамен 200% -ы деңгейіндегі Грецияның қарыздық қорлары инвестициялық және капитал ағындарын тоқтатып жатыр.", "en": ["But the Fund notes that, at almost 200% of GDP, Greece’s stock of debt deters investment and capital inflows."]}}
-{"translation": {"kk": "ХВҚ үшін борышты елеулі төмендету Грецияны ұзақ уақыт бойы созылған кедейліктен арылтуға қажетті сенімділікті қалыптастыру үшін маңызды.", "en": ["For the IMF, meaningful debt reduction is critical for generating the confidence and credibility needed to break Greece out of a prolonged period of impoverishment."]}}
-{"translation": {"kk": "Бұл Грецияның екі ірі кредиторы арасындағы келіспеушіліктің жалғыз аймағы емес.", "en": ["This is not the only area of disagreement between Greece’s two major creditors."]}}
-{"translation": {"kk": "Олар сондай-ақ, кейбір негізгі экономикалық болжамдарының орын алуы, оның ішінде экономикалық өсу мен мемлекеттік бюджет арасындағы маңызды байланыс туралы әр түрлі пікірде, мысалы Еуропа оны әлдеқайда оптимистік тұрғыдан қарастырады.", "en": ["They also differ on the realism of some key economic projections, including the important nexus between growth and the government budget, with Europe adopting a much more optimistic perspective."]}}
-{"translation": {"kk": "Көптеген жылдар бойы Грециядағы экономикалық қасіретті бақылап отырған адамдар үшін, Еуропалық көзқарас экономикалық логикаға қарсы келіп тұрғандай және себебі мынадай - еуропалық саясаткерлер Грецияның қарызын жеңілдетудің ішкі саяси салдары туралы алаңдайды, әсіресе, қыркүйекте болатын Германияның Федеративтік сайлауы алдында.", "en": ["For those of us who have been following the Greek economic tragedy for many years, much of the European view continues to defy economic logic – and for a simple reason: European politicians worry about the domestic political consequences of granting Greece debt relief, especially ahead of Germany’s federal election in September."]}}
-{"translation": {"kk": "Борыштық жеңілдіктер беру, басқарушы тараптардың беделіне нұқсан келтіріп, экстремистік қозғалыстарды күшейтуі мүмкін деген алаңдаушылық бар.", "en": ["Offering debt relief, it is feared, could undermine the credibility of governing parties and provide a boost to extremist movements."]}}
-{"translation": {"kk": "Әрине, қарызды кешіру әділдік және ынталандыру туралы күрделі мәселелерді тудыртатын оңай емес іс.", "en": ["To be sure, debt forgiveness is tricky, raising complicated issues of fairness and incentives."]}}
-{"translation": {"kk": "Алайда, қарызды кешіруден бас тартудың салдары зиянырақ болатын жағдайлар да орын алады.", "en": ["Yet, in some cases, there comes a time when refusal to forgive debt is more damaging."]}}
-{"translation": {"kk": "Еуропалық шенеуніктер, сондай-ақ, ХВҚ Грецияның ұзақ уақыт бойы осы жағдайда болғанын және олар бұл нәтижеге сай болмаса да, еуроаймақта тұрақты «мемлекет қамқорлығындағы» елге айналғанын біледі.", "en": ["European officials know as well as the IMF does that Greece has long been at this stage, turning the country into a permanent “ward of the state” within a eurozone that does not accommodate this outcome well."]}}
-{"translation": {"kk": "Бірақ олар әрекет ете алмайды.", "en": ["But they seem unable to act."]}}
-{"translation": {"kk": "Еуропа және ХВҚ бір келісімге келе алмай, Греция ішкі қарыздарын жауып және шілде айында айтарлықтай үлкен сыртқы борыштарын өтеу үшін қажет қосымша қаржыландырудан айырылып қалды.", "en": ["With Europe and the IMF failing to agree, Greece has been robbed of the additional funding it needs to clear domestic arrears and meet its rather large external debt-service payments in July."]}}
-{"translation": {"kk": "Сонымен қатар, Еуропаның жалпы экономикалық өсуіне қарамастан, елдің экономикалық дамуы қайтадан тоқтап қалды.", "en": ["Meanwhile, growth is languishing once again, despite the pickup in European economic performance as a whole."]}}
-{"translation": {"kk": "Бұл қиындықты еңсеру үшін ХВҚ қаржыландыру бағдарламасын бекітуді «негізінен» жаңғырту арқылы көмектесетін болды.", "en": ["To overcome this bottleneck, the IMF has compromised, by reviving the practice of approving a financing program “in principle.”"]}}
-{"translation": {"kk": "Бекіту, негізінен, Қордың мемлекеттің экономикалық саяси мақсаттарын мақұлдауын білдіреді.", "en": ["An approval in principle signals the Fund’s endorsement of a country’s economic policy intentions."]}}
-{"translation": {"kk": "Экономикалық оптимизмнің шегі", "en": ["The Limits of Economic Optimism"]}}
-{"translation": {"kk": "ВАШИНГТОН – Дүниежүзілік банк және Халықаралық валюта қорының жыл сайынғы көктемгі кездесулері басталғалы, әлемдегі экономикалық түрғыдан болашақ жарқынырақ көрінгендей.", "en": ["WASHINGTON, DC – As the annual spring meetings of the World Bank and the International Monetary Fund commence, the world’s economic future appears brighter than it has in some time."]}}
-{"translation": {"kk": "Халықаралық қаржы институттары және көптеген жеке сектор ойыншылары, осы жылы 2016 жылға қарағанда айтарлықтай жылдам өсуді жобалап жатыр.", "en": ["The international financial institutions, not to mention many private-sector actors, are projecting significantly faster growth this year than in 2016."]}}
-{"translation": {"kk": "Олардың бұл жолғы болжамы қаншалықты сенімді?", "en": ["Is their buoyant outlook warranted?"]}}
-{"translation": {"kk": "Соңғы кезге дейін, көптеген макроэкономикалық көрсеткіштер тұрақты түрде өсу проекцияларында төмен болды.", "en": ["Until recently, most macroeconomic indicators were regularly leading to downgrades in growth projections."]}}
-{"translation": {"kk": "Енді, қарама-қарсы жағдай орын алып жатқан сияқты.", "en": ["Now, the opposite seems to be happening."]}}
-{"translation": {"kk": "ХВҚ-ның соңғы флагмандық есебі бойынша, 2016 жылдағы 3,1% болжамды бағамымен салыстырғанда, 2017 жылы әлемдік ЖІӨ-нің өсуі 3,4% -дан 3,5% -ға дейін болады деп болжады.", "en": ["The IMF’s recent flagship report raised its projection for world GDP growth for 2017 from 3.4% to 3.5%, compared to the estimated rate of 3.1% for 2016."]}}
-{"translation": {"kk": "Сол сияқты, көп көрсеткішті Brookings - FT TIGER индексі де «кең ауқымды және тұрақты» қалпына келуді көрсетуде.", "en": ["Likewise, the multi-indicator Brookings – FT TIGER Index points to a “broad-based and stable” recovery."]}}
-{"translation": {"kk": "Модельдер, жаңа деректер, және белгілі бір мекеменің немесе болжамдаушының пайымдауына негізделген осы болжамдарға сәйкес, Америка Құрама Штаттары, Ұлыбритания мен Жапония осы өс��ге ең көп үлес қосуда.", "en": ["According to these projections – which are based on models, new data, and the judgment of the particular institution or forecaster – the United States, the United Kingdom, and Japan are contributing the most to the uptick in growth."]}}
-{"translation": {"kk": "Сонымен қатар Үндістан да жақсы дамып келе жатыр.", "en": ["India is also doing particularly well."]}}
-{"translation": {"kk": "Аталмыш болжамдардан жаңа ақпарат пен болжамдаушының жеке болжамын бөле білу үлкен жұмыс болар еді.", "en": ["Deciphering these projections’ various components – from the new information to the forecasters’ hypotheses – would be a huge task."]}}
-{"translation": {"kk": "Бірақ, болжамдаушылардың оптимизмі үшін қандай себептер бар болса да, сақтық та артық болмас, әсіресе орта және ұзақ мерзімді перспективада.", "en": ["But, whatever reasons for optimism forecasters may have, there are also strong grounds for caution, especially in the medium and long term."]}}
-{"translation": {"kk": "Болжамдаушылар, нарықтар сияқты, жиі «табын сезімімен» жүреді.", "en": ["Forecasters, like markets, are often influenced by “herd instinct.”"]}}
-{"translation": {"kk": "Нақты бір пікірді қолдайтын сарапшылар саны көп болған сайын, сол бағытқа қарай өз болжамдарын өзгертетін талдаушылар саны да өседі.", "en": ["The greater the number of analysts who subscribe to a particular view, the more likely it is that additional analysts will shift their own forecasts in that direction."]}}
-{"translation": {"kk": "Ал дәл осы жағдайда, көпшіліктің оптимистік көзқарасы халықтың арқасынан ауыр бір жүкті түсіргендей болды.", "en": ["In this case, the majority’s rather optimistic view has been buttressed by a broad sense of relief."]}}
-{"translation": {"kk": "Ұлыбританиядағы Брексит және Дональд Трамптың АҚШ президенті болып сайлануы экономикалық апатқа алаңдаушылық тудырды.", "en": ["Both the Brexit vote in the UK and the election of Donald Trump as US president raised fears of economic disaster."]}}
-{"translation": {"kk": "Дегенмен, әлі де бірде біреуінің ауыр экономикалық салдары болмады.", "en": ["Yet, so far, neither development has had particularly dire economic consequences."]}}
-{"translation": {"kk": "Керісінше, нарықтық сенім артып, ол инвестициялар және тұтынушылардың санының арттырады деп күтілуде.", "en": ["On the contrary, market confidence remains high, boosting expectations of increased investment and consumption."]}}
-{"translation": {"kk": "Бұл АҚШ-тың Федералды резервтік жүйесінің өткен жылы дамушы нарықтарға залалы болады деп күтелетін пайыздық мөлшерлемелерді өсірмей, қарапайым пайыздық шаралар жүргізіп отырғанын білдіріп отыр.", "en": ["It is telling that the US Federal Reserve has now pursued modest interest-rate hikes without triggering an adverse reaction even in emerging markets, which last year were dreading such a move."]}}
-{"translation": {"kk": "Осы тұрғыда, экономикалық оптимизмнің мәні бар.", "en": ["Against this background, economic optimism makes some sense."]}}
-{"translation": {"kk": "Миграцияның пайдасы", "en": ["The Migrant Boon"]}}
-{"translation": {"kk": "ОКСФОРД/ ШАНХАЙ – Қазір әлемде көп сөз болып жатқан иммиграция туралы пікірталастарда «иммигранттарды қабылдау – тым қымбатқа соғатын мәрттік шарасы» деген ой жиі айтылады.", "en": ["OXFORD/SHANGHAI – Many of the immigration debates now raging around the world reflect the faulty assumption that admitting immigrants is an act of largesse – and a costly one, at that."]}}
-{"translation": {"kk": "Бірақ иммигранттар тек экономикалық салмақ салып қана қоймай, баратын елдеріне үлкен экономикалық мүмкіндік әкеледі.", "en": ["But, far from being an economic burden, immigrants represent a major economic opportunity for destination countries."]}}
-{"translation": {"kk": "Иммиграцияға ұзақмерзімді тұрғыда, тереңнен қарайтын елдер одан біршама пайда көре алады.", "en": ["Those countries that take a thoughtful, long-term approach to immigration can capture large and tangible benefits."]}}
-{"translation": {"kk": "Маккинси ғаламдық институтының (MGI) соңғы зерттеуі көрсеткеніндей, шекара асқан мигранттар (олардың 90 пайыздан астамы экономикалық себептермен көшкен) әлем халқының тек 3,4 пайызын құрағанымен, ғаламдық ЖІӨ-нің 10 пайызын береді екен.", "en": ["New research from the McKinsey Global Institute (MGI) shows that cross-border migrants – more than 90% of whom have moved for economic reasons – comprise just 3.4% of the world’s population, but contribute nearly 10% of global GDP."]}}
-{"translation": {"kk": "Бұл мигранттардың шамамен үштен екісі өнімділігі жоғары дамыған елдерде тұратындықтан, олардың жұмысының әсері де көп, экономикалық тиімділігі де жоғары.", "en": ["Because roughly two-thirds of these migrants reside in developed countries, where productivity tends to be highest, they are maximizing the impact of their work, with far-reaching economic benefits."]}}
-{"translation": {"kk": "Мұнда түрлі кәсіби деңгейдегі мигранттардың бәрінің рөлі бірдей.", "en": ["Migrants of all skill levels contribute to this effect."]}}
-{"translation": {"kk": "2015 жылы мигранттар әлемдегі ЖІӨ-ге 6,7 триллион доллар өнім өндіріп, үлесін қосқан. Егер өз елдерінде қалғанда олар бұдан 3 триллион долларға аз өнім өндірген болар еді.", "en": ["Migrants added roughly $6.7 trillion to global GDP in 2015 – some $3 trillion more than they are projected to have produced had they stayed in their countries of origin."]}}
-{"translation": {"kk": "Дамушы елдерден дамыған елге қоныс аудару өнімділікті еселеп өсіретіндіктен, әлемдік ЖІӨ-ге қосатын үлестің 90 пайыздан астамы бай елдерге көшкендерге тиесілі.", "en": ["Because flows from developing to developed countries generate the largest productivity increases, these destinations account for more than 90% of migrants’ total contribution to global GDP."]}}
-{"translation": {"kk": "MGI-дің есептеуі бойынша, иммигранттар АҚШ-та 2 триллион доллардың, Германияда 550 миллиард доллардың, Ұлыбританияда 390 миллиард доллардың, Австралияда 330 миллиард доллардың, Канадада 320 миллиард доллардың өнімін өндірген.", "en": ["MGI estimates that, in 2015, immigrants generated some $2 trillion in the United States, $550 billion in Germany, $390 billion in the United Kingdom, $330 billion in Australia, and $320 billion in Canada."]}}
-{"translation": {"kk": "Иммигранттар инновация мен кәсіпкерліктің ең маңызды көзі болғандықтан, бұл сандардың өзі тым аз шығар.", "en": ["Even those estimates are probably too modest, given that immigrants are also an important source of innovation and entrepreneurship."]}}
-{"translation": {"kk": "Олар әсіресе халқы тез қартайып бара жатқан елдерде үлкен рөл ойнайды, себебі олар бұл елдер үшін өте қажет нәрсе – жұмыс күшінің санын арттырады, қарттар мен жастар арасындағы арасалмақты теңестіреді және салық түсімдерін көбейтеді.", "en": ["They can play a particularly important role in countries with rapidly aging populations, as they support much-needed labor-force growth, improve old-age dependency ratios, and contribute tax revenues."]}}
-{"translation": {"kk": "Жалпы қалыптасқан көзқарасқа кереғар жағдай - иммигранттар көбіне жергілікті тұрғындардың жұмыс орындарын иемденбейді.", "en": ["Contrary to popular belief, immigrants typically do not take jobs that would otherwise be filled by native-born workers."]}}
-{"translation": {"kk": "Олар көп жағдайда жергілікті адамдар істеуді қаламаған жұмыстарға тұру арқылы қоғамға біртіндеп сіңіседі.", "en": ["Many gain a foothold in a new community by taking jobs that are available precisely because locals do not want them."]}}
-{"translation": {"kk": "Көптеген зерттеулерге қарағанда, иммигранттар барған елдерінің фискалдық ресурстарын былай қойғанда, жергілікті тұрғындардың жалақысы мен жұмысқа тұруына мардымсыз кері әсерін тигізеді.", "en": ["A large body of research shows that immigrants have a negligible negative impact on the wages and employment of native-born workers, not to mention on the fiscal resources of destination countries."]}}
-{"translation": {"kk": "Ал және бір зерттеулерге қарағанда, Еуропа пен Солтүстік Америкада мигранттар бірдей жұмыс істейтін, білім деңгейі де бірдей жергілікті азаматтарға қарағанда 20-30 пайыз аз жалақы алады.", "en": ["Yet studies also suggest that, in Europe and North America, immigrants may earn 20-30% less than native-born workers of similar education levels, even within the same occupations."]}}
-{"translation": {"kk": "Иммигранттар, мәселен, тілдік барьердің кесірінен немесе кей қабілеттерінің мойындалмауы себепті жалақы көлемі бойынша онша келіссөз жүргізе алмайтындықтан, бұл елдерде екі түрлі еңбек нарығы қалыптасады.", "en": ["With immigrants less able to negotiate wages effectively – owing to, say, language barriers or unrecognized credentials – countries end up with a two-track job market."]}}
-{"translation": {"kk": "Бұл теңсіздік экономикадан да кең ауқымды алып жатыр.", "en": ["This inequality extends beyond economics."]}}
-{"translation": {"kk": "Көпжақтылық – болашаққа бастар жалғыз жол", "en": ["Multilateralism Is the Only Way Forward"]}}
-{"translation": {"kk": "ПАРИЖ – Халықаралық ынтымақтастыққа қатер төніп тұр.", "en": ["PARIS – International cooperation is under strain."]}}
-{"translation": {"kk": "Протекционизм мен национализм үні жарқын шығып барады, ал үкіметтер бірлесе жұмыс істеудің орнына күннен-күнге біржақты, уақытша шаралар қабылдап, өз саясаттарын жүзеге асыруға бейімделіп келеді.", "en": ["The voices of protectionism and nationalism are gaining strength, and governments are increasingly pursuing policy goals through unilateral or ad hoc measures, rather than by working together."]}}
-{"translation": {"kk": "Жалпы жағдай осындай болғанына қарамастан, тиімді экономикалық ынтымақтастықтың экономикалық нәтижелерге оң ықпал етіп, күнделікті өмірімізді жақсартатыны айдан анық. Экономикалық ынтымақтастық және даму ұйымының (ЕЫДҰ – OECD) қаржылық ақпаратпен автоматты түрде бөлісіп отыруды көздейтін “Ортақ есеп беру стандартының” арқасында әлем елдері 85 миллион еуродай (99 миллиард доллар) қосымша салық түсіміне ие болды, бұл ақшаны әлеуметтік саясатты жақсартуға жұмсауға болады.", "en": ["The automatic exchange of financial information based on the OECD’s Common Reporting Standard has allowed governments to collect close to €85 billion ($99 billion) in additional tax revenue worldwide; this money can help fund better social policies."]}}
-{"translation": {"kk": "Бұлар – көпжақты институттардың қазіргі қоғамға әкелер игілігінің бір парасы ғана.", "en": ["These are just a sample of the benefits that multilateral institutions deliver for modern societies."]}}
-{"translation": {"kk": "Бірақ көпжақтылықтың бағасы кез келген нақты бағдарлама мен саясаттан анағұрлым құнды.", "en": ["But the value of multilateralism itself transcends any particular program or policy."]}}
-{"translation": {"kk": "Халықаралық жүйе мен оның институттары соғысқа қарсы қорған ретінде құрылған.", "en": ["The international system and its institutions were created as a bulwark against war."]}}
-{"translation": {"kk": "Еуропаға Екінші дүниежүзілік соғыстың қирандыларынан бас көтеруге септескен соң көпжақтылық мемл��кеттерді халықтың жағдайын жақсартып, өмір сапасын арттыру деген ортақ мақсатқа жұмылдырды.", "en": ["After helping Europe recover from the ruins of World War II, multilateralism gave countries a common purpose: to improve their citizens’ wellbeing and quality of life."]}}
-{"translation": {"kk": "Экономикалық өлшемдерді былай қойғанда болмай қалған соғыстар мен аман қалған адамдар үшін көпжақтылыққа қарыздармыз.", "en": ["Beyond any economic metric, we should measure the success of multilateralism in wars not fought and lives not lost."]}}
-{"translation": {"kk": "Дегенмен, көп жұрт халықаралық ынтымақтастық бүгінгі мәселелерді шешуге дәрменсіз деген тұжырымға ойысып келеді.", "en": ["Yet ever more people are losing confidence that international cooperation can solve today’s problems."]}}
-{"translation": {"kk": "Әлем экономикаларының арасында өзара байланыс арқылы дамуға серпін беріп, миллиондарды кедейліктен құтқарса да, өмір стандарттарын арттырса да, оның игілігін мемлекеттер бір деңгейде көрмеді.", "en": ["While deepening interconnections among the world’s economies have fueled growth, lifted millions out of poverty, and raised living standards, the benefits have not been sufficiently shared."]}}
-{"translation": {"kk": "Көпжақтылық біз қалағанның бәрін бере алмайтын болса, бұл – одан бас тарту керек деген сөз емес.", "en": ["If multilateralism is not delivering all that we want, the solution is not to give up on it."]}}
-{"translation": {"kk": "Керісінше, оның қазіргі заманда шапағаты көп болуына ат салысуымыз керек.", "en": ["Rather, we must make it deliver results for the modern day."]}}
-{"translation": {"kk": "Әлемдегі сын-қатерлердің қарқынына қарасақ, бірде-бір ел жалғыз жүріп, тіпті жұптасып жүріп, ұзаққа кете алмайды.", "en": ["Given the magnitude of the world’s challenges, no country will get far going it alone – or even bilaterally."]}}
-{"translation": {"kk": "Тек көпжақты ынтымақтасу арқылы бүгінгі күрделі мәселелердің түйінін шешеміз.", "en": ["It is only in multilateral settings that we will find solutions for today’s complex challenges."]}}
-{"translation": {"kk": "Көпжақты ынтымақтастық қайшылықтарды бейбіт жолмен шешуге жол ашып, ортақ ойын ережелеріне ұйысатын платформа жасайды, халықаралық ағыстарды басқаратын механизмдерді, елдер бір-бірінен үйреніп отыратын идеялар мен тәжірибелермен алмасуға мүмкіндік беретін арналарды қалыптастырады.", "en": ["Multilateral cooperation provides venues to resolve differences peacefully; platforms to agree on common rules of the game; mechanisms to better manage international flows; and channels for exchanging ideas, experiences, and practices so that countries learn from each other."]}}
-{"translation": {"kk": "Соңғы 70 жылда бақуаттылық пен мүмкіндіктердің таралуына ғаламдық ынтымақтастық пен интеграция ерекше үлес қосты.", "en": ["Global cooperation and integration have been critical to the impressive expansion of wellbeing and opportunities that we have witnessed over the past 70 years."]}}
-{"translation": {"kk": "Осы аптада ЕЫДҰ елдерінің министрлері Франция президенті Эммануэль Макронның басқаруымен Парижде кездеспек.", "en": ["This week, ministers from OECD countries will convene in Paris under the chairmanship of French President Emmanuel Macron."]}}
-{"translation": {"kk": "Демонетизация ережелері", "en": ["Demonetization Dos and Don’ts"]}}
-{"translation": {"kk": "КЕМБРИДЖ – 8 қараша күні кешкі сағат 20:15-те, Үндістан премьер-министрі Нарендра Моди басқарған үкімет дәл түн ортасы кезінде, қолданыстағы барлық 500 және 1000 рупий банкноттары айналымнан алып тасталынып және жаңа 500 және 2000 рупий банкноталарына айырбасталуы қажет деп хаба��лады. Модидің «демонетизация» бойынша шешімі Үндістанда айналыстағы ақшаның 85% -на әсер етті.", "en": ["CAMBRIDGE – On November 8, at 8:15 in the evening, Indian Prime Minister Narendra Modi’s government announced that, at the stroke of midnight, all 500- and 1,000-rupee notes in circulation would no longer be considered legal tender, and would need to be exchanged for new 500- and 2,000-rupee notes. Modi’s “demonetization” intervention affected 85% of the money in circulation in India."]}}
-{"translation": {"kk": "Үндістанда немесе дерлік дүниежүзінде бұл теңдессіз қадам болды, және ол бүгінгі күнге дейін Модидің ең батыл саяси шешімі болып табылады.", "en": ["It was an unprecedented move, whether in India or almost anywhere else, and it is by far Modi’s boldest policy intervention to date."]}}
-{"translation": {"kk": "Моди үкіметі олардың шешімі салық төлеуден жалтару, сыбайлас жемқорлық, жалған ақша жасауға байланысты «қара ақшамен» және, осылайша, есірткі, контрабандалық қызметпен айналысатындар мен террористермен күресуге бағытталған.", "en": ["The Modi government is targeting the “black money” associated with tax evasion, corruption, and counterfeiting, and thus the drug traffickers, smugglers, and terrorists who engage in those activities."]}}
-{"translation": {"kk": "Үндістанның салық төлейтін, жалдамалы жұмысшылар табы және тіпті кедейлер бастапқыда шынайы ынтамен бұл саясатты құптады, себебі олар мұны арам жолмен пайда жиып, салықтан жалтарғандардан тәтті кек алу ретінде көрді; олар қуанып тұрып, қолма-қол ақша сөмкелерін өртеген немесе Үндістанның өзендеріне ақша лақтырған жемқор шенеуніктер туралы әңгімелерді таратты.", "en": ["India’s tax-paying salaried classes and even the poor initially welcomed the policy enthusiastically, viewing it as sweet revenge against tax evaders who had stowed away their ill-gotten gains; they reveled in anecdotes of corrupt officials burning bags of cash or throwing money into India’s rivers."]}}
-{"translation": {"kk": "Бірақ күн өткен сайын, бұл бастапқы қуаныш та азайды.", "en": ["But with each passing day, that initial cheer diminishes."]}}
-{"translation": {"kk": "Үкімет жаңа банкноталарға сұранысты қанағаттандыра алмады, сондықтан қоғам наразылығы қазірде өсіп жатыр.", "en": ["Public frustration is now mounting, because the government has failed to meet the demand for new printed notes."]}}
-{"translation": {"kk": "Үндістанда сауда (қолма-қол ақша ЖІӨ-нің 10%-ын құрайды) - кассалық операцияларға қатты тәуелді, бейресми экономика және шағын бизнес операциялары енді банктердегі үлкен кезектер, мардымсыз қолма-қол ақша алу лимиттері мен банкоматтардағы ақша тапшылығының арқасында тоқтап қалды.", "en": ["Commerce in India – where the cash-to-GDP ratio is 10% – relies heavily on cash transactions, and informal-economy and small-business operations have now ground to a halt, owing to long lines and tight cash-withdrawal limits at banks and shortages at ATMs."]}}
-{"translation": {"kk": "Жақын мерзімдегі әсер экономиканы «анти-ынталандыру» саясатының салдарындай болады, және бұдан кейінгі сұраныстың тежелуі елеулі болмақ.", "en": ["The near-term impact will be the equivalent of an “anti-stimulus” policy intervention, and the consequent drag on demand will be significant."]}}
-{"translation": {"kk": "Сонымен қатар, жылжымайтын мүлік бағасы төмендеген сайын, тұрмыстық ауқаттық деңгей де төмендейді.", "en": ["Moreover, as real-estate prices decline, so, too, will household wealth."]}}
-{"translation": {"kk": "Төмен тұрғын үй бағасы жаңа үйлерді алуды қолжетімді ете түседі, дегенмен, қолданыстағы үйлердің саны жаңа сатып алғандардан асып түсіп, п��йдадан гөрі молшылық жағда��ына теріс әсері көбірек болады.", "en": ["Although lower house prices will make new homes more affordable, the stock of occupied homes will far exceed new purchases in the near term, so the negative-wealth effect will overwhelm the gains."]}}
-{"translation": {"kk": "Осы үлкен шығындарға қарасақ, демонетизация салық төлеуден жалтару және сыбайлас жемқорлыққа қарсы күресте қаншалықты тиімді, және демонетизацияның ең шығыны аз жүзеге асыру жолы бар ма деген сұрақтар туындайды.", "en": ["Given these large upfront costs, it is reasonable to ask how effective demonetization is in fighting tax evasion and corruption, and if there is a less costly approach to demonetization."]}}
-{"translation": {"kk": "1976 жылы «Mафияна азаптау жолдары» атты мақаласында американдық экономист Джеймс Генри бұл тиімділікке қатысты мәселелерді зерттеп, демонетизацияны мафия операцияларымен қарсы күресте тиімді шара ретінде көрсетті.", "en": ["Back in 1976, in an article entitled “How to Make the Mob Miserable,” the American economist James S. Henry addressed the question of effectiveness, prescribing demonetization as a measure to undermine mafia operations."]}}
-{"translation": {"kk": "Бірақ саясаткерлер оның ұсынысын маңызды деп санамады.", "en": ["But policymakers did not take his proposal seriously."]}}
-{"translation": {"kk": "Генридің ұсынысы, ол өзі айтқандай, «әкімшілік тұрғыдан орынсыз немесе қылмыстық мінез-құлыққа ешқандай ұзақ мерзімді әсер етпейтін бір жолғы шара ретінде ретінде саналып, қабылданбады».", "en": ["Henry’s proposal was, in his own words, “dismissed as either administratively impractical or as a one-shot action that would have no long-run impact on criminal behavior.”"]}}
-{"translation": {"kk": "Өзінің Қолма-қол ақша қарғысыаттыжаңа кітабындаКеннет Рогофф салықты төлеуден жалтару және қылмыстық әрекетпен күресу мақсатында жоғары атаулы банкноталарды жоюды қолдайды.", "en": ["In a new book, The Curse of Cash, Kenneth Rogoff champions the elimination of high-denomination notes in order to fight tax evasion and criminal activity. Rogoff furnishes extensive evidence that making it costly to hoard cash would deter illegal activities."]}}
-{"translation": {"kk": "Рогофф қолма-қол ақша жинаудың шығындарын жоғарлату арқылы заңсыз іс-әрекеттерді тежеуге болатынына ауқымды дәлелдемелерді көрсетіп өтті.", "en": ["While tax evaders also store their wealth in non-monetary forms, such as land, art, and jewelry, cash remains a leading vehicle for ill-gotten gains, owing to its inherent liquidity."]}}
-{"translation": {"kk": "Сонымен қатар, Рогофф «қара ақша» мәселесін шешу үшін басқа стратегияны ұсынады.", "en": ["That said, Rogoff proposes a different strategy to address the menace of black money – one that would be minimally disruptive and arguably more effective, at least in the long run."]}}
-{"translation": {"kk": "Оның зияны аз және ұзақ мерзімде тіпті тиімдірек де болар еді. Бұл стратегияның Модидікінен екі өзекті өзгешілігі бар.", "en": ["That strategy would depart from the Modi government’s intervention in two fundamental ways."]}}
-{"translation": {"kk": "XXI ғасырдың экономикасындағы зияткерлік меншік", "en": ["Intellectual Property for the Twenty-First-Century Economy"]}}
-{"translation": {"kk": "НЬЮ-ЙОРК – Оңтүстік Африка Республикасының үкіметі 1997 жылы АИТВ / ЖИТС-ті емдеуге арналған дженерик дәрі-дәрмектерді қолжетімді ету үшін өздерінің заңдарына өзгерістер енгізуге тырысқан кезде, бүкіл әлемдік фармацевтикалық индустрияның заңды күштері осы елге бас салып, оны енгізуді кешіктіріп, көптеген адамдардың өмірін қиды.", "en": ["NEW YORK – When the South African government attempted to amend its laws in 1997 to avail itself of affordable generic medicines for the treatment of HIV/AIDS, the full legal might of the global pharmaceutical industry bore down on the country, delaying implementation and exacting a human cost."]}}
-{"translation": {"kk": "Оңтүстік Африка ақырында сотта осы істі жеңіп алды, бірақ үкімет жақсы бір сабақты да ұғынғандай: бұдан кейін ол орныққан ғаламдық зияткерлік меншікке (ЗМ) қарсы күресте өз азаматтарының денсаулығы мен әл-ауқатына қатысты маңызды мәселелерді қолына алуға тырыспады.", "en": ["South Africa eventually won its case, but the government learned its lesson: it did not try again to put its citizens’ health and wellbeing into its own hands by challenging the conventional global intellectual property (IP) regime."]}}
-{"translation": {"kk": "Оңтүстік Африка үкіметі қазір дәрі-дәрмектерге қол жеткізуді арттыруға мүмкіндік беретін ЗМ саласындағы жаңа саясатын бекітуге дайындалуда.", "en": ["The South African cabinet is preparing to finalize an IP policy that promises to expand access to medicines substantially."]}}
-{"translation": {"kk": "Оңтүстік Африка, әрине, бай елдер жақтан екі жақты және көп жақты қысымның барлық түріне тап болады.", "en": ["South Africa will now undoubtedly face all manner of bilateral and multilateral pressure from wealthy countries."]}}
-{"translation": {"kk": "Бірақ үкімет игі іс жасап жатыр, және басқа дамушы елдер де оның жолын ұстануы керек.", "en": ["But the government is right, and other developing and emerging economies should follow in its footsteps."]}}
-{"translation": {"kk": "Соңғы екі онжылдықта дамып келе жатқан елдер қазіргі ЗМ режиміне қарсы айтарлықтай күрес жүргізуде.", "en": ["Over the last two decades, there has been serious pushback from the developing world against the current IP regime."]}}
-{"translation": {"kk": "Көптеген жағдайда, бұл елдердің Дүниежүзілік сауда ұйымында (ДСҰ) ережелер орнатуға араласып, сауда келісімдері арқылы өз еркін басқаларға таңып, әлемде «барлығына бірдей бір өлшем» моделін қолдануға тырысуынан туындады.", "en": ["In large part, this is because wealthy countries have sought to impose a one-size-fits-all model on the world, by influencing the rulemaking process at the World Trade Organization (WTO) and forcing their will via trade agreements."]}}
-{"translation": {"kk": "Дамыған елдер қолдаған ЗМ стандарттары әдетте инновациялық және ғылыми прогресті барынша арттыру үшін жасалмаған, тек ірі фармацевтикалық компаниялар мен басқа да сауда келіссөздеріне әсер ете алатын алыптардың пайдасын арттыру үшін ғана арналған.", "en": ["The IP standards advanced countries favor typically are designed not to maximize innovation and scientific progress, but to maximize the profits of big pharmaceutical companies and others able to sway trade negotiations."]}}
-{"translation": {"kk": "Оңтүстік Африка, Үндістан және Бразилия сияқты ірі өнеркәсіптік базалары бар алып дамушы елдер осы қарсы шабуылдың көшбасшылары болғаны таңғаларлық емес.", "en": ["No surprise, then, that large developing countries with substantial industrial bases – such as South Africa, India, and Brazil – are leading the counterattack."]}}
-{"translation": {"kk": "Бұл елдер әділ де тиімді емес ЗМ режиміне қарсылық көрсетіп, дұрыс жасап жатыр.", "en": ["These countries are fully justified in opposing an IP regime that is neither equitable nor efficient."]}}
-{"translation": {"kk": "Жаңа мақаламызда біз даму процесіндегі зияткерлік меншіктің рөлі туралы дәлелдерді қарастырдық.", "en": ["In a new paper, we review the arguments about the role of intellectual property in the process of development."]}}
-{"translation": {"kk": "Онда біз көптеген теориялық және эмпирикалық дәлелдер бойынша, қазіргі экономикасы дамыған елдерде білімді қорғайтын экономикалық институттар мен заңдардың барған сайын орынсыз болып бара жатқанын; олардың жаһандық экономикалық қызмет пен дамушы елдер, дамушы нарықтардың қажеттіліктерін қанағаттандыру үшін сәйкес емес екенін де көрсетіп өттік.", "en": ["We show that the preponderance of theoretical and empirical evidence indicates that the economic institutions and laws protecting knowledge in today’s advanced economies are increasingly inadequate to govern global economic activity, and are poorly suited to meet the needs of developing countries and emerging markets."]}}
-{"translation": {"kk": "Негізі, олар тіпті адам денсаулығын сақтау сияқты басты адамның қажеттіліктерін қамтамасыз етуге де кедергі тудырады.", "en": ["Indeed, they are inimical to providing for basic human needs such as adequate health care."]}}
-{"translation": {"kk": "Басты ой - білім жалпыға ортақ қоғамдық игілік болып табылады; техникалық тұрғыдан алсақ, оны пайдаланатындардың шығыстары нөлге тең, жалпы алсақ, білімнің ұлғаюы жаһандық ауқаттылықты жақсарта алады.", "en": ["The central problem is that knowledge is a (global) public good, both in the technical sense that the marginal cost of someone using it is zero, and in the more general sense that an increase in knowledge can improve wellbeing globally."]}}
-{"translation": {"kk": "Осыны ескере отырсақ, басты алаңдаушылық нарықтың жеткілікті білім ұсыныстарын шығармай және зерттеулер тиісті түрде ынталандырылмайды деген тұрғыдан туындайды.", "en": ["Given this, the worry has been that the market will undersupply knowledge, and research will not be adequately incentivized."]}}
-{"translation": {"kk": "Италия референдумында ұтыс тігу", "en": ["The Stakes of Italy’s Referendum"]}}
-{"translation": {"kk": "МИЛАН – соңғы 68 жылда Италия 17 жалпы сайлауды және бірнеше референдумдарды өткізді.", "en": ["MILAN – In the last 68 years, Italy has held 17 general elections and a few referenda."]}}
-{"translation": {"kk": "Бірақ тек үш рет итальяндық дауыс беру халықаралық назарды аударды : таңдау Батыс пен коммунизм арасында болған 1948 жылы; 1976 жылы сайлаушылар Христиан демократтар және Энри́ко Берлингуэ́рдың «Еврокоммунизмы» арасында тап осындай таңдауда болды; және қазір, конституциялық реформалар туралы алдағы референдумы.", "en": ["But only three times has an Italian vote claimed center stage internationally: in 1948, when the choice was between the West and communism; in 1976, when voters faced a similar choice, between the Christian Democrats and Enrico Berlinguer’s “Eurocommunism”; and now, with the upcoming referendum on constitutional reforms."]}}
-{"translation": {"kk": "Алдағы дауыс беру салдары зор болып табылады.", "en": ["The implications of the upcoming vote are enormous."]}}
-{"translation": {"kk": "Премьер-Министр Маттео Ренци дауыс беруге өзінің саяси болашағымен тәуекелге бел байлады, егер реформалар қабылданбаса, ол (әрине, бірден емес) қызмет орнын босатуға уәде берді.", "en": ["Prime Minister Matteo Renzi has staked his political future on the vote, pledging to step down (though not immediately) if the reforms are rejected."]}}
-{"translation": {"kk": "Мұндай нәтиже солшыл үкіметтік коалицияны әлсіретер еді: Ренцинің демократиялық партиясының (PD) өзінде реформаларға байланысты дау-күрестер жүріп жатыр.", "en": ["Such an outcome that would irreparably weaken the center-left government coalition as well: Renzi’s Democratic Party (PD) is already roiled by infighting over the reforms."]}}
-{"translation": {"kk": "Шын мәнінде, PD дауыстың көбшілігі премьер-министрге берілсе де, бөлінуден аман қалмайды.", "en": ["In fact, the PD may not be able to avoid a split even if the vote goes the prime minister’s way."]}}
-{"translation": {"kk": "Ренци жеңілісі Италияның екі ірі популистік пар��иялар үшін жеңіс болады: Lega Nord және актер Беппе Грилло басқаратын үлкенірек Five Star қозғалысы.", "en": ["A defeat for Renzi will be read as a victory for Italy’s two major populist parties: the Lega Nord and the larger Five Star Movement, led by the comedian Beppe Grillo."]}}
-{"translation": {"kk": "Екі партия одақтас болмаса да, екеуі де үкіметті қолдамай, Италияның проблемаларына қарсы «ұлттық шешімдерді», - мысалы, итальяндық лираға қайта оралуды - жақтайды.", "en": ["The two parties are not allied, but both are nurtured by anti-establishment sentiment and favor “national solutions” to Italy’s problems – beginning with a return to the Italian lira."]}}
-{"translation": {"kk": "Егер Ренци жеңілсе, Lega Nord және Five Star қозғалысы жаңа үкіметті қолдау үшін өз күштерін біріктіріп, осы жолы евро тақырыбында жаңа референдум жасай алады.", "en": ["If Renzi is defeated, Lega Nord and the Five Star Movement could join forces to support a new government and hold a new referendum – this time on the euro."]}}
-{"translation": {"kk": "Егер Италия - әлемдегі ең ірі борышкерлердің бірі - жалғыз кетуге шешім қабылдаса, бүкіл Еуропалық жоба өлім пышақпен соққы алғандай болуы мүмкін.", "en": ["If Italy – one of the world’s largest public debtors – decided to go it alone, the entire European project could be dealt a mortal blow."]}}
-{"translation": {"kk": "Дональд Трамп және Brexit заманында, бұл нәтиже мүмкіндей көрінеді.", "en": ["In the age of Donald Trump and Brexit, that outcome is far from unthinkable."]}}
-{"translation": {"kk": "Референдум басында тұрған сұрақ маңызды, бірақ ол Еуропаның тағдырын шешпеуі қажет.", "en": ["The issue at stake in the referendum is not inconsequential, but it should not decide the fate of Europe."]}}
-{"translation": {"kk": "Итальяндықтар сенаттың (парламенттің жоғарғы палатасы) мүшелерін үштен екісін босатып, оның заңнамалық күшін азайту, сонда ол Германиядағы Бундесраттің екінші палатасы сияқты жай ғана “әңгіме дүкеніне” айналдыру, және облыстардың кейбір өкілеттігін орталық үкіметке қайтару -осындай мәселелер бойынша дауыс береді.", "en": ["Italians will vote on whether to strip the Senate (the parliament’s upper house) of two-thirds of its members and much of its legislative authority, making it merely a talking shop akin to Germany’s Bundesrat, and return some of the regions’ powers to the central government."]}}
-{"translation": {"kk": "Осы сияқты өзгерістер 30 жыл бойы талқыланып келе жатыр. Егер сайлаушылар олар склеротикалық жүйесін реформалауға осындай сирек мүмкіндікті қолдану керек деген қорытынды жасаса, қозғалыстың болмауы Ренци үшін тиімді болар еді.", "en": ["Changes like these have been discussed for 30 years. The lack of movement could benefit Renzi, if voters conclude that they should not waste such a rare opportunity to do something to reform their sclerotic system."]}}
-{"translation": {"kk": "Президент Серджо Маттарелла бейтарап, бірақ ол реформалардың алға басуын қалайды.", "en": ["President Sergio Mattarella is impartial, but he would prefer that the reforms go forward."]}}
-{"translation": {"kk": "Оның ізашары, Джорджо Наполитано да реформаларды қатты қолдайды, және оның айтуы бойынша олар «Италия үшін үлкен жаңалық» болады.", "en": ["His predecessor, Giorgio Napolitano, is also strongly in favor of the reforms, which he says would be “great news for Italy.”"]}}
-{"translation": {"kk": "Бірақ реформалар, сондай-ақ қатты қарсылыққа тап болды.", "en": ["But the reforms have also faced stiff opposition."]}}
-{"translation": {"kk": "Кейбір мемлекеттік мекемелер атқарушы билікке көп өкілеттікті беру идеясын ұнатпайды; магистраттар, мысалы, судьялардың ауқымды және тексерілмеген өкілеттігінен айрылуларынан шын қорқады.", "en": ["Some state institutions dislike the idea of delivering more powers to the executive branch; magistrates, for example, fear a loss of judges’ extensive and unchecked powers."]}}
-{"translation": {"kk": "Содан кейін жаңа популисттер, бірнеше ескі ПД мүшелері және өзге де мекеме қайраткерлері, оның ішінде әдетте, өзгерістен қауіптенетін конституциялық соттың бірнеше бұрынғы мүшелері де бар.", "en": ["Then there are the new populists, several PD old-timers, and plenty of other establishment figures, including several former members of the constitutional court, who generally fear change."]}}
-{"translation": {"kk": "КЕМБРИДЖ – Осы айда Еуропа одағы бұл одақтың негізін қалаған (алғашқы атауы – Еуропа Экономикалық қауымдастығы) Рим келісімінің 60 жылдығын атап өтеді.", "en": ["CAMBRIDGE – This month the European Union will celebrate the 60th anniversary of its founding treaty, the Treaty of Rome, which established the European Economic Community."]}}
-{"translation": {"kk": "Ауыз толтырып айтатын нәрсе көп.", "en": ["There certainly is much to celebrate."]}}
-{"translation": {"kk": "Ғасырлар бойғы соғыс пен төңкерістен, жаппай қырып-жоюдан соң Еуропа бейбіт әрі демократиялық аймаққа айналды.", "en": ["After centuries of war, upheaval, and mass killings, Europe is peaceful and democratic."]}}
-{"translation": {"kk": "Еуропа одағы Кеңес блогында болған 11 елді өз қанатының астына алып, посткоммунистік транзитте оларға жол көрсетті.", "en": ["The EU has brought 11 former Soviet-bloc countries into its fold, successfully guiding their post-communist transitions."]}}
-{"translation": {"kk": "Және қазіргідей теңсіздік жайлаған заманда Еуроодаққа мүше елдерде әлемнің басқа аймақтарымен салыстырғанда табыс айырмашылығы мардымсыз қалыпта тұр.", "en": ["And, in an age of inequality, EU member countries exhibit the lowest income gaps anywhere in the world."]}}
-{"translation": {"kk": "Бірақ, мұның барлығы – бұрынғы жетістіктер.", "en": ["But these are past achievements."]}}
-{"translation": {"kk": "Симптомдар барлық жерден байқалады: Брекзит, Грекия мен Испаниядағы жұмыссыздықтың аспандауы, Италияның қарызының өсуі және стагнация, популистік қозғалыстардың көбеюі, иммигранттарға және еуроға деген наразылық.", "en": ["The symptoms are everywhere: Brexit, crushing levels of youth unemployment in Greece and Spain, debt and stagnation in Italy, the rise of populist movements, and a backlash against immigrants and the euro."]}}
-{"translation": {"kk": "Осының барлығы Еуропа институттарын түбірімен қайта құру қажеттігін аңғартады.", "en": ["They all point to the need for a major overhaul of Europe’s institutions."]}}
-{"translation": {"kk": "Еуропа комиссиясының президенті Жан-Клод Юнкердің Еуропаның болашағына қатысты жаңа құжаты әлі жүзеге аса қоймас.", "en": ["So a new white paper on the future of Europe by European Commission President Jean-Claude Juncker comes none too soon."]}}
-{"translation": {"kk": "Юнкер бес түрлі жолды ұсынады: қазіргі тәртіпті қалдыру, тек ортақ нарыққа бағыт ұстау, кей елдердің басқа елдерден жылдам дамуына мүмкіндік беру, күн тәртібіндегі мәселелер ауқымын тарылта түсу, толыққанды интеграцияға жол салу.", "en": ["Juncker sets out five possible paths: carrying on with the current agenda, focusing just on the single market, allowing some countries to move faster than others toward integration, narrowing down the agenda, and pushing ambitiously for uniform and more complete integration."]}}
-{"translation": {"kk": "Юнкерді қолдауға болады.", "en": ["It’s hard not to feel sympathy for Juncker."]}}
-{"translation": {"kk": "Еуропадағы саясаткерлер ішкі айтыс-тартыс пен Брюссельдегі Еуроодақ институттарымен басы қатып, халықтың нараз��лығын тудырып жүргенде, ол – мойнын көрсеткен жалғыз адам.", "en": ["With Europe’s politicians preoccupied with their domestic battles and the EU institutions in Brussels a target for popular frustration, he could stick his neck out only so far."]}}
-{"translation": {"kk": "Дегенмен, оның есебі көңіл көншітпейді.", "en": ["Still, his report is disappointing."]}}
-{"translation": {"kk": "Онда Еуроодақтың алдында тұрған және ол аттап өтуі тиіс басты мәселе ескерілмей қалған.", "en": ["It sidesteps the central challenge that the EU must confront and overcome."]}}
-{"translation": {"kk": "Еуропадағы демократиялар қалыпты жағдайға көшем десе, экономикалық және саяси интеграция өзара ұштаспай қалмайды.", "en": ["If European democracies are to regain their health, economic and political integration cannot remain out of sync."]}}
-{"translation": {"kk": "Не саяси интеграция экономикалық интеграцияны қуып жетуі керек, немесе экономикалық интеграцияны шектеу керек.", "en": ["Either political integration catches up with economic integration, or economic integration needs to be scaled back."]}}
-{"translation": {"kk": "Бұл мәселенің шешімі кейінге қалдырыла берсе, Еуроодақтың шаруасы ілгері баспайды.", "en": ["As long as this decision is evaded, the EU will remain dysfunctional."]}}
-{"translation": {"kk": "Осы қиын шешімнің алдында тұрған мүше мемлекеттер экономикалық және саяси интеграция таразысының екі басында қала бермек.", "en": ["When confronted with this stark choice, member states are likely to end up in different positions along the continuum of economic-political integration."]}}
-{"translation": {"kk": "Халыққа бағдарланған AСЕАН қауымдастығына қарай жол", "en": ["Toward a People-Centered ASEAN Community"]}}
-{"translation": {"kk": "СЕУЛ – Мен Оңтүстік-Шығыс Азия елдері Қауымдастығының (АСЕАН) басшыларымен алғашқы кездесуімнің АСЕАН құрылуының 50-жылдық мерейтойына қатысты тарихи сәтпен бір уақытта орын алғанына өте қуаныштымын.", "en": ["SEOUL – I am delighted that my first meeting with the leaders of the Association of Southeast Asian Nations comes at a historic moment: the 50th anniversary of ASEAN’s founding."]}}
-{"translation": {"kk": "Осы 50 жыл ішінде менің елім - Корея Республикасы ғана емес, бүкіл Азия дерлік өзгерді.", "en": ["During those 50 years, not only my country, the Republic of Korea, but almost all of Asia has been utterly transformed."]}}
-{"translation": {"kk": "АСЕАН-ның экономикалық динамизмді пайдалану мен таратудағы рөлі аймақтың табысты болуында маңызды болды.", "en": ["ASEAN’s role in harnessing and spreading economic dynamism has been essential to the region’s success."]}}
-{"translation": {"kk": "Корея үшін АСЕАН ерекше әрі құнды дос болды.", "en": ["For Korea, ASEAN has undoubtedly been a special and valued friend."]}}
-{"translation": {"kk": "Өткен жылдың өзінде алты миллионға жуық кореялықтар АСЕАН-ға мүше елдерге туристер ретінде де, бизнес мақсатымен де барды.", "en": ["Last year alone, some six million Koreans visited ASEAN member states, both as tourists and for business."]}}
-{"translation": {"kk": "АСЕАН-ға мүше мемлекеттердің шамамен 500 мың азаматы қазіргі уақытта Кореяда тұрады және жұмыс істейді, ал АСЕАН елдерінде 300 мыңға жуық корейлер тұрып, жұмыс істейді.", "en": ["Approximately 500,000 citizens of ASEAN member states now live and work in Korea, while roughly 300,000 Koreans live and work in ASEAN countries."]}}
-{"translation": {"kk": "Бұл Кореяның АСЕАН-мен байланысының үкіметаралық қарым-қатынастардан гөрі кеңірек екенінің бірден-бір мысалы.", "en": ["This is one example of why Korea’s ties with ASEAN are more than just intergovernmental relations."]}}
-{"translation": {"kk": "Біздің байланысымыз көп адамның өмірін қоса алып өтетіндей терең.", "en": ["Our relationship is deepened in the most personal way possible, through the intertwining of so many individuals’ lives."]}}
-{"translation": {"kk": "Бұл факт ешкімді таңдандырмауы тиіс.", "en": ["This fact should not surprise anyone."]}}
-{"translation": {"kk": "2015 жылы қарашада өткен 27-ші саммиттерінде АСЕАН басшылары қабылдаған АСЕАН-2025: Алға қарай бірге ұмтылу атты бағдарламада АСЕАН қамқор және бірлігі жарасқан, «адамдарға бағдарланған, адамдарды бірінщі орынға қоятын қауымдастық болуға ұмтылады» деп айтылған. Бұл қауымдастықтың, сондай-ақ инклюзивті және халықтың әл-ауқаты мен өмір сүру деңгейі жақсарған орын болуы керектігі де аталып өткен.", "en": ["ASEAN 2025: Forging Ahead Together, which was endorsed by ASEAN leaders at their 27th Summit in November 2015, states that the group strives to be a “people-centered, people-oriented community” that seeks to build a caring and sharing society which is inclusive and where the well-being, livelihood, and welfare of the people are enhanced."]}}
-{"translation": {"kk": "«Халықты бірінші орынға қою» - менің ұзақ уақыт бойы сақтаған саяси философиям және бұл Кореяда бір жыл бұрын қысты жылытқан елдің «шам-жарық төңкерісі» рухына сәйкес келеді.", "en": ["“People first” has been my longstanding political philosophy as well, and it is a vision in line with the spirit of Korea’s “candlelight revolution” that lit and heated up the winter in Korea a year ago."]}}
-{"translation": {"kk": "Корея мен АСЕАН адамдарды бағалайтын ортақ құндылықтары бар, және олардың ортақ көзқарасы Корея мен АСЕАН-ның алдағы уақытта және онжылдықтар бойы бірге жүретін жолын белгілейді.", "en": ["Korea and ASEAN share a common philosophy that values people, and that shared outlook will set the path that Korea and ASEAN take together in the years and decades ahead."]}}
-{"translation": {"kk": "2010 жылдан бастап, Корея мен АСЕАН стратегиялық серіктестер ретінде маңызды қадамдар жасады.", "en": ["Since 2010, Korea and ASEAN have made significant strides together as strategic partners."]}}
-{"translation": {"kk": "Алайда, бүгінгі таңда Корея-АСЕАН ынтымақтастығы, негізінен, саяси, қауіпсіздік және экономикалық мәселелердегі үкімет бастаған ынтымақтастыққа бағытталған болатын.", "en": ["Korea-ASEAN cooperation so far, however, has remained focused mainly on government-led collaboration in political, security, and economic affairs."]}}
-{"translation": {"kk": "Мен Корея мен АСЕАН ынтымақтастығын «халықты» басты тақырып етіп, әрі қарай дамытуға көмектескім келеді.", "en": ["I intend to help advance Korea-ASEAN relations while placing a high priority on the “people” – both Koreans and the people of ASEAN."]}}
-{"translation": {"kk": "Менің мақсатым АСЕАН-мен бірлікте «барлық мүшелері бірге алға басатын, бейбіт және адамдарға бағдарланған қоғамдастықты» құру.", "en": ["My vision is to create, in cooperation with ASEAN, a “peace-loving, people-centered community where all members are better off together.”"]}}
-{"translation": {"kk": "Мұны ағылшын тілінде «үш P» әрпімен қорытындылауға болады: «Адамдар (People), өркендеу (Prosperity) және бейбітшілік (Peace)».", "en": ["This can be summed up in “three Ps”: People, Prosperity, and Peace."]}}
-{"translation": {"kk": "Осы мақсатты жүзеге асыру үшін мен «халыққа бағытталған дипломатияны» қолдайтын боламын.", "en": ["To realize this vision, I will pursue “people-centered diplomacy.”"]}}
-{"translation": {"kk": "Сондықтан, осы сәттен бастап Корея мен АСЕАН арасындағы ынтымақтастық біздің қауымдастықтың барлық халықтарының арасында қоғамдық пікірді құрметтейтін, және оларды қатысуыға шақыратын болады.", "en": ["So, from this point onward, cooperation between Korea and ASEAN will be developed in a way that respects public opinion among all of the peoples of our association, gains their support, and invites their hands-on participation."]}}
-{"translation": {"kk": "Ғаламдық Азаматтар, Ұлтшыл-ауытқушылар", "en": ["Global Citizens, National Shirkers"]}}
-{"translation": {"kk": "КЕМБРИДЖ – Өткен қазан айында, ғаламдық азаматтықтың идеясы туралы менсінбей сөйлегенде Ұлыбритания премьер-министрі Тереза Мэй көпшілікті дүр сілкіндірді.", "en": ["CAMBRIDGE – Last October, British Prime Minister Theresa May shocked many when she disparaged the idea of global citizenship."]}}
-{"translation": {"kk": "Ол өз сөзінде: «сіз өзіңізді ғаламдық азамат деп санасаңыз, онда сіз мүлдем азамат емессіз», -деді.", "en": ["“If you believe you’re a citizen of the world,” she said, “you’re a citizen of nowhere.”"]}}
-{"translation": {"kk": "Оның сөзі қаржы БАҚ және либералды комментаторлар арасында мысқыл және дабылмен қарсы алынды.", "en": ["Her statement was met with derision and alarm in the financial media and among liberal commentators."]}}
-{"translation": {"kk": "Бір сарапшы оған дәріс бере отырып: «бұл күндері, азаматтықтың ең пайдалы түрі тек Беркшир болысының әл-ауқаты үшін емес, бүкіл планетаның да жағдайын жақсартуға арналған»-деді.", "en": ["“The most useful form of citizenship these days,” one analyst lectured her, “is one dedicated not only to the wellbeing of a Berkshire parish, say, but to the planet.”"]}}
-{"translation": {"kk": "The Economist мұны «антилибералдық» бұрылыс деп атады.", "en": ["The Economist called it an “illiberal” turn."]}}
-{"translation": {"kk": "Ал бір ғалым оны ағарту құндылықтарын жоққа шығарды деп айыптап, оның сөзінде «1933 жылдың эхосы» барын ескертті.", "en": ["A scholar accused her of repudiating Enlightenment values and warned of “echoes of 1933” in her speech."]}}
-{"translation": {"kk": "Мен «ғаламдық азаматтың» қандай екенін білемін: мен оның тамаша үлгісін айнаға қараған сайын көремін.", "en": ["I know what a “global citizen” looks like: I see a perfect specimen every time I pass a mirror."]}}
-{"translation": {"kk": "Мен бір елде өстім, басқасында өмір сүріп жатырмын, және екі паспортым бар.", "en": ["I grew up in one country, live in another, and carry the passports of both."]}}
-{"translation": {"kk": "Мен жаһандық экономика туралы жазамын және жұмысымның барысында мені әлемің түкпір-түкпірдегі орындарға жол жүремін.", "en": ["I write on global economics, and my work takes me to far-flung places."]}}
-{"translation": {"kk": "Мен азаматы ретінде мені қабылдаған елде қарағанда, басқа елдерде саяхаттарда көбірек уақыт өткіземін.", "en": ["I spend more time traveling in other countries than I do within either country that claims me as a citizen."]}}
-{"translation": {"kk": "Жұмысымдағы әріптестерімнің де көпшілігі мен сияқты басқа елде дүниеге келген.", "en": ["Most of my close colleagues at work are similarly foreign-born."]}}
-{"translation": {"kk": "Мен жергілікті газетті апталар бойы ашпасам да, халықаралық жаңалықтарды бар ынтаммен қараймын.", "en": ["I devour international news, while my local paper remains unopened most weeks."]}}
-{"translation": {"kk": "Спортта, мен өз елімнің командалары не істеп жүргенін білмеймін, бірақ мен Атлант мұхитының басқа жағындаға футбол командасының адал сүюшілерінің бірімін.", "en": ["In sports, I have no clue how my home teams are doing, but I am a devoted fan of a football team on the other side of the Atlantic."]}}
-{"translation": {"kk": "Дегенімен Мэйдің сөздерінің де жаны бар.", "en": ["And yet May’s statement strikes a chord."]}}
-{"translation": {"kk": "Онда маңызды шындық жатыр, ол біз, әлемдегі, қаржылық, саяси және технократиялық элита, өз отандастарымыздан алыста�� және олардың сенімін жоғалтқанымыз туралы елемеушілік жайында болар.", "en": ["It contains an essential truth – the disregard of which says much about how we – the world’s financial, political, and technocratic elite – distanced ourselves from our compatriots and lost their trust."]}}
-{"translation": {"kk": "«Азамат» сөзінің нақты мағынасынан бастайық. Оксфорд ағылшын сөздігі оны «мемлекет немесе мемлекеттер достастығының заңды танылған субьектісі немесе азаматы» деп түсіндіреді .", "en": ["Start first with the actual meaning of the word “citizen.” The Oxford English Dictionary defines it as “a legally recognized subject or national of a state or commonwealth.”"]}}
-{"translation": {"kk": "Демек азаматтық белгілі бір мемлекеттік құрылыс «мемлекет немесе мемлекеттер достастығының» мүшесі болуды білдіреді.", "en": ["Hence citizenship presumes an established polity – “a state or commonwealth” – of which one is a member."]}}
-{"translation": {"kk": "Елдерде мұндай мемлекеттік құрылыстар бар болғанымен; әлемде жоқ.", "en": ["Countries have such polities; the world does not."]}}
-{"translation": {"kk": "Ғаламдық азаматтықтың жақтастары олар сөздің тура мағынасын емес, ауыспалы мағынасын қолданғандарын айтады.", "en": ["Proponents of global citizenship quickly concede that they do not have a literal meaning in mind. They are thinking figuratively."]}}
-{"translation": {"kk": "Антиглобалистердің сабағы", "en": ["Lessons from the Anti-Globalists"]}}
-{"translation": {"kk": "НЬЮ-ЙОРК – Франциядағы сайлаудың екінші кезеңінде Эммануэль Макрон жеңеді дегеннен бүкіл әлем жеңілдеп қалды.", "en": ["NEW YORK – The likely victory of Emmanuel Macron in the French presidential election has elicited a global sigh of relief."]}}
-{"translation": {"kk": "Әйтеуір Еуропа Дональд Трамп бастаған АҚШ сияқты протекционизм соқпағымен жүрмейтін болды-ау деп терең дем алды.", "en": ["At least Europe is not going down the protectionist path that President Donald Trump is forcing the United States to take."]}}
-{"translation": {"kk": "Бірақ жаһанданудың жақтастары шампандарын тоңазытқышта сақтай тұрса болады, себебі «иллиберал демократияны» қолдаушылар әлі көп елде бас көтеріп келеді.", "en": ["But advocates of globalization should keep the champagne on ice: protectionists and advocates of “illiberal democracy” are on the rise in many other countries."]}}
-{"translation": {"kk": "Аттаншыл фанатик пен суайт өтірікшілердің АҚШ-та Трамптікіндей дауыс жинауы мүмкін, оның үстіне 7 мамырда Франциядағы сайлаудың екінші кезеңінде әсіреоңшыл саясаткер Марин Ле Пен додаға түсетінін де естен шығармаған жөн.", "en": ["And the fact that an open bigot and habitual liar could get as many votes as Trump did in the US, and that the far-right Marine Le Pen will be in the run-off vote with Macron on May 7, should be deeply worrying."]}}
-{"translation": {"kk": "Кейбіреулер Трамптың біліксіздігі мен нашар басшылығы популизмге сеніп жүргендердің көңілін қалдырады деп ойлайды.", "en": ["Some assume that Trump’s poor management and obvious incompetence should be enough to dent enthusiasm for populist nostrums elsewhere."]}}
-{"translation": {"kk": "АҚШ-тың Трампқа қолдау білдірген «Өнеркәсіп белдеуінің» тұрғындары төрт жылда кедейлене түсетіні анық, рационалды сайлаушылар мұны жақсы түсінеді.", "en": ["Likewise, the US Rust Belt voters who supported Trump will almost certainly be worse off in four years, and rational voters surely will understand this."]}}
-{"translation": {"kk": "Бірақ, ғаламдық экономикаға көңілі толмайтындардың саны (әсіресе оның орта таптағыларға не орта тапта болғандарға қатысты ұстанымын қолдамайтындар) саны артып барады деу қателік болар еді.", "en": ["But it would be a mistake to conclude that discontent with the global economy – at least how it treats large numbers of those in (or formerly in) the middle class – has crested."]}}
-{"translation": {"kk": "Егер дамыған либерал-демократиялық елдер қазіргі статус-кво саясатын сақтап қалатын болса, мигрант жұмысшылардың бөлектеніп қала беретіні анық.", "en": ["If the developed liberal democracies maintain status quo policies, displaced workers will continue to be alienated."]}}
-{"translation": {"kk": "Олардың көбі Трамп, Ле Пен немесе сол сияқтылар бұлардың жан азабын түсінеді деп сенеді.", "en": ["Many will feel that at least Trump, Le Pen, and their ilk profess to feel their pain."]}}
-{"translation": {"kk": "Либералдық нарықтық экономиканы қолдаушылар реформалар мен технологиялық даму көп адамның жағдайын нашарлататынын түсінуі керек.", "en": ["Advocates of liberal market economies need to grasp that many reforms and technological advances may leave some groups – possibly large groups – worse off."]}}
-{"translation": {"kk": "Жалпы, бұл өзгерістер экономикалық тиімділікті арттырып, жеңгендердің жеңімпаздарға өтемақы төлеуіне мүмкіндік береді.", "en": ["In principle, these changes increase economic efficiency, enabling the winners to compensate the losers."]}}
-{"translation": {"kk": "Бірақ егер жеңілгендер кедей қалпында қала беретін болса, олар жаһандану мен еркін нарықты неге қолдауы керек?", "en": ["But if the losers remain worse off, why should they support globalization and pro-market policies?"]}}
-{"translation": {"kk": "Әрине, өз бастарын ойлаған олар бұл өзгерістерге қарсы шыққан саясаткерлерді жақтайды.", "en": ["Indeed, it is in their self-interest to turn to politicians who oppose these changes."]}}
-{"translation": {"kk": "Сондықтан, мына жағдайдан сабақ алуымыз керек: жаһанданудың кесірінен артта қалып қойған азаматтар мен қауымдастықтарға көмектесіп, оларды әлеуметтік тұрғыдан қамсыздандырып, жұмысқа қайта бейімдейтін прогрессивті саясат жүргізбесе, Трамп тәрізді саясаткерлер үйреншікті көрініске айналуы мүмкін.", "en": ["So the lesson should be obvious: In the absence of progressive policies, including strong social-welfare programs, job retraining, and other forms of assistance for individuals and communities left behind by globalization, Trumpian politicians may become a permanent feature of the landscape."]}}
-{"translation": {"kk": "Мұндай саясаткерлер протекционистік және нативистік амбицияларын толық жүзеге асыра алмағанымен, олардың кесапаты көп болмақ, себебі олар үрей шақырып, фанатизм тудырады әрі ел басқаруда «біз» және «олар» болып бөлінуге сүйенеді.", "en": ["The costs imposed by such politicians are high for all of us, even if they do not fully achieve their protectionist and nativist ambitions, because they prey on fear, inflame bigotry, and thrive on a dangerously polarized us-versus-them approach to governance."]}}
-{"translation": {"kk": "Трамп Twitter арқылы Мексикаға, Қытайға, Германияға, Канадаға және басқа көп елдерге шүйлікті, ол билікте ұзақ отырған сайын бұл тізім ұзара бермек.", "en": ["Trump has leveled his Twitter attacks against Mexico, China, Germany, Canada, and many others – and the list is sure to grow the longer he is in office."]}}
-{"translation": {"kk": "Ле Пен мұсылмандарға көп тиісті, бірақ оның «Екінші дүниежүзілік соғыс кезінде Францияның еврейлерді өлтіруге қатысы болған жоқ» деген пікірі оның антисемиттік көзқарасын да аңғартты.", "en": ["Le Pen has targeted Muslims, but her recent comments denying French responsibility for rounding up Jews during World War II revealed her lingering anti-Semitism."]}}
-{"translation": {"kk": "Мұның салдарынан ұлттар арасына іріткі түсіп, халықтар бір-бірінен алшақтай бастауы мүмкін.", "en": ["Deep and perhaps irreparable national cleavages may be the result."]}}
-{"translation": {"kk": "Макронның миссиясы", "en": ["Macron’s Mission"]}}
-{"translation": {"kk": "ПРИНСТОН – Франциядағы президент сайлауының бірінші кезеңінде орташыл саясаткер Эммануэль Макронның жеңіске жетуі Еуропаға қайта қуат беретін тәрізді.", "en": ["PRINCETON – The centrist Emmanuel Macron’s success in the first round of the French presidential election is likely to re-energize Europe."]}}
-{"translation": {"kk": "Басқа кандидаттар айырмашылығы – Макрон Еуропа одағын түбірімен өзгертіп қана қоймай, бүкіл Еуропада ынтымақтастықты арттыру керек деп санайды.", "en": ["Unlike the other candidates, Macron does not just recognize the need for radical change to the European Union; he supports bringing it through Europe-wide cooperation."]}}
-{"translation": {"kk": "Бірақ Макронды халықтың түрлі топтары қолдай қоймады, француз сайлаушыларының басым көпшілігі басқа саяси көзқарастағы адамдарға ықылас білдірді.", "en": ["But Macron’s plurality of the popular vote was narrow, and a much larger share of French voters showed support for a very different political vision."]}}
-{"translation": {"kk": "Сайлаудың екінші кезеңде Макронға өткенді аңсайтын, оқшаулануды қолдайтын әсіреоңшыл «Ұлттық майданның» жетекшісі Марин Ле Пен қарсылас болмақ.", "en": ["It is a vision of nostalgia and isolation espoused by Macron’s rival in the second round, the far-right National Front’s Marine Le Pen."]}}
-{"translation": {"kk": "“Оn est chez nous” (біз өз үйіміздеміз) деген ұран арқылы ол Францияны «жабайы жаһанданудан» қорғап, айналдыра қоршап қойғысы келеді.", "en": ["Her slogan – “on est chez nous” (we are at home) – underscores her focus on enclosing France in a national cocoon that resists “wild globalization.”"]}}
-{"translation": {"kk": "Бұл көзқарасты тек Ле Пен ғана айтып отырған жоқ.", "en": ["But Le Pen was not alone in promoting this vision."]}}
-{"translation": {"kk": "Сайлауда төртінші орын алған әсіресолшыл кандидат Жан-Люк Меланшон да қарабайыр экономикалық популизмге арқа сүйеді.", "en": ["One of the candidates who finished fourth, the far-left Jean-Luc Mélenchon, also built his candidacy on simplistic economic populism."]}}
-{"translation": {"kk": "Мәселен, ол да Ле Пен сияқты зейнет жасын төмендетемін деп жалаң уәде бергенмен, бұған ақшаны қайдан алатынын ашық айтпады.", "en": ["For example, like Le Pen, he promised a radical reduction in the retirement age, without explaining how to finance it."]}}
-{"translation": {"kk": "Екеуі де германофобияға бой алдырып, Еуропадағы қарыз дағдарысы кезіндегі Германияның қатаң үнемдеуді талап еткен ұстанымын сынға алды.", "en": ["And both appealed to Germanophobia, focusing on the European debt crisis and Germany’s insistence on austerity."]}}
-{"translation": {"kk": "Ле Пен Макронды «Германия канцлері Ангела Меркельдің қоластында Еуропаның вице-канцлері болуға ұмтылды» деп айыптап, өзінің «Меркельге қарсы адам екенін» мақтана жеткізді.", "en": ["Le Pen accuses Macron of aspiring to be Vice-Chancellor of Europe, under German Chancellor Angela Merkel, while proudly declaring herself to be the “anti-Merkel.”"]}}
-{"translation": {"kk": "Меланшонның Германияны радикал индивидуализм мен неолиберализмге сүйеніп, қартайған халықтың экономикалық мүдделерін ойлайды деп айыптады.", "en": ["Mélenchon claims that Germany is motivated by radical individualism, neoliberalism, and the economic interests of an aging population."]}}
-{"translation": {"kk": "Көпшілік күткендей екінші кезеңде жеңіске жеткен күннің өзінде Макрон бірінші кезеңде антиеуропалық көзқарасты қолдаған 40 пайызға жуық сайлаушыны толған��қан мәселелерді шеше алуы керек. Егер ол Еуропаны қолдауға қайта қол жеткізгісі келсе, онда ол бұрындары Еуропа халыққа несімен жаққанын, бұл беделден неге айырылып қалғанын түсінуі керек.", "en": ["Even if Macron wins the second round, as expected, he will have to address what drove more than 40% of French voters to support this anti-European vision in the first round. And if he is to reinvigorate support for Europe, he should consider what made Europe attractive in the past – and how it lost its allure."]}}
-{"translation": {"kk": "Халыққа ұнаған кезінде Еуропа жамандықтан, керітартпа ұлттық дәстүрлерден тазартушы рөлін ойнады.", "en": ["When Europe was most obviously attractive, it was regarded as a way of purging what was bad and corrupt from national traditions."]}}
-{"translation": {"kk": "1950-жылдары екі қария – Германия канцлері Конрад Аденауэр мен Франция президенті Шарль де Голль елдерін қайта түлетуді бастағанда өздері әспеттеген дәстүрлерді өз элиталары қалай бүлдіргенін түсінді.", "en": ["In the 1950s, as two very old men, German Chancellor Konrad Adenauer and French President Charles de Gaulle, moved to reinvent their respective countries, they examined how their vaunted traditions had been undermined by their own elites."]}}
-{"translation": {"kk": "Аденауэрдің пікірі бойынша, Германия пруссиялық аристократтар мен милитаристер күштеп таңған нацизмнің кесірінен талқандалды.", "en": ["Germany had been devastated by Nazism, which, in Adenauer’s view, had been forced on the country by Prussian aristocrats and militarists."]}}
-{"translation": {"kk": "Де Голльдің ойынша, Францияда әскери жеңілістен соң Республиканы құлатуға дауыс беру арқылы элита елді әлсіретіп тастады.", "en": ["In France, according to de Gaulle, the elites weakened the country, before voting to overthrow the Republic in the aftermath of military defeat."]}}
-{"translation": {"kk": "Бірақ, бүгінгіден айырмашылығы – соғыстан кейінгі элитаға деген наразылық елдерді томаға-тұйықтыққа итермелеген жоқ.", "en": ["But, unlike today, the post-war anti-elite backlash did not cause countries to turn inward."]}}
-{"translation": {"kk": "Керісінше, де Голль Францияның ауыр тарихи жарақаты тек Германиямен достасу арқылы жазылады деп санады.", "en": ["On the contrary, de Gaulle believed that France’s deep historical wounds could be healed only through engagement with Germany."]}}
-{"translation": {"kk": "Өз сөзімен айтсақ, «Германия – асқақтап барып талқандалған ұлы ел.", "en": ["As he put it, “Germany is a great people that triumphed, and then was crushed."]}}
-{"translation": {"kk": "Макронның еңбек нарығындағы гамбиті", "en": ["Macron’s Labor Gambit"]}}
-{"translation": {"kk": "КЕМБРИДЖ – Тамыз айының соңында Франция президенті Эммануэль Макрон билікте өзін көкке көтеретін, я төменге құлдырататын, ең бастысы – еуроаймақтың болашағын айқындайтын еңбек нарығын реформалау жоспарын жариялады.", "en": ["CAMBRIDGE –At the end of August, French president Emmanuel Macron unveiled the labor-market overhaul that will make or break his presidency – and may well determine the future of the eurozone."]}}
-{"translation": {"kk": "Оның мақсаты – Францияның 10 пайыздан түспей тұрған жұмыссыздық деңгейін төмендетіп, серпінге зәру экономикаға жан бітіру.", "en": ["His goal is to bring down France’s stubbornly high rate of unemployment, just a shade below 10%, and energize an economy that badly needs a kick-start."]}}
-{"translation": {"kk": "Еңбек нарығын реформалау – Францияның күн тәртібінде бұрыннан тұрған мәселе.", "en": ["Labor reform has long been on France’s agenda."]}}
-{"translation": {"kk": "Францияның бергі тарихындағы басшылардың барлығы етжеңді еңбек кодексін қайта жазуға әрекеттенген, бірақ кәсіподақт��рдың қарсылығынан қаймығып, райынан қайтып отырған.", "en": ["Practically every French administration in recent memory has tried to rewrite the country’s gargantuan labor code, typically failing in the face of trade union protests."]}}
-{"translation": {"kk": "Макрон әлі неге қарсы екенін ашық айтқан жоқ, ол мұны тек «Коперник революциясы» деп сипаттады.", "en": ["Macron makes no bones about what he is up against: he has described it as a Copernican revolution."]}}
-{"translation": {"kk": "Бірақ, бұл жолы мүлде басқаша.", "en": ["But this time may well be different."]}}
-{"translation": {"kk": "Елдегі екінші ірі кәсіподақ жалпыұлттық ереуіл бастайтындарын жариялғанымен, Макрон қажетті саяси қолдауға ие болады деуге негіз бар.", "en": ["Even though the country’s second-largest union has called a general strike, indications are that Macron will have the political support he needs."]}}
-{"translation": {"kk": "Макронның реформасына «еңбек нарығының бейімделгіштігін арттыру» деген эвфемистік атау берілген.", "en": ["Macron’s reforms aim at increasing what is euphemistically called labor-market flexibility."]}}
-{"translation": {"kk": "Жаңа реформа бойынша, компаниялар қызметкерлерді оңай жұмыстан шығара алады, шағын фирмалардағы жұмыс беруші мен қызметші арасындағы келіссөзді орталықтың құзырынан алады (сектор деңгейінде келісім алу талабы алынып тасталады), заңсыз жұмыстан шығарғаны үшін берілетін өтемақының жоғарғы шегін бекітеді, арбитраждың көмегімен компанияларды кездейсоқ шығындардан қорғайды.", "en": ["The proposed reforms would make it easier for firms to dismiss employees, decentralize bargaining between employers and workers in small firms (by eliminating sector-level agreements), and introduce a ceiling on indemnity for wrongful dismissal, providing firms relief from the unpredictability of damages awarded through arbitration."]}}
-{"translation": {"kk": "Оның үстіне ірі компаниялардағы жаппай қысқартуды сол мекеменің «әлемдік табысына» байлап қою дәстүрі жойылады, сөйтіп компаниялар жұмысшыларын ішкі табыстардың көлемі негізінде-ақ қысқарта алады.", "en": ["Moreover, the reforms remove a requirement that linked mass layoffs at large companies to such firms’ global profitability; companies will now be permitted to fire workers solely on the basis of domestic profitability."]}}
-{"translation": {"kk": "Макронның еңбек нарығында реформа бастауына отыз жылдан бері экономистер мен Халықаралық валюта қоры, Еуропадағы ынтымақтастық және даму ұйымы сияқты халықаралық институттардың құрылымдық реформа жүргізу жөніндегі талаптары себеп болды.", "en": ["The logic behind Macron’s labor-market reforms has driven the structural-reform agenda of policy economists and international institutions ranging from the International Monetary Fund to the OECD during the last three decades."]}}
-{"translation": {"kk": "Олардың көзқарасы бойынша, еңбек нарығы неғұрлым иліккіш болса, француз фирмалары өзгеріп жатқан еңбек нарығына оңай бейімделіп отырады, Франция экономикасының дамып келе жатқанын ескерсек, соның арқасында олар бәсекеге қабілетті әрі икемді бола түседі.", "en": ["Greater flexibility, according to this view, will enable French firms to adjust more efficiently to changing market conditions, which in turn will make them more competitive and dynamic, giving the French economy a boost."]}}
-{"translation": {"kk": "Жұмыстан шығарудың шығынын төмендетсең, жұмысқа алудың шығынын да азайтқаның.", "en": ["Firing costs are hiring costs, as economists like to say. Reduce firing costs, and you reduce hiring costs, too."]}}
-{"translation": {"kk": "Жұмыстан шығару шығыны азайса, жұмыс орындары көбейе ме, жоқ па, бұл бірін-бірі толықтыратын осы екі факторға байланысты.", "en": ["Whether a reduction in firing costs does boost employment depends on the balance of those two offsetting factors."]}}
-{"translation": {"kk": "Мұның нәтижесі фирмалардың жұмысқа алу, әлде жұмыстан шығару шығындарының қайсысынан көбірек тартынатынына байланысты болмақ.", "en": ["The outcome turns on whether firms are more constrained by the hiring costs or by the firing costs."]}}
-{"translation": {"kk": "Заманның жақсы кезінде фирмалар кеңейгісі келсе, оларды жұмысқа алу шығындары ғана ойландырады, қызметкерлерді босату оңайласа, онда бұл инвестиция мен күш-қуатты арттыру жолындағы басты кедергіні алып тастайды.", "en": ["In good times, when firms want to expand, it is the hiring costs that bind, and making it easier to fire workers will remove a key impediment to investment and capacity expansion."]}}
-{"translation": {"kk": "Ал жағдай нашар кезде жұмыстан босату шығындары азаятын болса, онда көп қысқарту басталады.", "en": ["In more pessimistic times, reducing firing costs will simply lead to more dismissals."]}}
-{"translation": {"kk": "Дарашыл Макрон", "en": ["Macron the Maverick"]}}
-{"translation": {"kk": "ВАШИНГТОН – Марин Ле Пен Францияның оңшыл «Ұлттық майдан» партиясының көшбасшысы, New America аға ғылыми қызметкері Скотт Малькомсон «Халықаралық Ұлтшыл» деп атаған хартияның мүшесі болуы мүмкін.", "en": ["WASHINGTON, DC – Marine Le Pen, the leader of France’s far-right National Front, may be a charter member of what New America Senior Fellow Scott Malcomson calls the “Nationalist International.”"]}}
-{"translation": {"kk": "Бірақ ол осы көктемде өз елінің президенттік сайлауында алға басып келе жатқан ешбір партияға кірмейтін дарашыл саясаткер емес.", "en": ["But she is not the only “maverick” who is polling well in the run-up to her country’s presidential election this spring."]}}
-{"translation": {"kk": "Эммануэль Макрон да дарашыл, бірақ басқа түрлі.", "en": ["Emmanuel Macron is also a maverick, but of a very different type."]}}
-{"translation": {"kk": "Франция президенті Франсуа Олландтың жанындағы экономика, индустрия және сандық технологиялар министрі болып қызмет етіп, сосын ол En Marche! атты өз саяси қозғалысын қалап, жеке тұлға ретінде президенттік сайлауға қатысуда.", "en": ["After serving as Minister of the Economy, Industry, and Digital Affairs under French President François Hollande, he launched his own political movement, En Marche!, and is running for president as an independent."]}}
-{"translation": {"kk": "Макрон 39 жаста, және ешқашан партиялық саясаткер болған емес.", "en": ["Macron is only 39, and has never been a party politician."]}}
-{"translation": {"kk": "Үш ай бұрын-ақ, аз бақылаушылар оған сеніммен қарады.", "en": ["As recently as three months ago, few observers gave him a chance."]}}
-{"translation": {"kk": "Бірақ ол тез мықты команда жинап, және жас сайлаушылар арасында қолдау тапты.", "en": ["But he quickly assembled a strong team, and has rallied support among younger voters."]}}
-{"translation": {"kk": "Макрон сәуірдегі сайлаудың алғашқы турында дауыстардың 20%-ын жинады.", "en": ["Macron has been polling around 20% for the election’s first round in April."]}}
-{"translation": {"kk": "Бұл басты екі кандидат жеңімпазды анықтау үшін кездесетен кезде, мамырдағы сайлаудың екінші турына өту үшін жеткіліксіз болып тұр.", "en": ["That appears insufficient to advance to the election’s second round in May, when the top two candidates will face off to determine the winner."]}}
-{"translation": {"kk": "Бірінші турда алдыңғы жүйріктер 27% жинаған Ле Пен, және бұрынғы президент Николя Саркозидің жанында Премьер-Министр болып қызмет атқарған Франсуа Фийон болды.", "en": ["The first-round front-runners have been Le Pen, hovering at around 27% in the polls, and François Fillon, who served as Prime Minister under former President Nicolas Sarkozy."]}}
-{"translation": {"kk": "Бірақ Фийон кандидатурасы казір белгісіз, себебі оған өзі Ұлттық Ассамблеяда жұмыс жасағанда әйелі мен балаларын жалған жұмыспен қамтамасыз етті деген айып тағылған.", "en": ["But Fillon’s candidacy is now in doubt, following allegations that he employed his wife and children in fictitious positions while serving in the National Assembly."]}}
-{"translation": {"kk": "Сонымен қатар, солшыл кандидат Бенуа Амон Социалистік партиядан жеңіске жеткелі бері дауыстарды көбірек жинап, қазір 20%-ға жақындап келеді.", "en": ["Meanwhile, left-wing candidate Benoît Hamon has surged in the polls since winning the Socialist Party primary, and is now approaching 20%."]}}
-{"translation": {"kk": "Макрон ескі сол жақ және оң жаққа қарсымын деп айтқанына қарамастан, ол сол немесе оңшыл популист, немесе дәстүрлі орталықшыл да емес.", "en": ["Although Macron has positioned himself against the old left and the old right, he is neither a left- or right-wing populist, nor a traditional centrist."]}}
-{"translation": {"kk": "Ол эмоционалды және интеллектуалды тұрғыдан солға жақын, бірақ ол дәстүрлі «класс саясатын» қабылдамайды.", "en": ["He hails from the left emotionally and intellectually, but he rejects traditional “class politics.”"]}}
-{"translation": {"kk": "Макроны қоғамның барлық топтарының дауыстары үшін күресуде.", "en": ["Macron is campaigning for votes from all parts of society."]}}
-{"translation": {"kk": "Ол «жүйе» опасыздығы, жаһандану мен жаңа технологиялар тарапынан қатерді сезінген қызметкерлерге қолын созды; қоғамдық білім беру мен денсаулық сақтау қызметтері, олар бұрыннан келген әлеуметтік ынтымақтастықты қамтамасыз ету үшін терең реформалар қажет екенін мойындайтын мұғалімдер мен денсаулық сақтау мамандарын да қолдады.", "en": ["He has reached out to workers who feel betrayed by the “system” and threatened by globalization and new technologies; and to teachers and health-care professionals who recognize that public education and health-care services need deep reforms to sustain the social solidarity that they underpinned in the past."]}}
-{"translation": {"kk": "Бірақ ол сондай-ақ еркін нормативтік қоршаған орта және ресурстарға қол жеткізгісі келетін инноваторлар мен кәсіпкерлерден де қолдау іздейді.", "en": ["But he is also seeking support from innovators and entrepreneurs, who want a freer regulatory environment and improved access to resources."]}}
-{"translation": {"kk": "Ол әлі толық бағдарламаны тұжырымдамады.", "en": ["He has not yet formulated a full program."]}}
-{"translation": {"kk": "БАҚ-ты реттеушілерге бір ескерту", "en": ["A Cautionary Tale for Media Regulators"]}}
-{"translation": {"kk": "КИТО – АҚШ президенті Дональд Трамптың баспасөзді жиі кемсітуінің салдары не болатынын білгіңіз келсе, бұрынғы президент Рафаэль Корреаның үкіметі жылдар бойы БАҚ-ты тұқыртып келген Эквадордағы жағдайға көз салыңыз.", "en": ["QUITO – To understand the possible consequences of US President Donald Trump’s constant denunciations of the press, one need look no further than Ecuador, where former President Rafael Correa’s government attacked the news media for years."]}}
-{"translation": {"kk": "2007-2017 жылдары билік құрған тұсында Корреа баспасөз бостандығын шектеуге бағытталған түрлі шаралар қолданды.", "en": ["During his 2007-2017 presidency, Correa implemented a raft of measures aimed at stifling press freedom."]}}
-{"translation": {"kk": "Трамп сияқты ол да өз жақтастарын жұмылдыру үшін бар бәлені БАҚ-қа жауып отырды.", "en": ["And, like Trump, he regularly used the media as a whipping boy to rally his supporters."]}}
-{"translation": {"kk": "2015 жылы К��рреа конституцияға өзгеріс енгізіп, коммуникацияны су және электр қуаты сияқты қоғамдық қызмет түріне жатқызды, сөйтіп сөз бостандығына мемлекеттік бақылауды күшейте түсті.", "en": ["In 2015, Correa managed to pass a constitutional amendment re-categorizing communications as a public service, like water or electricity, thereby allowing for more state control over speech."]}}
-{"translation": {"kk": "«БАҚ-та жан-жақты жазуды қамтамасыз ету» деген мақсатпен ол 2013 жылы Эквадордың «Коммуникация туралы» заңын қабылдатқызды. Ол заң үкіметке журналистерге көп айыппұл салуға, оларды күштеп кешірім сұратуға, тіпті түрмеге жабуға мүмкіндік берді.", "en": ["And with the stated goal of ensuring “balanced media coverage,” he pushed through the 2013 Ecuadorian Communication Law, and enacted additional regulations allowing the government to crack down on journalists with fines, forced public apologies, and even prison sentences."]}}
-{"translation": {"kk": "Трамп сияқты Корреа да анда-санда телерадио хабарларға шығып, журналистердің атын атап кемсітіп отырды. Ал оның үкіметі ақпарат құралдарын жиі сотқа берді.", "en": ["Like Trump, Correa would sometimes go on television or radio programs to denounce journalists by name; and his government repeatedly took news organizations to court."]}}
-{"translation": {"kk": "Мәселен, Корреа елдегі ең басты газеттердің бірі - El Universo-дан80 миллион доллар өндіруді сұрады.", "en": ["For example, Correa brought an $80 million lawsuit against El Universo, one of the country’s major newspapers."]}}
-{"translation": {"kk": "Ақыр соңында газет «рақымшылық жасағаны» үшін 40 миллион доллар төлеуге мәжбүрленді.", "en": ["In the end, the paper was forced to pay $40 million in exchange for a “pardon.”"]}}
-{"translation": {"kk": "Онлайнда жалған ақпарат көп тарап, бұл халықтың медиа мен басқа институттарға деген сеніміне селкеу түсіріп жатқанда, айтылатын сөзге шектеу қою – дұрыс сияқты.", "en": ["With the spread of disinformation online fueling distrust of the media and other institutions, regulations to police some kinds of speech may seem like a good idea."]}}
-{"translation": {"kk": "Ең бастысы – Facebook сияқты ақпарат тарататын негізгі платформаларды көбірек реттеу керек.", "en": ["Clearly, major distribution platforms like Facebook need to be more heavily regulated."]}}
-{"translation": {"kk": "Бірақ, кей жағдайларда «қоғамның мүддесі» үшін шығарылған заңдар оларға қарсы жұмыс істеуі мүмкін.", "en": ["But, in some cases, laws enacted in the “public interest” can actually work against it."]}}
-{"translation": {"kk": "Сонымен бірге, заңды журналистиканы қорғайды деген заңдар іс жүзінде оларды қара ниеттілерден қорғауда қауқар таныта алмайды.", "en": ["And at the same time, laws meant to support legitimate journalism usually offer only scant protection against those who are determined to act in bad faith."]}}
-{"translation": {"kk": "Жақында «Журналистерді қорғау комитетінің» (CPJ) өкілдерін Эквадорға алып барғанымда осыны толық түсіндім.", "en": ["I learned this first-hand when I accompanied a group from the Committee to Protect Journalists (CPJ) on a recent trip to Ecuador."]}}
-{"translation": {"kk": "Эквадор журналистерінен түйгенім – Корреаның медиа саясаты мен оны жүзеге асыру әрекеттерінің нағыз цензура санатына өтіп кеткені анық.", "en": ["From speaking to Ecuadorian journalists, it is clear that most of Correa’s media policies and enforcement practices crossed the line into outright censorship."]}}
-{"translation": {"kk": "Үкіметтің мәлімдемелерін толық жеткізбеген, шетелдік БАҚ-тардың үкіметті мақтап, оппозиция өкілдерін жамандаған хабарларын көшіріп таратпаған ақпарат құралдарына айыппұл салынған.", "en": ["News outlets that did not provide ample coverage of government statements were fined, as were outlets that did not recirculate foreign press reports that were favorable to the government or critical of opposition figures."]}}
-{"translation": {"kk": "Кей жағдайларда тіпті ақпарат құралдары үкімет өкілдерінің өздерін сынаған материалды жоққа шығарған ұзақ-сонар мәлімдемелерін басуға, я эфирден беруге мәжбүрленген.", "en": ["On some occasions, news outlets were even forced to print or air lengthy dissenting statements from government officials who disliked their treatment in the media."]}}
-{"translation": {"kk": "Эквадордың мысалынан көріп отырғанымыздай, қағаз бетінде жақсы болып көрінетін заңдарды (мәселен, сыналған адамның «жауап беру құқығына» кепілдік беру) асыра пайдалану оңай.", "en": ["Ecuador’s experience shows how laws that seem reasonable on paper – such as those guaranteeing subjects of news stories a “right to reply” – can easily be abused."]}}
-{"translation": {"kk": "Эквадор журналистерінің айтуынша, үкімет өкілдері тілшілермен сөйлесуден әдейі бас тартады, себебі егер сын материал шыққан жағдайда олар ол ақпарат құралын өздерінің редакцияланбаған, қиылмаған ұзақ терістемелерін беруге мәжбүрлейтінін жақсы біледі.", "en": ["According to Ecuadorian journalists, government officials often refuse to speak to reporters because they know that, should a story about them appear, they can simply force the outlet to publish a long, unedited statement of their own."]}}
-{"translation": {"kk": "«Терістеме құқығы» істерінде БАҚ-қа қарсы шағымдану құқығы беріледі, бірақ бұл ұзақ әрі шығыны көп сот процесіне ұласып кетеді.", "en": ["And though news outlets may appeal in “right to reply” cases, doing so can lead to lengthy and costly lawsuits."]}}
-{"translation": {"kk": "Мексика парадоксы", "en": ["The Mexican Paradox"]}}
-{"translation": {"kk": "КЕМБРИДЖ – Мексика сияқты парадокске толы экономика әлемде кемде-кем.", "en": ["CAMBRIDGE – Few economies pose as big a paradox as Mexico’s."]}}
-{"translation": {"kk": "1990-жылдардың ортасында макроэкономикалық дағдарыстардан титықтаған Мексика түбегейлі реформаларды қолға алды. Бұл реформа жылдам экономикалық өсімге жеткізеді деген үміт болды.", "en": ["Emerging from a series of macroeconomic crises in the mid-1990s, Mexico undertook bold reforms that should have put it on track for rapid economic growth."]}}
-{"translation": {"kk": "Үкімет тұрғыдан сақтық танытып, экономикалық саясатты либералдандырды, Солтүстік Америка еркін сауда келісіміне (НАФТА) қол қойды, білімге инвестиция салып, кедейлікпен күресте инновациялық тәсілдерді қолданды.", "en": ["It embraced macroeconomic prudence, liberalized its economic policies, signed the North American Free Trade Agreement (NAFTA), invested in education, and implemented innovative policies to combat poverty."]}}
-{"translation": {"kk": "Бұл реформалар көп жағынан жемісін берді.", "en": ["In many respects, these reforms paid off."]}}
-{"translation": {"kk": "Макроэкономикалық тұрақтылыққа қол жетті, ішкі инвестиция көлемі ЖІӨ-нің екі пайыздық пунктіне дейін ұлғайды, тұрғындардың орташа білім алу ұзақтығы үш жылға дейін өсті.", "en": ["Macroeconomic stability was achieved, domestic investment rose by two percentage points of GDP, and average educational attainment increased by nearly three years."]}}
-{"translation": {"kk": "Дегенмен, Мексика сыртқы майданда бұдан да көп жетістікке жетті.", "en": ["Perhaps the most visible gains were on the external front."]}}
-{"translation": {"kk": "Экспорт көлемі ЖІӨ-нің 5 пайызынан 30 пайызына дейін өсті, сырттан келетін тікелей инвестицияның ЖІӨ-дегі үлесі үш есе ұлғайды.", "en": ["Exports jumped from 5% to 30% of GDP, and the GDP share of inward foreign direct investment tripled."]}}
-{"translation": {"kk": "Алайда, жалпы өнімділік пен экономикалық өсімнің қай жағын алып қарасаң да, көңіл құлазытар жайт көп.", "en": ["But where it counts – in overall productivity and economic growth – the story is one of substantial disappointment."]}}
-{"translation": {"kk": "1996 жылдан бері адам басына шаққандағы экономикалық өсім деңгейі 1,5 пайыздың айналасында болды, ал жалпы өнімділік көлемі бір деңгейде қалды не төмендеді.", "en": ["Since 1996, per capita economic growth has averaged well below 1.5%, and total factor productivity has stagnated or declined."]}}
-{"translation": {"kk": "Экономикалық даму жөнінен тыңға түрен салу жағынан үлгі боларлық бір ел болса, ол – Мексика.", "en": ["If ever there was a country that was destined to be the poster child of the new orthodoxy in economic development, it was Mexico."]}}
-{"translation": {"kk": "Соған қарамастан, бұл ел тіпті Латын Америкасындағы көршілерінен кенже қалып қойды.", "en": ["Instead, the country fell behind even its Latin American peers."]}}
-{"translation": {"kk": "Неге?", "en": ["Why?"]}}
-{"translation": {"kk": "Бұл сұрақтың бір жауабын Мексика экономикасының екіжақтылығынан іздеу керек. Бұл проблемаға «екі Мексика» деген ат та берілген.", "en": ["A large part of the answer has to do with the Mexican economy’s extreme dualism – a problem that has been called the “two Mexicos.”"]}}
-{"translation": {"kk": "Мексикадағы жұмысшылардың біразы «бейресми» компанияларда жұмыс істейді, олар жалақы төленетін келісім-шартқа отырмайды, бұлар әлем экономикасына интеграцияланған ірі, заманауи компаниялардың өнімділік көрсеткішіне қосылмайды.", "en": ["The bulk of Mexican workers remain employed in “informal” firms – especially firms in which employees are not on salaried contracts – where productivity is a fraction of the level in large, modern firms that are integrated into the world economy."]}}
-{"translation": {"kk": "Ең қиыны – Мексиканың экономиканы либералдандыру реформасы кезінде бұл екіжақтылық бұрынғыдан да қатты нашарлай түсті.", "en": ["What is striking is that this dualism has worsened during the period of Mexico’s liberalizing reforms."]}}
-{"translation": {"kk": "Біз жүргізген зерттеу нәтижелері көрсеткеніндей, бейресми компаниялар экономикалық ресурстардың біршама бөлігін өзіне тартып алған.", "en": ["Research by one of us (Levy) shows that informal firms have absorbed a growing share of the economy’s resources."]}}
-{"translation": {"kk": "1998-2013 жылдар аралығындағы жұмыс орындарының ұлғаю көрсеткішін қарасақ, бейресми секторда өсім 115 пайыз болып, шектен шықса, ресми секторда өсім тек 6 пайыз болған.", "en": ["The cumulative growth of employment between 1998 and 2013 in the informal sector was a whopping 115%, compared to 6% in the formal economy."]}}
-{"translation": {"kk": "Ал капиталдың жалпы өсімі бейресми секторда 134 пайыз болса, ресми секторда тек 9 пайыз болған.", "en": ["For capital, cumulative growth was 134% for the informal sector and 9% for the formal sector."]}}
-{"translation": {"kk": "Мексикада экономикалық динамизм жоқ деп айта алмаймыз.", "en": ["Mexico does not seem to lack economic dynamism."]}}
-{"translation": {"kk": "Мексика өз “Трампын” сайлады", "en": ["Mexico Gets Its Own Trump"]}}
-{"translation": {"kk": "МЕХИКО – АҚШ президенті Дональд Трамп 18 жылдан бері бүкіл әлемнің басын қатырып келеді, бірақ одан ең көп жапа шеккен ел – Мексика болар.", "en": ["MEXICO CITY – US President Donald Trump has been the world’s worst headache for the past 18 months, and arguably no country has suffered more than Mexico."]}}
-{"translation": {"kk": "Жақында өткен президент сайлауында додаға түскен басты үш кандидаттың ішінде Ақ үйдегі “бұз��қпен” күреске мүлде дайын емес үміткер Андрес Мануэль Лопес Обрадор жеңіске жетті.", "en": ["Of the three main contenders in Mexico’s just-completed presidential election, none was as ill-prepared as the winner, Andrés Manuel López Obrador – AMLO, as he is known – to manage the bully in the White House."]}}
-{"translation": {"kk": "Не болса да, Мексика халқы оны таңдады, енді ол биліктегі алты жылының көп бөлігінде (мүмкін толық алты жыл) Трамппен жұмыс істесуі тиіс.", "en": ["Nonetheless, the Mexican people have chosen him, and he will have to deal with Trump for much (if not all) of his six years in office."]}}
-{"translation": {"kk": "Науқан барысында АҚШ-пен қарым-қатынас басты мәселе болған жоқ, бұл мәселе Лопес Обрадордың басымдықтар тізімінде де жоқ.", "en": ["Mexico’s relations with the United States were not a central campaign topic, nor will they figure among AMLO’s priorities."]}}
-{"translation": {"kk": "Бірақ басқасынан гөрі дәл осы жайт мексикалықтарға көбірек әсер етпек.", "en": ["But they will surely affect Mexicans more than most other issues."]}}
-{"translation": {"kk": "Екеуі де сауда келісімдерін жаратпайды, бірақ олар бұл мәселеде прагматикалық таңдау жасайды: Трамп Транс-Тынық мұхит әріптестік келісімінен шыққанымен, Солтүстік Америка еркін сауда келісімінен (НАФТА) бас тартқан жоқ (әзірге), ал Лопес Обрадор қазіргі президент Энрике Пенья Ниетоның жолын жалғап, НАФТА келісімі бойынша АҚШ-пен және Канадамен қайта келіссөздер жүргізе беремін дейді.", "en": ["Both appear to be sincere economic nationalists: Trump hopes to make the US self-sufficient in aluminum and steel, while AMLO seeks the same for Mexico in corn, wheat, beef, pork, and lumber. Both disapprove of trade treaties, although they temper their aversion with pragmatic selectivity: Trump left the Trans-Pacific Partnership, but not the North American Free Trade Agreement (for now), while AMLO says he will continue to re-negotiate NAFTA with the US and Canada along the lines pursued by the current president, Enrique Peña Nieto."]}}
-{"translation": {"kk": "Екеуі де бір-бірінің елдерін жек көреді және ұлтшыл қолдаушыларының қолтығына су бүркіп отырады, ал олар болса тым жиі шектен шығып жатады.", "en": ["Each man profoundly dislikes the other’s country and panders to their nationalist supporters, who occasionally take their deep-rooted passions to extremes."]}}
-{"translation": {"kk": "Бірақ екеуі де шынайы жағдайға бейімделіп, келісу керек екенін біледі.", "en": ["But both know that they must negotiate, accommodate, and conciliate on-the-ground realities."]}}
-{"translation": {"kk": "Осындай ұқсастықтарына қарамастан (бәлкім дәл солардың кесірінен) Трамп пен Лопес Обрадор АҚШ-Мексика қарым-қатынасында сенімсіздік пен кикілжіңді арттырып, дағдарысқа әкелуі мүмкін.", "en": ["Despite these resemblances – or precisely because of them – Trump and AMLO are almost certain to plunge US-Mexican relations to new depths of suspicion and strain, as objective factors and subjective fervors aggravate old tensions and fuel new ones."]}}
-{"translation": {"kk": "Себебі, объективті факторлар мен субъективті құлшыныстар ескі кикілжіңдерді қоздырып, үстіне жаңасын жамай түседі.", "en": ["Trade, immigration, drugs, security, and regional issues will continue to dominate the bilateral agenda, and on all these fronts, AMLO will face the most adversarial US president in nearly a century."]}}
-{"translation": {"kk": "Екіжақты қарым-қатынаста сауда, иммиграция, есірткі, қауіпсіздік және аймақтық мәселелер басты орында болады, және осылардың барлығында Лопес Обрадор жүз жылға жуық уақыт ішіндегі Американың ең жаушыл президентімен істес болады.", "en": ["On trade and tariffs, while AMLO’s specific stances are unknown, many of his economic proposals contradict the letter or the spirit of NAFTA."]}}
-{"translation": {"kk": "Сауда мен тарифтер мәселесі бойынша Лопес Обрадордың нақты ұстанымы белгісіз, бірақ оның экономикалық ұсыныстарының көбі НАФТА-ның ережесі мен табиғатына қайшы келеді.", "en": ["Establishing floor prices for many agricultural products, and ensuring that Mexico produces what it consumes, runs counter to many NAFTA provisions – and to Trump’s goal of reducing the bilateral US trade deficit."]}}
-{"translation": {"kk": "Билік тізгінін тек желтоқсанның 1-інде қолға алатын Лопес Обрадор келісімді сақтап қалып, оны қайта қарау бойынша келіссөздерді жалғастыра беремін деп уәде етіп отыр. Тіпті бәрі жақсы болған жағдайда басшылардың ауысуы ақтық келісім уақытын созып, содан үш елдің құжатты ратификациялау мерзімі ұзаққа созылары анық.", "en": ["Even in the best case, however, the changing of the guard will delay any final agreement and ratification by the three countries. In the meantime, Trump’s constant threats to withdraw from NAFTA or impose new tariffs – for example, on Mexican automobile exports to the US – will inevitably irritate Mexico’s new leaders."]}}
-{"translation": {"kk": "Иммиграция ең ауыр тақырып болатын тәрізді. Трамптың бүкіл шекара бойына дуал тұрғызамын деп өрекпуі, АҚШ-тың орталық бөлігінен депортацияланған мексикалықтар санының артуы, Мексика арқылы өтіп жатқан Орталық Америка мигранттары, иммигранттардың балаларын бөлек қамау және Трамптың осы мәселелердің барлығы бойынша дипломатиялық, риторикалық тұрғыда қысым жасауы жағдайды жеңілдетпейіні рас.", "en": ["Trump’s insistence on building a wall along the entire border, the rising number of Mexicans deported from the US heartland, Central American migrants crossing Mexico, separate detention of immigrant children, and Trump’s diplomatic and rhetorical pressure on all these fronts will not make things easier. Peña Nieto’s kowtowing to the US on most of these matters, ever since he invited then-candidate Trump to Mexico City at the height of the presidential campaign, will logically lead AMLO to distinguish himself as much as possible by standing up to Trump as often as he can, if only symbolically."]}}
-{"translation": {"kk": "Пенья Нието екіжақты мәселелерге біртұтас қарауға қол жеткізу үшін иммиграция мен қауіпсіздікті саяси сауда құралы ретінде пайдаланамын деп ескерткен.", "en": ["Peña Nieto warned that he would use immigration and security as bargaining chips in pursuit of a holistic approach to all issues on the bilateral agenda."]}}
-{"translation": {"kk": "Мунның Оңтүстік Кореялық Остполитик саясаты", "en": ["Moon’s South Korean Ostpolitik"]}}
-{"translation": {"kk": "СЕУЛ – Корея демократиялық партиясының өкілі Мун Чжэ Ин Оңтүстік Кореяның жаңа президенті болып сайланды.", "en": ["SEOUL – Moon Jae-in of the Democratic Party of Korea has just been elected South Korea’s new president. This is the second conservative-to-liberal transition of power in the country’s democratic history."]}}
-{"translation": {"kk": "Бұл елдің демократиялық тарихында екінші рет орын алған билік басындағы консерваторлардың либералдармен ауысуы болып табылады.", "en": ["It began unexpectedly last October, with the eruption of a corruption scandal involving then-President Park Geun-hye, culminating in her impeachment and removal from office earlier this year."]}}
-{"translation": {"kk": "Оның жүргізетін саясатының қандай болатынын түсіну үшін, Ким Дэ Джунның 1998-2003 жылдардағы төрағалығынан бері Оңтүстік Кореяның жүргізген либералды сыртқы саясатын жақсы ұғыну керек.", "en": ["To understand what kind of policy he will pursue requires familiarity with liberal foreign-policy thinking in South Korea since the 1998-2003 presidency of Kim Dae-jung."]}}
-{"translation": {"kk": "Ким Еуропадағы қырғи-қабақ соғыстың бейбіт аяқ��алғанын көрген, және ол өз елінің коммунистік Солтүстікпен тұрақты қарсыластығын осындай зорлық-зомбылықсыз аяқтағысы келді.", "en": ["Kim had watched the Cold War come to a peaceful end in Europe, and he wanted to bring his own country’s ongoing confrontation with the communist North to a similarly nonviolent conclusion."]}}
-{"translation": {"kk": "Сондықтан ол Солтүстік Кореямен тікелей байланыс орнатуды көздеді, және оның «күн шуағы саясатын» оның мұрагері, Но Му Хён де жалғастырды.", "en": ["So he pursued direct engagement with North Korea, and his “Sunshine Policy” was taken up by his successor, Roh Moo-hyun."]}}
-{"translation": {"kk": "2009 жылы қайтыс болмай тұрып, Но (мен оның төрағалығы кезінде сыртқы істер министрі болып қызмет атқардым) Мунның саяси тәлімгері және жақын досы болды.", "en": ["Before he died in 2009, Roh (under whom I served as Foreign Minister) was a political mentor and close friend to Moon."]}}
-{"translation": {"kk": "Қырғи-қабақ соғыстың соңғы онжылдығындағы Батыс Германияның Остполитик саясаты, немесе басқаша айтқанда, Шығыс Германиямен тікелей байланыс орната отырып Германияның қайта қосылуы, Ким үшін терең шабыт көзі болды.", "en": ["German reunification, preceded by West Germany’s policy of direct engagement, or Ostpolitik, with East Germany in the last decades of the Cold War, was a source of profound inspiration for Kim."]}}
-{"translation": {"kk": "Бұрынғы неміс канцлері Вилли Брандт 1970 жылы Остполитик саясатын жүргізе бастады, және 1982 жылы билікке келген Гельмут Коль де осы саясатты сақтап қалды.", "en": ["Former German Chancellor Willy Brandt began pursuing Ostpolitik in earnest in the 1970s, and Helmut Kohl maintained the policy after he came to power in 1982."]}}
-{"translation": {"kk": "Остполитик Шығыс неміс режимін өзгерте алмағанымен, ол Шығыс Германияның Батыс Германияға қатты тәуелді етті және бірігу процесі кезінде Кольге маңызды саяси ықпал берді.", "en": ["Although Ostpolitik could not change the East German regime’s nature, it did make East Germany heavily dependent on West Germany, and gave Kohl significant political leverage during the reunification process."]}}
-{"translation": {"kk": "Әрине, көптеген корей либералдары Солтүстік Кореяның ешқашан ядролық қарумен Батыс Германия немесе Америка Құрама Штаттарын қорқытпаған Шығыс Германия сияқты емес екенін мойындайды.", "en": ["Of course, most Korean liberals recognize that North Korea is not East Germany, which never threatened West Germany or the United States with nuclear weapons."]}}
-{"translation": {"kk": "Бірақ Мун мен оның жақтастары, Ли Мён Бактан бергі консервативті оңтүстік кореялық президенттерінің, Коль Остполитик саясатын қолдағандай, «күн шуағы саясатын» жүргізбегеніне қатты қылжынады.", "en": ["But Moon and his supporters nonetheless find it regrettable that conservative South Korean presidents since Lee Myung-bak did not maintain the Sunshine Policy, as Kohl had done with Ostpolitik."]}}
-{"translation": {"kk": "Олар сол саясатты қолдағанда, Солтүстік Корея Қытайға қарағанда, Оңтүстік Кореяға көбірек тәуелді болар еді; және Солтүстік Корея режимін ауыздықтау үшін АҚШ және Оңтүстік Корея басшылары Қытайға әрдайым жалынбар еді.", "en": ["If they had, North Korea might have become more dependent on South Korea than on China, in which case US and South Korean leaders would not have to plead constantly with China to rein in the North Korean regime."]}}
-{"translation": {"kk": "Оңтүстік Кореяның либералдары стратегиялық жағдайдың Ким және Но дәуірінен бері, әсіресе Солтүстік Корея де-факто ядролық мемлекетке әлі айналмаған кезге қарағанда айтарлықтай өзгерге��ін мойындайды.", "en": ["South Korea’s liberals also recognize that the strategic situation has changed significantly since the Kim and early Roh eras, when North Korea had not yet become a de facto nuclear state."]}}
-{"translation": {"kk": "Ұлттық бірігу туралы либералдық арманын іске асыру үшін, Мунның алдындағы басшыларға қарағанда әлдеқайда қиынырақ мәселелерге тап болатыны анық.", "en": ["To realize his liberal dream of national unification, Moon will have to confront a much larger challenge than anything his predecessors faced."]}}
-{"translation": {"kk": "Мун әлі де өз арманын іске асыруға тырысатын болады, бірақ ол оны парасатты жолмен, және геосаяси шындықтарға көз салып отырып жасайды. Жақында Washington Post берген сұхбатында, ол АҚШ-Оңтүстік Корея альянсын өз дипломатиясының іргетасы ретінде санайтынын айтып, және АҚШ-пен ақылдаспай тұрып, Солтүстік Кореямен келіссөздер бастамайтынына уәде берді.", "en": ["Moon will still pursue his dream, but he will do so prudently, and with an eye toward geopolitical realities."]}}
-{"translation": {"kk": "Бірақ, ресми келіссөздерден тыс, ол сондай-ақ халықаралық санкциялардың аясынан тыс жатқан денсаулық сақтау және қоршаған орта мәселелері бойынша корей ынтымақтастығын жаңғырту арқылы Солтүстікпен байланыс жасауға тырыса алады.", "en": ["In a recent interview with the Washington Post, he made it clear that he sees South Korea’s alliance with the US as the bedrock of its diplomacy, and promised not to begin talks with North Korea without first consulting the US. But, beyond formal talks, he could also try to engage with the North by reviving inter-Korean cooperation on health or environmental issues, which fall outside the scope of international sanctions."]}}
-{"translation": {"kk": "Соңғы тоғыз жыл ішінде, консервативті президенттер - әсіресе Пак - Солтүстік Кореяны денуклеаризацияға қарай апаруға тырысып, онымен барлық байланысты тоқтатқан.", "en": ["Over the last nine years, conservative presidents – especially Park – cut all contacts with North Korea to try to push it toward denuclearization."]}}
-{"translation": {"kk": "Жапония - «мүмкіндіктер елі»", "en": ["Japan’s “Land of Opportunity”"]}}
-{"translation": {"kk": "Біз гетерогенділік арқасында табысты болдық.", "en": ["It is our diversity that has made us so successful."]}}
-{"translation": {"kk": "Бес жыл бұрын Rakuten негізі жапон командасы болды.", "en": ["As recently as five years ago, Rakuten was still predominantly a Japanese team."]}}
-{"translation": {"kk": "Бірақ 2010 жылдың наурыз айында мен, менің ойымша, келесі өсудің негізі болған шешімді қабылдадым, яғни «англинизация» жоспарын жариялап, екі жылда ағылшын тілін мекемеміздің басты тілі болатынын айтып өттім.", "en": ["But in March 2010, in a move I believe was key to our subsequent growth, I announced “Englishnization,” a plan to make English our corporate language within two years."]}}
-{"translation": {"kk": "Мақсатым интернетті жақсы меңгерген қызметкерлерді тарту үшін қатты жарыс басталған салада жаһандық кеңеюдің негізін қалау болды.", "en": ["The goal was to lay the groundwork for global expansion in an industry that competes aggressively for Internet-savvy talent."]}}
-{"translation": {"kk": "Ағылшын тілін үйрену туралы хабарлағанымда, біздің жұмыс күшінің тек 10% -ы ғана ағылшын тілін жақсы білетін.", "en": ["When I announced Englishnization, only 10% of our workforce was proficient in English."]}}
-{"translation": {"kk": "Бір қызығы, менің командамның кейбір мүшелері қорқып кетсе, басқалары, әсіресе фирмадан тыс адамдар, мені аздап ақылымнан адасқан деп ойлады.", "en": ["Unsurprisingly, some on my team were apprehensive; others, especially those outside the firm, thought I was a little crazy."]}}
-{"translation": {"kk": "Алайда, жеті жыл өткен соң, бізден Жапонияның кеңсе титандары жапондық астанада штаб-пәтері бар ғаламдық брендті қалай құруға болатыны туралы кеңес алып жатыр.", "en": ["But, just seven years later, titans of corporate Japan are seeking our advice in how to build a global brand headquartered in the Japanese capital."]}}
-{"translation": {"kk": "Біздің оларға айтарымыз, халықаралық таланттарға есігімізді ашу біз үшін басты өзгерістер көзі болды.", "en": ["As we tell them, opening doors to international talent has been a game changer for us."]}}
-{"translation": {"kk": "Және мұндай саясат басқа жапондық компанияларға да оң әсер етуі мүмкін.", "en": ["And it could have a similar impact on other Japanese companies."]}}
-{"translation": {"kk": "Жапондық компаниялар ұзақ уақыт бойы шабыт іздеген Америка Құрама Штаттарының тәжірибесін қарастырайық.", "en": ["Consider the experience of the United States, to which Japanese companies have long looked for inspiration."]}}
-{"translation": {"kk": "Мен АҚШ-та білім алып, ер жету бақытына ие болдым, және Американдық шығармашылық, кәсіпкерлік және, ең алдымен, елдің сыртан келгендерге ашықтығы мені сүйсіндірді.", "en": ["I was fortunate enough to study in the US, and grew up admiring American creativity, entrepreneurship, and, above all, the country’s openness to outsiders."]}}
-{"translation": {"kk": "Атап айтқанда, көптеген технологиялық көшбасшылар мен ойшылдарының өздері келімсек болған, әртүрлі және динамикалық Силикон алқабы біздің компаниямыз үшін инновацияның күшті қозғалтқышы болып табылады.", "en": ["In particular, the diverse and dynamic Silicon Valley, where many tech leaders and thinkers are immigrants themselves, is a powerful engine of innovation for our company."]}}
-{"translation": {"kk": "Осы аймақтың мәдениеті мен сарапшылық тәжірибесі 2011 жылы АҚШ-тың Сан-Франциско штатында Rakuten американдық бас кеңсесін ашуға себеп болды.", "en": ["Drawn by the region’s culture and expertise, Rakuten opened its US headquarters in the San Francisco Bay Area in 2011."]}}
-{"translation": {"kk": "Алайда бүгінгі күні АҚШ-тың оны мәдени әртүрлілік пен кәсіпкерліктің үлгісіне айналдырылған құндылықтарына күмәніміз бар.", "en": ["Today, however, the values that have made the US a paragon of diversity and entrepreneurship are being challenged."]}}
-{"translation": {"kk": "Президент Дональд Трамм иммиграцияны шектеуге тырысып жатыр, оның ішінде Мексикамен шекарада қабырға салу, мұсылмандар мен басқа да азшылық топтарға қарсы сөздері де бар.", "en": ["President Donald Trump is attempting to cut immigration, including by building a wall on the border with Mexico, all while employing distressing rhetoric against Muslims and other minority groups."]}}
-{"translation": {"kk": "Бұл жарқын болашаққа апарар жол емес.", "en": ["This is not the way to a brighter future."]}}
-{"translation": {"kk": "Rakuten-ге келетін болсақ, біз АҚШ штаб-пәтеріне көп қаржы жұмсауды жалғастыра берсек те, біз сондай-ақ, американдық бағытқа кері келе жатқан, ашық және интернет саласында жетістіктері көп елімізге шетелік талантты тарту үшін инвестицияларды да аямай салып жатырмыз.", "en": ["As for Rakuten, while we will continue to invest heavily in our US headquarters, we are also investing in growth at home, in order to lure more foreign talent to an open and Internet-savvy Japan – one that, in some ways, is moving in the opposite direction of the US."]}}
-{"translation": {"kk": "Қаржылық жаһандану 2.0", "en": ["Financial Globalization 2.0"]}}
-{"translation": {"kk": "ВАШИНГТОН – 2007 жылы тамыз айында басталған қаржы дағдарысынан кейінгі онжылдықта жаһандық қаржы саласының контурлары күрт өзгерді.", "en": ["WASHINGTON, DC – In the decade since the financial crisis began in August 2007, the contours of global finance have shifted dramatically."]}}
-{"translation": {"kk": "Соңғы он жыл ішінде трансшекаралық капитал ағындарының жалпы құны 65% -ға төмендеді, бұл әсіресе банк секторында халықаралық белсенділіктің төмендеуінен болды.", "en": ["The total value of cross-border capital flows has shrunk by 65% over the last ten years, a decline that reflects, in particular, the sharp reduction in international banking activities."]}}
-{"translation": {"kk": "Біз осы сандардың жаһандық қаржы саласының жағдайы туралы қандай мәлімет бере алады деп ойландық.", "en": ["The question for us is what figures like these can tell us about the health of global finance today."]}}
-{"translation": {"kk": "Олар «қаржылық жаһанданудың» - яғни капиталдың халықаралық қозғалысы, кері қайтарылғанын дәлелдеп тұр ма?", "en": ["Are they evidence that “financial globalization” – the international movement of capital – has lurched into reverse?"]}}
-{"translation": {"kk": "Ал егер солай болса, бұл жаман жаңалық па?", "en": ["And if it has, would that be such a bad thing?"]}}
-{"translation": {"kk": "Қазіргі қысқартулар қаржы көпіршігі 2007 жылы жарылғанда, үлкен тәуекелдерді біле тұра, оларды қабылдамаудан тұындады.", "en": ["The current retrenchment reflects greater risk aversion and awareness since the bubble began to burst in late 2007."]}}
-{"translation": {"kk": "Бірақ, McKinsey Global Institute жаңа зерттеуіне сәйкес, нәтижесінде жаһандық қаржы интеграцияның неғұрлым тұрақты нұсқасы пайда болған.", "en": ["But, according to new research from the McKinsey Global Institute, what is emerging is a more resilient version of global financial integration."]}}
-{"translation": {"kk": "Дағдарысқа дейін, трансшекаралық банк бизнесі белсенді түрде дамыды, әлемдегі ең ірі банктер халықаралық деңгейде кеңейіп, бір-бірінен көбірек несие алып, және басқа шетел активтеріне инвестиция салды.", "en": ["Before the crisis, cross-border banking surged as many of the world’s largest banks expanded internationally, lending more to one another and investing in other foreign assets."]}}
-{"translation": {"kk": "Мысалы, еуро пайда болғанынан кейін, еуроаймақ банктерінің күшті экспансиясы басталды. Еуроаймақ банктерінің (және олардың бөлімшелерінің) сыртқы талаптары 2000 жылғы 6,6 трлн доллардан 2007 жылы 23,4 трлн долларға өсті.", "en": ["After the creation of the euro, for example, eurozone banks expanded significantly. Foreign claims held by eurozone banks (and their subsidiaries) soared from $6.6 trillion in 2000 to $23.4 trillion in 2007."]}}
-{"translation": {"kk": "Ең маңыздысы, бұл өсімнің басты бөлігі еуроаймықтың өзі ішінде болған, онда интеграцияланған Еуропалық банк нарығы құралып, бұл кейбір адамдарды бір жалпы валюта мен ортақ ережелерді енгізу елдердің жеке тәуекелдерінің жоюлуына апарады деп сендірді.", "en": ["Most important, a majority of that growth was within the eurozone itself, where an integrated European banking market was emerging, leading some to believe that a common currency and shared rules meant country risk had almost disappeared."]}}
-{"translation": {"kk": "Бүгінде көптеген қаржы мекемелері ұтымды бизнес стратегияларын басшылыққа алудан гөрі басқалардың артынан ойланбастан еруді жөн көргені анық.", "en": ["What is clear today is that many institutions were simply engaging in herd mentality, rather than executing prudent business strategies."]}}
-{"translation": {"kk": "Содан кейін, Америка Құрама Штаттарындағы қаржы дағдарысы, ал кейіннен Еуроаймақтағы өз дағдарысы салдарынан ірі әлемдік банктер шетелдегі жұмыстарын азайтты, олар шетелдік бизнестерін сатты немесе одан шықты, және бұрын берілген несиелер мерзімін ұзартпады.", "en": ["Then, stung by the financial meltdown in the United States, and subsequently by the eurozone’s own crisis, the major global banks reduced their foreign presence, selling off some businesses, exiting others, and allowing maturing loans to expire."]}}
-{"translation": {"kk": "2007 жылдан бастап жаһандық банктер кемінде 2 триллион долларға тең активтерін сатты.", "en": ["Since 2007, global banks have sold at least $2 trillion of assets."]}}
-{"translation": {"kk": "Швейцариялық, британдық және американдық банктердің барлығы осы артқа шегеруге қатысты, бірақ еуроаймақтағы банктер осы жағдайдың дәл эпицентрінде болды.", "en": ["Swiss, British, and American banks have all been part of the retreat, but eurozone banks are at its epicenter."]}}
-{"translation": {"kk": "Дағдарыс басталғаннан бері еуроаймағындағы банктер өз штетелдік талаптарын 7,3 трлн долларға дейін, яғни 45% -ға қысқартты.", "en": ["Since the crisis began, eurozone banks have reduced foreign claims by $7.3 trillion, or 45%."]}}
-{"translation": {"kk": "Олардың жартысы еуроаймақтағы қарыз алушылар, әсіресе банктердің азайған қоржыны.", "en": ["Nearly half of that is a shrinking portfolio among eurozone borrowers, particularly banks."]}}
-{"translation": {"kk": "Еуроаймақтағы несиелеу жеке отандық несиелеуге тең деген ойлар жоққа шығарылды.", "en": ["The perception that lending within the currency area was quasi-domestic has fallen apart."]}}
-{"translation": {"kk": "Қаржылық дағдарыс дамыған сайын, жеке сектор қаупі көбейді - «есептен шығарып тастау» жобалары мен банкроттарға қаржылық көмек көрсетуге қатысу.", "en": ["As the financial crisis evolved, private-sector involvement – through “haircuts” and “bailing in” – became a threatening option."]}}
-{"translation": {"kk": "Тәуекелдер тұрғысынан, банктердің ауқымдылық және нарықтық білім жағынын артықшылығы бар ішкі нарықтар аса тартымды бола түсті.", "en": ["From a risk perspective, domestic markets – where banks had the advantage of scale and market knowledge – became comparatively more attractive."]}}
-{"translation": {"kk": "Еуроодақтағы мафия-мемлекет", "en": ["The EU’s Mafia State"]}}
-{"translation": {"kk": "БУДАПЕШТ – Коммунизм күйреген соң Орталық және Шығыс Еуропадағы елдерің көбі бұл аймақ либерал-демократияға қарай тұрақты түрде қадам басады, бұл мақсатқа жетер жолдағы кездергілердің барлығын жеңеміз деп үміттенді.", "en": ["BUDAPEST – Following the collapse of communism, many of us in Central and Eastern Europe had hoped that the region would steadily move toward liberal democracy, and that any obstacles en route to that goal could be overcome."]}}
-{"translation": {"kk": "Алайда, бұрынғы коммунистік елдердің көбінде жең ұшынан жалғасу, жемқорлық сияқты ескі жүйелер сақталып қалып, жаңа формаға ие болды.", "en": ["But in many former communist countries, older systems of patronage and corruption have survived, and taken new forms."]}}
-{"translation": {"kk": "Біздің өтпелі деп ойлағанымыз тұрақты құбылысқа айналды.", "en": ["What we thought was a transitional phase has become a permanent state of affairs."]}}
-{"translation": {"kk": "Виктор Орбан премьер-министр болған жеті жылдың ішінде мафия мемлекетке арналған Венгрияны алып қарайық.", "en": ["Consider Hungary, which has become a mafia state during the seven years of Viktor Orbán’s rule as prime minister."]}}
-{"translation": {"kk": "Алдымен либерал-демократияны бетке ұстап, Еуропа одағына қосылып, содан соң бірден автократияға бұрылған Венгриянікі ерекше жол болды.", "en": ["Hungary is unique in that it moved toward liberal democracy and joined the European Union before changing course and heading toward autocracy."]}}
-{"translation": {"kk": "Ресей, Әзербайжан сияқты басқа да мафия-мемлекеттер мен Орталық Азиядағы бұрынғы совет республикаларының біразы олигархияның қанат жаюы кезеңінен өтті немесе коммунистік диктатурадан бірден қылмыстық мекемелерге айналды.", "en": ["The rest of the region’s mafia states, such as Russia, Azerbaijan, and other Central Asian former Soviet republics, either passed through a period of oligarchic flux, or took a direct path from communist dictatorship to criminal enterprise."]}}
-{"translation": {"kk": "Бұл елдерде мемлекетті олигархтар мен ұйымдасқан қылмыстық топтар басып алған жоқ, керісінше, элитаның ұйымдасқан «жоғарғы тобы» экономиканы, соның ішінде олигархтардың өздерін жаулап алды.", "en": ["In these countries, oligarchs and the organized underworld have not captured the state; rather, an organized “upperworld” of elites have captured the economy, including the oligarchs themselves."]}}
-{"translation": {"kk": "Салдары – қылмыстық топ пен жекешеленген, паразиттік мемлекеттің қоспасы.", "en": ["The result is a mix between a criminal organization and a privatized, parasitic state."]}}
-{"translation": {"kk": "Посткоммунистік автократияларды зерттеген сараптамалардың көбі мемлекетті құруға негіз болған саяси институттар мен идеологияларға көп мән береді.", "en": ["Most analyses of post-communist autocracies tend to focus on the political institutions and ideologies underpinning the state."]}}
-{"translation": {"kk": "Бұл режимдер популистік ұрандар тастағанымен, идеологияға сүйенбейді.", "en": ["But while these regimes make populist appeals, they are not driven by ideology."]}}
-{"translation": {"kk": "Олардың басты мұраты – қандай жолмен болса да билік пен байлықты басшының қолына шоғырландыру.", "en": ["Their primary concern is to consolidate the ruler’s power and personal wealth through whatever means necessary."]}}
-{"translation": {"kk": "Қазіргі мафия-мемлекеттерде заңды институттар емес, режим құрған бейресми механизмдердің көмегімен басты шешімдер қабылданады.", "en": ["In today’s mafia states, key decisions are made through informal mechanisms created by the regime, instead of through formal institutions."]}}
-{"translation": {"kk": "Құрылымы мен мәдениеті жағынан бұл тәртіп бала асыраған отбасына ұқсайды: режим саяси және экономикалық элиталарды жүйелі түрде алмастырып отырады.", "en": ["In terms of structure and culture, these arrangements resemble an adopted family, which the regime creates by systematically replacing political and economic elites."]}}
-{"translation": {"kk": "Демократиялық елде бұл элиталар автономды ойыншылар болар еді.", "en": ["In a democracy, these elites would be autonomous actors."]}}
-{"translation": {"kk": "Ал мафия-мемлекеттерде олардың билігі көбіне корпоративті рейдерлік пен алым жинауды көздейтін патрон мен клиент арасындағы тәуелділікке айналады.", "en": ["But in a mafia state, their position is subsumed in a system of patron-client dependency, often through regime-led corporate raiding and rent-seeking."]}}
-{"translation": {"kk": "Тек мафияда қолданылатын физикалық күштеудің орнына мемлекеттік органдар бақылайтын, қантөгіссіз, «заңды» мәжбүрлеу пайдаланылады.", "en": ["The classic mafia technique of physical coercion is thus replaced with a bloodless, “legal” form of compulsion overseen by public authorities."]}}
-{"translation": {"kk": "Шынтуайтында Еуроодаққа қосылған Румыния, Болгария сияқты басқа посткоммунистік елдерде де жемқорлық бар.", "en": ["To be sure, corruption is endemic in other post-communist countries that have joined the EU, such as Romania and Bulgaria."]}}
-{"translation": {"kk": "Бірақ бұл елдерде пропорционалдық сайлау жүйесі жұмыс істейтіндіктен және атқарушы билік бөлек болғандықтан, орталықтандырыл��ан «қадағалау» жүйесі қалыптаспаған.", "en": ["But because these countries have proportionate election systems and divided executive power, no central patronage network has emerged."]}}
-{"translation": {"kk": "Орбан - Польшаның де-факто идеологиялық лидері Ярослав Качиньский сияқты емес, арсыз адам.", "en": ["Unlike Jarosław Kaczyński, Poland’s fanatically ideological de facto leader, Orbán is a cynic."]}}
-{"translation": {"kk": "ЛОНДОН – Өткен жыл ғаламда жік салған оқиғаларға толы болды.", "en": ["LONDON – The past year has been full of watershed developments."]}}
-{"translation": {"kk": "АҚШ-тағы президент сайлауында Дональд Трамптың жеңгенін былай қойғанда, Ұлыбритания Еуропа одағынан шығуды жақтап дауыс беріп, соның кесірінен одақтың осал тұстары айқын көрінді.", "en": ["Aside from Donald Trump’s victory in the United States’ presidential election, some of the European Union’s weaknesses were fully revealed, with the United Kingdom’s vote to leave casting the bloc in a particularly harsh light."]}}
-{"translation": {"kk": "Бірақ, Брекзит – одақ құрдымға кетті деген сөз емес.", "en": ["But Brexit does not have to spell the Union’s demise."]}}
-{"translation": {"kk": "Керісінше, бұл – Еуроодақтың проблемаларын шешу жолындағы ұйқыашар қоңырау болды.", "en": ["Instead, it can serve as a wake-up call, spurring action to address the EU’s problems."]}}
-{"translation": {"kk": "Осыны есіне ұстаған Еуропадағы кей басшылар одаққа мүше елдерді «Еуроодақты толық құруға» үндей бастады.", "en": ["Some European leaders are attempting to heed that call, by urging EU member states to “complete the Union.”"]}}
-{"translation": {"kk": "Олардың айтуынша, Ұлыбритания болмаса, интеграция жеңілірек жүреді, себебі қалған мүшелер шамамен біртекті болып келеді және Британия қарсы болады-ау деген жерлерде бір тоқтамға келе алады.", "en": ["Without the UK, they argue, it will be easier to advance integration, as the remaining members are somewhat less heterogeneous, and therefore more likely to agree on steps that Britain might have opposed."]}}
-{"translation": {"kk": "Мұндай қадамдардың бірі әрі еуро дағдарысы басталғалы басты көңіл бөлініп отырған жайт – банк одағы.", "en": ["One such step – and a constant focus of attention since the euro crisis began – is a banking union."]}}
-{"translation": {"kk": "Бұл бағытта үлкен шаруа тындырылғанымен, Еуропадағы банк саласындағы интеграцияның кемеліне келер кезі әлі алыс.", "en": ["While substantial progress has already been made on this front, European banking integration is far from complete."]}}
-{"translation": {"kk": "Әлі аяқталмаған шаруалардың қатарына депозитті сақтандыру схемасы, қауіпсіз суверенді активтердің траншын немесе жалпы еуроаймақта тәуекелсіз құнды қағаздар құру мәселелері жатады.", "en": ["Unfinished business includes a deposit-insurance scheme, as well as the creation of a senior tranche of safe sovereign assets, or eurozone-wide risk-free securities."]}}
-{"translation": {"kk": "Еуроаймақ елдерінің арасындағы дағдарыс кезінде айқын көрінген ала-құлалық жұмыссыздықтан сақтандырудың бірлескен схемасын құруға түрткі болуы мүмкін, мұнда жұмыссыздыққа байланысты циклді жәрдемақылар ЕО бюджетінен төленіп отырады.", "en": ["Another potential step, motivated by the profound asymmetry of eurozone countries’ economic performance during the crisis, would be a joint unemployment-insurance scheme, whereby cyclical unemployment benefits would be financed from the EU budget."]}}
-{"translation": {"kk": "Сонымен бірге, босқындар дағдарысы Еуроодақтың сыртқы шекарасын бірлесе қорғау, баспана сұраушыларды мүше елдер арасында бөлісу, олардың қоғамға кірігуін қаржыландыру сияқты әңгімеге жол ашты.", "en": ["Finally, the refugee crisis has led to a discussion of a joint scheme for enforcing the EU’s external borders, allocating asylum-seekers among its member countries, and financing their integration."]}}
-{"translation": {"kk": "Осы және басқа да мәселелер терең талқыланып, тіпті кейбіреуі бойынша нақты әрекеттерге бастайтын тұжырымдар жасалды.", "en": ["All of these – and many other – ideas have been discussed at length, and have even been elaborated to the point that actionable agendas have emerged."]}}
-{"translation": {"kk": "Бірақ әлі ілгері қадам болмай жатыр.", "en": ["Yet little progress has been made."]}}
-{"translation": {"kk": "Ұлыбритания - тереңірек интеграцияға саяси тосқауыл қойып отырған жалғыз кедергі емес болып шықты.", "en": ["The UK, it turns out, is far from the only source of political resistance to deeper integration."]}}
-{"translation": {"kk": "Әрине, интеграцияға қарсылар Еуроодақтың кейбір мүшелеріне басқалардан көбірек мүмкіндік беретін өз ұсыныстарына қадалып отыр.", "en": ["Of course, who opposes integration depends on the specific proposal, all of which are likely to benefit some EU members more than others."]}}
-{"translation": {"kk": "Кей ұсыныстар ұзақ мерзімдік тұрғыдан барлығына игілік әкелгенімен, нақты елдерге біраз шығын келтіреді.", "en": ["In some cases, a proposal might result in greater long-term gains for all, but carry significant up-front costs for particular countries."]}}
-{"translation": {"kk": "Еуроодақтың кейбір басты елдері жалпыұлттық сайлау қарсаңында тұрған, истеблишментке қарсы партиялар орташыл партияларды тұқыртып жатқан қазіргі кезде көшбасшы тұлғалардың көбі бұл реформаларды алға тартамын деп саяси капиталдан айырылып қалмауды ойлап, тартыншақтайды.", "en": ["At a time when some major EU member countries are set to hold national elections, and when anti-establishment politicians are deposing moderate parties, many national leaders are unwilling to risk their political capital to push through such reforms."]}}
-{"translation": {"kk": "Ал егер реформаларды тартымдырақ етіп жасаса ше?", "en": ["But what if the reforms were made more appealing?"]}}
-{"translation": {"kk": "Ұсыныстарды топ-топқа бөлсек, саяси қарсылыққа тойтарыс беру оңай болатын шығар.", "en": ["Breaking down political resistance may be as simple as packaging proposals together."]}}
-{"translation": {"kk": "Өнеркәсіпті дамытпай-ақ өркендеуге бола ма?", "en": ["Growth Without Industrialization?"]}}
-{"translation": {"kk": "КЕМБРИДЖ– Өздері тәуелді болып келетін шикізаттың әлемдік нарықтағы бағасы төмен болып тұрса да, әлемнің ең кедей елдері жақсы нәтижеге жетіп жатыр.", "en": ["CAMBRIDGE – Despite low world prices for the commodities on which they tend to depend, many of the world’s poorest economies have been doing well."]}}
-{"translation": {"kk": "Сахараның оңтүстігіндегі елдердің экономикалық өсімі 2015 жылдан бері құлдырап келеді, бірақ бұл аймақтағы ең ірі үш елдің (Нигерия, Ангола және ОАР) өз проблемаларының кесірінен болып жатыр.", "en": ["Sub-Saharan Africa’s economic growth has slowed precipitously since 2015, but this reflects specific problems in three of its largest economies (Nigeria, Angola, and South Africa)."]}}
-{"translation": {"kk": "Ал, Эфиопия, Кот-д’Ивуар, Танзания, Сенегал, Буркина-Фасо және Руанда биыл 6 пайыздық экономикалық өсімге қол жеткізуді жоспарлаған.", "en": ["Ethiopia, Côte d’Ivoire, Tanzania, Senegal, Burkina Faso, and Rwanda are all projected to achieve growth of 6% or higher this year."]}}
-{"translation": {"kk": "Азияда Үндістан, Мьянма, Бангладеш, Лаос, Камбоджа мен Вьетнам да алдына осындай меже қойған.", "en": ["In Asia, the same is true of India, Myanmar, Bangladesh, Lao PDR, Cambodia, and Vietnam."]}}
-{"translation": {"kk": "Мұның бәрі жақсы болғанымен, адамды біраз ��атастырады.", "en": ["This is all good news, but it is also puzzling."]}}
-{"translation": {"kk": "Бұл елдердің көпшілігі біраз жылдан бері тек табиғат ресурстарына тәуелді болып келген, ал бұл жолы олар табиғат ресурстарына сүйенбестен-ақ, экспортқа бағытталған индустрияландыру арқылы тұрақты даму көрсеткіштеріне қол жеткізді.", "en": ["Developing economies that manage to grow rapidly on a sustained basis without relying on natural-resource booms – as most of these countries have for a decade or more – typically do so through export-oriented industrialization."]}}
-{"translation": {"kk": "Бірақ бұлардың тек бірнешеуі ғана айрықша индустрияландыруды жүзеге асырып жатыр.", "en": ["But few of these countries are experiencing much industrialization."]}}
-{"translation": {"kk": "Сахараның оңтүстігінде орналасқан табысы төмен елдер экономикасындағы өнеркәсіптің үлесі өзгерместен тұр, тіпті кейбірінде бұл үлес азайып барады десе болады.", "en": ["The share of manufacturing in low-income Sub-Saharan countries is broadly stagnant – and in some cases declining."]}}
-{"translation": {"kk": "Премьер-министр Нарендра Моди сүйікті сөзі «Үндістанда жасайық» деген ұранды жиі қайталағанымен, Үндістан жылдам индустрияланып кете қойған жоқ.", "en": ["And despite much talk about “Make in India,” one of Prime Minister Narendra Modi’s catchphrases, the country shows little indication of rapid industrialization."]}}
-{"translation": {"kk": "Өнеркәсіп табысы төмен елдердегі экономикалық дамудың ең күшті эскалаторына айналды. Оған мынадай үш себеп бар.", "en": ["Manufacturing became a powerful escalator of economic development for low-income countries for three reasons."]}}
-{"translation": {"kk": "Біріншіден, шетелдік технологияларды өзіңе бейімдеп, өнімділігі жоғары жұмыс орындарын ашу біршама жеңілдеді.", "en": ["First, it was relatively easy to absorb technology from abroad and generate high-productivity jobs."]}}
-{"translation": {"kk": "Екіншіден, өнеркәсіптегі жұмыс орындары ерекше қабілетті қажет етпейді.", "en": ["Second, manufacturing jobs did not require much skill: farmers could be turned into production workers in factories with little investment in additional training."]}}
-{"translation": {"kk": "Қайта оқытуға ешқандай шығын шығармастан, фермерлерді зауыттағы өндіріс жұмысшысына айналдыруға болады. Үшінішден, өнеркәсіп өнімдеріне сұраныс табысы төмен адамдар көп тұратын ішкі нарықпен шектеліп қалған жоқ, іс жүзінде өнім өндіруді ешқандай шектеусіз экспорттың көмегімен ұлғайтуға мүмкіндік болды.", "en": ["And, third, manufacturing demand was not constrained by low domestic incomes: production could expand virtually without limit, through exports."]}}
-{"translation": {"kk": "Бірақ бұл тәртіп те өзгеріп келеді.", "en": ["But things have been changing."]}}
-{"translation": {"kk": "Жаһандану өз алдына, өнеркәсіпке жаңа келгендер әлемдік нарыққа дендей еніп, Азиядағы өнеркәсіп алпауыттарының тәжірибесін қайталай алмады. Бірер экспортерді қоспағанда, дамушы экономикалар тез арада деиндустриализациялана бастады.", "en": ["It is now well documented that manufacturing has become increasingly skill-intensive in recent decades."]}}
-{"translation": {"kk": "Сараптамаларға қарасақ, соңғы онжылдықтарда өнеркәсіп саласына білікті мамандар көбірек қажет бола бастады.", "en": ["Along with globalization, this has made it very difficult for newcomers to break into world markets for manufacturing in a big way and replicate the experience of Asia’s manufacturing superstars. Except for a handful of exporters, developing economies have been experiencing premature deindustrialization."]}}
-{"translation": {"kk": "Артта қалған елдерге орнатылған эскалаторды алып тастағандай әсер қалдырады.", "en": ["It seems as if the escalator has been taken away from the lagging countries."]}}
-{"translation": {"kk": "Сонда, әлемдегі ең кедей елдердің соңғы жылдардағы қарқынды дамуын қалай түсіндіреміз?", "en": ["What, then, are we to make of the recent boom in some of the world’s poorest countries?"]}}
-{"translation": {"kk": "Бұл елдер дамудың жаңа моделін тапты ма?", "en": ["Have these countries a discovered a new growth model?"]}}
-{"translation": {"kk": "Жаһанды жайлаған популистік саясат", "en": ["Containing the Populist Contagion"]}}
-{"translation": {"kk": "ПРИНСТОН – Экономикасы дамыған елдерде популизм кең тарап, саяси истеблишмент кері шегіне бастады.", "en": ["PRINCETON – With populism seemingly going viral in the advanced economies, the political establishment is in retreat."]}}
-{"translation": {"kk": "Жүйені шайқаймын, не тіпті құлатамын деп уәде берген сырттың адамдары саясатта ірі жеңіске жетіп жатыр.", "en": ["Outsiders are achieving significant political victories by making dramatic promises to shake up or overthrow the system."]}}
-{"translation": {"kk": "Популистердің жаулары – ұлттық құндылықтарды сатып кеткен «ғаламдық элитаның» мүшелері, және олардың АҚШ-тың жаңа сайланған президенті Дональд Трамп «глобализм» деп атаған бұл үдеріске қарсы күресі әлемдік құбылысқа айналатын тәрізді, әрі ол интернационализмнің өз брендіне тәуелді болмақ.", "en": ["The populists’ enemies are members of the “global elite,” who have betrayed national values; and yet their revolt against what US President-elect Donald Trump calls “globalism” also aspires to be a global phenomenon, and actually depends on its own brand of internationalism."]}}
-{"translation": {"kk": "«Қаржылық зақымдау» - қаржы саласындағы белгілі процесс.", "en": ["Contagion is a well-understood process in finance."]}}
-{"translation": {"kk": "Тіпті араларында қаржылық байланыс болмаса да, бір жерде болған дүмпу басқа жерлерде де сілкініс туғызады, себебі үлгіге сүйенетін нарық қатысушылары негізгі күштерді тез анықтайды.", "en": ["A shock in one place produces tremors elsewhere, even when there are no direct financial links, because pattern-seeking market participants perceive fundamental forces at work."]}}
-{"translation": {"kk": "Қазіргі популистік бүліктің динамикасы да соған ұқсас.", "en": ["Today’s populist revolt is exhibiting a similar dynamic."]}}
-{"translation": {"kk": "Трамп күні бұрын «менің жеңісім Брекзиттің көкесі болады» деп уәде берді. Шындығында, ол жеңгенде голландтар мен француздардың әсіре оңшыл саяси күштері мұны алдағы үлкен өзгерістің басы деп қабылдады.", "en": ["Trump promised in advance that his victory would be Brexit in spades; and, indeed, when he won, Dutch and French far-right political forces immediately saw his election as a portent of what is to come."]}}
-{"translation": {"kk": "Италиядағы конституцияға байланысты референдумда да «жоқ» деп дауыс беруге үгіттегендер осы көзқарасты ұстанды, ал премьер-министр Маттео Ренци өзінің саясаттағы болашағын осы референдуммен байланыстырады.", "en": ["So, too, did the “No” campaign in Italy’s upcoming constitutional referendum – upon which Italian Prime Minister Matteo Renzi has bet his political future."]}}
-{"translation": {"kk": "Бүгінгі жағдайды жиырмасыншы ғасырдағы екі соғыстың ортасындағы кезеңмен салыстыруға болады. Сол кезде Владимир Ленин кеңестік коммунизмді әлемдік бренд ретінде ұсынып, «Коминтернді» құрған.", "en": ["An obvious historical parallel for today is the interwar period of the twentieth century, when Vladimir Lenin presented Soviet communism as a global brand, and founded the Communist International."]}}
-{"translation": {"kk": "Лениннің қозғалыс��на жауап ретінде құрылған Бенито Муссолинидің италиялық фашизмі де халықаралық аренаға шықты: Еуропада, Латын Америкасында және Азияда Муссолинидің «Қара жейделеріне» еліктеп, түрлі түсті жейде кигендердің қозғалыстары құрылды, сөйтіп авторитаризм либерализмге балама модель дәрежесіне көтерілді.", "en": ["Benito Mussolini’s Italian fascism – a response to Lenin’s movement – also adopted an internationalist stance: colored-shirt movements, imitating Mussolini’s Black Shirts, emerged in Europe, Latin America, and Asia, to elevate authoritarianism as an alternative model to liberalism."]}}
-{"translation": {"kk": "Муссолинидің фашистері, Адольф Гитлердің нацистері сияқты әсіре ұлтшыл қозғалыстар «нағыз фашист кім?» деп өзара тайталасып жүріп, ақыр соңында либералдық тәртіпке қарсы күресте бас біріктірді.", "en": ["While intensely nationalist movements such as Mussolini’s fascists and Adolf Hitler’s Nazis did compete with one another over who was more genuinely fascist, they ultimately united to oppose the liberal order."]}}
-{"translation": {"kk": "Дәл сол сияқты бүгінгі саяси бүлік тоқтату мүмкін емес қарсылыққа ұласып, әр мемлекет сауда, миграция және капитал ағындарына есігін тарс жабуы мүмкін, ал бұл нөлдік сомалы ойын сияқты жаппай жеңіліске апарады.", "en": ["Similarly, today’s political revolt may be following an unstoppable logic, whereby every country must close itself off to trade, migration, and capital flows, or risk losing out in a zero-sum game."]}}
-{"translation": {"kk": "Осыдан туындайтын негізгі сұрақ: мұндай «саяси зақымдануға жол бермейтін» қорғаныс жүйесін құруға бола ма?", "en": ["This raises a fundamental question: can a firewall be built to prevent such political contagion?"]}}
-{"translation": {"kk": "Қаржы дағдарысы мен қаржылық зақымданудан құтылу үшін көбіне халықаралық құтқару пакеті мен қаржылық реформа сияқты екі түрлі шара қолданылады.", "en": ["Two measures are generally used to stop financial crises and stem financial contagion: international rescue packages and financial reforms."]}}
-{"translation": {"kk": "Дәл сол сияқты мұндай интервенциялардың саяси баламаларын да қарастырып, мәселен, ғаламдық басқару институттары мен қазіргі демократиялық ережелерге реформа жасауға болады. Осы күні жекелеген елдерге әсер етіп жатқан проблемалар – еларалық мәселелер, оларды жалғыз-жарым мемлекеттер өз бетімен шеше алмайды.", "en": ["Similarly, we can envisage a political counterpart to such interventions, perhaps with reforms to global governance institutions and existing democratic frameworks. After all, many problems that now affect individual countries are, in fact, transnational, and cannot be addressed by one country alone."]}}
-{"translation": {"kk": "Мұның ең бір айқын мысалы – климаттың өзгеруі, соның кесірінен құрғақшылық болып, егін өспей қалады, ал бұл халықты жаппай көшуге мәжбүрлейді.", "en": ["The most obvious example is climate change, which produces droughts and repeated crop failures, and thus mass-migration flows."]}}
-{"translation": {"kk": "Бірақ бүгінгінің популистері ұжымдық тұрғыдан ойлауға, халықаралық ауқымдағы аралас-құраластыққа қарсы үгіттейді.", "en": ["But today’s populists have made a point of refusing to think collectively, or engage internationally."]}}
-{"translation": {"kk": "Еларалық мәселе деп санауға болатын кез келген жайт ұлттық ұстанымға жат болып шығады, немесе бірлесіп істелген кез келген халықаралық шаруа келемежге айналып, «сәтсіз» деп бағаланады.", "en": ["Anything that looks like a transnational issue is immediately deemed irrelevant to national concerns, and any coordinated international action is ridiculed and held up as a failure."]}}
-{"translation": {"kk": "Бүгінгі жұқпалы популизм оның өзін жойып жіберетіндей орта қалыптастырады.", "en": ["Perhaps today’s contagious populism will create the conditions for its own destruction."]}}
-{"translation": {"kk": "Фунт бізге не айтпақшы?", "en": ["What Is the Pound Telling Us?"]}}
-{"translation": {"kk": "ЛОНДОН - Менің қаржы саласында өткізген 32 жылда түсінгенім, шетел валюта нарығының оғаш әлемі кейде ақылға қонбайды және стерлингтің бастапқы, тепе-теңдік мәнін есептеуге тырысу мәнсіз жаттығу болуы мүмкін.", "en": ["LONDON – I know from my 32 years in finance that the weird world of foreign-exchange markets can sometimes defy comprehension, and that trying to estimate sterling’s baseline, equilibrium value can be an exercise in futility."]}}
-{"translation": {"kk": "Шынында да, Brexit референдум сауалнамалары 23 маусымда жабылғаннан кейінгі қызу сағатта, Британдық фунт бастапқыда £ 1,5 / $ 1 мөлшерден жоғары биржада сатылды.", "en": ["Indeed, in the heady hour after the Brexit referendum polls closed on June 23, the British pound initially traded above a rate of £1.5/$1."]}}
-{"translation": {"kk": "Бұл айырбас бағамы «қалу керек» жағы жеңді деген қазір күлкілі болып саналатын тұжырымды көрсетеді.", "en": ["This exchange rate turned out to reflect the now-ridiculous assumption that the “Remain” side had won."]}}
-{"translation": {"kk": "Фунт содан бері бұл бастапқы шыңынан 20% -ке азайып, ол еуроға да салыстырмалы түрде ұқсас азайды.", "en": ["The pound has since declined 20% from that initial peak, and it has declined similarly relative to the euro."]}}
-{"translation": {"kk": "Осы сәйкессіздіктерге қарамастан, бізде ақылға қонымды-ақ, фунттың Brexit-тен кейінгі өнімділігін өлшеу жолдары бар.", "en": ["Despite these discrepancies, we do have ways to gauge the pound’s post-Brexit performance reasonably well."]}}
-{"translation": {"kk": "Біріншіден, біз оның бүгінгі құнын референдум науқаны ішіндегі, ақпаннан бастап маусымға дейінгі аралықтағы, оның орташа құнымен салыстыра аламыз.", "en": ["For starters, we can compare its value today to its average value during the referendum’s campaign period, from February to June."]}}
-{"translation": {"kk": "Осы тұрғыдан қарасақ, сайлаушылар Ұлыбритания Еуропалық одақтан шығуы керек деп шешкен кезден бері фунт айтарлықтай 13% -ға азайған.", "en": ["Viewed from this perspective, the pound has declined by a still significant 13% since voters decided that the United Kingdom should leave the European Union."]}}
-{"translation": {"kk": "Сатып алу қабілетінің паритетінен басқа, бізде сондай-ақ нақты айырбастау бағамы (RER) тепе-теңдігін анықтау модельдері де бар, мысалы елдің тұрақты ағымдағы шот тепе-теңдігіне жете алатын айырбас бағамын, немесе экономика толық жұмыспен қамтуға жеткізе алатын бағамды анықтау.", "en": ["Beyond looking at purchasing power parity, we also have models for estimating real-exchange-rate (RER) equilibrium, such as by identifying the exchange rate at which a country can achieve a sustainable current-account balance, or the rate that would allow an economy to reach full employment."]}}
-{"translation": {"kk": "Бұл модельдер Goldman Sachs компаниясының динамикалық тепе-тең айырбас бағамы (GSDEER) және Халықаралық экономиканың іргелі тепе-тең айырбас бағамы бойынша Петерсон институтын (FEER) қамтиды.", "en": ["These models include Goldman Sachs’s Dynamic Equilibrium Exchange Rate and the Peterson Institute for International Economics’ Fundamental Equilibrium Exchange Rate."]}}
-{"translation": {"kk": "GSDEER ағымдағы тепе-тең бағамы £1.44/$1.63 және FEER-дікі £0.88/€0.74, бұл фунттың кез келген жерде, оның номиналдық әділ құнына салыстырғанда, долларға қатысты 14% -дан 24% -ға де��ін, сондай-ақ еуроға қатысты 20% -ға жете бағаланбағанын білдіреді.", "en": ["The GSDEER’s current estimated equilibrium rate is £1.44/$1.63, and the FEER’s is £0.88/€0.74, which implies that the pound is now undervalued – by anywhere from 14% to 24% against the dollar, and by as much as 20% against the euro – relative to its notional fair value."]}}
-{"translation": {"kk": "Бұл ауытқулар ішінара өзге валюталар құнын асыра бағалауға байланысты болуы мүмкін. Бірақ бұл есептеулер шамамен дәл деп санасақ, фунттың оның негізгі сауда əріптестерінің валюталарымен салыстырғанда қазір кеңінен жете бағаланбай жатқаны анық.", "en": ["These misalignments could be partly attributable to overvaluation of the other currencies. But let us assume that these estimates are at least roughly accurate, and that the pound is now broadly undervalued relative to the currencies of its major trading partners."]}}
-{"translation": {"kk": "МӘСКЕУ – Осыдан төрт ай бұрын ғана Ресей президенті Владимир Путин 77 пайыз дауыспен төртінші рет қайта сайланды.", "en": ["MOSCOW – Just seven months ago, Russian President Vladimir Putin won re-election, for the fourth time, with 77% of the vote."]}}
-{"translation": {"kk": "Ал Ресейдің Қоғамдық пікірді зерттеу орталығының жақында жүргізген сауалнамасына қарағанда, президент сайлауы қазір өтсе Путин бар-жоғы 47 пайыз дауыс жинап, екінші кезеңге қалуға мәжбүр болар еді.", "en": ["But according to a poll conducted by the Russian Public Opinion Research Center, if a presidential election were held now, Putin would probably receive only 47% of the vote, forcing him into a second-round run-off."]}}
-{"translation": {"kk": "Бұл – Ресей үшін де, бүкіл әлем үшін де қауіпті жағдай.", "en": ["This is a dangerous state of affairs for Russia and the world."]}}
-{"translation": {"kk": "Ресейдегі сауалнама нәтижесі жалпы билік бөлінісінің көрінісі бола алмайды, әрине.", "en": ["Of course, poll data in Russia do not necessarily reflect the real balance of power."]}}
-{"translation": {"kk": "Совет кезінде диссиденттердің қалай ауыр жазаланғанын білетін ресейліктер сұрақ қойылғанда басшылары туралы көбіне жақсы сөз айтуға тырысады. Сонда да, қолдаудың бұлайша күрт құлдырауы – үлкен өзгеріс.", "en": ["Yet such a steep decline is a remarkable development, not least because Russians, who remember well the harsh punishments dissidents faced during Soviet times, often prefer to speak positively of their leaders when asked."]}}
-{"translation": {"kk": "Путин алғаш рет 2000 жылы халықтың өмір сапасын арттырып, Ресейдің әлемдік держава ретіндегі мәртебесін қайта көтеремін деп уәде беру арқылы президент болып сайланды.", "en": ["Putin first secured the presidency in 2000 on the promise to raise living standards and restore Russia’s status as a leading global power."]}}
-{"translation": {"kk": "Оның жолы болып, мұнай бағасы шарықтап кетті.", "en": ["Fortunately for him, oil prices began to skyrocket."]}}
-{"translation": {"kk": "Енді ол әлемдегі Американың көшбасшылығына, Батыстық үлгідегі демократияға қарсы шығатын “тонын теріс айналдырған” Совет одағын қайта түлетуге тырысып жатыр.", "en": ["Meanwhile, he set to work reviving the Soviet Union, under a different name but similarly based on opposition to American global leadership and Western-style democratization."]}}
-{"translation": {"kk": "Путин әу бастан-ақ цензураны пайдаланып, кез келген жетістікті, соның ішінде мұнай бағасының өсуін жеке өзінің жетістігі ретінде дәріптеуге, сол арқылы өз беделін нығайтуға тырысты.", "en": ["From the start, Putin used media censorship to secure his authority, ensuring that any success – including rising oil prices – was hailed as his personal achievement."]}}
-{"translation": {"kk": "Ресей думасының спикері Вячеслав Володин 2014 жылы айтқанындай, “Путин бар жерде – Ресей бар, Путин жоқ жерде – Ресей жоқ”.", "en": ["As the speaker of Russia’s Duma (parliament), Vyacheslav Volodin, declared in 2014, “There is Putin – there is Russia; there is no Putin – there is no Russia.”"]}}
-{"translation": {"kk": "Ал қателіктерге ешқашан Путин кінәлі болған емес, әрине.", "en": ["Failures, of course, were never Putin’s fault."]}}
-{"translation": {"kk": "Мәселен, 2007 жылы экономикалық өсім баяулап, әлеуметтік теңсіздік ұлғайған кезде Путин Мюнхендегі қауіпсіздік конференциясында сөз сөйлеп, онда әлемді билеп-төстегені үшін АҚШ-ты кінәлады және НАТО-ның Балтық бойына жайылуы – Ресейге қарсы бағытталған әрекет деді.", "en": ["So in 2007, when economic growth was slowing and social inequality rising, Putin delivered a speech at the Munich Security Conference condemning the United States for its domination of global affairs, and implying that the expansion of NATO into the Baltics was directed against Russia."]}}
-{"translation": {"kk": "Аяқ астынан Ресей Батыс жариялады деген қырғиқабақ соғыс шеңберіндегі күресін бастады. Косовоның 2008 жылы тәуелсіздік жариялауы, Ресейдің Грузиямен соғысы Путиннің “қоршаудағы бекініс” риторикасын үдете түсті.", "en": ["Suddenly, all of Russia’s struggles could be blamed on a new cold war, supposedly declared by the West. In 2008, Kosovo’s declaration of independence and Russia’s war with Georgia further reinforced Putin’s “besieged fortress” narrative."]}}
-{"translation": {"kk": "2014 жылы Ресей спортшылары Сочидегі Қысқы Олимпиада ойындарында (мемлекет қолдаған допинг жүйесінің көмегінің арқасында) ерекше нәтиже көрсеткен соң Ресей Украинаға басып кіріп, Қырымды аннексиялап алды. Мемлекеттік ақпарат құралдарының айтуынша, Путин Ресейдің бұрынғы ұлы держава мәртебесін қайтару уәдесін осылай орындап жатыр.", "en": ["In 2014, after Russian athletes performed impressively at the Winter Olympic Games in Sochi (with the help of a vast state-sponsored doping system), Russia invaded Ukraine and annexed Crimea."]}}
-{"translation": {"kk": "Сонда Путин алдымен метафоралық түрде, кейіннен шын мәнісінде үлкен қаруын қолға алды.", "en": ["Putin, state media proclaimed, was fulfilling his promise of restoring Russia’s former greatness."]}}
-{"translation": {"kk": "Путиннің рейтингі 85 пайызға шарықтап кетті, Ресей дүкендері оның суреті бейнеліп, “Қырым үшін алғыс”, “Ең сыпайы адам” деген сияқты жазу жазылған жейдеге толды.", "en": ["Putin’s approval rating soared to 85%. Russian stores were filled with t-shirts emblazoned with his face alongside phrases like “Thanks for the Crimea” and “The Politest of People.”"]}}
-{"translation": {"kk": "Ресейліктердің басым көпшілігі үшін Путин беделі зор тұлғаға айналды.", "en": ["For the overwhelming majority of Russians, Putin’s authority was indisputable."]}}
-{"translation": {"kk": "Президент қандай саяси бағыт я шешім ұсынбасын, ресейліктер оны қызу қолдады.", "en": ["If their president supported a policy or decision, Russians willingly accepted it, however unpopular it had been initially."]}}
-{"translation": {"kk": "Владимир Путин билігі әлсіреп жатыр ма?", "en": ["Is Vladimir Putin Losing His Grip?"]}}
-{"translation": {"kk": "МӘСКЕУ – 1984 жылы Михаил Горбачевтің билікке келуінің алдында, Мәскеуде КСРО қатып қалып, енді еш өзгеріс болмайтындай сезім орнады.", "en": ["MOSCOW – In 1984, just before Mikhail Gorbachev’s ascent to power, there was a sense in Moscow that the Soviet Union was petrified, and nothing could change."]}}
-{"translation": {"kk": "Содан кейін бәрі кенет өзгеріп, қалтарыстағы трансформацияның ауқымын ашылды.", "en": ["Then everything did change, exposing the extent of the transformation that had occurred beneath the surface."]}}
-{"translation": {"kk": "Бүгінде Мәскеуде де осындай көңіл-күй орнап, президент Владимир Путиннің режимі орнықты, тіпті құлдырамайтындай көрінеді.", "en": ["Today, a similar mood pervades Moscow, with President Vladimir Putin’s regime appearing stable, even unbreachable."]}}
-{"translation": {"kk": "Алайда, сол кездегі жағдай сияқты, мұқият қарасақ, мұнда да біраз осал жерлерді байқауға болады.", "en": ["But, as was the case back then, a closer look reveals a number of chinks in the armor."]}}
-{"translation": {"kk": "Ресей соңғы онжылдықта көптеген мәселелер бойынша артта қалып бара жатқандай.", "en": ["In many ways, Russia has been moving backward in recent decades."]}}
-{"translation": {"kk": "90-шы жылдардың соңында Ресей бәрі рұқсат етілетін керемет бір еркін жер болды.", "en": ["In the 1990s, Russia was a freewheeling place, where virtually everything was allowed."]}}
-{"translation": {"kk": "Мәскеуде күнделікті 20 газет шығып тұрушы еді, ондағы айтылған пікір мен көзқарас либерализмнен Сталинизмге дейін түрлі болды.", "en": ["Moscow had 20 daily newspapers, with views ranging from liberal to Stalinist."]}}
-{"translation": {"kk": "Бүгінгі күні ресейлік азаматтық қоғам қатты басылып, Мәскеуде теледидарды қоссаңыз, Кремль бақылауындағы 20 арнаны табуға болады.", "en": ["Today, Russian civil society is severely stifled, and to watch television in Moscow is to find 20 channels controlled by the Kremlin."]}}
-{"translation": {"kk": "1991 жылы Борис Ельцин өзінің алғашқы президенттік шешімі ретінде ескі КГБ-ны бірнеше ведомстволарға бөліп, қызметкерлер санының жартысын және бюджетті қысқартты.", "en": ["In 1991, Boris Yeltsin, in one of his first actions as President, broke up the old KGB into several agencies, cut its staff by half, and slashed its budget."]}}
-{"translation": {"kk": "Бүгінгі күні КГБ-ның ізбасары, Федералдық қауіпсіздік қызметі (ФСБ) Ресейдің қауіпсіздік жүйесін толық бақылауға алды, және басқа құқық қорғау органдарындағы жоғары лауазымды генералдарды да қамады.", "en": ["Today, the KGB’s successor, the Federal Security Service (FSB), has seized complete control over Russia’s security apparatus, including by arresting high-level generals in other law-enforcement agencies."]}}
-{"translation": {"kk": "Нәтижесінде Сталин кезінен бері ең мықты және Кремльден тәуелсіз бірыңғай қауіпсіздік ведомоствосы пайда болды.", "en": ["The result is a single security service that is more powerful than at any time since Stalin – and viewed as independent from the Kremlin."]}}
-{"translation": {"kk": "Экономикалық майданда да Ресей артта қалды.", "en": ["On the economic front, too, Russia has backtracked."]}}
-{"translation": {"kk": "2003 жылы Ресейдің жекеменшік секторы елдегі ЖІӨ-нің 70% -ын өндірді.", "en": ["In 2003, Russia’s private sector produced 70% of the country’s GDP."]}}
-{"translation": {"kk": "Бүгінгі күні ЖІӨ-нің негізгі бөлігін мемлекеттік сектор құрап, ол шағын және орта кәсіпорындарды ығыстырды, ал елдің қаржы нарығында бес ірі мемлекеттік банк үстемдік етеді.", "en": ["Today, the state sector generates most of the country’s output, squeezing out small and medium-size enterprises, and five big state banks dominate the financial market."]}}
-{"translation": {"kk": "Сонымен қатар, Путиннің «деофшоризация» саясаты аясында 1990-шы жылдардағы бизнес көшбасшыларына қатты бақылауға алынды, қысымнан олар тіпті Ресейдегі активтерін сатып, Лондонға немесе Монакоға қашып кетті.", "en": ["Moreover, Putin’s policy of “de-offshoring” has imposed such cumbersome controls on the business leaders of the 1990s that most have sold off their assets in Russia and decamped to London or Monaco."]}}
-{"translation": {"kk": "Бұл үрдіс Ресейдегі нақты меншік құқығыны�� жоқтығымен асқынып жатыр, және ең заңға бағынатындарды көздеген Кремльге Ресейдегі байларды өз қалаған жолымен қысым жасауға мүмкіндік берді.", "en": ["This trend has been accelerated by Russia’s lack of any real property rights, which has enabled the Kremlin to cut Russia’s wealthy down to size at will, often targeting the most law-abiding among them."]}}
-{"translation": {"kk": "Осыны ескере отырсақ, ЖІӨ-нің жыл сайынғы өсуінің болжамы 1,5-2% деңгейінде қалғаны таңғаларлық емес.", "en": ["Small wonder that forecasts for annual GDP growth are stuck at 1.5-2%."]}}
-{"translation": {"kk": "Режим болса осы жағдайды өзгертуді қалайды.", "en": ["The regime wants to change this pattern."]}}
-{"translation": {"kk": "2016 жылы мамыр айында Путин экономикалық реформалардың баламаларын дайындауды үш сараптау топтарына тапсырды: бұрынғы қаржы министрі Алексей Кудрин бастаған либералды топқа; Экономика министрі Максим Орешкин бастаған технократтық топқа; және Путиннің бизнес-омбудсмені Борис Титовтың жетекшілігіндегі мемлекетке жақын «Столыпин клубына».", "en": ["In May 2016, Putin asked three expert groups to recommend economic-reform programs: a liberal group led by former Finance Minister Alexei Kudrin; a technocratic group led by Economy Minister Maxim Oreshkin; and the more statist Stolypin Club led by Putin’s business ombudsman Boris Titov."]}}
-{"translation": {"kk": "ВАШИНГТОН – Әлем нарықтарының қазіргі ең үлкен құпиясы – айнала төңіректің бәрі хаос пен қираудың алдында тұрса да олардың көзсіз энтузиазмды жоғалтпауы.", "en": ["WASHINGTON, DC – One of the great mysteries of today’s global markets is their irrepressible enthusiasm, even as the world around them appears on the verge of chaos or collapse."]}}
-{"translation": {"kk": "Десе де, саяси тәуекелдерге келгенде инвесторлар әдеттегіден біршама рационалды әрекет етеді.", "en": ["And yet, investors may be more rational than they appear when it comes to pricing in political risks."]}}
-{"translation": {"kk": "Инвестиция дегеннің өзі болашақта ақша ағынынан пайда көру болса, демек бұл болжамға ненің әсер ететініне және әсер етпейтініне басты назар аудару керек.", "en": ["If investing is foremost about discounting future cash flows, it’s important to focus precisely on what will and will not affect those calculations."]}}
-{"translation": {"kk": "Бір қызығы – нарық ең жеңіл уақытты бастан кешіріп жатқан кезеңде ең ауыр да сұрапыл дағдарыстар болады.", "en": ["The potential crises that may be most dramatic or violent are, ironically, the ones that the market has the easiest time looking through."]}}
-{"translation": {"kk": "Халықаралық ғаламдық институттардың біртіндеп өзгеруі бұдан әлдеқайда қауіпті, себебі бұл негізгі ойыншылардың қалай әрекет ететінін болжауға мүмкіндік бермейді.", "en": ["Far more dangerous are gradual shifts in international global institutions that upend expectations about how key players will behave."]}}
-{"translation": {"kk": "Мұндай өзгерістер баяу жүруі мүмкін, дегенмен олар тәуекелдер мен қайтарымдардың бағасын есептеуде түбегейлі бетбұрысқа апаруы ықтимал.", "en": ["Such shifts may emerge only slowly, but they can fundamentally change the calculus for pricing in risks and potential returns."]}}
-{"translation": {"kk": "Бүгінгі нарықты фундаменталды факторлар бойынша түсіндіру оңай: табыс артып жпатыр, инфляция төмен деңгейде тұр, ал ғаламдық экономика баппен қанатын жайып келеді.", "en": ["Today’s market is easy to explain in terms of fundamental factors: earnings are growing, inflation has been kept at bay, and the global economy appears to be experiencing a broad, synchronized expansion."]}}
-{"translation": {"kk": "Қазан айында Халықаралық валюта қоры жаңартылған ғаламдық болжамын жариялады, ол бойынша келер жылы тек бірнеше шағын ел ғана рецессияға ұшырайды.", "en": ["In October, the International Monetary Fund updated its global outlook to predict that only a handful of small countries will suffer a recession next year."]}}
-{"translation": {"kk": "Негізгі елдердегі орталық банктер ақша-несие саясатын қатаңдатып жатыр, ал пайыздық мөлшерлеме төмен күйінде қалып отыр.", "en": ["And while the major central banks are planning, or have already begun, to tighten monetary policy, interest rates will remain low for now."]}}
-{"translation": {"kk": "Қанша сенсациялық болса да, саяси дағдарыстар инвесторлардың экономикалық есептерін өзгерте алмайтын сыңайлы.", "en": ["Political crises, however sensational they may be, are not likely to change investors’ economic calculus."]}}
-{"translation": {"kk": "Тіпті ХХ ғасырдың ең ірі апаттарынан кейін де нарықтар тез арада қалпына келген.", "en": ["Even after the greatest calamities of the twentieth century, markets bounced back fairly quickly."]}}
-{"translation": {"kk": "Жапония Перл-Харборға шабуыл жасағанда АҚШ қор нарықтары 10 пайызға құлдырап, алты аптадан соң бұрынғы деңгейіне оралған.", "en": ["After Japan’s attack on Pearl Harbor, US stock markets fell by 10%, but recovered within six weeks."]}}
-{"translation": {"kk": "Дәл сол сияқты 2001 жылғы 11 қыркүйектегі террорлық шабуылдан соң АҚШ-тың құнды қағаздары шамамен 12 пайызға арзандап, бір айдан соң қалпына келген.", "en": ["Similarly, after the terrorist attacks of September 11, 2001, US stocks dropped nearly 12%, but bounced back in a month."]}}
-{"translation": {"kk": "Президент Джон Кеннедиге қастандық жасалғанда құнды қағаздардың бағасы 3 пайызға түсіп, ертесінде қайта көтерілген.", "en": ["After the assassination of President John F. Kennedy, stock prices fell less than 3%, and recovered the next day."]}}
-{"translation": {"kk": "Әрине, әр саяси дағдарыс өзінше бөлек.", "en": ["Yes, each political crisis is different."]}}
-{"translation": {"kk": "Бірақ, дамушы елдердің бұрыннан келе жатқан инвесторы Йенс Найстедттың айтуынша, нарықтың қатысушылары саясаткерлердің араласуынан үміт ете алады.", "en": ["But through most of them, veteran emerging-markets investor Jens Nystedt notes, market participants can count on a response from policymakers."]}}
-{"translation": {"kk": "Орталық банктер мен қаржы министрлері көп жағдайда қатердің алдын алу үшін пайыздық мөлшерлеме мен ақша-несие саясатын өзгертеді, ал инвесторлар активтерін дағдарысқа дейінгі мөлшерге дейін азайтады.", "en": ["Central banks and finance ministries will almost always rush to offset rising risk premia by adjusting interest rates or fiscal policies, and investors bid assets back to their pre-crisis values."]}}
-{"translation": {"kk": "Бүгінде болуы мүмкін деген дағдарыстардың қатарында алдымен Солтүстік Кореяның атом және зымыран бағдарламасы төңірегіндегі конфликт аталады.", "en": ["Today, a conflict with North Korea over its nuclear and missile programs tops most lists of potential crises."]}}
-{"translation": {"kk": "Корей түбегіндегі ашық соғыс не ядролық оқиға гуманитарлық дағдарыс тудырып, әлемнің 13-ші ірі экономикасы саналатын Оңтүстік Кореямен саудаға кедергі келтіріп, мұның саяси толқындары бүкіл әлемге таралуы ықтимал.", "en": ["Open warfare or a nuclear incident on the Korean Peninsula would trigger a humanitarian disaster, interrupt trade with South Korea – the world’s 13th largest economy – and send political shockwaves around the world."]}}
-{"translation": {"kk": "Путин режимінің осал тұсы", "en": ["The Achilles Heel of Putin’s Regime"]}}
-{"translation": {"kk": "ВАШИНГТОН – Ресей президенті Владимир Путиннің билігі біз ойлағаннан әлдеқайда әлсіз.", "en": ["WASHINGTON, DC – Russian President Vladimir Putin’s authority is weaker than it seems."]}}
-{"translation": {"kk": "Іс жүзінде, Путин билігінің түпқазығы – өзі ондаған жыл бойы бар ынтасымен қалыптастырған клиенттік негіздегі экономикалық келісімдер оның саяси ғұмырына қатер төндірер басты қауіпке айналды.", "en": ["In fact, the bedrock of Putin’s power – the clientelist economic arrangements that he has assiduously consolidated over the past generation – has become the main threat to his political survival."]}}
-{"translation": {"kk": "Мұның себебі де қарапайым: Путиннің кландық капитализм жүйесінде мүлік құқығына ешқандай кепілдік болмағандықтан, Ресейдің жоғары лауазымды басшылары мен олигархтары қаражаттарын шетелде, көбіне Путин қарсы шығып жүрген Батыс үкіметтерінің юрисдикцияларында сақтауға тырысып келеді.", "en": ["The reason is simple: the lack of credible property rights under Putin’s system of crony capitalism forces senior Russian officials and oligarchs to hold their money abroad, largely within the jurisdictions of the Western governments against which Putin rails."]}}
-{"translation": {"kk": "Мұқият таңдалған адал нөкерлердің арқасында Путин биліктің үш шеңберін қалыптастырды, олар – мемлекет, мемлекет иелігіндегі корпорациялар және билікке берілгендердің «жекеменшік» компаниялары.", "en": ["With the help of carefully selected loyalists, Putin has established three circles of power: the state, state-owned corporations, and loyalists’ “private” companies."]}}
-{"translation": {"kk": "Бұл процесс Путин Федералдық қауіпсіздік қызметінің төрағасы болып, құпия полицияны басқарып тұрған 1998-1999 жылдары басталды.", "en": ["The process began during his tenure as chairman of the Federal Security Service, from 1998 to 1999, when he wielded control over the secret police."]}}
-{"translation": {"kk": "Одан соң ол мемлекеттік әкімшілік пен аймақтық басшылықтарға «билік вертикалін» қалыптастырып, сот жүйесіне «заң диктатурасын» орнатты.", "en": ["Next, he established his “vertical of power” over the state administration and the regional administrations, as well as his “dictatorship of law” over the judicial system."]}}
-{"translation": {"kk": "Сөйтіп, 2003 жылғы парламент сайлауында Путин Ресей заң шығару органының төменгі палатасы – Мемлекеттік дума мен жоғарғы палатасы – Федералдық кеңеске толықтай бақылау орнатты.", "en": ["And then, in the 2003 parliamentary election, Putin gained solid control over both the State Duma (the lower house) and the Federation Council (the upper house) of the Russian legislature."]}}
-{"translation": {"kk": "Ол мемлекеттік биліктің ұшар басы – Қауіпсіздік кеңесіне КГБ-ның үш генералы Сергей Иванов, Николай Патрушев және Александр Бортниковты отырғызды.", "en": ["At the pinnacle of state power, the Security Council, he installed three KGB generals: Sergei Ivanov, Nikolai Patrushev, and Aleksandr Bortnikov."]}}
-{"translation": {"kk": "Билігінің екінші шеңберін нығайта түсу үшін Путин 2001 жылдың мамыр айында «Газпромнан» бастап, мемлекеттік корпорациялардың бірінен соң біріне бақылау орнатып, олардың атқарушы директоры не төрағасы қызметіне өзіне берілген адамдарды қоя бастады.", "en": ["To strengthen the second circle of his power, Putin seized control over the state corporations one by one, beginning with Gazprom in May 2001, by appointing loyalists as chief executives and chairmen."]}}
-{"translation": {"kk": "Мемлекет иелігіндегі компаниялардың ең ірі топ-менеджерлері – «Роснефть» басшысы Игорь Сечин, «Газпром» басшысы Алексей Миллер және «Ростек» басшысы – Сергей Чемезов.", "en": ["The three top managers of state-owned companies are Igor Sechin of Rosneft, Aleksei Miller of Gazprom, and Sergei Chemezov of Rostec."]}}
-{"translation": {"kk": "Екінші президенттік мерзімінде, 2007 жылы, Путин үлкен корпорациялар құру арқылы мемлекеттік секторға билігін орнатты, содан бері арзан мемлекеттік қаржыландыру мен өз салаларында монополия орнатудың арқасында олар тіпті ұлғайып кетті.", "en": ["Putin clinched his authority over the state sector in 2007, during his second term, with the creation of vast corporations that have since expanded substantially, with cheap state funding, often securing monopolies in their industries."]}}
-{"translation": {"kk": "Бұл компаниялар экономикалық дамудың құралы емес, билік пен рентаның нышаны болып саналғандықтан, олар бәсеке мен инновацияға, кәсіпкерлік пен өнімділікке мүлде қызықпады.", "en": ["Because these companies are treated as a source of power and rents, rather than of economic growth, they are peculiarly disinterested in competition, innovation, entrepreneurship, and productivity."]}}
-{"translation": {"kk": "Корпоративтік басқарудың ең лайықты стандарты – Путинге адалдық болды.", "en": ["The only relevant standard of corporate governance is loyalty to Putin."]}}
-{"translation": {"kk": "Бұдан кейін Путиннің ең ықпалды серіктерінен тұратын биліктің үшінші шеңбері бар. Бұл тізімдегі ең алғашқы төрттікке Геннадий Тимченко, Аркадий Ротенберг, Юрий Ковальчук және Николай Шамалов пен олардың компаниялары кіреді.", "en": ["Then there is the third circle of power, comprising Putin’s most powerful cronies – the top four appear to be Gennady Timchenko, Arkady Rotenberg, Yuri Kovalchuk, and Nikolai Shamalov – and their companies."]}}
-{"translation": {"kk": "Олардың іс-әрекеттері әдетте клептократиялық болып сипатталады, десе де, Путин өзінің заң шығару саласындағы билігін пайдаланып, олардың күмәнді әрекеттерінің көбін техникалық тұрғыдан заңдастырып қойған.", "en": ["Their behavior is usually viewed as kleptocratic, though Putin has used his legislative authority to ensure that many of their dubious activities are technically legal."]}}
-{"translation": {"kk": "Мәселен, олар мемлекеттік компаниялардың активтерін өз ойындағы бағаға сатып алып, үкіметтің тапсырыстарын еш бәсекесіз алып отырады.", "en": ["For example, cronies are entitled to buy assets from state companies at discretionary prices and fill government procurement orders with no competition."]}}
-{"translation": {"kk": "Путин құрған бұл жүйе 1860-жылдардағы «Ұлы реформа» басталғанға дейінгі патшалық жүйеге өте қатты ұқсайды.", "en": ["The system Putin has created is strikingly similar to the czarist system that prevailed until the “Great Reforms” of the 1860s."]}}
-{"translation": {"kk": "Шындығында, билігінде шек жоқ болғандықтан, Путинді «жаңа патша» деп жиі атайды (оның сауалнамаларға қатты қызығатынына қарағанда, қоғамның пікірі де маңызға ие сияқты).", "en": ["Indeed, Putin is often called a new czar, because his power is legally unlimited (though his preoccupation with opinion polls shows that public sentiment does matter)."]}}
-{"translation": {"kk": "Американдықтар қалайша ресейлік дезинформацияға берілді?", "en": ["How Americans Became Vulnerable to Russian Disinformation"]}}
-{"translation": {"kk": "АТЛАНТА – АҚШ президенті Дональд Трамптың сайланғанына бір жылдан асқанымен, оның сайлауда жеңіске жету жолы әлі де қызу талқыланып жатыр және назар мұндағы Ресейдің рөліне ақырындап ауысып келеді.", "en": ["ATLANTA – As the United States marks the first anniversary of President Donald Trump’s election, the question of how Trump won still commands attention, with Russia’s role moving increasingly to center stage."]}}
-{"translation": {"kk": "Ресейдің 2016 жылғы сайлау науқанына а��алысуына қатысты тергеудегі әрбір жаңа дәлел АҚШ-тың демократиялық үдерісінің осалдығын ерекше байқатып жатыр.", "en": ["Each new revelation in the investigation of Russia’s meddling in the 2016 campaign brings the vulnerability of the US democratic process into sharper focus."]}}
-{"translation": {"kk": "Өткен аптада Конгресске Facebook, Google және басқа да әлеуметтік медиа алыптарды олардан онлайн жарнама сатып алатындардың атын жариялауға мәжбүрлейтін заңнама қарастыруға ұсынылды, осылайша Ресейдің сайлау кезінде пайдаланған айлакерлік жолы жабылды.", "en": ["Last week, Congress unveiled legislation that would force Facebook, Google, and other social media giants to disclose who buys online advertising, thereby closing a loophole that Russia exploited during the election."]}}
-{"translation": {"kk": "Алайда, техникалық түзетулер мен корпоративтік азаматтардың жақсырақ жұмыс жасаймыз деп берілген қоғамдық уәделері тек кеңінен таралған мәселені ғана шешеді.", "en": ["But making amends through technical fixes and public promises to be better corporate citizens will solve only the most publicized problem."]}}
-{"translation": {"kk": "Бұдан да қиыны демократияның жұмыс істеуі үшін маңызды болып табылатын институттарды, атап айтқанда, азаматтық білім беру мен жергілікті журналистиканы күшейту болады.", "en": ["The tougher challenge will be strengthening institutions that are vital to the functioning of democracy – specifically, civics education and local journalism."]}}
-{"translation": {"kk": "Осы салаларда жұмыс жасалмаса, Америка демократиялық үдерісіне қауіп төніп, ол ел дауыс берген сайын жаңарып отырады.", "en": ["Until gains are made in these areas, the threat to America’s democratic process will grow, resurfacing every time the country votes."]}}
-{"translation": {"kk": "Ресей президенті Владимир Путиннің барлаушы қызметкерлері әлеуметтік медиада шабуылдар жасап, дұрыс жолды таңдады.", "en": ["Russian President Vladimir Putin’s intelligence operatives chose wisely in mounting their social media attack."]}}
-{"translation": {"kk": "Facebook барлық мобильді әлеуметтік медиа трафигінің 80% -ын қамтиды, ал Google онлайн ақпарат іздеуге байланысты барлық жарнамалардың 90% -ын қамтиды.", "en": ["Facebook hosts nearly 80% of all mobile social media traffic, while Google accounts for close to 90% of all online-search-related advertising."]}}
-{"translation": {"kk": "Осы екі платформаны он мыңдаған жалған пайдаланушылардың автоматтандырылған хабарламаларымен толтыру арқылы Ресей экономикалық, нәсілдік және саяси мәселелер бойынша араздықты жасауға мүмкіндік алды.", "en": ["By inundating these two platforms with automated messages from tens of thousands of bogus user accounts, Russia was able to stoke discord along economic, racial, and political lines."]}}
-{"translation": {"kk": "Олар бұл істерін арзан жолмен жасады.", "en": ["Moreover, they did it cheaply."]}}
-{"translation": {"kk": "Бір талдауға сәйкес, Facebook-те қарапайым жарнама сатып алу арқылы ресейлік агенттер жүздеген миллион рет Ресейдің жалған хабарын «бөлісуге» мүмкіндік беретін Facebook-тің клиентті нақтылап таңдау құралдары сияқты онлайн жарнама деректеріне қол жеткізді.", "en": ["According to one analysis, with only modest ad purchases on Facebook, Russian agents gained access to a goldmine of online advertising data – such as Facebook’s customer targeting software – which enabled the “sharing” of Russia’s fake news hundreds of millions of times."]}}
-{"translation": {"kk": "Осы жасырын шабуылда бір уақытта 400 мыңға жуық боттар - автоматтандырылған сценарийлерді іске асыратын бағдарламалық жасақтама - миллиондаған жалған саяси хабарламалар жіберді, бұл өз кезегінде сайлау науқанның соңғы айындағы барлық Twitter трафигінің 20% -ын құрады.", "en": ["At one point during this clandestine assault, an estimated 400,000 bots – software applications that run automated scripts – sent millions of fictitious political messages, which in turn generated some 20% of all Twitter traffic during the final month of the campaign."]}}
-{"translation": {"kk": "Технология әлеміндегі озық маркалардың Американың ең маңызды сайлауында шетелдік араласуды тоқтатуға дайын еместігі жаман болды.", "en": ["It is bad enough that the technology world’s marquee names were not prepared to parry foreign meddling in America’s most important election."]}}
-{"translation": {"kk": "Бірақ әлеуметтік медиа алыптарының жаңалық ретінде жарияланған бұрмаланған және жалған ақпарат көлемі үшін жауапкершіліктен үнемі бас тартуы тіптен өкінішті, олар тіпті ондағы Ресей рөлі айқынырақ бола бастаса да, мойындамай отыр.", "en": ["But the social media giants’ persistent denial of responsibility for the volume of distorted and false information delivered as news, even as Russia’s role has grown clearer, is more troubling."]}}
-{"translation": {"kk": "Алгоритмдерді жақсарту, ашықтық және ақиқатқа адалдық туралы техникалық әңгімені алып тастасақ, Силикон алабындағы барлық «түзетулері» бір қарапайым фактіні жасырып тұрғанын түсінеміз: оның технологиялары шындықты жалғаннан айыруға, дәлдікті тексеруге немесе қателерді түзеуге арналмаған.", "en": ["Strip away the technobabble about better algorithms, more transparency, and commitment to truth, and Silicon Valley’s “fixes” dodge a simple fact: its technologies are not designed to sort truth from falsehoods, check accuracy, or correct mistakes."]}}
-{"translation": {"kk": "Керісінше, олар кликтерді, бөлісу және «лайктарды» барынша арттыруға ғана арналған.", "en": ["Just the opposite: they are built to maximize clicks, shares, and “likes.”"]}}
-{"translation": {"kk": "Әлеуметтік медиа алыптары дәстүрлі БАҚ-тарды дүние жүзіндегі ақпараттық платформалар ретіндегі рөлден ығыстырып тастағысы келеді, бірақ олар журналистиканың негізгі құндылықтарын, процестерін және мақсаттарын елеусіз қалдырады.", "en": ["Despite pushing to displace traditional news outlets as the world’s information platforms, social media’s moguls appear content to ignore journalism’s fundamental values, processes, and goals."]}}
-{"translation": {"kk": "Жарнама ашықтығы туралы заң жобасының авторлары міне осы жауапсыздық мәселесін шешуге ұмтылады.", "en": ["It is this irresponsibility that co-sponsors of the recent advertising transparency bill are seeking to address."]}}
-{"translation": {"kk": "Дегенмен, Ресейдің американдық сайлаушыларды жалған жаңалықтармен алдауға қол жеткізудегі табысы мына екінші мәселесіз болмас еді: нашар білімді электорат манипуляцияға оңай ұшырайды.", "en": ["Still, Russia’s success in targeting American voters with bogus news could not have succeeded were it not for the second problem: a poorly educated electorate susceptible to manipulation."]}}
-{"translation": {"kk": "Сөз бостандығы үшін шейіт болған Хашогги", "en": ["The Martyrdom of Jamal Khashoggi"]}}
-{"translation": {"kk": "АММАН – Лондонда шығатын “әл-Араби әл-жәдид” күнделікті газеті жақында йорданиялық суретші Емад Хаджадждың карикатурасын жариялады. Онда ақ-қызыл түсті куфия киген бет-жүзі көрсетілмеген әлдекім қоңыр шапанын желпіп сиқырлы секіріс жасап жатыр.", "en": ["AMMAN – The London-based daily Al-Araby Al-Jadeed recently published a cartoon, by the Jordanian artist Emad Hajjaj, depicting a faceless man wearing a red and white keffiyeh and sweeping his brown thawb in such a way that it looks almost like he is performing a magic trick."]}}
-{"translation": {"kk": "Оның бұл қозғылысынан ауада қағаздар қалқып жүр.", "en": ["Whipped up by his movement, papers float around him."]}}
-{"translation": {"kk": "Суретке түсіндірмеде “Сауд журналисі Жамал Хашоггидің жоғалуы” деп жазылған.", "en": ["The caption reads, “The disappearance of Saudi journalist Jamal Khashoggi.”"]}}
-{"translation": {"kk": "Карикатурада құрбанның аты аталғанымен, қылмыскер айтылмайды.", "en": ["The cartoon names the victim, but not the perpetrator."]}}
-{"translation": {"kk": "Иә, арабтардың бәрі, бәлкім күллі жұрт Хашоггидің жоғалуына Сауд Арабиясының тақ ханзадасы Мұхаммед бин Салманның жауапты екенін біледі, әрине.", "en": ["True, any Arab – indeed, virtually everyone – knows exactly who is responsible for Khashoggi’s disappearance: Crown Prince Mohammed bin Salman of Saudi Arabia."]}}
-{"translation": {"kk": "Бірақ, белгілі карикатурашының кінәлінің бетін көрсетпеуі – араб әлеміндегі тәуелсіз журналистердің қаншалық үрейде екенін аңғартады.", "en": ["But the fact that a well-known cartoonist had to disguise the culprit’s image speaks volumes about the fear felt by independent journalists in the Arab world."]}}
-{"translation": {"kk": "Хашоггидің жоғалуы олардың көңіліндегі алаңды үдете түсті.", "en": ["Khashoggi’s disappearance has only deepened their anxiety."]}}
-{"translation": {"kk": "Араб елдері ресми ұстанымды жақтаған журналистерге сый-сияпат беріп, Хашогги сияқты батылы жетіп, шындықты биліктің бетіне айтқандарды жазалауды бұрыннан әдетке айналдырған.", "en": ["Arab countries have a long history of rewarding journalists who toe the official line, while punishing those, like Khashoggi, who dare to speak truth to power."]}}
-{"translation": {"kk": "Араб көктемі революциялары сәтсіз аяқталған соң (тек Тунистегі жағдайды сәтті деп айтуға болады) бүкіл аймақтың халқы радикал исламшыл режимдер мен әскери биліктің арасында қиын таңдау жасауға мәжбүр болып қалды.", "en": ["Since the failed Arab Spring revolutions – of which Tunisia is the only success story – citizens across the region have found themselves with a stark choice between radical Islamist regimes and military rule."]}}
-{"translation": {"kk": "Демократиялық өзгеріске бағытталған әрекеттердің барлығы жүйелі түрде басып тасталды.", "en": ["Efforts presenting democratic alternatives have been systematically repressed."]}}
-{"translation": {"kk": "Бұл репрессияның басты құралдары – тәуелсіз журналистерге күйе жағу, оларға шек қою немесе басқа жолмен үндерін өшіру болды.", "en": ["Discrediting, constraining, or otherwise silencing independent journalists is a key tool of this repression."]}}
-{"translation": {"kk": "Автократиялық үкіметтер тәуелсіз журналистердің сыны мен әшкерелеуінен өздерін және айналасындағыларды қорғау үшін заңдар мен ережелер қабылап жатыр.", "en": ["Autocratic governments create laws and regulations to protect themselves and their cronies from criticism or exposure by independent media."]}}
-{"translation": {"kk": "Олар “басшылары мен режимнің қарсыластарын мақтайтын, өздері ақша төлейтін журналистер ғана заңды, ал қалғандары – мемлекеттің қас жауы” дейді.", "en": ["They claim that only the journalists on their payroll – who praise their rulers and criticize the regime’s opponents – are legitimate; all others are enemies of the state."]}}
-{"translation": {"kk": "Мұны тек диктаторлар ғана істеп жатқан жоқ.", "en": ["Such behavior is not limited to dictatorships."]}}
-{"translation": {"kk": "Тіпті АҚШ конституциясына енгізілген Бірінші түзетудің арқасында ұзақ жылдар бойы айбарлы де еркін журналистиканы қалыптастырған, бір кездері президенттің өзін орнынан кетірген айғақтама журналистикасы өте мықты ел – Американың өзінде президент Трамп әкімшілігі тәуелсіз журналистерді “сатқындар”, “ақшаға сатылған агенттер”, “жалған ақпаратты таратушылар” деп жиі сынайды.", "en": ["Even in the United States – long admired for its robust free press, protected by the First Amendment of the US Constitution, and powerful investigative journalism, which once brought down a president – President Donald Trump’s administration routinely attacks independent journalists, labeling them traitors, paid agents, and purveyors of “fake news.”"]}}
-{"translation": {"kk": "Трамп өзінің оңшыл қолдаушыларына жағып, сансыз көп қателігі мен теріс қылығы үшін жауапкершіліктен құтылуға тырысып жатуы мүмкін.", "en": ["Trump may simply be trying to appease his right-wing base and avoid accountability for his innumerable mistakes and misdeeds."]}}
-{"translation": {"kk": "Дегенмен, оның Америка баспасөзіне шүйлігуі, БАҚ-ты тұншықтырған басқаларға көз жұма қарауы көп зарар келтіріп, бүкіл әлемдегі баспасөз еркіндігіне қиянат жасайтындарды жігерлендіріп тастады.", "en": ["But his attacks on the US press, together with his silence on attacks occurring elsewhere, have gone a long way to embolden violators of press freedom around the world."]}}
-{"translation": {"kk": "Бұл баспасөз бостандығын шектейтіндердің көбіне, соның ішінде Сауд Арабиясы сияқты Американың жақын одақтастарына да көмектесе алмайды.", "en": ["It does not help that many of those press-freedom violators – including Saudi Arabia – are among America’s closest allies."]}}
-{"translation": {"kk": "Әлеуметтік медиа қоғамға қатер төндіреді", "en": ["The Social Media Threat to Society and Security"]}}
-{"translation": {"kk": "МЮНХЕН – Қазір – әлем тарихындағы ең қиын сәт.", "en": ["MUNICH – The current moment in world history is a painful one."]}}
-{"translation": {"kk": "Ашық қоғам дағдарыста, ал Владимир Путин басқаратын Ресейді үлгі тұтқан диктаторлық және мафия мемлекеттер бас көтеріп келеді.", "en": ["Open societies are in crisis, and various forms of dictatorships and mafia states, exemplified by Vladimir Putin’s Russia, are on the rise."]}}
-{"translation": {"kk": "Дональд Трамптың АҚШ-та өзінің мафия стиліндегі мемлекетін құрғысы бар, бірақ Конституция, басқа институттар және белсенді азаматтық қоғам бұған жол бермейді.", "en": ["In the United States, President Donald Trump would like to establish his own mafia-style state but cannot, because the Constitution, other institutions, and a vibrant civil society won’t allow it."]}}
-{"translation": {"kk": "Тек азаматтық қоғамның ғана емес, бүкіл өркениеттің тағдыры қыл үстінде тұр.", "en": ["Not only is the survival of open society in question; the survival of our entire civilization is at stake."]}}
-{"translation": {"kk": "Солтүстік Кореяда Ким Чен Ын, АҚШ-та Дональд Трамп сияқты көшбасшылардың шығуы бұған көп әсер етіп жатыр.", "en": ["The rise of leaders such as Kim Jong-un in North Korea and Trump in the US have much to do with this."]}}
-{"translation": {"kk": "Екеуі де өз билігін сақтап қалу үшін ядролық соғысқа барудан тайынбай отыр.", "en": ["Both seem willing to risk a nuclear war in order to keep themselves in power."]}}
-{"translation": {"kk": "Бірақ мәселенің мәні бұдан да тереңде жатыр.", "en": ["But the root cause goes even deeper."]}}
-{"translation": {"kk": "Адамзаттың табиғаттың күштерін конструктивті және деструктивті мақсаттарға пайдалану әлеуеті артып барады, ал өзімізді бақылау мүмкіндігіміз тым құбылмалы, тіпті қазір тым төмендеп кетті.", "en": ["Mankind’s ability to harness the forces of nature, both for constructive and destructive purposes, continues to grow, while our ability to govern ourselves properly fluctuates, and is now at a low ebb."]}}
-{"translation": {"kk": "Америкадағы интернет платформасы негізіндегі алып компаниялардың ұлғайып, монополияға айналуы АҚШ үкіметінің күш-қуатына әсер етіп жатыр.", "en": ["The rise and monopolistic behavior of the giant American Internet platform companies is contributing mightily to the US government’s impotence."]}}
-{"translation": {"kk": "Бұл компаниялар қоғамға инновация мен еркіндік әкеліп жүрген.", "en": ["These companies have often played an innovative and liberating role."]}}
-{"translation": {"kk": "Дегенмен, Facebook пен Google тіпті қатты күшейіп, инновацияға кедергі келтіріп, түрлі проблемалар тудыра бастады, біз бұларды енді ғана байқап отырмыз.", "en": ["But as Facebook and Google have grown ever more powerful, they have become obstacles to innovation, and have caused a variety of problems of which we are only now beginning to become aware."]}}
-{"translation": {"kk": "Компаниялар табиғатты пайдалану арқылы табыс табады.", "en": ["Companies earn their profits by exploiting their environment."]}}
-{"translation": {"kk": "Тау-кен және мұнай компаниялары физикалық ортаны пайдаланса, әлеуметтік медиа компаниялары қоғамдық ортаны пайдаланады.", "en": ["Mining and oil companies exploit the physical environment; social media companies exploit the social environment."]}}
-{"translation": {"kk": "Бұл тіпті қорқынышты, себебі аталған компаниялар адамдардың ойлау жүйесіне, іс-әрекетіне білдіртпей ықпал етіп жатыр.", "en": ["This is particularly nefarious, because these companies influence how people think and behave without them even being aware of it."]}}
-{"translation": {"kk": "Бұл демократияның жұмыс істеу қабілетіне, сайлаудың біркелкі өтуіне әсер етті.", "en": ["This interferes with the functioning of democracy and the integrity of elections."]}}
-{"translation": {"kk": "Желі болғандықтан Интернет-платформа негізіндегі компаниялардың шекті табысы еселеніп жатыр, бұл олардың жылдам өсуіне де осы себепкер болды.", "en": ["Because Internet platform companies are networks, they enjoy rising marginal returns, which accounts for their phenomenal growth."]}}
-{"translation": {"kk": "Желі эффектісі – ерекше, өзгермелі құбылыс, соған қарамастан ол тұрлаусыз.", "en": ["The network effect is truly unprecedented and transformative, but it is also unsustainable."]}}
-{"translation": {"kk": "Қолданушы санын миллиардқа жеткізу үшін Facebook-ке 8,5 жыл уақыт керек болды, ал екі миллиардқа жету үшін осы уақыттың жартысы кетті.", "en": ["It took Facebook eight and a half years to reach a billion users, and half that time to reach the second billion."]}}
-{"translation": {"kk": "Осы қарқынмен үш жылдың ішінде Facebook-қа кіретін адам қалмауы мүмкін.", "en": ["At this rate, Facebook will run out of people to convert in less than three years."]}}
-{"translation": {"kk": "САН-ФРАНЦИСКО – Жылдар бойы экономикадағы ең басты мәселелердің бірі – АҚШ-тағы және басқа да дамыған елдердегі өнімділіктің төмендеуімен күрес жайы болып келеді.", "en": ["SAN FRANCISCO – For years, one of the big puzzles in economics has been accounting for declining productivity growth in the United States and other advanced economies."]}}
-{"translation": {"kk": "Экономистер өлшемдегі қателіктерден бастап, “зайырлы стагнацияға” дейінгі түрлі себептерді алға тартып, қазіргі технологиялық инновациялардың нәтижелілігіне де күмән келтіреді.", "en": ["Economists have proposed a wide variety of explanations, ranging from inaccurate measurement to “secular stagnation” to questioning whether recent technological innovations are productive."]}}
-{"translation": {"kk": "Бірақ, бір “себепкерді” табудың орнына жалпы экономикалық әріптестіктің тамырына үңілсек, мәселенің мәнісі сонда табылады.", "en": ["But the solution to the puzzle seems to lie in understanding economic interactions, rather than identifying a single culprit."]}}
-{"translation": {"kk": "Сонда ғана біз өндіміліктің не себепті төмендегенін түсінеміз.", "en": ["And on that score, we may be getting to the bottom of why productivity growth has slowed."]}}
-{"translation": {"kk": "Дамыған елдердегі өнімділіктің күрт төмендеуімен ерекшеленетін 2008 жылғы қаржы дағдарысынан кейінгі он жылды саралап қарасақ, үш ерекшелікті байқаймыз. Олар: тарихтағы ең төмен капитал сыйымдылығы, цифрландыру және сұраныстың баяу өсімі.", "en": ["Examining the decade since the 2008 financial crisis – a period remarkable for the sharp deterioration in productivity growth across many advanced economies – we identify three outstanding features: historically low growth in capital intensity, digitization, and a weak demand recovery."]}}
-{"translation": {"kk": "Осы жағдаяттардың кесірінен жылдық өнім өсімі орташа есеппен 80 пайызға құлдилады, 2010 and 2014 жылдары орташа есеппен өнім өсімі 0.5% пайыз болса, мұның алдындағы он жылда 2.4% болған еді.", "en": ["Together these features help explain why annual productivity growth dropped 80%, on average, between 2010 and 2014, to 0.5%, from 2.4% a decade earlier."]}}
-{"translation": {"kk": "Капитал сыйымдылығы өсімінің тым қатты төмендеуінен бастайық, себебі бұл – жұмыс күшінің құрал-сайманға, жабдықтар мен құрылғыларға қолжетімділігін білдіреді.", "en": ["Start with historically weak capital-intensity growth, an indication of the access labor has to machinery, tools, and equipment."]}}
-{"translation": {"kk": "Жұмысшыларға арналған бұл орташа құралдың өсімі баяулап, АҚШ-та тіпті минусқа өтіп кеткен.", "en": ["Growth in this average toolkit for workers has slowed – and has even turned negative in the US."]}}
-{"translation": {"kk": "2000-2004 жылдар аралығында АҚШ-тағы капитал сыйымдылығы орташа есеппен жылына 3.6 пайызға өскен еді.", "en": ["In the 2000-2004 period, capital intensity in the US grew at a compound annual rate of 3.6%."]}}
-{"translation": {"kk": "Ал 2010-2014 жылдар аралығында өсім бар-жоғы 0,4 пайыз болып, Екінші дүниежүзілік соғыстан кейінгі ең төмен көрсеткішті көрсетті.", "en": ["In the 2010-2014 period, it declined at a compound annual rate of 0.4%, the weakest performance in the postwar period."]}}
-{"translation": {"kk": "Еңбек өнімділігі компоненттерін жіктеп қарағанда көп елдегі, соның ішінде АҚШ-тағы, өнімділік төмендеуінің ең басты себептерінің бірі – капитал сыйымдылығының баялауы болған.", "en": ["A breakdown of the components of labor productivity shows that slowing capital-intensity growth contributed about half or more of the decline in productivity growth in many countries, including the US."]}}
-{"translation": {"kk": "Құрал-жабдықтар мен құрылымдар саласына инвестицияның едәуір кемуі капитал сыйымдылығының төмендеуіне алып келді.", "en": ["Growth in capital intensity has been weakened by a substantial slowdown in investment in equipment and structures."]}}
-{"translation": {"kk": "Оның үстіне мемлекеттік инвестиция да біршама төмендеді.", "en": ["Making matters worse, public investment has also been in decline."]}}
-{"translation": {"kk": "Мәселен, АҚШ, Германия, Франция және Ұлыбританияда 1980-жылдар мен 2000-жылдардың басы аралығында мемлекеттік инвестиция көлемі ұзақ уақыт бойы құлдырап, 0.5-1 пайыз аралығында болды. Одан бері де бұл көрсеткіш осы деңгейде қалып, не тіпті құлдилап, инфрақұрылымда үлкен олқылыққа алып келді.", "en": ["For example, the US, Germany, France, and the United Kingdom experienced a long-term decline of 0.5-1 percentage point in public investment between the 1980s and early 2000s, and the figure has been roughly flat or decreasing since then, creating significant infrastructure gaps."]}}
-{"translation": {"kk": "Бағдарламалық жасақтама, зерттеу және дамыту салаларына салынған материалдық емес инвестиция көлемі дағдарыстан кейін аз уақыт төмендеп, 2009 жылы қайта көтерілді.", "en": ["Intangible investment, in areas such as software and research and development, recovered far more quickly from a brief and smaller post-crisis dip in 2009."]}}
-{"translation": {"kk": "Бұл салаға инвестицияның әлі өсіп жатуы цифрландыру толқынының басталғанынан хабар береді. Бұл – өнімділіктің баяу өсуі кезеңінің екінші ерекшелігі, әрі ол басқа индустрия салаларына да жайылып барады.", "en": ["Continued growth in such investment reflects the wave of digitization – the second outstanding feature of this period of anemic productivity growth – that is now sweeping across industries."]}}
-{"translation": {"kk": "Цифрландыру, яғни бұлттық есептеу, электронды коммерция, мобильді Интернет, жасанды интеллект, машиналық оқу, заттар интернеті сияқты цифрлық технологиялар, процесті оптимизациялап, бизнес-модельдерді өзгертіп, құн тізбегіне әсер етіп, индустриялар арасындағы шекараларды жойып жатыр.", "en": ["By digitization, we mean digital technology – such as cloud computing, e-commerce, mobile Internet, artificial intelligence, machine learning, and the Internet of Things (IoT) – that is moving beyond process optimization and transforming business models, altering value chains, and blurring lines across industries."]}}
-{"translation": {"kk": "Бұл соңғы толқынның 1990-жылдардағы ақпараттық-коммуникациялық технологиялар саласындағы өсімнен бір ерекшелігі – өте ауқымды әрі инновациялық тұрғыда жан-жақты: жаңа өнімдер мен функциялар (мәселен, цифрлық кітаптар және тұрған жеріңді дәл қазір көрсету), оларды жеткізудің жаңа жолдары (мәселен видео ағыны) және жаңа бизнес-модельдер (мәселен, Uber және TaskRabbit).", "en": ["What differentiates this latest wave from the 1990s boom in information and communications technology (ICT) is the breadth and diversity of innovations: new products and features (for example, digital books and live location tracking), new ways to deliver them (for example, streaming video), and new business models (for example, Uber and TaskRabbit)."]}}
-{"translation": {"kk": "Дегенмен, мұнда әсіресе өнімділік өсіміне әсер тұрғысынан ұқсастықтар да бар.", "en": ["However, there are also similarities, particularly regarding the effect on productivity growth."]}}
-{"translation": {"kk": "Оңтүстік Африкада әралуандық дивидендін арттыру", "en": ["Boosting South Africa’s Diversity Dividend"]}}
-{"translation": {"kk": "КЕЙПТАУН - Осы жолы соңғы 15 жылда ОАР-ға менің бірінші сапарым болды, негізі жақсы әсер алсам да, мен бұл әдем елден бір түрлі аралас сезіммен кетіп бара жатырмын.", "en": ["CAPE TOWN – After an insight-filled and enjoyable visit to South Africa – my first to this beautiful country in 15 years – I am leaving with mixed feelings."]}}
-{"translation": {"kk": "Елдің экономикалық және саяси дамуының тұрақты процесі осында тұратын адамдарға, сондай-ақ, мен сияқты мүдделі байқаушыларға да болашақ туралы үміт және алаңдаушылық сезімдерін тудыртқандай.", "en": ["The country’s ongoing process of economic and political development has left those living here, as well as concerned observers like me, both hopeful and worried about the future."]}}
-{"translation": {"kk": "Ширек ғасыр бұрын, Оңтүстік Африка Нельсон Манделаның «кешіреміз, бірақ ешқашан ұмытпаймыз» принципті көзқарасын қолдап, 50 жылға жуық тұншықтырған апартеидтен кезектен тыс көшуіне кірісті.", "en": ["A quarter-century ago, South Africa embarked on its extraordinary transition away from nearly 50 years of stifling apartheid, by following Nelson Mandela’s principled vision to “forgive but never forget.”"]}}
-{"translation": {"kk": "Өзінің қара нәсілді көпшілігіне басқаруда дауыс берілген кезде, ол африкалық Ұлттық конгресін (АҰК) сайлады, артықшылықтары мол азшылықтың жеке мүлкін тәркілеу және мемлекеттендіруден аулақ болып, бұл ел репрессиялық, отарлық үстемдік нәтижесінде пайда болған басқа да көптеген Африка және басқа елдерден ерекшеленді.", "en": ["When its black majority was finally given a say in governance, it elected an African National Congress (ANC) government that, by refraining from confiscating and nationalizing private property held by the privileged minority, distinguished the country from many others, in Africa and elsewhere, that have emerged from repressive colonial rule."]}}
-{"translation": {"kk": "Оның орнына, Мандела бастаған мемлекет ұзақ мерзімді бірлік пен әл-ауқат көзі ретінде елдің әртүрлілігінің әлеуетін байқап, тамаша инклюзивті тәсілді жүргізуге шешім қабылдады.", "en": ["Instead, the Mandela-led government recognized the country’s diversity as a potential source of long-term unity and wellbeing, and decided to pursue a remarkably inclusive approach."]}}
-{"translation": {"kk": "Бұл модель кем дегенде, әлі өз билігін сақтап қалу үшін қорқыту тактикасын қолданып жүрген авторитарлық режимдер билеген Оңтүстік Африкадан тыс басқа да көптеген елдерге шабыт берді.", "en": ["This model has inspired many others outside of South Africa, not least in countries still ruled by authoritarian regimes that use fear tactics to maintain their grip on power."]}}
-{"translation": {"kk": "Манделаның тәсілі ұйымдасқан түрде және инклюзивті ауысулар мүмкін екенін көрсетті, және бұрын түрмеге жабылған бостандық жақтаушылары заңды және тиімді үкімет қалыптастыру үшін өздерін өзгерте алатынын да көрсетті.", "en": ["Mandela’s approach showed that orderly and inclusive transitions are possible, and that previously suppressed and imprisoned freedom advocates can transform themselves to form a legitimate and effective government."]}}
-{"translation": {"kk": "Алайда, Оңтүстік Африканың ауысу нәтижелері керемет емес.", "en": ["But the outcomes of South Africa’s transition are far from perfect."]}}
-{"translation": {"kk": "Бүгінде, жылдық ЖІӨ-нің өсуі өткен жылы әрең оң нәтижелі болып, жеткіліксіз дәрежеде инклюзивті және тым баяу даму орын алды.", "en": ["Today, growth is insufficiently inclusive and far too slow, with the annual GDP growth barely positive last year."]}}
-{"translation": {"kk": "Елдің Джини коэффициенті табыс теңсіздігінің нашар деңгейін көрсететін, әлемдегі ең төмендердің бірі болып табылады; жұмыссыздық деңгейі 26,5% -ға тең және өте жоғары бола тұра, ең ауыр соққы жастарға тиеді; сонымен қатар тым көп адам апатты кедейлік циклінде қалған.", "en": ["The country’s Gini coefficient is one of the worst in the world, reflecting stark levels of income inequality; its rate of unemployment, at 26.5%, is alarmingly high and hits young people the hardest; and too many people are stuck in disastrous poverty cycles."]}}
-{"translation": {"kk": "Әлсіз басқару Мандела өзі жақсы көретін елі үшін көздеген қандай да бір мақсат, армандарына жетпеген, бұл өкінішті жағдайға сөзсіз өз үлесін қосты.", "en": ["Poor governance has undoubtedly contributed to this disappointing situation, which falls short of what Mandela envisioned for the country he loved."]}}
-{"translation": {"kk": "Бұлардан басқа, мемлекет қоғамдық қаржыны дұрыс басқармады, және бұл жаңа экономикалық өсу моделінің ізденісін кідіртіп отыр.", "en": ["Among other things, the government has mismanaged public finances, and it has stumbled in its pursuit of a new economic-growth model."]}}
-{"translation": {"kk": "Сонымен қатар, соңғы жылдары құлдыраған тауар бағалары экономикан��ң экономикалық және монетарлық қауіп-қатерлерін асқындыра түсті.", "en": ["At the same time, falling commodity prices in recent years have only added to the economy’s economic and monetary challenges."]}}
-{"translation": {"kk": "Ел өзінің әлеуетін айтарлықтай төмен дәрежеде асырып, тарихи теңсіздікті азайту үшін бағытталған «қара экономикалық мүмкіндіктерді кеңейту» ынтасы зардап шеккен.", "en": ["With the country performing well below its considerable potential, “black economic empowerment” efforts that are meant to reduce historical inequalities have suffered."]}}
-{"translation": {"kk": "Бірақ жақында түсініктірек және анығырақ болған мемлекеттік сектор кемшіліктері осы жағдайдың бірде-бір себебі емес.", "en": ["But public-sector shortfalls, which have become more visible and better understood recently, are not the only reason for this."]}}
-{"translation": {"kk": "Тағы да бір, айқын көрінбейтін проблема әртүрлілікті сақтауды қамтамасыз ету үшін жеке кәсіпкерлердің өз күші жеткілікті тартымын алмағанында болып табылады.", "en": ["Another, less visible problem is that private businesses’ own efforts to ensure diversity have not gained sufficient traction."]}}
-{"translation": {"kk": "Оңтүстік Африка компаниялары жалғыз осы салада күресіп жүрген жоқ.", "en": ["South African companies are not the only ones to struggle in this area."]}}
-{"translation": {"kk": "Шын мәнінде, бүкіл әлем бойынша бизнес қоғамдастық, соның ішінде Батыста да, әлі де, алуан түрлілік және инклюзивті бағдарламаларды табысты іске асыруды анықтауға тырысып жатыр,оның ішінде әлі де әйелдерге қатысты әділ емес болып жатқан ойын ережелерін теңестіру де бар.", "en": ["In fact, much of the business community around the world, including in the West, is still trying to figure out how to make inclusion and diversity programs successful, including with respect to leveling a playing field that is still tilted against women."]}}
-{"translation": {"kk": "Ғылыми зерттеулер инклюзияның бизнес үшін жақсы екенін көрсетті.", "en": ["Research has shown that inclusion is good for business."]}}
-{"translation": {"kk": "НЬЮ-ЙОРК – АҚШ сыртқы саясатты үйлесімді басқара алмай, не отандық экономикалық күнтәртібін келістіре алмай саяси дағдарысының қызған шағында тұр.", "en": ["NEW YORK – The US is in the midst of a political meltdown, unable to manage a domestic economic agenda or a coherent foreign policy."]}}
-{"translation": {"kk": "Ақ үйде тұрақсыздық орнаған; Конгресс сал болып; және әлем таңқалып және үрейлене қарап отыр.", "en": ["The White House is in turmoil; Congress is paralyzed; and the world is looking on in astonishment and dread."]}}
-{"translation": {"kk": "Біз осы тоқыраудан аман қалып және оны еңсергіміз келсе, біз оның себептерін түсінуіміз керек.", "en": ["If we are to survive and overcome this collapse, we must understand its sources."]}}
-{"translation": {"kk": "Вашингтон, Колумбия округінде екі билік орталықтары бар - Ақ үй мен Капитолий.", "en": ["There are two power centers in Washington, DC: the White House and the Capitol."]}}
-{"translation": {"kk": "Екеуінің де жағдайы керемет емес, бірақ себептері әр түрлі.", "en": ["Both are in disarray, but for different reasons."]}}
-{"translation": {"kk": "Ақ үйдің дұрыс жұмыс жасамауы негізінен Президент Дональд Трамптың тұлғасымен байланысты мәселе болып табылады.", "en": ["The dysfunctionality of the White House is largely a matter of President Donald Trump’s personality."]}}
-{"translation": {"kk": "Көптеген сарапшылар, Трамптың мінез-құлығында, яғни оның өзін-өзі тым керемет санауы, патологиялық өтірік айтуы, кінәсін мойындамауы, маңызды мәселелерге таяз қарауы, паразиттік өмір салты, ырық��ыздығы, өз іс-әрекеттері үшін жауапкершілікті алмауы және қысқа мерзімді неке қатынастарында - нәркестік, тұлғалық бұзылу белгілерін байқады.", "en": ["To many experts, Trump’s behavior – grandiose self-regard, pathological lying, lack of remorse or guilt, expressive shallowness, parasitic lifestyle, impulsiveness, failure to accept responsibility for his own actions, and short-term marital relationships – are symptoms of narcissistic personality disorder."]}}
-{"translation": {"kk": "Мұның салдары қорқынышты болуы мүмкін.", "en": ["The consequences could be dire."]}}
-{"translation": {"kk": "Патологиялық нәркестер күштеп қақтығыстар мен соғыстарға бейім келеді (Линдон Джонсон мен Вьетнам немесе Эндрю Джексон мен байырғы американдықтарды этникалық тазалауды еске алыңыз).", "en": ["Pathological narcissists have a tendency to indulge in violent conflicts and wars (think of Lyndon Johnson and Vietnam or of Andrew Jackson and the ethnic cleansing of Native Americans)."]}}
-{"translation": {"kk": "Кем дегенде, Трампқа сындарлы басқару үшін қажетті психологиялық қабілеттер жетіспейді, яғни адалдық, қадiр-қасиет, құзыреттілік, эмпатия, тиісті тәжірибе, және жоспарлай білу қабілеті.", "en": ["At a minimum, Trump lacks the psychological characteristics needed for constructive governance: honesty, dignity, competence, empathy, relevant experience, and the capacity to plan."]}}
-{"translation": {"kk": "Кейбір бақылаушылардың айтуынша, Трампта, сондай-ақ тежелген ми қабілеті белгілері байқалады.", "en": ["According to some observers, Trump also shows signs of diminished mental capacity."]}}
-{"translation": {"kk": "Ақылды азаматтық басшылар, әсіресе Американың соғыс машинасы әрқашан қозғалыста екенін ескерсек, бейбітшілік кепілі болып табылады.", "en": ["The hope in Washington is that “adults in the room” will keep Trump’s dangerous tendencies in check."]}}
-{"translation": {"kk": "Куба дағдарысы кезінде соғысты қолдаған Джон Кеннедидің әскери кеңесшілерін, немесе Маттистің Иранға қарсы жауынгершілігін еске алыңызшы.", "en": ["Wise civilian leaders are the key to peace, especially given that America’s vast war machine is always revving. Recall John F. Kennedy’s military advisers, who advocated war during the Cuban Missile Crisis, or consider Mattis’s anti-Iran belligerence."]}}
-{"translation": {"kk": "Екі төтенше шаралар да бар: 25 түзету, онда өз міндеттерін орындай алмағаны үшін президентті орнынан алып тастау және «аса үлкен қылмыс пен теріс қылықтары» үшін импичмент айтылып өткен.", "en": ["There are two other escape valves: the 25th Amendment, which charts a course for removing a president who is unable to discharge the responsibilities of office, and impeachment for “high crimes and misdemeanors.”"]}}
-{"translation": {"kk": "Бұл екі шара АҚШ конституциялық ретінде төтенше шаралар болып табылады және олардың орындалуы республикашыл басшылардың келісіміне байланысты болады.", "en": ["Both measures are extreme in the US constitutional order, and both would depend on the agreement of Republican leaders."]}}
-{"translation": {"kk": "Дегенмен, Трамптың психологиялық тұрақсыздығы немесе саяси әлсіздігі соғысты бастауға апарса, бұл шараның бірі қажетті тіпті шұғыл болуы мүмкін.", "en": ["Nonetheless, one or the other may prove necessary and even urgent in the event that Trump’s psychological instability or political weakness leads him to launch a war."]}}
-{"translation": {"kk": "Конгрестегі саяси дағдарыстың драмасы аздау, бірақ ол да елеулі болып табылады.", "en": ["The political meltdown in Congress is less dramatic, but serious nonetheless."]}}
-{"translation": {"kk": "Онда себеп тұлға бұзылуында емес, ақшаға байланысты.", "en": ["There, the cause is not a personality disorder; it’s money."]}}
-{"translation": {"kk": "Үш Трам��", "en": ["The Three Trumps"]}}
-{"translation": {"kk": "НЬЮ-ЙОРК – Тарихтың соңғы беттерінде бұрын-соңды басшылықтың өзгеруі, Дональд Трамптың АҚШ президенті болғанындай көп назар алып және алыпсатарлықтың артуына апармаған.", "en": ["NEW YORK – Never in recent history has a change of leadership attracted as much attention and speculation as Donald Trump’s rise to the US presidency."]}}
-{"translation": {"kk": "Бұл қандай өзгерісті білдіретінін түсіну үшін үш құпияны ақтару қажет, себебі Трамптың үш нұсқасы бар.", "en": ["What this change signifies and what it portends requires unraveling three mysteries, because there are three versions of Trump."]}}
-{"translation": {"kk": "Бірінші Трамп, Ресей президенті Владимир Путиннің досы.", "en": ["The first Trump is the friend of Russian President Vladimir Putin."]}}
-{"translation": {"kk": "Путинға Трамптың көрсеткен ынта-жігері оның риторикасының ең дәйекті бөлігі болып табылады.", "en": ["Trump’s enthusiasm for Putin is the most consistent part of his rhetoric."]}}
-{"translation": {"kk": "Қытай, Мексика, Иран, Еуропалық Одақ тәрізді шетелдік державалардың құрбаны ретінде Америка Құрама Штаттарына қатысты көзқарасқа қарамастан, Трамптың Путинға деген қызығушылығы жарқын болып тұр.", "en": ["Despite a worldview that regards the United States as a victim of foreign powers – China, Mexico, Iran, the European Union – Trump’s ardor for Putin burns bright."]}}
-{"translation": {"kk": "Кімнің көзқарасы болғанына байланысты, Трамп Путин тәрізді мықты адамның аңқау табынушысы немесе орыс барлау қызметінің ұзақ уақыт бойы қолданған құралы сияқты көрсетіледі.", "en": ["Depending on who is opining, Trump is either a naive admirer of strongmen like Putin or a long-time tool of Russian intelligence."]}}
-{"translation": {"kk": "Мұнда, кейбір қауесет расталған болса, Трамп әкімшілігінің жойылуына апаратын әрине бір кіріспе әңгіменің бар екені рас болар.", "en": ["There is almost surely a backstory here, one that could destroy Trump’s administration if some of the lurid rumors are confirmed."]}}
-{"translation": {"kk": "Біз қазір бұрынғы британдық барлау қызметкері жинаған Путин мен Трамптың қатынастары туралы атышулы «құжаттамасының» кейбір негізгі даталары мен ақпараттың тексерілгенін білеміз.", "en": ["We now know that some key dates and details in the infamous “dossier” on Trump’s relations with Putin, assembled by a former British intelligence officer, have been verified."]}}
-{"translation": {"kk": "Трамптың екінші нұсқасы - ашкөз бизнесмен тұлғасы.", "en": ["The second version of Trump is a greedy businessman."]}}
-{"translation": {"kk": "Трамп президенттік төрағалықты жеке байлықтың басқа көзіне айналдыруды ниет еткендей көрінеді.", "en": ["Trump seems intent on transforming the presidency into another source of personal wealth."]}}
-{"translation": {"kk": "Адамдардың көпшілігі үшін, қолма-қол ақша таппай-ақ, төрағалықтың өзі сыйдай көрінер еді (кем дегенде, кеңседегі мерзімі барысында).", "en": ["For most people, the presidency would seem to be its own reward, without cashing in (at least not while in office)."]}}
-{"translation": {"kk": "Трамп үшін бұл басқаша.", "en": ["Not for Trump."]}}
-{"translation": {"kk": "Барлық алдыңғы нормаларға қайшы, және Үкімет этика басқармасының белгілеген стандарттарын бұза отырып, Трамп өз бизнес империясын сақтап отыр, ал оның отбасы мүшелері бүкіл әлем бойынша жаңа инвестицияларды Трамптың аты арқылы монетизациялап жатыр.", "en": ["Contrary to all previous norms, and in violation of the standards set by the Office of Government Ethics, Trump is keeping his business empire, while family members maneuver to monetize the Trump name in new investments around the world."]}}
-{"translation": {"kk": "Үшінші Трамп популист және демагог болып табылады.", "en": ["The third Trump is a populist and demagogue."]}}
-{"translation": {"kk": "Трамп БАҚ жасаған сөзсіз түзетулерді «жалған жаңалықтар» деп айыптаған, өтіріктің тоқтаусыз көзі болып жатыр.", "en": ["Trump is a non-stop font of lies, who brushes aside the inevitable corrections by the media with the charge of “fake news.”"]}}
-{"translation": {"kk": "Қазіргі американдық тарихта алғаш рет, президент агрессивті түрде медианы жамандап отыр.", "en": ["For the first time in modern American history, the president is aggressively demonizing the press."]}}
-{"translation": {"kk": "Өткен аптада, Ақ үйдің баспасөз хатшысы жасаған жаңалықтар брифингіне New York Times, CNN, Politico, and the Los Angeles Times қатысуынатыйым салынды.", "en": ["This past week, the White House barred the New York Times, CNN, Politico, and the Los Angeles Times from a news briefing by the press secretary."]}}
-{"translation": {"kk": "«Трампшылар» мен «брекзитшілер» түсінуі тиіс ащы шындық", "en": ["Trade Truths for Trumpians and Brexiteers"]}}
-{"translation": {"kk": "ЛОНДОН – Британия мен Американың саясаткерлері және жағдайды түсінбестен әлемдік саудаға қатысты комментарий беретін сарапшыларына шынайы ахуалды ескертетін факт: Германияның 2016 жылдағы жалпы импорты мен экспорты туралы мәліметке қарасақ, қазір оның басты сауда әріптесі – Қытай.", "en": ["LONDON – Here’s a reality check for British and American policymakers, and for the many pundits who frequently comment on world trade without understanding its realities: data on Germany’s total exports and imports in 2016 indicate that its largest trading partner is now China."]}}
-{"translation": {"kk": "Ал Франция мен АҚШ екінші, үшінші орындарға сырғыған.", "en": ["France and the United States have been pushed into second and third place."]}}
-{"translation": {"kk": "Бұл – таң қалдыратын жаңалық емес.", "en": ["This news should not come as a surprise."]}}
-{"translation": {"kk": "Мен неміс-қытай сауда қарым-қатынасы дами беретіндіктен, 2020 жылға қарай Германияның компаниялары (және саясаткерлері) Қытаймен валюталық одақ құруға ұмтылуы мүмкін дегенді жиі айтып жүрмін.", "en": ["I have often mused that, by 2020, German companies (and policymakers) might prefer a monetary union with China to one with France, given that German-Chinese trade would likely continue to grow."]}}
-{"translation": {"kk": "Бұл, негізінен, Қытайдың Германияға экспортының арқасында жүзеге асып отыр.", "en": ["And so it has, driven primarily by Chinese exports to Germany."]}}
-{"translation": {"kk": "Дегенмен, Германияның да Қытайға экспорты артып келеді.", "en": ["But German exports to China have also been increasing."]}}
-{"translation": {"kk": "Соңғы кезде сәл баяулағанына қарамастан, жақын күндері Германияның өзінің ең жақын одақтасы әрі әріптесі Францияға қарағанда Қытайға көбірек тауар экспорттауы мүмкін, қазірдің өзінде оның Қытайға экспорты Италияға экспортынан асып кеткен.", "en": ["Notwithstanding a recent slowdown, Germany could soon export more to China than to its crucial neighbor and partner France, and it already exports more to China than it does to Italy."]}}
-{"translation": {"kk": "Немістер үшін қазір Еуропа елдерінен тек Франция мен Ұлыбритания ғана Қытайдан үлкен экспорттық нарық болып отыр.", "en": ["For German exporters, France and the UK are the only European national markets larger than China."]}}
-{"translation": {"kk": "Халықаралық сауданы жіті бақылайтындар басты екі ережені жақсы біледі.", "en": ["Seasoned observers of international trade tend to follow two general rules."]}}
-{"translation": {"kk": "Біріншіден, екі ел арасындағы географиялық қашықтық артқан сайын олард��ң арасындағы сауда көлемі де төмендей береді.", "en": ["First, the level of trade between two countries often decreases as the geographic distance between them increases."]}}
-{"translation": {"kk": "Екіншіден, әр ел ішкі сұранысы аз кішігірім мемлекеттен гөрі ішкі сұранысы күшті үлкен елмен сауда жасасуға мүдделі болады.", "en": ["And, second, a country is likely to conduct more trade with big countries that have strong domestic demand, rather than with smaller countries that have weak demand."]}}
-{"translation": {"kk": "Германияның сыртқы саудасына қатысты соңғы деректер осы екі ережені, әсіресе екіншісін, қуаттап отыр.", "en": ["The latest German trade data confirm both rules, but especially the second one."]}}
-{"translation": {"kk": "Үлкен болғанымен, географиялық тұрғыдан шалғай ел кіші елден тек көлемі жағынан ғана емес, түрі жағынан да өзгеше болып келеді.", "en": ["A big but geographically distant country is different not only in size, but also in kind from a smaller one."]}}
-{"translation": {"kk": "Сауда туралы келісімдер жасасқанда, әсіресе қазір Ұлыбритания мен АҚШ-та күшейіп тұрған саяси атмосферадағы пікірталастар кезінде осы қағидаларды жиі ұмытып кете береді.", "en": ["This is too often forgotten in discussions about trade agreements, especially in such charged political atmospheres as currently prevail in the United Kingdom and the US."]}}
-{"translation": {"kk": "Ұлыбританияның Қауымдар палатасы Еуропа одағынан шығу процесін бастау туралы заңды қабылдап қойды, ал Лордтар палатасы заңға Ұлыбританияда тұратын Еуроодақ азаматтарын қорғайтын баптар енгізілуін талап етіп отыр.", "en": ["In the UK, the House of Commons has already adopted a bill to establish a process for withdrawing from the European Union; but the House of Lords is now demanding that the bill be amended to protect EU nationals living in the UK."]}}
-{"translation": {"kk": "Өткен айда Лордтар палатасындағы пікірталаста сөйлеген сөзімде мен Брекзит Ұлыбританияның экономикалық саясатына төніп тұрған ең үлкен сын-қатер болмағанымен, оның өнімділіктің азаюы, білім беру, біліктілікті арттыру бағдарламаларының нашарлауы, географиялық теңсіздіктер сияқты мәселелерді қоздыратынын айтқанмын.", "en": ["In my own brief contribution to the marathon House of Lords debate last month, I argued that, even if Brexit is not the UK’s biggest economic-policy challenge today, it will likely exacerbate other problems, including persistently low productivity growth, weak education and skills-training programs, and geographic inequalities."]}}
-{"translation": {"kk": "Оның үстіне, мен егер Британия Брекзиттен кейін жақсы өмір сүргісі келсе, Қытай мен Үндістаннан өзгеше, мақсатты да амбициялық сауда жоспарын жасауы керек деп ескерткенмін.", "en": ["Moreover, I warned that the UK will need to adopt a far more focused and ambitious approach to trade, not unlike that of China or India, if it is to fare well after Brexit."]}}
-{"translation": {"kk": "Өкінішке қарай, Ұлыбританияның Брекзиттен кейінгі сауда стратегиясына ішкі саясат ықпал етіп отыр, олар экономиканың ащы шындығын ескерместен, Австралия, Канада, Жаңа Зеландия сияқты Достастық елдерімен жаңа сауда келісімдерін жасаймыз деп «патриоттық» рухта әрекет етіп жатыр.", "en": ["Sadly, the UK’s post-Brexit trade strategy is being determined by internal politics, such that it is “patriotic” to focus on new trade deals with Australia, Canada, New Zealand, and others in the Commonwealth, while ignoring harsh economic realities."]}}
-{"translation": {"kk": "Жаңа Зеландия – әдемі ел шығар, бірақ оның ерекше үлкен экономикасы жоқ, оның үстіне ол Британиядан шалғайда жатыр.", "en": ["New Zealand may be a beautiful country, but it does not have an especially large economy, and it is a very long way from the UK."]}}
-{"translation": {"kk": "Трамптың доллармен ойнауы", "en": ["Trumping the Dollar"]}}
-{"translation": {"kk": "Трамптың жеңісінен соң біраз шарықтаған доллар сәуір айынан құлдырай бастады.", "en": ["After soaring in the wake of Trump’s victory, the dollar’s value began to slide in April."]}}
-{"translation": {"kk": "Мұны бірнеше себеппен түсіндіруге болады.", "en": ["There are various explanations for this."]}}
-{"translation": {"kk": "Трамптың көптен күткен экономикалық өсім бағдарламасы жүзеге аспады, әрі оны Конгрестен өткізудің де еш мүмкіндігі қалмады.", "en": ["One is that Trump’s much-anticipated economic-growth agenda has not materialized, and stands no chance of making it through Congress."]}}
-{"translation": {"kk": "Екіншіден, әлемнің қалған бөлігі, соның ішінде әсіресе еуроаймақ Трамп сайланғалы бері күткендегіден жақсы нәтижеге жетті.", "en": ["Another is that the rest of the world, not least the eurozone, has performed better than expected since Trump’s election."]}}
-{"translation": {"kk": "Мен ондаған жылдар бойы валюта нарығының қыр-сырына терең бойлап, осы салаға уақытымды сарп еткенмін, сондықтан болып жатқан нәрсенің барлығын толық білу ақылға сыймайтыны анық дер едім.", "en": ["I spent decades immersed in the intricacies of the foreign-exchange market, so I know that it is foolhardy to assume that one can ever know everything that is going on."]}}
-{"translation": {"kk": "Дегенмен, бүгінгі тенденциялардың циклдық түсіндірмелерінен бөлек үшінші бір түсіндірме айқындалып келе жатыр: нарықтар доллар құнының үстіне Трамп президенттігінің кесірінен болған белгісіздіктің үстемақысын қосып отыр.", "en": ["Still, beyond the cyclical explanations for today’s trends, a third explanation has become increasingly clear: markets have built in a risk premium for the dollar, to account for the uncertainties that Trump’s presidency has introduced."]}}
-{"translation": {"kk": "Доллар мен басқа валюталардың арасындағы жасырын тепе-теңдікті есептеу барысында барлық жағынан тең болған жағдайда валюта қай бағамен «сатылуы» керектігін анықтайтын процесті жасап шығардым.", "en": ["In the course of estimating the underlying equilibrium value of the dollar and other currencies, I have developed a process for approximating where a currency “should” be trading, all things being equal."]}}
-{"translation": {"kk": "Бұл процесс жалпы жақсы қызмет етті, себебі шетел валютасымен саудада барлығы бір нәрсеге қызмет етеді.", "en": ["This process has generally served me well, insofar as anything can serve one in the world of foreign exchange."]}}
-{"translation": {"kk": "Мұнымыз жалпылама болса да шындыққа жақын деп тұжырымдай келе, валютаның шынайы бағасынан ауытқушылық - белгілі бір үстеме немесе жеңілдіктің нәтижесі болуы мүмкін деген қорытынды жасаймыз.", "en": ["And assuming that it is at least vaguely accurate, we can conclude that any resulting deviation in the actual value of a currency represents some kind or premium or discount."]}}
-{"translation": {"kk": "Дәстүрлі экономикалық теория бойынша валютаның айырбас бағамы сатып алу мүмкіндігі паритеті шеңберінде есептеледі (PPP): егер белгілі бір тауарлар тобы доллармен де, еуромен де бірдей сомаға алынатын болса, онда айырбас бағамы 1:1 болады.", "en": ["According to conventional economic theory, the exchange rate can be calculated in terms of a currency’s so-called purchasing power parity (PPP): if the same basket of goods can be purchased with the same number of euros as dollars, then the exchange rate is 1:1."]}}
-{"translation": {"kk": "Бірақ, 1990-жылдардың басында бұл әдістің тиімсіз екенін түсіндім, бұл жүйе (инфляцияны қос�� есептегендегі) шынайы айырбас бағамы өзгеше болуы мүмкін екендігін ескермейді.", "en": ["But in the early 1990s, I came to regard this approach as insufficient, because it failed to take into account that the underlying real (inflation-adjusted) exchange rate could itself vary."]}}
-{"translation": {"kk": "Бела Баласса, Пол Самуэльсон және Джон Уильямсон – айырбас бағамының шынайы тепе-теңдігін есептеген алғашқы ғалымдар, идеалды өмірде айырбас бағамы, сондай-ақ, төлем балансы мен толық жұмыспен қамтылуға байланысты болмақ.", "en": ["Béla Balassa, Paul Samuelson, and John Williamson were among the earliest economists to estimate the real exchange-rate equilibrium that, in a perfect world, also reflects the balance-of-payments and full-employment equilibria."]}}
-{"translation": {"kk": "Кейіннен Goldman Sachs-қа барғанымда бұл құрылымның «динамикалық теңгермелі (шынайы) айырбас бағамы» (GSDEER) деген өте қарапайым түрін жасап шығардым.", "en": ["But when I was at Goldman Sachs, I developed my own very simple version of this framework: the Dynamic Equilibrium (Real) Exchange Rate (GSDEER)."]}}
-{"translation": {"kk": "Қазіргі уақытта GSDEER бойынша еуро-доллар айырбас бағамы 1 еуроға 1,20 АҚШ долларынан келеді. Яғни, доллар шамамен 6-7 пайызға артық бағаланып отыр.", "en": ["Right now, the GSDEER for the euro-dollar exchange rate is around €1:$1.20, which would suggest that the dollar is overvalued against the euro by about 6-7%."]}}
-{"translation": {"kk": "Мұнымен бірге мен «түзетілген GSDEER» деген жүйені ойлап таптым, ол АҚШ пен еуроаймақ арасындағы шынайы пайыздық үстеме айырмасын ескере отырып, қазіргі экономикалық циклға ыңғайлы, «теңгермелі» ставканы түзетіп береді.", "en": ["I also developed what I called the Adjusted GSDEER, which corrects the “equilibrium” rate for the ongoing economic cycle, by accounting for factors such as the real interest-rate differential between the US and the eurozone."]}}
-{"translation": {"kk": "Сандық жеңілдету эффектілері де, қандай пайыздық үстеме болуы керек деген де – пікірталасқа арқау болатын мәселелер. Бірақ меніңше, инфляциялық болжамдарды ескере отырып түзетілген онжылдық мемлекеттік облигациялар дифференциалын қолдануға болады.", "en": ["Which interest rate is best for making comparisons is a matter of debate, as are the effects of quantitative easing; but I see no good reason not to use the ten-year government bond differential, adjusted for inflation expectations."]}}
-{"translation": {"kk": "Демек, еуро-доллар айырбас бағамының түзетілген GSDEER көрсеткіші 7 маусымда €1:$1.0590 болды.", "en": ["Accordingly, the Adjusted GSDEER for the euro-dollar exchange rate, as of June 7, was €1:$1.0590."]}}
-{"translation": {"kk": "Сол күні доллардың еуроға шаққандағы бағамы $1.1250 шамасында болғанын ескерсек, доллардың шынайы бағасынан 6 пайыздай арзан болып тұрғанын байқаймыз.", "en": ["Given that the dollar was trading at around $1.1250 against the euro on that day, this suggests that the dollar is actually around 6% weaker than it should be."]}}
-{"translation": {"kk": "Трамптың Азиядағы тарихи мүмкіндігі", "en": ["Trump’s Opportunity in Asia"]}}
-{"translation": {"kk": "ВАШИНГТОН – Сайланғанына бір жыл болғанда АҚШ президенті Дональд Трамп Азияға алғашқы сапарына шықпақ.", "en": ["WASHINGTON, DC – A year after his election, US President Donald Trump is making his first official visit to Asia."]}}
-{"translation": {"kk": "Ресми ақпаратқа сенсек, президент болғалы бергі ең ұзаққа созылатын 12 күндік сапарында ол АҚШ пен оның басшысының сенімділігіне деген күмәнді сейілтуді көздейді.", "en": ["The 12-day tour of five countries – Trump’s longest foreign trip so far – will, according to official briefings, focus on easing doubts about the reliability of the United States and its leader."]}}
-{"translation": {"kk": "Азияның АҚШ-қа төндіріп отырған қиындықтары мен мүмкіндіктерін ескерер болсақ, бұл – аса бір амбициялық мақсат емес.", "en": ["Given the challenges and possibilities for the US in Asia, that is an unambitious goal."]}}
-{"translation": {"kk": "АҚШ президенті сапарын Американың Жапониямен және Оңтүстік Кореямен арадағы одағын қайта нығайтудан бастамақ. Әсіресе сайлау науқаны кезінде Трамп бұл елдерді көп кемсіткен еді.", "en": ["Trump will start his trip by reinforcing America’s alliances with Japan and South Korea – alliances that he previously discounted and belittled, particularly during his campaign."]}}
-{"translation": {"kk": "Ал Пекинге барғанда ол Қытайды БҰҰ Қауіпсіздік кеңесінде Солтүстік Кореяға қарсы санкцияларды күшейту туралы ұсынысын қолдауға көндіріп көрмек.", "en": ["The aim is to buttress his demand, which he will reiterate when he reaches Beijing, that China follow through on its pledges in the United Nations Security Council to tighten sanctions on North Korea."]}}
-{"translation": {"kk": "Бұдан соң Трамп Вьетнам мен Филиппинге табан тіремейді.", "en": ["Next, Trump will head to Vietnam and the Philippines."]}}
-{"translation": {"kk": "Бұл елдермен жақсы қарым-қатынаста болу арқылы АҚШ Қытайдың Оңтүстік-шығыс Азиядағы ықпалын тежеп отырады.", "en": ["Close relations with both are necessary to underpin ongoing US efforts to challenge China’s growing influence in Southeast Asia."]}}
-{"translation": {"kk": "Барак Обама әкімшілігі бұл аймаққа ықпал үшін Қытаймен арадағы күресте ала-құла нәтиже көрсетті.", "en": ["President Barack Obama’s administration had mixed results in competing for influence with China."]}}
-{"translation": {"kk": "Трамп әкімшілігінің өкілдері соңғы кездері «АҚШ жалпы Үнді-Тынық мұхит аймағына арнап жаңа стратегия қабылдайды» дегенді де меңзеп келеді.", "en": ["Trump administration officials have lately hinted that the US may, at some point, devise a new strategy for the entire Indo-Pacific region."]}}
-{"translation": {"kk": "Ал Қытай басшылары болса жаңа келісімдер туралы жариялап, Қытай нарығының шетелдіктер үшін жабық тұрған кей бөліктерін ашуды ойластыратындарын айтып жатыр.", "en": ["Chinese officials, for their part, have indicated that they will announce new agreements and consider opening parts of the Chinese market that are now closed to outsiders."]}}
-{"translation": {"kk": "Әзірге бәрі жақсы сияқты.", "en": ["So far, so good."]}}
-{"translation": {"kk": "Аймақтағы ресми адамдармен сөйлескеннен соң Америка одақтастары мен достарына алдын ала күн тәртібінің бермегенін білдік. Әдетте жаңа бір маңызды саясатты қолға алардың алдында ұсыныс беруші тарап бұған негіз қалау үшін алдын ала ақпарат жібереді.", "en": ["Talks with officials around the region reveal that America’s friends and allies have not received the sort of advance briefings that are normally used to prepare the ground for important new policies and undertakings."]}}
-{"translation": {"kk": "Оның үстіне, сапардың қарсаңындағы ақпараттар мен мәлімдемелер қазір болып жатқан саяси және стратегиялық трендтермен үйлеспей отыр, қазіргі жағдайда АҚШ өзінің Азияға қатысты саясатын нақтылап түсіндіруі керек.", "en": ["More fundamentally, briefings and statements in the run-up to the trip have shown no regard for major political and strategic trends that are now converging – trends that must inform any comprehensive US policy toward Asia."]}}
-{"translation": {"kk": "Бірінші тренд – қырғиқабақ соғыстан кейін қалыптасып, АҚШ үстемдік еткен бірполярлы әлемдік тәртіп бәсеңдеп, оған қарсы державалар бас көтере бастады.", "en": ["The first such trend is the decline of the US-led unipolar world order that has prevailed since the end of the Cold War, and the reemergence of great power rivalries."]}}
-{"translation": {"kk": "Қытай, Ресей, Еуропа және Таяу Шығыс жаңа бағытты таңдады, ал Американың бұрынғыдай оларға ықпал ететін күші жоқ.", "en": ["China, Russia, Europe, and the Middle East are all headed in new directions, and America no longer has the capacity it once did to influence them."]}}
-{"translation": {"kk": "Трамп әкімшілігі тоқмейілсігенін қойып, бәсекелес коалиция құруға ұмтылуы керек.", "en": ["The Trump administration needs to abandon its complacency and pursue competitive coalition-building."]}}
-{"translation": {"kk": "Трамптың виртуалды «дуалы»", "en": ["Trump’s Virtual Wall"]}}
-{"translation": {"kk": "КЕМБРИДЖ – Көп жағынан алып қарағанда Республикалық партияның АҚШ-та «шекараны реттеу салығын» енгізу жоспары – президент Дональд Трамптың АҚШ пен Мексика шекарасына физикалық дуал тұрғызу идеясының виртуалды қосымшасы іспетті.", "en": ["CAMBRIDGE – In many ways, the Republican Party’s plan to implement a “border adjustment tax” in the United States is the virtual complement of the physical wall President Donald Trump plans to erect on the US-Mexican border."]}}
-{"translation": {"kk": "Трамптың дуал тұрғызу идеясы сияқты «шекараны реттеу салығы» туралы бастаманы да қоғамдық сана қабылдай алмады, бірақ ақыр соңында бұл идея қарапайым америкалықтың өміріне көп кері әсерін тигізбек.", "en": ["Although the border adjustment tax has not seeped into public consciousness in nearly the same way as Trump’s physical wall has, it could end up affecting the average American a lot more – and not necessarily in a good way."]}}
-{"translation": {"kk": "Бір қарағанда, мұндағы басты идея – импортқа салынатын салықты, айталық 20 пайызға өсіріп, дәл сондай соманы экспорт салығынан алып тастау.", "en": ["On the surface, the basic idea is to slap a tax of, say, 20% on imports, and to provide tax breaks worth a similar amount on exports."]}}
-{"translation": {"kk": "Популистердің көбінің басты реакциясы – бұл АҚШ-та жұмыс орындарын ашу үшін айрықша жағдай жасайды, себебі ол импортқа қырын қарап, экспортты қолдайды.", "en": ["Most populists’ gut reaction is that this must be fantastic for US jobs, because it discourages imports and encourages exports."]}}
-{"translation": {"kk": "Өкінішке қарай, көпшілік айтып жүргендей, мұнда қисындық тұрғыда бір үлкен олқылық бар: АҚШ-та тербелмелі айырбас курсы қалыптасқан.", "en": ["Unfortunately, as many have pointed out, there is a loose screw in this logic, which is that the United States has a floating exchange rate."]}}
-{"translation": {"kk": "Шекараны реттеу салығының бір «нәтижесі» - доллар күшейеді, бұл америкалықтардың импорттық заттарды сатып алуына жағдай жасайды (себебі доллармен шетел валютасын көбірек алуға мүмкіндік туады); бір жағынан күшті доллардың кесірінен АҚШ-тың экспорттық тауарлары шетелдіктер үшін қымбатқа түседі.", "en": ["A stronger dollar – a likely result of imposing a border adjustment tax – makes it cheaper for Americans to buy imports (because a dollar buys more foreign currency); conversely, a stronger dollar makes US exports more expensive to foreigners."]}}
-{"translation": {"kk": "Іс жүзінде айырбас бағамының әсерін салық арқылы жабуға болады, демек сауда балансы өзгеріссіз қалады.", "en": ["In fact, the baseline textbook result is that the exchange-rate effect would fully offset the tax, leaving the trade balance unchanged."]}}
-{"translation": {"kk": "Егер сіз республикалықтардың ұсынып отырғаны «фокус-мокус» деп есептесеңіз, мұныңыз да жөн шығар, бірақ мұны әзірге есімізде сақтай тұрайық.", "en": ["If you think the Republicans’ proposal sounds like hocus pocus, you might be right, but let’s hold that thought."]}}
-{"translation": {"kk": "Аса беделді экономист-ғалымдардың бірнешеуі шекара салығын мүлде басқа бір себеппен қолдап отыр.", "en": ["Several highly regarded academic economists favor the border adjustment idea, but for entirely different reasons."]}}
-{"translation": {"kk": "Олар шекараны реттеу салығының саудаға әсерін азайту үшін айырбас бағамы өседі дегенге имандай сенеді.", "en": ["They take it as an article of faith that the exchange rate will in fact rise to neutralize the trade effects of a border adjustment tax."]}}
-{"translation": {"kk": "Бірақ, олар мұны бәрібір қолдайды.", "en": ["But they like it anyway."]}}
-{"translation": {"kk": "Біріншіден, АҚШ-тың импорты экспорттан әлдеқайда көп, бұл үлкен сауда дефицитін туғызады, оның көлемі («ағымдағы шот») ЖІӨ-нің 2,5 пайызына жетуі мүмкін.", "en": ["First, the US imports a lot more than it exports, so it runs a large trade deficit, with the broadest measure (the “current account”) at around 2.5% of GDP."]}}
-{"translation": {"kk": "Бұл - осыдан он жыл бұрынғы ЖІӨ-нің 6 пайызы көлеміндегі дефицитпен салыстырғанда үлкен прогресс, бірақ АҚШ-та экспорттан гөрі импорттың ауқымы әлдеқайда үлкен. Демек, үкімет экспорт салығы жеңілдіктерімен салыстырғанда импортқа салынатын 20 пайыздық салықтан әлдеқайда көп ақша жинайды деген сөз.", "en": ["While that is a vast improvement over the 6%-of-GDP deficits the US was running a decade ago, the US still imports considerably more than it exports, meaning the government stands to collect far more revenues from its 20% tax on imports than it would have to give in tax breaks to exporters."]}}
-{"translation": {"kk": "Оның үстіне, салықты субсидиялау кестесі жылына шамамен 90 миллиард доллар кіріс келтіреді.", "en": ["Indeed, the tax-subsidy schedule could, on paper at least, bring in roughly $90 billion a year."]}}
-{"translation": {"kk": "Сиқыр бұл жерден бітпейді.", "en": ["And the magic doesn’t stop there."]}}
-{"translation": {"kk": "Импорт пен экспортты «біз бен олар» деп түсінетіндердің көбі таң қалатын шығар, бірақ шындығында барлық сауданың жартысы фирманың өз ішінде жүреді, яғни транзакциялар АҚШ-тың бір компаниясының шетелдегі бөлімшелерімен арада болады.", "en": ["Although it might surprise people who are used to thinking of imports and exports as a pure “us versus them” phenomenon, in fact roughly half of all trade is intra-firm – transactions between foreign and US divisions of the same company."]}}
-{"translation": {"kk": "Әлемдегі ең жоғары корпоративтік салық АҚШ-та болғандықтан, фирмалар шетелдердегі еншілес компанияларына активтерін көбірек шоғырландырып, АҚШ компанияларына неғұрлым аз қалдыруға тырысады.", "en": ["And because US corporate taxes are among the world’s highest, firms will go to great lengths to assign as much value as they can to foreign subsidiaries, and as little as possible to US companies."]}}
-{"translation": {"kk": "Бұлай істеу үшін олар фирма ішіндегі импортқа бухгалтерлік бағаны жасанды түрде жоғары етіп қояды да, экспортқа жасанды түрде төмен бухгалтерлік баға белгілейді.", "en": ["One way to do this is by putting an artificially high bookkeeping price on intra-firm imports, and an artificially low bookkeeping price on exports."]}}
-{"translation": {"kk": "Бағасын асыра не кеміте көрсету – салық пен тексеруден жалтарудағы уақыт тезінен өткен ең оңтайлы әдістер.", "en": ["Under- and over-invoicing is a time-honored way to get around taxes and controls."]}}
-{"translation": {"kk": "Қытайдың үлкен таяқшалары", "en": ["China’s Big Sticks"]}}
-{"translation": {"kk": "НЬЮ-ХЕЙВЕН – АҚШ президенті Дональд Трамптың әкімшілігі Қытайдың артынан түсіп, ірі қателік жасап отыр.", "en": ["NEW HAVEN – US President Donald Trump’s administration is making a major miscalculation by going after China."]}}
-{"translation": {"kk": "Олар көптеген экономикалық және саяси санкцияларды қолдануды жоспарлап жатқандай, оның ішінде жазалаушы тарифтерді қолданып, Қытайды «валюталық манипулятор» деп атаудан бастап “бір Қытай” деген ұстаныммен өткен шамамен 40 жылдық дипломатиялық еңбекті шетке ысырып, Тайваньмен жақындасу да бар.", "en": ["It appears to be contemplating a wide range of economic and political sanctions – from imposing punitive tariffs and designating China as a “currency manipulator” to embracing Taiwan and casting aside some 40 years of diplomacy framed around the so-called One-China policy."]}}
-{"translation": {"kk": "Бұл стратегияның зардаптары зор болады.", "en": ["This strategy will backfire."]}}
-{"translation": {"kk": "Себебі бұл жаңадан күшейген АҚШ қарсыласымен шайқасу үшін барлық артықшылықтары қолында, және Қытайдың қандай да болсын жауабы ескерілмесе де болады деген қате сенімге негізделген.", "en": ["It is based on the mistaken belief that a newly muscular United States has all the leverage in dealing with its presumed adversary, and that any Chinese response is hardly worth considering."]}}
-{"translation": {"kk": "Ақиқаттан бұрын мұндай алыс болмаппыз.", "en": ["Nothing could be further from the truth."]}}
-{"translation": {"kk": "Әрине, АҚШ Қытайдың ірі экспорттық нарықтарының бірі және, осылайша, оның әсерлі 35-жылдық даму жолының орталық тірегі де сол болды.", "en": ["Yes, the US is one of China’s largest export markets – and thus a central pillar of its spectacular 35-year development trajectory."]}}
-{"translation": {"kk": "АҚШ нарығының жабылуы, әрине, Қытайдың экономикалық өсуін басады.", "en": ["Closing off the US market would certainly crimp Chinese economic growth."]}}
-{"translation": {"kk": "Бірақ АҚШ сондай-ақ, қазір Америкадағы үшінші ірі және тез дамып келе жатқан экспорт нарығы болып табылатын Қытайға тәуелді болып қалған.", "en": ["But the US has also become heavily dependent on China, which is now America’s third largest and fastest-growing export market."]}}
-{"translation": {"kk": "Ал, 1,25 трлн доллардан асатын қазынашылық облигация және басқа да долларға негізделген активтер иесі ретінде, Қытай Американың созылмалы бюджет тапшылығын қаржыландыруда маңызды рөл атқарды, ол экономикасын қолдау үшін жинақтары жеткіліксіз болған АҚШ-қа өз профицитінің көп бөлігін несиеге берді.", "en": ["And, as the owner of over $1.25 trillion in Treasuries and other dollar-based assets, China has played a vital role in funding America’s chronic budget deficits – in effect, lending much of its surplus saving to a US that has been woefully derelict in saving enough to support its own economy."]}}
-{"translation": {"kk": "Бұл екі жақты тәуелділіктің (психологтар өзара немесе ортақ тәуелділік деп атайтын ұғымның экономикалық эквиваленті) тамыры тереңде.", "en": ["This two-way dependency – the economic equivalent of what psychologists call codependency – has deep roots."]}}
-{"translation": {"kk": "1980-шы жылдардың басында, экономиканы күйреткен Мәдени революция кезінде, Қытай экономикалық өсудің жаңа көзін қатты іздеген еді.", "en": ["Back in the early 1980s, in the wake of the Cultural Revolution, which left its economy in shambles, China was desperate for a new source of economic growth."]}}
-{"translation": {"kk": "1970-шы жылдың соңы мен 1980-шы жылдардың басындағы стагфляцияның бір деструктивті айқасынан шыққан АҚШ та жаңа экономикалық рецептіні қажет етті.", "en": ["Coming out of a destructive bout of stagflation in the late 1970s and early 1980s, the US also needed a new economic recipe."]}}
-{"translation": {"kk": "Қиналған американдық тұтынушы екі мәсел��ні де шешіп берді - Қытайдың өсуі үшін қуатты сыртқы қолдау көзі бола тұра ол Қытайда жасалған өнімдердің төмен бағасынан да пайда көрді.", "en": ["The hard-pressed American consumer solved both problems, by becoming a powerful source of external support for Chinese growth and by benefiting from the lower prices of products made in China."]}}
-{"translation": {"kk": "Екі ел осылайша бір-бірінің қажеттіліктерін шешетін ыңғайлы да ебдейсіз некеге тұрды.", "en": ["The two countries thus entered into an awkward marriage of convenience that served each other’s needs."]}}
-{"translation": {"kk": "АҚШ Басты тұтынушы атағына ие болып, Қытай Басты өндіруші ретінде барған сайын қуатты экономиканы құрды.", "en": ["China built an increasingly powerful economy as the Ultimate Producer while the US embraced the ethos of Ultimate Consumer."]}}
-{"translation": {"kk": "Адамдарда тәрізді, экономикалық өзара тәуелділік сайып келгенде өте деструктивті қарым-қатынас болып табылады.", "en": ["As in the case of humans, economic codependency is ultimately a very destructive relationship."]}}
-{"translation": {"kk": "Өзара тәуелділіктің қанағаттану фазасымен көздері жабылған АҚШ мен Қытай екеуі де өз жолынан адасты.", "en": ["Blinded by the gratification phase of codependency, both the US and China lost their way."]}}
-{"translation": {"kk": "Американың Қытайға қысымының салдары ауыр болмақ", "en": ["America and China’s Codependency Trap"]}}
-{"translation": {"kk": "НЬЮ-ХАВЕН – Қыңыр кісі бір жақ болып, АҚШ президенті Дональд Трамп Қытаймен сауда соғысы болу мүмкіндігін тағы бір рет ескертті.", "en": ["NEW HAVEN – Seemingly at odds with the world, US President Donald Trump has once again raised the possibility of a trade conflict with China."]}}
-{"translation": {"kk": "Тамыздың 14-інде ол АҚШ-тың сауда жөніндегі өкіліне Қытайдың зияткерлік меншік құқығын бұзуына қатысты тергеу жүргізуді тапсырды.", "en": ["On August 14, he instructed the US Trade Representative to commence investigating Chinese infringement of intellectual property rights."]}}
-{"translation": {"kk": "Бұл әрекетін АҚШ-тың 1974 жылғы «Сауда актісінің» 301-бабына негіздеген Трамп әкімшілігі Қытай импортына жоғары әрі кең ауқымды тарифтер енгізуі мүмкін.", "en": ["By framing this effort under Section 301 of the US Trade Act of 1974, the Trump administration could impose high and widespread tariffs on Chinese imports."]}}
-{"translation": {"kk": "Бұл – елеусіз ғана жайт емес.", "en": ["This is hardly an inconsequential development."]}}
-{"translation": {"kk": "АҚШ-тың сауда жөніндегі өкілінінің «Қытайдың ДСҰ талаптарын орындауына қатысты есебінде» Қытайға қысым жасауға біраз негіз бар болғанымен, жазалау шаралары АҚШ-тың бизнесі мен тұтынушыларына біршама зардабын тигізбек.", "en": ["While there may well be merit to the allegations, as documented in the latest “USTR Report to Congress on China’s WTO Compliance,” punitive action would have serious consequences for US businesses and consumers."]}}
-{"translation": {"kk": "Мұны қаласа да, қаламаса да, бұл – әлемнің ең ірі екі экономикасының арасындағы тамыры тереңге кеткен өзара тәуелді қарым-қатынастың нәтижесі.", "en": ["Like it or not, that is an inevitable result of the deeply entrenched codependent relationship between the world’s two largest economies."]}}
-{"translation": {"kk": "Адамдар арасындағы өзара тәуелді қарым-қатынаста араластықтың шарттарын бір жақ өз білгенімен өзгертетін болса, бұған қорланған екінші жақ дәл солай әрекет жасайды.", "en": ["In a codependent human relationship, when one party alters the terms of engagement, the other feels scorned and invariably responds in kind."]}}
-{"translation": {"kk": "Мемлекеттер мен олардың басшылары да дәл сондай.", "en": ["The same can be expected of economies and their leaders."]}}
-{"translation": {"kk": "Яғни, сауда соғысының негізгі ерекшелігі – қарымта қайтаруға тырысу, яғни Қытай Американың әрекеттеріне сол деңгейде жауап береді.", "en": ["That means in a trade conflict, it is important to think about reciprocity – specifically, China’s response to an American action."]}}
-{"translation": {"kk": "Іс жүзінде, Трамптың гамбитіне ресми түрде жауап берген Қытайдың Сауда министрі осыны аңғартты.", "en": ["In fact, that was precisely the point made by China’s Ministry of Commerce in its official response to Trump’s gambit."]}}
-{"translation": {"kk": "«Қытай өзінің заңды құқықтарын шешімді түрде қорғау үшін барлық тиісті шараларды қолданады» деп уәде берді Қытайдың министрі.", "en": ["China, the ministry vowed, would “take all appropriate measures to resolutely safeguard its legitimate rights.”"]}}
-{"translation": {"kk": "АҚШ-тың Қытайды жөнді-жөнсіз айыптай бергеніне алданған жұрт Қытай қарымта жауып қайырса, мұның салдары қандай болуы мүмкін екендігіне мән бермей келеді.", "en": ["Caught up in the bluster of the US accusations being leveled at China, little attention is being paid to the potential consequences of Chinese retaliation."]}}
-{"translation": {"kk": "Мұның үш экономикалық салдары болуы ықтимал.", "en": ["Three economic consequences stand out."]}}
-{"translation": {"kk": "Біріншіден, Қытай тауарлары мен қызметтеріне тарифті өсірген жағдайда америкалық тұтушыларға салынатын салық та соншалық өседі деген сөз.", "en": ["First, imposing tariffs on imports of Chinese goods and services would be the functional equivalent of a tax hike on American consumers."]}}
-{"translation": {"kk": "Қытай өндірушілерінің еңбек күші шығындары Америкадағы басты тасымалдаушылардың еңбек күші шығындарының бестен бірі ғана.", "en": ["Chinese producers’ unit labor costs are less than one fifth those of America’s other major foreign suppliers."]}}
-{"translation": {"kk": "Қытай тауарларына деген сұранысты басқа жаққа бұрғаннан соң импортталған тауалардың бағасы да шарықтайтыны сөзсіз.", "en": ["By diverting US demand away from Chinese trade, the costs of imported goods would undoubtedly rise sharply."]}}
-{"translation": {"kk": "Импорт бағасының қымбаттауы және мұның инфляцияға әсер ету ықтималдығы отыз жылдан бері жалақылары өспей келе жатқан АҚШ-тың орта таптағы жұмысшыларына ауыр соққы болмақ.", "en": ["The possibility of higher import prices and potential spillover effects on underlying inflation would hit middle-class US workers, who have faced more than three decades of real wage stagnation, especially hard."]}}
-{"translation": {"kk": "Екіншіден, Қытайға қарсы сауда соғысы АҚШ-та пайыздық мөлшерлеменің өсуіне алып келуі мүмкін.", "en": ["Second, trade actions against China could lead to higher US interest rates."]}}
-{"translation": {"kk": "Бүгінде АҚШ Қазынашылығы құнды қағаздарының 30 пайызы шетелдіктерге тиесілі. Биылғы маусым айындағы соңғы ресми деректерге қарағанда, Қытайдың АҚШ-тағы активтерінің құны 1,15 триллион, яғни жалпы шетелдік активтердің 19 пайызы, ал Жапония 1,09 триллион доллардың активтеріне ие.", "en": ["Foreigners currently own about 30% of all US Treasury securities, with the latest official data putting Chinese ownership at $1.15 trillion in June 2017 – fully 19% of total foreign holdings and slightly higher than Japan’s $1.09 trillion."]}}
-{"translation": {"kk": "Ұлттық қарыз және әлемдік тәртіп", "en": ["National Debt and Global Order"]}}
-{"translation": {"kk": "ПРИНСТОН – Жаңа жыл басталғалы әлемдік тәртіптің өзгеретіні белгілі болды.", "en": ["PRINCETON – As we entered the new year, all indications pointed to a remaking of the global order."]}}
-{"translation": {"kk": "Дональд Трамп АҚ��-тың президенті қызметіне кірісті, Қытай төрағасы Си Цзиньпин Давоста жаһандануды жақтап сөз сөйледі, Марин Ле Пен, Гирт Уилдерс сияқты әсіреоңшыл саясаткерлер Германияның Кобленц қаласында «Еуропаның балама саммитін» өткізді.", "en": ["Donald Trump was inaugurated as President of the United States, Chinese President Xi Jinping delivered a defense of globalization at Davos, and far-right leaders such as Marine Le Pen and Geert Wilders held an “alternative European summit” in the German city of Koblenz."]}}
-{"translation": {"kk": "Трамп пен оның Еуропадағы жақтастары жаһандануды жамандаса, Си Цзиньпин оны қызғыштай қорғауға кірісті.", "en": ["Trump and his populist allies in Europe have denounced globalization, while Xi now stands as its principal defender."]}}
-{"translation": {"kk": "Алайда, әсіресе Трамптың бұл пікірі қайшылыққа толы: ұлттық экономикалық мүдделерді көздеу халықаралық ынтымақтастықты онша қажет етпегенімен, қауіпсіздікті қорғау саласында ынтымақтастық өте-мөте керек.", "en": ["But Trump’s message, in particular, is conflicted: pursuing strictly national economic interests may require less international cooperation, but bolstering security requires more."]}}
-{"translation": {"kk": "Трамптың инаугурацияда сөйлеген сөзі АҚШ-ты Екінші дүниежүзілік соғысқа қатыспауға шақырған «Американың бірінші комитетінің» баспасөз хатшысы болған расист ұшқыш Чарльз Линдбергтің изоляционистік риторикасын еске түсірді.", "en": ["The nationalist thrust of Trump’s inaugural address echoed the isolationism championed by the racist aviator Charles Lindbergh, who, as a spokesman for the America First Committee, lobbied to keep the US out of World War II."]}}
-{"translation": {"kk": "Енді Трамп америкалықтардың басындағы экономикалық қиындық үшін бұдан бұрынғы басшыларды кінәлап, АҚШ-тың соғыстан кейінгі тәртіпті қалыптастырып, ұстап тұрудағы тарихи рөлінен бас тартты.", "en": ["And now Trump, blaming previous US leaders for the economic hardships confronting many Americans, has renounced the country’s historical role in creating and sustaining the post-war order."]}}
-{"translation": {"kk": "«Ғаламдық Америкаға» қарсылар бұрын да болғанымен, бұл пікірді АҚШ президентінің айтуы – ерекше жаңалық.", "en": ["While his objection to “global America” is not new, hearing it from a US president certainly is."]}}
-{"translation": {"kk": "Трамптың бұл көзқарасы қарыз саясатына негізделген.", "en": ["Trump’s vision is centered on the politics of debt."]}}
-{"translation": {"kk": "Қарыз арқылы қаржыландырылатын ірі бизнесті бақылап үйренген ол қарызды қайтару шарттарын өзгерту арқылы «басқа елдер» Америкадан алып кеткен нәрселерді қайтаруға болады деген ой түйген.", "en": ["Having overseen a large debt-financed real-estate business, his intuition is that debt renegotiation can be used to win back for America what “other countries” have supposedly taken from it."]}}
-{"translation": {"kk": "Ол Қытай мен Германияға шүйлігіп отыр, себебі олар 2015 жылы АҚШ-пен екіжақты саудада тиісінше 366 миллиард және 74 миллиард доллар оң сальдоға қол жеткізген.", "en": ["He has focused on China and Germany, because they maintain large bilateral trade surpluses with the US – totaling $366 billion and $74 billion, respectively, in 2015."]}}
-{"translation": {"kk": "Инаугурацияның алдында ол неміс көліктерінің импортына жоғары тариф енгізетінін айтты, соның ішінде BMW-ға ерекше тоқталды.", "en": ["Just before the inauguration, he suggested that he might impose high tariffs on imported German cars, singling out BMW with particular relish."]}}
-{"translation": {"kk": "Ағымдағы операциялар бойынша есеп-шоттарда профицитті ұлғайтқан екі елдің де АҚШ-тан алашақтары өте көп. Қытайда бұл мемлекеттік қарыз түрінде болса, Германияда – қауіпсіздендірілген активтер күйінде.", "en": ["With their accumulated current-account surpluses, both countries have built up large claims on the US, in the form of government debt for China and a wide variety of securitized assets for Germany."]}}
-{"translation": {"kk": "Қытайдың сыртқы резервтері жылдам азайып жатса, Германиянікі көбею үстінде.", "en": ["While China’s foreign reserves are now rapidly falling, Germany’s are rising."]}}
-{"translation": {"kk": "Бірақ, екі жағдайда да Американың екіжақты дефицитті жою әрекетінің соңы америкалықтарды кедейлендіре түседі.", "en": ["But, in both cases, immediately eliminating America’s bilateral deficits would simply make Americans poorer."]}}
-{"translation": {"kk": "Грекияның Еуропаның басқа елдерімен арадағы дефицитті бірден жойып тастағанынан мұның еш айырмасы болмай қалар еді.", "en": ["It would be no different than if Greece suddenly eliminated its large deficits with the rest of Europe."]}}
-{"translation": {"kk": "Бұрындары АҚШ саясаткерлері ел ішіндегі жұмыс орындарын көбейту үшін профициті бар елдерді бюджет дефицитін арттырып, ақша-несие саясатын жұмсартуға көндіріп келген. Соның арқасында олар көбірек дамып, Американың тауарларын көп ала бастайтын.", "en": ["In the past, US policymakers have tried to spur domestic job creation by getting the surplus countries to run budget deficits or loosen their monetary policy, so that they could grow faster and buy more American goods."]}}
-{"translation": {"kk": "АҚШ-тың бұрынғы президенттері Джимми Картер мен Рональд Рейган 1970-жылдардың соңы мен 1980-жылдары осы тактиканы қолданған, президент Барак Обама да 2009 жылы басталған еуро дағдарысының орта тұсында осы әдісті тағы пайдаланды.", "en": ["Former US Presidents Jimmy Carter and Ronald Reagan took this tack in the late 1970s and 1980s, and President Barack Obama did so again in the middle of the euro crisis that began in 2009."]}}
-{"translation": {"kk": "Бұл – халықаралық экономикалық жүйедегі реттеудің классикалық формасы, сондықтан АҚШ-тың бұрынғы басшылары екіжақты қысым жасау, G7 және Халықаралық валюта қоры сияқты халықаралық институттар арқылы осы әдісті пайдаланып келген.", "en": ["This is the classic form of adjustment in the international economic system, and past US administrations pursued this method by applying bilateral pressure, and by working through international institutions such as the G7 and the International Monetary Fund."]}}
-{"translation": {"kk": "Дегенмен, бұл келіссөздер көбіне әркелкі нәтиже беріп отырған.", "en": ["But these negotiations have always had rather mixed outcomes."]}}
-{"translation": {"kk": "Халықаралық валюта нарығын «трамптандыру»", "en": ["Trumping the International Monetary System"]}}
-{"translation": {"kk": "ГОНКОНГ – АҚШ-тың жаңа сайланған президенті Дональд Трамптың қаңтарда қызметіне кіріскен соң нақты не істейтінін айту қиын.", "en": ["HONG KONG – It is difficult to know exactly what US President-elect Donald Trump will do when he takes office in January."]}}
-{"translation": {"kk": "Дегенмен, ол қазірдің өзінде салықтарды азайтып, инфрақұрылым шығындарын арттыруға уәде беріп отыр.", "en": ["But he is all but guaranteed to pursue tax cuts and increased infrastructure spending."]}}
-{"translation": {"kk": "Соның арқасында қаржы нарығы АҚШ-тың экономикасы қарқындап өседі деп болжап отыр, ал бұдан доллардың әлемнің көп валюталарына, соның ішінде Қытай юаніне шаққандағы бағамы өсіп, дамушы экономикалардан капитал қаша бастайды деген пікір бар.", "en": ["As a result, financial markets are anticipating faster growth in the United States – a perception that is boosting the dollar’s exchange rate against most currencies, including the renminbi, and triggering capital flight from emerging economies."]}}
-{"translation": {"kk": "Трамптың Қытайға тариф енгіземін деген уәдесіне қарамастан, күшейген доллар Американың саудадағы бәсекелестігіне кесірін тигізеді.", "en": ["Notwithstanding Trump’s vow to impose tariffs on China, a resurgent dollar will hurt America’s trade competitiveness."]}}
-{"translation": {"kk": "Оның үстіне, Халықаралық Валюта қорының есебі бойынша, биылғы маусымда доллар 10-20 пайызға асыра бағаланған.", "en": ["After all, according to the International Monetary Fund, the dollar was already about 10-20% overvalued in June."]}}
-{"translation": {"kk": "Бірақ, мәселе мұнда ғана емес.", "en": ["But that is not all."]}}
-{"translation": {"kk": "Сауда - елдің сыртпен байланыстағы дисбалансын реттеу үшін көтеріліп не төмен түсіп тұратын валюта курсының негізгі қозғаушысы саналатын, ал қазір капитал ағынының ауқымдылығы сондай, ол валюта курсын реттеуге бұрынғыдан көп ықпал етеді.", "en": ["While trade is supposed to be the primary driver of exchange rates, which should rise or fall to correct countries’ external imbalances, capital flows have grown to the point that their role in guiding exchange rates is now much larger."]}}
-{"translation": {"kk": "Осы тұрғыдан алғанда, нарықтың АҚШ-тағы өсім туралы оптимизмі бұрынғыдан да үлкен дисбалансқа ұшыратып, халықаралық валюта жүйесін күйретуі мүмкін.", "en": ["In this context, market optimism about US growth could lead to ever-larger imbalances and possibly disrupt the international monetary system."]}}
-{"translation": {"kk": "2010 жылы Англия банкінің бұрынғы басшысы Мервин Кинг әлемдегі қаржы дисбалансын «Судоку» ойынымен сипаттап, кестенің ішіндегі сандарды өз бетіңмен таңдау мүмкін еместігін айтқан.", "en": ["In 2010, former Bank of England Governor Mervyn King famously used the game of Sudoku to depict global savings imbalances, highlighting that the numbers in the table cannot be chosen independently."]}}
-{"translation": {"kk": "Елдердің барлығы жұмыссыздықты толық жойып, қоры көп елдер сауда балансында профицитке қол жеткізгісі келсе, қоры аз елдер сауда дефицитін азайта алмайды.", "en": ["If, for example, all countries want to achieve full employment, and high-saving countries target a trade surplus, the low-saving countries cannot target a lower trade deficit."]}}
-{"translation": {"kk": "Сондықтан, АҚШ Федералдық резервінің бұрынғы төрағасы Бен Бернанке АҚШ-ты «профицит сақтаушы» елдерге қаржылық бақылауды уысынан шығарып алды» деп айыптады, бұл арқылы ол сауда ағындарын меңзеп тұр.", "en": ["So when former US Federal Reserve Chair Ben Bernanke blamed the loss of monetary control in the US on the “surplus saving” countries, he had a point – at least with regard to trade flows."]}}
-{"translation": {"kk": "Іс жүзінде ұлттық ақшалары резервтік валюта саналмайтын елдер АҚШ пен Ұлыбритания сияқты резервтік валютасы бар елдерге шағым айта алатындай судоку кестесін мұнда да түзе аламыз.", "en": ["In fact, we can also fill in a Sudoku table showing the stock of net foreign investment claims by non-reserve-currency countries on reserve-currency countries, mainly the US and the United Kingdom."]}}
-{"translation": {"kk": "Тиісті инвестиция ағындарының кейбірі халықаралық нарықтағы профицит арқылы қаржыландырылған.", "en": ["Some of the relevant investment flows have been funded through surplus credit in international markets."]}}
-{"translation": {"kk": "1997-2007 жылдар аралығында АҚШ-та инвестиция дефициті 0,3 триллион доллар болса, Қытай, Жапония мен Германияда оның көлемі тиісінше, 1,2 триллион, 1,1 триллион және 0,8 триллионға артты.", "en": ["From 1997 to 2007, the US net investment deficit widened by only $0.3 trillion, while the net investment surpluses of China, Japan, and Germany rose by $1.2 trillion, $1.1 trillion, and $0.8 trillion, respectively."]}}
-{"translation": {"kk": "Германияны қоспағанда еуро аймағындағыдағы елдерде инвестиция дефициті жоғары болды. Он жыл ішінде олар 2,4 триллион доллар дефицит көрсетті, ал жалғыз Ұлыбританияда дефицит 0,5 триллион доллар болды.", "en": ["The major investment-deficit players were the eurozone minus Germany, with a deficit of $2.4 trillion during that decade, and the UK, with a deficit of $0.5 trillion."]}}
-{"translation": {"kk": "Келесі жеті жыл ішінде, 2014 жылға дейін Американың таза инвестициялық позициясы 5,7 триллион долларға дейін кеміп, ЖІӨ-нің 40,2 пайызын ғана құрады.", "en": ["Over the next seven years, until 2014, America’s net investment position deteriorated by $5.7 trillion, producing a liability of 40.2% of GDP."]}}
-{"translation": {"kk": "Бюджет шығындарын азайтудың арқасында Германияны қоспағандағы еуроаймақтың инвестициялық позициясы бұл аралықта еш өзгеріссіз қалды десе болады.", "en": ["The net investment position of the eurozone minus Germany hardly changed during this period, due to fiscal retrenchment."]}}
-{"translation": {"kk": "Ал Германиядағы инвестиция профициті 0,8 триллион долларға, Жапонияда 1,2 триллионға, Қытайда 0,7 триллионға өсті.", "en": ["Meanwhile, Germany’s net investment surplus increased by $0.8 trillion, Japan’s rose by $1.2 trillion, and China’s was up by $0.7 trillion."]}}
-{"translation": {"kk": "Экономикалық сауатсыздық сауда соғысын туғыза ма?", "en": ["Will Economic Illiteracy Trigger a Trade War?"]}}
-{"translation": {"kk": "НЬЮ-ЙОРК – АҚШ президенті Дональд Трамптың билікке келгеніне 100 күн болғанда ол да, оның сауда жөніндегі хатшысы Уилбрус Росс та экономика факультетінің бірінші курсында оқитын студент жібермеуге тырысатын қателікке бой алдырып жатыр.", "en": ["NEW YORK – Nearly 100 days after US President Donald Trump took office, he and his commerce secretary, Wilbur Ross, continue to commit an economic fallacy that first-year economics students learn to avoid."]}}
-{"translation": {"kk": "Олар шын мәнінде қорлардың азаюынан болған Американың ағымдағы шот дефициті (немесе сауда дефициті) ағымдағы шот профициті бар Германия мен Қытайдың әділетсіз сауда саясатының кесірі деп санайды.", "en": ["They claim that America’s current-account deficit (or trade deficit), which is in fact the result of America’s low and falling saving rate, is an indicator of unfair trade practices by Germany and China, two current-account surplus countries."]}}
-{"translation": {"kk": "Олардың экономикалық білімсіздігі үлкен апатқа апарады.", "en": ["Their embrace of economic ignorance could lead to disaster."]}}
-{"translation": {"kk": "Тауарларды, қызметтерді, таза кіріс коэффициентін, және шетелдерден келетін трансферттік төлемдерді есептейтін ағымдағы шот сальдосы ішкі инвестицияны алып тастағандағы ұлттық жинақ қорына тең.", "en": ["The current-account balance, measuring the balance of trade in goods, services, net factor income, and transfer payments from abroad, is equal to national saving minus domestic investment."]}}
-{"translation": {"kk": "Бұл теория емес.", "en": ["That’s not a theory."]}}
-{"translation": {"kk": "Бұл – жалпы ішкі өнім (ЖІӨ) мен жалпы ұлттық кіріс (ЖҰК) арасындағы статистикалық сәйкессіздікті қоспағандағы көрсеткіш.", "en": ["It’s an identity, save for any statistical discrepancy between gross national product (GDP) and gross national income (GNI)."]}}
-{"translation": {"kk": "Сен либерал әлде консерватор, популист әлде жалпы пікірді қолдаушы, кейнсишіл әлде ұсынысты көбейтуді жақтайтын адам болсаң да, барлығына бірдей ақиқат – осы.", "en": ["It’s true whether you are liberal or conservative, populist or mainstream, a Keynesian or a supply-sider."]}}
-{"translation": {"kk": "Тіпті Трамп пен оның барлық шешімдері де мұны өзгерте алмайды.", "en": ["Even Trump and all his deal making can’t change that."]}}
-{"translation": {"kk": "Ал қазір ол Американың өз ішіндегі жинақ қорының теңсіздігін дәлелдейтін дефициттің кесірінен сауда соғысын ашамын деп қорқытып отыр.", "en": ["Yet he is threatening a trade war because of deficits that reflect America’s own saving-investment imbalance."]}}
-{"translation": {"kk": "Инвестиция ұлттық жинақ қорынан асып кетсе, ағымдағы шот дефициті пайда болады, ал инвестиция қордан аз болса, онда профицит қалыптастады.", "en": ["A country runs a current-account deficit if investment exceeds national saving, and runs a surplus when investment is less than national saving."]}}
-{"translation": {"kk": "Ағымдағы шоты бірқалыпты елде инвестиция көлемі артса, жинақ қоры азайса, не осы екеуі қатар болса, дефицит қалыптасады.", "en": ["For a country with a balanced current account, a deficit can arise if its investment rate rises, its saving rate falls, or some combination of the two occurs."]}}
-{"translation": {"kk": "Айталық, АҚШ протекционистік саясат ұстанатын бір елмен сауда жасасты делік.", "en": ["Suppose that the US is trading with foreign countries that maintain protectionist policies."]}}
-{"translation": {"kk": "Егер бұл елдер сауда режимдерін либералдандырса, олар АҚШ тауарларын көбірек импорттай бастайды, ал бұл өз өндірісімен бәсеке туғызады.", "en": ["If these countries liberalize their trade regimes, they will tend to import more US goods that compete with their own industries."]}}
-{"translation": {"kk": "Импортпен бәсекелес сектордың ауқымы кішірейіп, жұмысшы мен капитал экспорт секторына көбірек ойысады.", "en": ["The size of the import-competing sectors will then shrink, freeing up workers and capital to increase output in export sectors."]}}
-{"translation": {"kk": "Экспорт ұлғайған сайын сырттан келетін валюта да ұлғайып, қымбаттаған импорттық тауарларды сатып алады.", "en": ["As exports rise, so will the foreign-exchange earnings that pay for the higher import bill."]}}
-{"translation": {"kk": "Айталық, АҚШ, керісінше, ағымдағы шот дефицитіне бола импортқа жаңа кедергілер орнатты делік.", "en": ["Suppose, conversely, that the US imposes new import barriers in response to its current-account deficit."]}}
-{"translation": {"kk": "Бұл импорттық кедергілер жұмысшылар мен капиталды экспорт секторынан алыстатып, импортпен бәсекелесетін секторға ығыстырады, соның кесірінен АҚШ-тың сауда балансы өзгеріссіз қалады, сөйтіп ұлттық табыс азайып, орташа өмір стандарттары төмендейді.", "en": ["These import barriers would pull workers and capital into import-competing sectors and away from export sectors, roughly leaving the US trade balance unchanged while lowering national income and average living standards."]}}
-{"translation": {"kk": "Импорттық кедергілер сауда саясаты арқылы емес, бюджет дефицитін төмендететін сауда салығы арқылы жасалса (сол арқылы үкіметтің жинақ қорын ұлғайтса), онда сауда дефициті азаюы мүмкін.", "en": ["The trade deficit could fall if the import barriers were in the form of trade taxes that lowered the budget deficit (thereby raising government saving) but that effect would work through the budget, not through trade policy per se."]}}
-{"translation": {"kk": "Шетелмен сауда кедергілерін азайту не АҚШ-тың сауда кедергілерін арттыру жоспарлары АҚШ-тағы жинақ қоры мен инвестиция көлеміне, сол арқылы АҚШ-тың ағымдағы шот балансына ерекше әсер етеді дейтіндей ешқандай себеп жоқ.", "en": ["There is no particular reason why a reduction of foreign trade barriers or an increase in US trade barriers would have any first-order effects on the US saving and investment rates, and therefore on the US current-account balance."]}}
-{"translation": {"kk": "Америка жұмысшылары үшін жаман жаңалықтар", "en": ["Bad News for America’s Workers"]}}
-{"translation": {"kk": "НЬЮ-ЙОРК – АҚШ-тың сайланған президенті Дональд Трамп өз кабинетін толтыру барысында, ал біз оның әкімшілігі жүргізетін экономикалық саясаттың бағыты мен әсері қандай болатыны туралы не білдік?", "en": ["NEW YORK – As US President-elect Donald Trump fills his cabinet, what have we learned about the likely direction and impact of his administration’s economic policy?"]}}
-{"translation": {"kk": "Ең бастысы, үлкен белгісіздік әлі де қалады.", "en": ["To be sure, enormous uncertainties remain."]}}
-{"translation": {"kk": "Басқа да көптеген салаларда тәрізді, экономикалық саясат жөніндегі Трамптың уәделері мен тұжырымдары бір қалыпты болмады.", "en": ["As in many other areas, Trump’s promises and statements on economic policy have been inconsistent."]}}
-{"translation": {"kk": "Ол үнемі басқаларды өтірік айтады деп айыптайды, ал, оның экономикалық тұжырымдары және уәделерінің көбісі - шын мәнінде, оның бүкіл басқару жайлы ойы - нацистік Германияның «үлкен өтірік» насихаттаушыларына лайықты көрінеді.", "en": ["While he routinely accuses others of lying, many of his economic assertions and promises – indeed, his entire view of governance – seem worthy of Nazi Germany’s “big lie” propagandists."]}}
-{"translation": {"kk": "Трамп үшінші тоқсандағы ЖІӨ 3,2% жылдық мөлшерінде өсіп, жұмыссыздық қараша айында 4,6% деңгейінде болатын экономиканың өрлеу үрдісін қолына алады. АҚШ президенті Барак Обама 2009 жылы билікке келген кезде, керісінше, ол терең рецессияда батқан экономиканы Джордж Буштан мұраға алды.", "en": ["Trump will take charge of an economy on a strongly upward trend, with third-quarter GDP growing at an impressive annual rate of 3.2% and unemployment at 4.6% in November. By contrast, when President Barack Obama took over in 2009, he inherited from George W. Bush an economy sinking into a deep recession."]}}
-{"translation": {"kk": "Ал, Буш сияқты, Трамп тағы бір республикашыл президент, және ол дауыстарды жоғалтуына қарамастан, экстремистік саясатын жүзеге асыру үшін мандаты бар екенін көрсету үшін ғана кеңсесін өз мойнына алады.", "en": ["And, like Bush, Trump is yet another Republican president who will assume office despite losing the popular vote, only to pretend that he has a mandate to undertake extremist policies."]}}
-{"translation": {"kk": "Трамп ірі салық қысқарту және бюджет тапшылығын азайтуға апаратын жоғары инфрақұрылымдық және қорғаныс шығыстар туралы уәделерін ақтаудың бір ғана жолы шамандық экономика деп аталатынның ауыр дозасы болады.", "en": ["The only way Trump will square his promises of higher infrastructure and defense spending with large tax cuts and deficit reduction is a heavy dose of what used to be called voodoo economics."]}}
-{"translation": {"kk": "Үкіметте «май кесу» онжылдықтар бойы орын алып, қысқартуға болатын аз бөлігі қалды: федералдық үкіметтің жұмыспен қамтуы, жалпы халықтың үлесі ретінде қарастырғанда, ол шамамен 30 жыл бұрын мемлекет басшысы Рональд Рейганның астында болған шағын үкіметпен салыстырғанда бүгінде төменірек болып табылады.", "en": ["Decades of “cutting the fat” in government has left little to cut: federal government employment as a percentage of the population is lower today than it was in the era of small government under President Ronald Reagan some 30 years ago."]}}
-{"translation": {"kk": "Ресей президенті Владимир Путинм��н Трамп жақындаса бастаса да, және ол бүкіл әлемдегі диктаторлар мен авторитарлық басшылармен бейресми альянс құрса да, Трамп кабинетінде немесе кеңесшілері ретінде көптеген бұрынғы әскери офицерлер қызмет еткендігінен, АҚШ-тың қарулануға қосымша ақша жұмсауы әбден мүмкін, олар жоқ жауларға қарсы пайдасы аз қару болса да.", "en": ["With so many former military officers serving in Trump’s cabinet or as advisers, even as Trump cozies up to Russian President Vladimir Putin and anchors an informal alliance of dictators and authoritarians around the world, it is likely that the US will spend more money on weapons that don’t work to use against enemies that don’t exist."]}}
-{"translation": {"kk": "Трамптың денсаулық хатшысы Obamacare негізіндегі мұқият теңестіретін актті жойса, онда шығындар өседі немесе қызметтер сапасы нашарлайды - екеуінің де орын алуы мүмкін.", "en": ["If Trump’s health secretary succeeds in undoing the careful balancing act that underlies Obamacare, either costs will rise or services will deteriorate – most likely both."]}}
-{"translation": {"kk": "Сайлау науқаны барысында, Трамп американдық жұмыс орындарын аутсорсинг арқылы толтырып жүрген басшыларға қатаң болуға уәде берді.", "en": ["During the campaign, Trump promised to get tough on executives who outsource American jobs. He is now holding up the news that the home heating and air conditioning manufacturer Carrier will keep some 800 jobs in my home state of Indiana as proof that his approach works."]}}
-{"translation": {"kk": "Бұл ақылды өнеркәсіптік немесе экономикалық саясат емес, және ол еңбекақыны көтеруге немесе бүкіл елімізде жақсы жаңа жұмыс орындарын құруға көмектеспейді.", "en": ["This is not a sound industrial or economic policy, and it will do nothing to help raise wages or create good jobs across the country."]}}
-{"translation": {"kk": "Ол қайыр сұрап жүрген корпоративтік басшылардың үкіметке шантаж жасауға ашық шақыру болып табылады.", "en": ["It is an open invitation for a shakedown of the government by corporate executives seeking handouts."]}}
-{"translation": {"kk": "Сол сияқты, инфрақұрылым шығыстарын ұлғайту салық несиелері арқылы жүзеге асырылуы мүмкін, бұл хедж-қорларға көмектеседі, бірақ Американың балансына көмегі болмайды: тәжірибе көрсеткендей, мұндай бағдарламалардың жаратылған ақшадан берілетін пайдасы аз болады.", "en": ["Similarly, the increase in infrastructure spending is likely to be accomplished through tax credits, which will help hedge funds, but not America’s balance sheet: such programs’ long track record shows that they deliver little value for money."]}}
-{"translation": {"kk": "Үкімет нөлдік пайыздық ставкалар бойынша қарыз ала алатын дәуірде оның жұртшылық үшін құны әсіресе жоғары болады.", "en": ["The cost to the public will be especially high in an era when the government can borrow at near-zero interest rates."]}}
-{"translation": {"kk": "Осы мемлекеттік-жекеменшік әріптестігі басқа жердегі сияқты болса, мемлекет тәуекелдерді өз мойнына алады, ал хедж қорлар табысты жинайды.", "en": ["If these private-public partnerships are like those elsewhere, the government will assume the risks, and the hedge funds will assume the profits."]}}
-{"translation": {"kk": "«Бастауға дайын» инфрақұрылымы туралы сегіз жыл бұрын ғана болған дебат ұмытылған естеліктей болып көрінеді.", "en": ["The debate just eight years ago about “shovel-ready” infrastructure seems to be a distant memory."]}}
-{"translation": {"kk": "Трамп осындай бастауға дайын жобаларды таңдаса, өнімділікке ұзақ мерзімді әсері минималды болып қалады; егер ол дайын инфрақұрылымды таңдаса, экономикалық өсуге қысқа мерзімді әсері минималды болады.", "en": ["If Trump chooses shovel-ready projects, the long-term impact on productivity will be minimal; if he chooses real infrastructure, the short-term impact on economic growth will be minimal."]}}
-{"translation": {"kk": "Трамптың сыртқы саясат ұстанымдарындағы өзгерістер", "en": ["Trump’s Foreign Policy Reversals"]}}
-{"translation": {"kk": "КЕМБРИДЖ – Өзінің алғашқы 100 жұмыс күні ішінде АҚШ президенті Дональд Трамп өзінің президенттік науқаны барысында айтып өткен қорғаныс және сауда саясатындағы негізгі уәделерінің көбін өзгертті.", "en": ["CAMBRIDGE – During his first 100 days in office, US President Donald Trump reversed many of the major positions on defense and trade policy that he had advocated during his presidential campaign."]}}
-{"translation": {"kk": "Және де осы өзгерістер оңынан болғандай.", "en": ["And these reversals have yielded some positive results."]}}
-{"translation": {"kk": "Қытай бағытында Трамп саясаты ең үздік мысал болып табылады.", "en": ["Trump’s policy toward China is the best example."]}}
-{"translation": {"kk": "Сайлау науқаны барысында, Трамп кеңседегі бірінші күні-ақ Қытайға валюталық манипулятор деген атау тағамын деп уәде берген. және де ұзақ уақыт бойы Қытай-американдық қарым-қатынастарға әсер еткен «Бір Қытай» саясатын аяқтап (Тайваньды Қытай бөлігі ретінде тану); екі жақты сауда тапшылығын қысқарту мақсатымен қытай импортына жоғары тариф жүктейміз деген сөздер де болған.", "en": ["During the campaign, Trump promised to label China a currency manipulator on his first day in office; end the “One China” policy (recognizing Taiwan as part of greater China) that has long guided Sino-American relations; and impose a high tariff on Chinese imports, to shrink the bilateral trade deficit."]}}
-{"translation": {"kk": "Бұл уәделер бос сөз болды.", "en": ["None of that happened."]}}
-{"translation": {"kk": "Трамп Қытайды валюталық манипулятор деп атаған жоқ.", "en": ["Trump did not label China a currency manipulator upon taking office."]}}
-{"translation": {"kk": "АҚШ-тың қазынашылық кеңсесі өткен айда Қытай валюталық саясатына шолу жасаған кезде, ол Қытай валюталық манипулятор емес деген қорытындыға келді.", "en": ["When the US Treasury last month conducted its scheduled review of Chinese currency policy, it concluded that China was not a currency manipulator."]}}
-{"translation": {"kk": "Трамп тез арада Бір Қытай саясаты бойынша да артқа шегінді, ол ҚХР Төрағасы Си Цзиньпинге Америка Құрама Штаттары аталмыш саясатты ұстануды жалғастырады деп айтып және оны Флоридағы өз Mar-а-Lago шаруа мекеніне демалуға шақырды.", "en": ["Trump quickly reversed himself on the One China policy as well, telling Chinese President Xi Jinping that the United States would continue to adhere to it and inviting Xi to visit him at his Mar-a-Lago retreat in Florida."]}}
-{"translation": {"kk": "Бұл кездесу нәтижесінде АҚШ коммерция хатшысы Уилбор Росс бастаған сауда келіссөздер орын алып, онда Қытай АҚШ сиыр еті мен түрлі қаржылық қызметтеріне өз нарығын ашуға ал АҚШ Қытайға сұйытылған табиғи газ сатуға келісті.", "en": ["That meeting led to a trade negotiation led by Commerce Secretary Wilbur Ross in which China agreed to open its market to US beef and various financial services, and the US agreed to sell liquefied natural gas to China."]}}
-{"translation": {"kk": "Нәтижесінде тарифтердің өсуі орын алмай және Қытай мен АҚШ сауда тапшылығы азаятын болады.", "en": ["The result will be a decline in the US trade deficit with China, with no increase in tariffs."]}}
-{"translation": {"kk": "Екі жақты сауда тапшылығын азайту, негізі, жалпы АҚШ сауда тапшылығын төмендетуге көмектеспейді, себебі бұл тапшылық АҚШ-та инвестициялар мен үнемдеу а��асындағы айырмашылық нәтижесі болып табылады.", "en": ["Reducing the bilateral trade deficit will not decrease the overall US trade deficit, because that is the result of the difference between investment and saving in the US."]}}
-{"translation": {"kk": "Қытай мен АҚШ арасындағы төменгі екі жақты сауда тапшылығы жай ғана кейбір басқа елмен болатын үлкен сауда тапшылығын немесе кішігірім пайданы білдіреді.", "en": ["A lower bilateral trade deficit with China will just mean a larger trade deficit – or a smaller surplus – with some other country."]}}
-{"translation": {"kk": "Трамп әкімшілігінің жеке елдермен болған сауда тапшылығына соншалықты көп көңіл аударуы дұрыс емес болғанымен, Қытайдың жағдайында осылайша әрекет ету АҚШ экспорты үшін шетелдік кедергілерді азайту саясатына оң әсер етті.", "en": ["Nonetheless, while the Trump administration is wrong to put so much emphasis on trade deficits with individual countries, doing so in China’s case has had the favorable effect of leading to policies that reduce foreign barriers to US exports."]}}
-{"translation": {"kk": "Азиядның басқа бөліктерінде, Трамп сайлау науқаны кезінде Оңтүстік Корея мен Жапонияны олар енді Американың ұзақ жылдар бойы орын алған қауіпсіздік кепілдігіне сене алмайды деп ескертті.", "en": ["Elsewhere in Asia, Trump warned South Korea and Japan during his campaign that they could no longer count on America’s decades-long security guarantee."]}}
-{"translation": {"kk": "Бірақ, Трамп қызметіне кіріскен сәтте, бірден қорғаныс хатшысы Джеймс Маттис кәрістерін сенімен қайтару мақсатымен Сеулға ұшып кетті, және әкімшілік қытай қарсылығына қарамастан, Оңтүстік Кореяда THAAD деп аталатын озық қорғаныс жүйесін орнатуға көшті.", "en": ["But almost immediately after Trump assumed office, Defense Secretary James Mattis flew to Seoul to reassure the Koreans, and the administration moved ahead with installing the advanced Terminal High Altitude Area Defense (THAAD) anti-missile system in South Korea, despite Chinese objections."]}}
-{"translation": {"kk": "Ал содан кейін Маттис сол сияқты Жапонияға да барып, оларды АҚШ әскери қолдау көрсетуін жалғастырады деп сендірді.", "en": ["And then Mattis flew to Japan to offer the Japanese a similar reassurance of continued US military support."]}}
-{"translation": {"kk": "Сол сияқты, кезінде НАТО-ның еуропалық мүшелері ЖІӨ-нің 2 пайызын қорғанысқа жұмсау бойынша өз міндеттемелерін орындамады деп шағымданған кандидат Трамп, АҚШ-тың Еуропадағы әскери шығындарын азайтуға ант берді.", "en": ["Likewise, candidate Trump, complaining that NATO’s European members had not met their commitments to spend 2% of GDP on defense, vowed to reduce US military spending in Europe."]}}
-{"translation": {"kk": "Ол сондай-ақ Ислам мемлекеті (ISIS) қарсы АҚШ бастаған күреске қосылуға дайын болмады деп те НАТО-ны сынға алды.", "en": ["He also criticized NATO for being unprepared to join the US-led fight against the Islamic State (ISIS)."]}}
-{"translation": {"kk": "Ал енді Трамп өз қорқыту сөздерінен бас тарты және еуропалықтар АҚШ шақырған бағытта жылжи бастады.", "en": ["And yet Trump has backed away from his threat, and the Europeans have moved a little in the direction that the US has urged."]}}
-{"translation": {"kk": "«Бірінші кезекте Америка», ал келесіде жаһандық жанжал", "en": ["“America First” and Global Conflict Next"]}}
-{"translation": {"kk": "НЬЮ-ЙОРК – Америка Құрама Штаттары Президенті ретінде Дональд Трамптың сайлануы жай ғана жаһандануға қарсы ашынып келе жатқан популистік көтерілісті көрсетпейді.", "en": ["NEW YORK – Donald Trump’s election as President of the United States does not just represent a mounting populist backlash against globalization."]}}
-{"translation": {"kk": "Ол сондай-ақ Pax Americana (“Американдық бейбітшілік”) соңын білдіреді - бұл АҚШ пен оның одақтастары екінші дүниежүзілік соғыстан кейін негізін салған еркін халықаралық алмасу және ортақ қауіпсіздік тәртібі.", "en": ["It may also portend the end of Pax Americana – the international order of free exchange and shared security that the US and its allies built after World War II."]}}
-{"translation": {"kk": "Бұл АҚШ бастаған әлемдік тәртіп, 70 жыл бойы гүлдену мен өркендеуге мүмкіндік берді.", "en": ["That US-led global order has enabled 70 years of prosperity."]}}
-{"translation": {"kk": "Ол сауданы ырықтандыруға негізделген нарықтық режимдер, капитал жұмылғыштығының өсуі және тиісті әлеуметтік қамсыздандыру саясаты, Еуропа, Таяу Шығыс және Азиядағы НАТО және басқа да түрлі одақтар арқылы жүзеге асқан американдық қауіпсіздік кепілдігінің арқасында орын алды.", "en": ["It rests on market-oriented regimes of trade liberalization, increased capital mobility, and appropriate social-welfare policies; backed by American security guarantees in Europe, the Middle East, and Asia, through NATO and various other alliances."]}}
-{"translation": {"kk": "Трамп, алайда, саудаға кедергі жасайтын популистік, жаһандануға қарсы және протекционистік саясатты жүргізіп, еңбек және капиталдың қозғалысын шектеуі мүмкін.", "en": ["Trump, however, may pursue populist, anti-globalization, and protectionist policies that hinder trade and restrict the movement of labor and capital."]}}
-{"translation": {"kk": "Ал оның өз қорғанысы үшін Американың одақтастарын одан да көбірек төлеуге мәжбүр етемін деп ұсынуы оның қазіргі АҚШ қауіпсіздік кепілдіктеріне күмән келтіруін көрсетеді.", "en": ["And he has cast doubt on existing US security guarantees by suggesting that he will force America’s allies to pay for more of their own defense."]}}
-{"translation": {"kk": "Егер Трамптың «Американы бірінші кезекке» қоюы шын болса, оның әкімшілігі АҚШ геосаяси стратегиясын отанының ғана ұлттық мүдделерін қамтамасыз етуге бағытталған, изоляционизм және біржақтылыққа қарай ауыстырады.", "en": ["If Trump is serious about putting “America first,” his administration will shift US geopolitical strategy toward isolationism and unilateralism, pursuing only the national interests of the homeland."]}}
-{"translation": {"kk": "АҚШ 1920 және 1930 жылдары осыған ұқсас саясатын жүргізген кезде, бұл екінші дүниежүзілік соғыстың “дәндерін отырғызуға” көмектесті.", "en": ["When the US pursued similar policies in the 1920s and 1930s, it helped sow the seeds of World War II."]}}
-{"translation": {"kk": "Протекционизм - мыңдаған импортталған тауарларға әсер еткен Смут-Хоули тарифінен бастап - Ұлы депрессияны одан әрі нашарлатып, сауда және валюталық соғыстарды тудырды.", "en": ["Protectionism – starting with the Smoot-Hawley Tariff, which affected thousands of imported goods – triggered retaliatory trade and currency wars that worsened the Great Depression."]}}
-{"translation": {"kk": "Ең маңыздысы, АҚШ екі мұхиттармен қауіпсіз қорғалған деген жалған нанымға негізделген американдық изоляционизм нацистік Германия мен империялық Жапонияның агрессивті соғысты бастап, бүкіл әлемге қауіп төндіруіне мүмкіндік берді.", "en": ["More important, American isolationism – based on a false belief that the US was safely protected by two oceans – allowed Nazi Germany and Imperial Japan to wage aggressive war and threaten the entire world."]}}
-{"translation": {"kk": "1941 жылдың желтоқсан айында болған Перл Харбор шабуылынан соң, АҚШ, тығып отырған құм астынан басын шығаруға мәжбүр болды.", "en": ["With the attack on Pearl Harbor in December 1941, the US was finally forced to take its head out of the sand."]}}
-{"translation": {"kk": "Бүгін де, АҚШ-тың изоляционизмге бет бұрып, тек АҚШ ұлттық мүдделерін ғана ойлауы, сайып келгенде, жаһандық жанжалға әкелуі мүмкін.", "en": ["Today, too, a US turn to isolationism and the pursuit of strictly US national interests may eventually lead to a global conflict."]}}
-{"translation": {"kk": "Тіпті Американың Еуропадан ажырауы жақын жоспарда болмаса да, Еуропалық Одақ және Еуроаймақ казірдің өзінде ыдырауда, әсіресе Біріккен Патшалықтың маусымдағы Brexit-ке дауыс беруі және желтоқсан айында конституциялық реформаларға байланысты Италияның сәтсіз референдумы туралы ескере отырсақ.", "en": ["Even without the prospect of American disengagement from Europe, the European Union and the eurozone already appear to be disintegrating, particularly in the wake of the United Kingdom’s June Brexit vote and Italy’s failed referendum on constitutional reforms in December."]}}
-{"translation": {"kk": "Сонымен қатар, 2017 жылы экстремалды, Еуропаға қарсы сол немесе оңшыл популистік партиялар Франция мен Италияда және Еуропаның басқа бөліктерінде де билікке келуі мүмкін.", "en": ["Moreover, in 2017, extreme anti-Europe left- or right-wing populist parties could come to power in France and Italy, and possibly in other parts of Europe."]}}
-{"translation": {"kk": "Еуропада АҚШ-тың белсенді қатысуынсыз, агрессивті кек алушы Ресей алға басатын болады.", "en": ["Without active US engagement in Europe, an aggressively revanchist Russia will step in."]}}
-{"translation": {"kk": "Ресей қазірдің өзінде АҚШ пен ЕО-ны Украина, Сирия, Балтық және Балқан мәселелері бойынша қиын сынауда, және ол бұрынғы кеңестік блок елдерінде өз ықпалын қайта орнатып, сондай-ақ Еуропада ресейшіл қозғалыстарды қолдау арқылы ЕО-ның алдағы ыдырауынан пайда алуы мүмкін.", "en": ["Russia is already challenging the US and the EU in Ukraine, Syria, the Baltics, and the Balkans, and it may capitalize on the EU’s looming collapse by reasserting its influence in the former Soviet bloc countries, and supporting pro-Russia movements within Europe."]}}
-{"translation": {"kk": "Еуропа АҚШ қауіпсіздік қолшатырын біртіндеп жоғалтатын болса, Ресей президенті Владимир Путин ең үлкен ұтысқа жетейін деп тұр.", "en": ["If Europe gradually loses its US security umbrella, no one stands to benefit more than Russian President Vladimir Putin."]}}
-{"translation": {"kk": "Трамптың ұсыныстары, сондай-ақ Таяу Шығыстағы жағдайды ушықтыра алады. Ол Американы энергетикалық тұрғыдан тәуелсіз жасаймын деп мәлімдеді, бұл АҚШ-тың аймақтағы мүдделерінен бас тартуын және жылыжайлық газдарды шығаратын отандық отын көздеріне тәуелді болуына әкеп соғады.", "en": ["Trump’s proposals also threaten to exacerbate the situation in the Middle East. He has said that he will make America energy independent, which entails abandoning US interests in the region and becoming more reliant on domestically produced greenhouse-gas-emitting fossil fuels."]}}
-{"translation": {"kk": "Және тек радикалды қарулы ислам ғана емес, тап исламның өзі де қауіпті деген өз ұстанымын Трамп сақтап қалды.", "en": ["And he has maintained his position that Islam itself, rather than just radical militant Islam, is dangerous."]}}
-{"translation": {"kk": "Трамптың нарықтағы «бал айы» аяқталды", "en": ["The End of Trump’s Market Honeymoon"]}}
-{"translation": {"kk": "НЬЮ-ЙОРК – Дональд Трамп Америка Құрама Штаттарының президенті болып сайланғанда қаржы нарықтары ерекше жанданды.", "en": ["NEW YORK – When Donald Trump was elected President of the United States, stock markets rallied impressively."]}}
-{"translation": {"kk": "Әу баста Трамптың қаржы саласына серпін беремін, энергетиканы, денсаулық сақтау және қаржылық қызмет салаларын қайта реттеймін, корпоративтік және жекеменшік мүлікті шектеймін деген уәделеріне инвесторлар мастанып қалды.", "en": ["Investors were initially giddy about Trump’s promises of fiscal stimulus, deregulation of energy, health care, and financial services, and steep cuts in corporate, personal, estate, and capital-gains taxes."]}}
-{"translation": {"kk": "Алайда, «трампэкономика» акциялардың қымбаттап бара жатқан бағасына қарсы тұра ала ма?", "en": ["But will the reality of Trumponomics sustain a continued rise in equity prices?"]}}
-{"translation": {"kk": "Корпорациялар мен инвесторлардың қуанатынындай да бар.", "en": ["It is little wonder that corporations and investors have been happy."]}}
-{"translation": {"kk": "Республикалықтардың бұрынғы әдетінше тауарды өткізуге бағытталған экономикалық саясаты корпорациялар мен байлардың қолайына жағады, себебі олар бұл жағдайда жұмыс орындарын ашып, жұмысшылардың табыстарын молайтуда ештеңе істемейді.", "en": ["This traditional Republican embrace of trickle-down supply-side economics will mostly favor corporations and wealthy individuals, while doing almost nothing to create jobs or raise blue-collar workers’ incomes."]}}
-{"translation": {"kk": "Бейтарап Tax Policy Center-дің пайымдауынша, Трамп ұсынып отырған салықтарды қысқарту идеясынан түскен кірістің жартысы ең көп табыс табатын 1 пайыз адамның қалтасына түседі екен.", "en": ["According to the nonpartisan Tax Policy Center, almost half of the benefits from Trump’s proposed tax cuts would go to the top 1% of income earners."]}}
-{"translation": {"kk": "Алайда, табиғи тұрғыда өрекпіген корпоративтік сектор енді алғашқы қауым кезіндегі үрейге бой алдырды: нарықтағы серпіліс басылып барады, ал Трамп пен инвесторлардың арасындағы «бал айының» да бітетін уақыты болды.", "en": ["Yet the corporate sector’s animal spirits may soon give way to primal fear: the market rally is already running out of steam, and Trump’s honeymoon with investors might be coming to an end."]}}
-{"translation": {"kk": "Бұған бірнеше себеп бар.", "en": ["There are several reasons for this."]}}
-{"translation": {"kk": "Біріншіден, «қаржылық серпіліс болуы мүмкін» деген болжам акциялардың бағасын көтеріп жібереді, бұл ұзақмерзімді пайыздық мөлшерлемені де арттырады, ал бұл капитал шығындарына әсер етіп, жылжымайтын мүлік сияқты мөлшерлемеге тәуелді нарыққа қатты әсер етеді.", "en": ["For starters, the anticipation of fiscal stimulus may have pushed stock prices up, but it also led to higher long-term interest rates, which hurts capital spending and interest-sensitive sectors such as real estate."]}}
-{"translation": {"kk": "Ал, күшейген доллар Трамптың негізгі тірегі – көк жағалылар иемденіп отырған жұмыс орындарын жояды.", "en": ["Meanwhile, the strengthening dollar will destroy more of the jobs typically held by Trump’s blue-collar base."]}}
-{"translation": {"kk": "Президент Carrier кондиционер шығарушы компаниясын күштеп, мазақтау арқылы Индианада 1 мың жұмыс орнын «сақтап» қалуы мүмкін. Бірақ, сайлаудан бергі доллардың нығаюы біраз уақыт ішінде зауыт-фабрикадағы 400 мың жұмыс орнын жоюы ықтимал.", "en": ["The president may have “saved” 1,000 jobs in Indiana by bullying and cajoling the air-conditioner manufacturer Carrier; but the US dollar’s appreciation since the election could destroy almost 400,000 manufacturing jobs over time."]}}
-{"translation": {"kk": "Оның үстіне Трамптың қаржылық стимул пакеті нарықтағы қазіргі бағадан да қымбат болып шығуы мүмкін. Президент Рональд Рейган мен Джордж У.", "en": ["Moreover, Trump’s fiscal-stimulus package might end up being much larger than the market’s current pricing suggests."]}}
-{"translation": {"kk": "Буш дәлелдегеніндей, республикалықтар жоғалған табыстың орнын толтыратын басқа жол болмаса да, шығындарды азайтуға ешқандай құлқы болмаса да корпоративтік, табыс және басқа да салық түрлерін қысқартудың мүмкіндігін ешқашан қалт жібермейді.", "en": ["As Presidents Ronald Reagan and George W. Bush showed, Republicans can rarely resist the temptation to cut corporate, income, and other taxes, even when they have no way to make up for the lost revenue and no desire to cut spending."]}}
-{"translation": {"kk": "Егер Трамптың тұсында бұл тағы да қайталанса, қаржылық дефицит пайыздық мөлшерлемелерді және доллардың бағамын тіпті өсіріп жібереді, ал бұл ұзақ мерзім тұрғысынан экономикаға кесірін тигізеді.", "en": ["If this happens again under Trump, fiscal deficits will push up interest rates and the dollar even further, and hurt the economy in the long term."]}}
-{"translation": {"kk": "Инвесторлардың ентігін басатын тағы бір себеп – инфляция үрейі.", "en": ["A second reason for investors to curb their enthusiasm is the specter of inflation."]}}
-{"translation": {"kk": "АҚШ экономикасы ең жоғары қарқында жұмыс істеп тұрғанын ескерсек, Трамптың қаржылық стимулы экономикалық өсімнен де жылдам инфляция тудырады.", "en": ["With the US economy already close to full employment, Trump’s fiscal stimulus will fuel inflation more than it does growth."]}}
-{"translation": {"kk": "Содан соң Джанет Йеленнің беймарал жатқан Федералдық резервін пайыздық мөлшермелені күткендегіден тез әрі жылдамдатып көбейтуге мәжбүрлейді, ал бұл ұзақмерзімді пайыздық мөлшермелерді және доллардың құнын одан сайын арттырып жібереді.", "en": ["Inflation will then force even Janet Yellen’s dovish Federal Reserve to hike up interest rates sooner and faster than it otherwise would have done, which will drive up long-term interest rates and the value of the dollar still more."]}}
-{"translation": {"kk": "Үшіншіден, тым босаң фискалдық саясат пен тым қатаң ақша-несие саясатының қажетсіз жұбы қаржылық жағдайды нашарлатып, көк жағалы жұмысшылардың табысын азайтып, олардың жұмысқа тұру мүмкіндігін қиындатып жібереді.", "en": ["Third, this undesirable policy mix of excessively loose fiscal policy and tight monetary policy will tighten financial conditions, hurting blue-collar workers’ incomes and employment prospects."]}}
-{"translation": {"kk": "Қазірдің өзінде протекционистік саясат ұстанып отырған Трамп әкімшілігі жұмысшыларды қолдау үшін одан сайын протекционист бола түседі, соның кесірінен экономикалық өсімге тосқауыл қойып, корпоративтік табыстарды азайтып жібереді.", "en": ["An already protectionist Trump administration will then have to pursue additional protectionist measures to maintain these workers’ support, thereby further hampering economic growth and diminishing corporate profits."]}}
-{"translation": {"kk": "Американың сенімге негізделген экономикасы", "en": ["America’s Confidence Economy"]}}
-{"translation": {"kk": "ЛАГУНА БИЧ – Қаржылық нарықтар іскер топтар мен тұтынушылардың жақында қалыптасқан АҚШ экономикасына деген сенімді көзқарасы енді ЖІӨ-нің өсуі, инвестицияның артуы, тұтыну мен жалақы көлемі сияқты нақты сандарға ауысады деп сенетін сияқты.", "en": ["LAGUNA BEACH – Financial markets seem convinced that the recent surge in business and consumer confidence in the US economy will soon be reflected in “hard” data, such as GDP growth, business investment, consumption, and wages."]}}
-{"translation": {"kk": "Бірақ экономистер мен саясаткерлер онша сенімді емес.", "en": ["But economists and policymakers are not so sure."]}}
-{"translation": {"kk": "Олардың күмәні орынды ма, жоқ па, АҚШ-тың да, бүкіл әлемнің де экономикасының жағдайы соған тікелей байланысты болмақ.", "en": ["Whether their doubts are vindicated will matter for both the United States and the world economy."]}}
-{"translation": {"kk": "Дональд Трамптың президент болып сайлануы экономикада оң өзгерістер болады деген үмітті оятты, себебі ол қайта реттеу саясатын белсенді түрде жүргізіп, салықтарды азайтатынын, реформаларды жүзеге асыратынын, инфрақұрылым құрылысына көп көңіл бөлетінін айтып уәде берген.", "en": ["Donald Trump’s election as US president has triggered a surge in positive economic sentiment, because he pledged that his administration would aggressively pursue the policy trifecta of deregulation, tax cuts and reform, and infrastructure construction."]}}
-{"translation": {"kk": "Конгрестің қос палатасында көпшілікті құрайтын республикалықтар бұл оң көзқарасты одан әрі қуаттай түсті, себебі бұл «Трамп президенттігінің көп бөлігінде биліктің басқа тармақтарымен итжығыс болып, кібіртіктей берген Барак Обаманың тағдырын қайталамайды» дегенді білдірді.", "en": ["Republican majorities in both houses of Congress reinforced the positive sentiment, as they signaled that Trump would not face the kind of paralyzing gridlock that Barack Obama confronted for most of his presidency."]}}
-{"translation": {"kk": "Бизнес пен тұтынушының көңіл-күйі америкалықтардың психикасында терең орныққан «қайта реттеу және салықтарды қысқарту әрдайым өсімге бастайтын трансформациялық кәсіпкерлікке жол ашады» деген психологияны айғақтайды.", "en": ["The surge in business and consumer sentiment reflects an assumption that is deeply rooted in the American psyche: that deregulation and tax cuts always unleash transformative pro-growth entrepreneurship."]}}
-{"translation": {"kk": "(АҚШ-тан басқа елдер үшін бұл соқыр сенім сияқты көрінуі де мүмкін).", "en": ["(To some outside the US, it is an assumption that sometimes looks a lot like blind faith.)"]}}
-{"translation": {"kk": "Әрине, бұл көңіл-күйдің ауаны екі бағытқа да ойысуы мүмкін.", "en": ["Of course, sentiment can go in both directions."]}}
-{"translation": {"kk": "Трамптікі сияқты «бизнесті қолдайтын» ұстаным бәлкім тіпті шектен тыс сенім тудыруы мүмкін, бір жағынан «лидер бизнеске қарсы» деген ұстаным бұл сенімді азайтуы да ықтимал.", "en": ["Just as a “pro-business” stance like Trump’s can boost confidence, perhaps even excessively, the perception that a leader is “anti-business” can cause confidence to fall."]}}
-{"translation": {"kk": "Көңіл-күй адамның нақты әрекетіне әсер ететіндіктен, бұл құбылулардың ықпалы зор болары анық.", "en": ["Because sentiment can influence actual behavior, these shifts can have far-reaching impacts."]}}
-{"translation": {"kk": "Джон Мейнард Кейнс өзінің «Жұмыс, үстеме және ақшаның жалпы теориясы» атты әйгілі еңбегінде адам бойындағы «жануар түйсігі» туралы айтқан. Оның айтуынша, «адам табиғатының бір ерекшелігі – біздің позитивті әрекеттеріміз моральдық, гедонистік не экономикалық тұрғыдағы математикалық есепке емес, өздігінен болатын оптимизмге тәуелді».", "en": ["In his groundbreaking General Theory of Employment, Interest, and Money, John Maynard Keynes referred to “animal spirits” as “the characteristic of human nature that a large proportion of our positive activities depend on spontaneous optimism, rather than mathematical expectations, whether moral or hedonistic or economic.”"]}}
-{"translation": {"kk": "General Electric компаниясын 20 жыл басқарған Джек Уэлч осының бір мысалы бола алады. Бір сөзінде ол бизнестегі ірі шешімдерінің көбін сараптамалық ��одельдер мен бизнестік болжамдардың негізінде емес, «ішкі түйсікке» сүйене отырып қабылдағанын айтқан.", "en": ["Jack Welch, who led General Electric for 20 years, is a case in point: he once stated that many of his own major business decisions had come “straight from the gut,” rather than from analytical models or detailed business forecasts."]}}
-{"translation": {"kk": "Бірақ көңіл-күй әрдайым нақты экономикалық тенденциялар мен өзгерістердің көрсеткіші бола бермейді.", "en": ["But sentiment is not always an accurate gauge of actual economic developments and prospects."]}}
-{"translation": {"kk": "Нобель сыйлығының лауреаты Роберт Шиллер оптимизмнің «иррационалды эйфорияға» ұласып кететінін дәлелдеген. Мұндай жағдайда инвесторлар активтердің құнын экономикалық көрсеткіштерден алшақ деңгейде бағалайды.", "en": ["As the Nobel laureate Robert J. Shiller has shown, optimism can evolve into “irrational exuberance,” whereby investors take asset valuations to levels that are divorced from economic fundamentals."]}}
-{"translation": {"kk": "Олар активтердің құнын ұзақ уақыт жоғары ұстап тұруы мүмкін, сондықтан бұл көңіл-күй компаниялар мен экономикаларға да әсерін тигізеді.", "en": ["They may be able to keep those valuations inflated for quite a while, but there is only so far that sentiment can take companies and economies."]}}
-{"translation": {"kk": "Әзірге нарықтардың Трамптың жеңісіне елірген реакциясы (АҚШ-тағы қор индекстері рекордтарды бірнеше мәрте жаңартты) нақты көрсеткіштерге әсер ете қойған жоқ.", "en": ["So far, the exuberant reaction of markets to Trump’s victory – all US stock indices have reached multiple record highs – has not been reflected in “hard data.”"]}}
-{"translation": {"kk": "Оның үстіне, экономика саласының сәуегейлері өсім туралы болжамдарға аз-маз ғана оптимистік өзгеріс енгізді.", "en": ["Moreover, economic forecasters have made only modest upward revisions to their growth projections."]}}
-{"translation": {"kk": "«Жануар түйсігі» іске қосылғанда инвесторлардың экономикалық серпілістің алдында жүруге тырысуы таң қалдырмайды.", "en": ["It is not surprising that equity investors have responded to the surge in animal spirits by attempting to run ahead of a possible uptick in economic performance."]}}
-{"translation": {"kk": "Себебі олар шынайы экономикадағы және корпоративтік сектордағы оқиғаларды болжау негізінде жұмыс істейді.", "en": ["After all, they are in the business of anticipating developments in the real economy and the corporate sector."]}}
-{"translation": {"kk": "Трамптың жаңа әлемдік тәртібі", "en": ["Trump’s New World Disorder"]}}
-{"translation": {"kk": "ЛОНДОН – Тарихтың ақырын меңзейтін жайттар көбейді.", "en": ["LONDON – So much for the end of history."]}}
-{"translation": {"kk": "Еуропадағы коммунизмнің келмеске кеткенін паш еткен Берлин қабырғасы қиратылғанына 27 жыл толғанда Дональд Трамптың АҚШ президенті болып сайлануы оның алдындағы көреген де ақылды басшылар құрып кеткен либералдық халықаралық тәртіпке қауіп төндірді.", "en": ["Twenty-seven years to the day after the fall of the Berlin Wall heralded the collapse of communism in Europe, Donald Trump’s election as US president endangers the liberal international order that his wiser, broader-minded predecessors crafted."]}}
-{"translation": {"kk": "Трамптың «алдымен Америка» дейтін «анти-глобалистік» ұстанымы протекционистік сауда соғыстары мен жаһандық «өркениеттер қақтығысының» туындауына әкеліп, Еуропа мен Шығыс Азиядағы бейбіт өмірге қатер төндіреді, Таяу Шығыста зорлық-зомбылықты күшейте түседі.", "en": ["Trump’s “America First,” anti-“globalist” agenda threatens protectionist trade wars, a worldwide “clash of civilizations,” the peace in Europe and East Asia, and further violence in the Middle East."]}}
-{"translation": {"kk": "Оның нативистік, авторитарлық көзқарастары ортақ құндылықтарға, либерал-демократияға, ережеге негізделген халықаралық жүйеге тірек болған Американың жұмсақ гегемониясына деген сенімге сызат түсіреді.", "en": ["His nativist and authoritarian views also undermine the shared values, faith in liberal democracy, and assumption of benign American hegemony on which the rules-based international system depends."]}}
-{"translation": {"kk": "Қазірден құлдырау жолына түскен АҚШ әлемнің ашулы қарсылығын күтіп отыр.", "en": ["Already in relative decline, the United States is now poised for an angry retreat from the world."]}}
-{"translation": {"kk": "Оптимистер «Трамп сайлау кезінде оны меңзеген жоқ», ол айналасына сенімді халықаралық кеңесшілерді жинайды, оның жабайы табиғи инстинкттерін АҚШ саяси жүйесінің тежеу және теңгеру механизмдері ноқталайды деп үміттенеді.", "en": ["Optimists hope that Trump didn’t mean what he said during the election campaign; that he will surround himself with seasoned internationalist advisers; and that his wilder instincts will be tempered by the checks and balances of the US political system."]}}
-{"translation": {"kk": "Біз де солай үміттенеміз.", "en": ["Let’s hope so."]}}
-{"translation": {"kk": "Алайда оның темпераментінен мұның нышаны байқалмайды.", "en": ["But nothing in his temperament suggests as much."]}}
-{"translation": {"kk": "Сенат пен өкілдер палатасына республикашылдардың бақылау орнатқанын ескерер болсақ, басқа президенттерге қарағанда Трамптың билігіне шектеу аз болады. Бұл әсіресе сауда мен сыртқы саясатқа қатысты, бұл салаларда АҚШ президентіне көп еркіндік берілген, және ол осы салаларда ең көп зиян келтіруі мүмкін.", "en": ["And with Republicans retaining control over both the Senate and the House of Representatives, Trump will have a freer rein than most presidents. That is especially true in trade and foreign policy, where US presidents enjoy much greater discretion – and where the damage he could do is potentially huge and enduring."]}}
-{"translation": {"kk": "Сауда мәселесінен бастасақ.", "en": ["Start with trade."]}}
-{"translation": {"kk": "Соңғы жылдары жаһандану баяулап қалды.", "en": ["Globalization had already stalled in recent years."]}}
-{"translation": {"kk": "Ал Трамп оны кері айналдыруы мүмкін.", "en": ["Now Trump threatens to throw it into reverse."]}}
-{"translation": {"kk": "Оның жеңісі Барак Обама әкімшілігі келіссөз жүргізіп жатқан екі ірі сауда келісімдері бекітіледі деген өлімсіреген үміт сәулесін өшіреді. Олар - Тынық мұхиттағы 11 ел қатысқан, бекітілген бірақ әлі ратификацияланбаған Транс-Тынық мұхиттық әріптестік (ТРР) және Еуропа одағымен арадағы тоқтап қалған Трансатлантикалық сауда және инвестиция жөніндегі әріптестік (ТТІР) келісімдері.", "en": ["At the very least, his victory kills off the faint hopes of concluding the two jumbo trade deals that Barack Obama’s administration had been negotiating: the completed but unratified Trans-Pacific Partnership (TPP) with 11 Pacific countries, and the stalled Transatlantic Trade and Investment Partnership (TTIP) with the European Union."]}}
-{"translation": {"kk": "Трамп, сондай-ақ Канада және Мексикамен арадағы Солтүстік Америка еркін сауда келісімін (NAFTA) қайта қарауға уәде берген.", "en": ["Trump has also pledged to renegotiate the North American Free Trade Agreement (NAFTA) with Canada and Mexico."]}}
-{"translation": {"kk": "Ең жаманы – ол Қытай импортының тарифтеріне қол сұқпақ, ал бұл сауда соғысын тудыруы мүмкін.", "en": ["Worse, he wants to slap tariffs on Chinese imports, which would doubtless provoke a trade war."]}}
-{"translation": {"kk": "Ол тіпті к��пжақты ережелерге негізделген сауда жүйесі – Дүниежүзілік сауда ұйымынан шығатынын да айтты.", "en": ["He has even spoken of pulling out of the World Trade Organization (WTO), the multilateral rules-based trading system."]}}
-{"translation": {"kk": "Бұл жоспар тек ғаламдық рецессия қаупін тудырып қана қоймайды.", "en": ["Such an agenda would not only threaten a global recession."]}}
-{"translation": {"kk": "Ол, сондай-ақ, аймақтарды бақталас сауда блоктарына бөлінуге шақырады, бұл – Еуропа одағынан бөлініп шығып, оқшауланатын сыңай танытқан «Брекзиттен» кейінгі Британия үшін үрейлі жағдай.", "en": ["It would also tempt regions to split into rival trading blocs – a worrying prospect for a post-Brexit Britain seemingly intent on tearing itself away from the European Union to go it alone."]}}
-{"translation": {"kk": "Обама әкімшілігі ойланбастан Қытайды шығарып жіберген соң Азияда ТРР күйреді, ал бұл Қытайды өз сауда блогын құруға итермеледі.", "en": ["In Asia, the collapse of the TPP, from which the Obama administration unwisely excluded China, paves the way for the Chinese to build their own trading bloc."]}}
-{"translation": {"kk": "АҚШ Республикашылдарын фискалдық шындықпен тексеру", "en": ["A Fiscal Reality Test for US Republicans"]}}
-{"translation": {"kk": "НЬЮ-ЙОРК – АҚШ президенті Дональд Трамптың алғашқы ірі заңнамалық мақсаты 2010 жылғы Қолжетімді күтім Заңының («Obamacare») «күшін жою және оны ауыстыру» болған.", "en": ["NEW YORK – US President Donald Trump’s first major legislative goal – to “repeal and replace” the 2010 Affordable Care Act (“Obamacare”) – has already imploded, owing to Trump and congressional Republicans’ naiveté about the complexities of health-care reform."]}}
-{"translation": {"kk": "Ал бұл бастама Трамп және Конгрестегі республикашылдардың денсаулық сақтау реформасының күрделілігін түсінбеуінен сәтсіз болды. Олардың кемшіліктері болса да танымал заңды жалған бір реформамен ауыстыру 24 миллионнан астам америкалық тұрғындарды негізгі денсаулық сақтау қызметтерінен айырып, басынан бастап сәтсіз іс болатыны белгілі болған, ал ол іске асқан сәтте де, 2018 жылы орын алатын Конгрестің орта мерзімді сайлауында республикашылдар жойқын жеңіліске ұшырар еді.", "en": ["Their attempt to replace an imperfect but popular law with a pseudo-reform that would deprive more than 24 million Americans of basic health care was bound to fail – or sink Republican members of Congress in the 2018 mid-term elections if it had passed."]}}
-{"translation": {"kk": "Енді, Трамп және Конгрестегі республикашылдар салық реформасымен айналысып жатыр, олар корпоративтік салықтардан бастап және одан кейін жеке табыс салығына көшпек. Олар бұл істі оңай деп қарағанмен, шын мәнінде олай болмайды.", "en": ["Now, Trump and congressional Republicans are pursuing tax reform – starting with corporate taxes and then moving on to personal income taxes – as if this will be any easier."]}}
-{"translation": {"kk": "Себептердің ішінде, республикашылдардың бастапқы ұсыныстары бюджет тапшылығын триллиондаған долларға көбейту мүмкіндігі бар және осы реформадан түскен пайданың 99 пайызын ең жоғарғы табысы бар 1% адам ғана көре алады.", "en": ["It won’t be, not least because the Republicans’ initial proposals would add trillions of dollars to budget deficits, and funnel over 99% of the benefits to the top 1% of the income distribution."]}}
-{"translation": {"kk": "АҚШ өкілдер палатасының республикашылдары ұсынған корпоративтік салық мөлшерін 35% -дан 15% -ға дейін азайтып, шекаралық реттеу салығы (BAT) арқылы жоғалған түсімді толықтыру жоспары басы��ан өлі болды.", "en": ["A plan offered by Republicans in the US House of Representatives to reduce the corporate-tax rate from 35% to 15%, and to make up for the lost revenues with a border adjustment tax, is dead on arrival."]}}
-{"translation": {"kk": "Бұл BAT идеясы тіпті республикашылдар арасында жеткілікті қолдауға ие болмады, және ол Дүниежүзілік сауда ұйымы ережелерін бұзады.", "en": ["The BAT does not have enough support even among Republicans, and it would violate World Trade Organization rules."]}}
-{"translation": {"kk": "Республикашылдар ұсынған салық қысқартуы алдағы онжылдықта 2 трлн доллар құрайтын кірісті жоғалтуға апарады, және олар денсаулық сақтау реформасында үнемдеу арқылы немесе BAT арқылы күтілетін 1,2 трлн доллар арқылы бұл тапшылықты жаба алмайды.", "en": ["The Republicans’ proposed tax cuts would create a $2 trillion revenue shortfall over the next decade, and they cannot plug that hole with revenue savings from their health-care reform plan or with the $1.2 trillion that could have been expected from a BAT."]}}
-{"translation": {"kk": "Республикашылдар қазір өздерінің салықтық жеңілдіктерді ұсынған жоспары (мемлекеттік борышты 2 трлн долларға көбейтетін) және әлдеқайда қарапайым реформаларды жүргізу арасында таңдау жасауы тиіс.", "en": ["The Republicans must now choose between passing their tax cuts (and adding $2 trillion to the public debt) and pursuing a much more modest reform."]}}
-{"translation": {"kk": "Бірінші сценарийдің орын алуы үш себептер бойынша екіталай.", "en": ["The first scenario is unlikely for three reasons."]}}
-{"translation": {"kk": "Біріншіден, бюджет мәселелері бойынша консервативті Конгрестегі республикашылдар мемлекеттік қарызды ойсыз арттыруға қарсы болады. Екіншіден, Конгрестің бюджеттік ережелері бойынша, кез-келген салық қысқартуын қажет ететін заңдар егер толық басқа кірістерді арттыру немесе шығындарды қысқарту есебінен қаржыландырылмайтын болса, олардың мерзімі он жылмен шектеледі.", "en": ["First, fiscally conservative congressional Republicans will object to a reckless increase in the public debt."]}}
-{"translation": {"kk": "Сондықтан, республикашылдардың жоспары экономикаға тек шектеулі оң әсерін тигізеді.", "en": ["Second, congressional budget rules require any tax cut that is not fully financed by other revenues or spending cuts to expire within ten years, so the Republicans’ plan would have only a limited positive impact on the economy."]}}
-{"translation": {"kk": "Ал үшіншіден, егер салық қысқартуы мен әскери және инфрақұрылымдық шығыстар бюджет тапшылығын және мемлекеттік қарызды өсіретін болса, пайыздық мөлшерлемелер де өсетін болады.", "en": ["And, third, if tax cuts and increased military and infrastructure spending push up deficits and the public debt, interest rates will have to rise."]}}
-{"translation": {"kk": "Бұл тұрғын үй шығындары тәрізді пайыздық төлемдерге сезімтал шығыстарға кері әсер етеді, және долларды нығайтады, ал ол Трамптың негізгі сайлаушылары, ақ нәсілді жұмысшы таптарына қиындық туғызып, миллиондаған жұмыс орындарын жояды.", "en": ["This would hinder interest-sensitive spending, such as on housing, and lead to a surge in the US dollar, which could destroy millions of jobs, hitting Trump’s key constituency – white working-class voters – the hardest."]}}
-{"translation": {"kk": "Сонымен қатар, егер республикашылдар мемлекеттік қарызды көбейте бастаса, нарықтар кері жауап ретінде АҚШ экономикасын құлдыратуы мүмкін. Мұндай тәуекелдер арқасында республикашылдар мемлекеттік борышты көбейтудің орнына, жаңа кірістер іздеу арқылы кез келген салы��тық қысқартуларды қаржыландыру жолдарын іздейтін болады.", "en": ["Moreover, if Republicans blow up the debt, markets’ response could crash the US economy."]}}
-{"translation": {"kk": "Нәтижесінде, олардың ақырған салық реформасының арыстаны кішкентай тышқанға айналуы мүмкін.", "en": ["Owing to this risk, Republicans will have to finance any tax cuts with new revenues, rather than with debt. As a result, their roaring tax-reform lion will most likely be reduced to a squeaking mouse."]}}
-{"translation": {"kk": "Тіпті корпоративтік табыс салығының мөлшерін 35%-дан 30%-ға азайту қиын болар еді.", "en": ["Even cutting the corporate tax rate from 35% to 30% would be difficult."]}}
-{"translation": {"kk": "Қазіргі уақытта көп салық төлемейтін фармацевтика және сандық технология салаларын көбірек салық төлету үшін республикашылдарға салық базасын кеңейту қажет болады.", "en": ["Republicans would have to broaden the tax base by forcing entire sectors – such as pharmaceuticals and technology – that currently pay little in taxes to start paying more."]}}
-{"translation": {"kk": "Ал корпоративтік табыс салық мөлшерін 30 пайыздан төмендету үшін республикашылдар бұл фирмалардың шетелде тапқан табыстарына үлкен минималды салық салуы керек.", "en": ["And to get the corporate-tax rate below 30%, Republicans would have to impose a large minimum tax on these firms’ foreign profits."]}}
-{"translation": {"kk": "Бұл АҚШ-қа аударылмаған жағдайда, шетелде табылған триллиондаған долларларға салық салынбайтын ағымдағы жүйеден бас тартуды білдірер еді.", "en": ["This would mark a departure from the current system, in which trillions of dollars in foreign profits remain untaxed unless they are repatriated."]}}
-{"translation": {"kk": "АҚШ және британдық популизм жолдарының алшақтығы", "en": ["The Divergence of US and British Populism"]}}
-{"translation": {"kk": "ЛОНДОН – Ұлыбритания, Франция, Америка Құрама Штаттары - бұл елдердің қайсысы саяси тұрғыдан ерекшеленіп тұр?", "en": ["LONDON – Britain, France, the United States – which is the odd one out politically?"]}}
-{"translation": {"kk": "Өткен жылы Ұлыбританияның Брексит референдумы және Америка Құрама Штаттарында Дональд Трамптың сайлануы жаһандық элитаға қарсы популистік көтерілістің егіз рәміздеріндей болды.", "en": ["Last year’s Brexit referendum in the United Kingdom and the election of Donald Trump in the United States were the twin symbols of populist revolt against global elites."]}}
-{"translation": {"kk": "Франция, керісінше, Эммануэль Макронға дауыс бере отырып, өз елінің президенті ретінде әдеттегі «Давос адамын» сайлады, ол ең элиталы қаржылық, әкімшілік және білім беру мекемелерімен байланысы бар технократ-глобалист болып табылады.", "en": ["In Emmanuel Macron, France, by contrast, has just elected as its president the quintessential “Davos Man” – a proudly globalist technocrat identified with his country’s most elitist financial, administrative, and educational institutions."]}}
-{"translation": {"kk": "Бірақ, бұл саяси клишелерден бір сәтке артқа қадам жасайықшы. Мен жақында Лос-Анджелесте Милкен институты өткізген Global конференциясына қатысу үшін британдық сайлау науқанынан қашып кетіп, осылай жасадым.", "en": ["But step back for a moment from these political clichés, as I did earlier this month when I fled the British election campaign to attend the Milken Institute Global Conference in Los Angeles."]}}
-{"translation": {"kk": "Милкен конференциясы Давостың американдық баламасы болып табылады, бірақ онда Давос ешқашан қол жеткізе алмаған неғұрлым елеулі назар бизнеске аударылып және АҚШ үкіметі өкілдігі күшті көрсетілген.", "en": ["The Milken conference is the US equivalent of Davos, but with a more serious business focus and the strong US government representation that Davos has never achieved."]}}
-{"translation": {"kk": "Трамптың негізгі экономикалық лауазымды адамдарын (қаржы министрі Стивен Мнучин және сауда бойынша хатшысы Уилбур Росс) және Конгрестің бір топ лауазымды тұлғалары мен іскер көшбасшыларын тыңдағаннан соң, бір тұжырымдамаға келуге болады: Трамптың сайлануы тек уақытша аберрация болып табылады.", "en": ["Listening there to Trump’s key economic officials – Treasury Secretary Steven Mnuchin and Commerce Secretary Wilbur Ross – plus a galaxy of Congressional officials and business leaders, made clear that Trump’s election is only a temporary aberration."]}}
-{"translation": {"kk": "АҚШ ұлтшылдық ностальгия тақырыбындағы паркке уақытша ғана жол бұрған, ал негізі олар әлі де жаһанданудың болашақтағы шығындары емес, пайдасына бет бүрған.", "en": ["The US has taken a detour into a theme park of nationalist nostalgia, but it remains focused on the future and the benefits of globalization, not the costs."]}}
-{"translation": {"kk": "Милкен конференциясында Трамптың ішкі саяси бағдарламасының көп бөлігін іске асырмайтыны анық болды.", "en": ["It was clear from the Milken conference that Trump will not deliver most of his domestic agenda."]}}
-{"translation": {"kk": "«Тот белбеу» штаттары инфрақұрылым шығыстарының күрт өсуін көрмейді.", "en": ["The Rust Belt will not enjoy a surge of infrastructure spending."]}}
-{"translation": {"kk": "АҚШ-тың Мексика немесе Қытаймен қарым-қатынасы айтарлықтай өзгере қоймайды.", "en": ["US relations with Mexico or China will not change much."]}}
-{"translation": {"kk": "Трамптың негізгі салық ұсыныстары Конгресстен өте алмайды.", "en": ["Trump’s main tax proposals will not get through Congress."]}}
-{"translation": {"kk": "Ал Трамптың Obamacare бағдарламасын «жойып және ауыстыру» уәдесі бірден қызметке кіріскеннен кейін, қоғамдық қысыммен, «реформалау және жөндеу» уәдесіне жол берері де анық.", "en": ["And Trump’s promise to “repeal and replace” Obamacare immediately after taking office is almost certain to give way, under public pressure, to “reform and repair.”"]}}
-{"translation": {"kk": "АҚШ прагматизмі туралы осындай әңгімеден кейін, менің британдық саясатқа қайта келуім терең депрессияға ғана апара алады.", "en": ["After this immersion in US pragmatism, my return to British politics was deeply depressing."]}}
-{"translation": {"kk": "Бірнеше ай бұрын ғана параллель көрінген саяси жолдар енді айырылуда.", "en": ["Political paths that seemed parallel just a few months ago are now diverging."]}}
-{"translation": {"kk": "АҚШ Трамптың «баламалы шындығын» (бәлкім Трамптың өзін емес) қабылдауына 100 күн өтті, ал Ұлыбританияда тіпті 8 маусымда орын алатын сайлау арқылы берілетін күтпеген мүмкіндікке қарамастан, ешкім өзін-өзі жоюға апаратын Еуропамен байланыс үзуін болдырмау үшін Брексит баламасы керектігі туралы ойланбайды да.", "en": ["While the US has taken only 100 days to see through Trump’s “alternative reality” (though perhaps not through Trump himself), almost nobody in Britain is even questioning the alternative reality of Brexit, despite the unexpected opportunity afforded by the June 8 election to avoid a self-destructive rupture from Europe."]}}
-{"translation": {"kk": "Біз ұлтшылдық популизммен қауіпті ойынға американдық және британдық азаматтық қоғамының түрлі жауабын қалай түсіндірсек болады?", "en": ["How might we explain the starkly different responses in American and British civil society to the dangerous flirtation with nationalist populism?"]}}
-{"translation": {"kk": "Америкада, логикалық тұрғыдан үйлесімсіз, экономикалық тұрғыдан әділетсіз, және іске асыруы дипломатиялық тұрғыдан мүмкін емес болған саясатқа дереу оппозиция мен пікірталастардың өрлеуі арқылы жауап берді.", "en": ["In America, the immediate response to policies that were logically incoherent, economically dishonest, and diplomatically impossible to implement was an upsurge of opposition and debate."]}}
-{"translation": {"kk": "Демократтар Конгресте бұрын-соңды болмаған бірлікті көрсетіп, теледидардағы комедианттар одан да тиімді оппозицияны жасады, миллиондаған прогрессивті сайлаушылар көшелерге шықты, БАҚ тынымсыз тергеу істеріне кірісті, және Американың Азаматтық Бостандық Одағы мұсылмандарды елге кіргізбеу туралы әкімшілік шешімінен соң 24 сағат ішінде $24 млн жинады.", "en": ["The Democrats showed unprecedented unity in Congress, television comedians provided even more effective opposition, millions of progressive voters took to the streets, media outlets launched relentless investigations, and the American Civil Liberties Union received $24 million within 24 hours of the administration’s attempt to bar Muslims from entering the country."]}}
-{"translation": {"kk": "Трамптың Сотқар Америкасы", "en": ["Trump’s Rogue America"]}}
-{"translation": {"kk": "НЬЮ-ЙОРК – Дональд Трамп екінші дүниежүзілік соғысынан кейінгі жылдары мұқият салынған жаһандық экономикалық сәулет құрылымна қол гранатасын лақтырып жіберді.", "en": ["NEW YORK – Donald Trump has thrown a hand grenade into the global economic architecture that was so painstakingly constructed in the years after World War II’s end."]}}
-{"translation": {"kk": "Енді міне АҚШ-тың 2015 климат жөніндегі Париж келісімінен шығуы жаһандық басқарудың осы ережелерге негізделген жүйесін жою әрекетінің көрінісі, және АҚШ президентінің біздің негізгі құндылықтар мен мекемелер жүйесіне жасалған шабуылдың тек соңғы аспектісі болып табылады.", "en": ["The attempted destruction of this rules-based system of global governance – now manifested in Trump’s withdrawal of the United States from the 2015 Paris climate agreement – is just the latest aspect of the US president’s assault on our basic system of values and institutions."]}}
-{"translation": {"kk": "Әлем ақырындап Трамп әкімшілігінің күн тәртібіндегі жағымсыз шарттарға толық үйреніп келе жатыр.", "en": ["The world is only slowly coming fully to terms with the malevolence of the Trump administration’s agenda."]}}
-{"translation": {"kk": "Ол мен оның жақтастары Американдықтардың бостандығы, құқықтары және демократияны сақтау үшін өмірлік маңызы бар мекеме - АҚШ БАҚ-на «халық жауы» деп шабуыл жасады.", "en": ["He and his cronies have attacked the US press – a vital institution for preserving Americans’ freedoms, rights, and democracy – as an “enemy of the people.”"]}}
-{"translation": {"kk": "Олар біздің білім мен наным негіздеріне, біздің гносеологиямызға олардың мақсаттары мен дәлелдеріне қарсы келген кез келген нәрсені «жалған» ретінде таңбалау арқылы нұқсан келтіруге де тырысты, тіпті ғылымнан да бас тартуға дайын болды.", "en": ["They have attempted to undermine the foundations of our knowledge and beliefs – our epistemology – by labeling as “fake” anything that challenges their aims and arguments, even rejecting science itself."]}}
-{"translation": {"kk": "Осының соңғы дәлелі ретінде климат жөніндегі Париж келісімінен бас тарту үшін Трамптың жалған негіздемесін атап кетуге болады.", "en": ["Trump’s sham justifications for spurning the Paris climate agreement is only the most recent evidence of this."]}}
-{"translation": {"kk": "Он сегізінші ғасырдың ортасынан мыңжылдық бұрын өмір сүру стандарттары тоқырады.", "en": ["For millennia before the middle of the eighteenth century, standards of living stagnated."]}}
-{"translation": {"kk": "Кейіннен екі жарым ғасыр бойы өмір сүру деңгейінің зор артуына негіз салған дәлелді дискурс пен ғылыми зерттеуді алып келген Ағарту дәуірі болды.", "en": ["It was the Enlightenment, with its embrace of reasoned discourse and scientific inquiry, that underpinned the enormous increases in standards of living in the subsequent two and a half centuries."]}}
-{"translation": {"kk": "Ағартумен қатар біздің қате түсініктерімізді анықтауға және шешуге міндеттеме де келді.", "en": ["With the Enlightenment also came a commitment to discover and address our prejudices."]}}
-{"translation": {"kk": "Адамдардың теңдігі және барлық адамның негізгі жеке құқықтары туралы идея тез тарады. Қоғамдар, жеке тұлғаның нәсілі мен жынысы тұрғысынан кемсітушілікті жоюға, ақыр соңында, тұлғаның басқа да аспектілеріне, оның ішінде мүгедектік және жыныстық көзқарасқа да қатысты кемсітушілікпен күресе бастады.", "en": ["As the idea of human equality – and its corollary, basic individual rights for all – quickly spread, societies began struggling to eliminate discrimination on the basis of race, gender, and, eventually, other aspects of human identity, including disability and sexual orientation."]}}
-{"translation": {"kk": "Трамп мұның барлығын кері өзгертуге ұмтылып жатыр.", "en": ["Trump seeks to reverse all of that."]}}
-{"translation": {"kk": "Оның ғылымнан, атап айтқанда, климат ғылымынан бас тартуы технологиялық прогреске қауіп төндіреді.", "en": ["His rejection of science, in particular climate science, threatens technological progress."]}}
-{"translation": {"kk": "Ал әйелдер, латынамерикалық және мұсылмандарға қатысты фанатизмі (өзі және отбасысына пайдасы тиетін Парсы шығанағындағы мұнай билеушілері сияқты мұсылмандардан басқа) американдық қоғам мен оның экономикасының жұмыс істеуіне және адамдардың жүйенің барлығы үшін бірдей әділ деп сенуіне нұқсан келтіреді.", "en": ["And his bigotry toward women, Hispanics, and Muslims (except those, like the rulers of Gulf oil sheikhdoms, from whom he and his family can profit), threatens the functioning of American society and its economy, by undermining people’s trust that the system is fair to all."]}}
-{"translation": {"kk": "Популист ретінде, Трамп американдықтар өскен теңсіздікке қарсы белсенді бола бастап, соңғы жылдары кең тарай бастаған экономикалық наразылықты қолданды.", "en": ["As a populist, Trump has exploited the justifiable economic discontent that has become so widespread in recent years, as many Americans have become downwardly mobile amid soaring inequality."]}}
-{"translation": {"kk": "Бірақ оның шынайы мақсаты өзін қолдағандардың есебінен өзін және басқа да бай пайда іздегендерді байыту екені оның салық және денсаулық сақтау жоспарлары арқылы анықталды.", "en": ["But his true objective – to enrich himself and other gilded rent-seekers at the expense of those who supported him – is revealed by his tax and health-care plans."]}}
-{"translation": {"kk": "Трамп ұсынған салық реформалары, қазір көріп отырғанымыздай, регрестілігі бойынша Джордж Буштікінен асып түсеру анық (табыс бөлудің жоғарғы жағындағыларға түсетін пайданың үлесі бойынша).", "en": ["Trump’s proposed tax reforms, so far as one can see, outdo George W. Bush's in their regressivity (the share of the benefits that go to those at the top of the income distribution)."]}}
-{"translation": {"kk": "Ал, өмір сүру ұзақтығы қысқарып жатқан елде, оның денсаулық сақтау бойынша өзгерістері 23 млн астам американдықтарды медициналық сақтандырусыз қалдырады.", "en": ["And, in a country where life expectancy is already declining, his health-care overhaul would leave 23 million more Americans without health insurance."]}}
-{"translation": {"kk": "Трамп және оның командасы іскерлік келісімдерді жақсы жасай білсе де, олар экономикалық жүйенің тұтас қалай жұмыс жасайтыны туралы мүлдем бейхабар болуы мүмкін.", "en": ["While Trump and his cabinet may know how to make business deals, they haven’t the slightest idea how the economic system as a whole works."]}}
-{"translation": {"kk": "Әкімшілік ұсынған макроэкономикалық саясат жүзеге асырылса, онда олар үлкен сауда тапшылығы және өндірістің одан әрі төмендеуіне әкеледі.", "en": ["If the administration’s macroeconomic policies are implemented, they will result in a larger trade deficit and a further decline in manufacturing."]}}
-{"translation": {"kk": "Трамптың Ресейге байланысты өткір мәселесі", "en": ["Trump’s Bigger Russia Problem"]}}
-{"translation": {"kk": "ВАШИНГТОН – АҚШ президенті Дональд Трамп өз жұмысын атқаруға кіріспей тұрып, Туиттерде өз елінің Ресеймен қарым-қатынасы туралы көзқарасын айтып өткен еді.", "en": ["WASHINGTON, DC – Shortly before taking office, US President Donald Trump took to Twitter to outline his vision for his country’s relationship with Russia."]}}
-{"translation": {"kk": "«Ресеймен жақсы қарым-қатынаста болу жаман нәрсе емес, керісінше жақсы ой», - деді ол бір туитінде.", "en": ["“Having a good relationship with Russia is a good thing, not a bad thing,” he declared in one tweet."]}}
-{"translation": {"kk": "«Мен Президент болған кезде», - деп ол басқа бірінде жариялады, Ресей мен АҚШ «әлемнің көптеген үлкен және өзекті мәселелерін шешу үшін бірге жұмыс істейтін болады!».", "en": ["“When I am President,” he proclaimed in another, Russia and the US “will, perhaps, work together to solve some of the many great and pressing problems and issues of the WORLD!”"]}}
-{"translation": {"kk": "Әрине, Ресеймен қарым-қатынасты жақсартуға қатысты Трамптың ойында еш қателік жоқ.", "en": ["Of course, Trump is not wrong to try to improve relations with Russia."]}}
-{"translation": {"kk": "(Соңғы бірнеше АҚШ президенттері осы бірдей мақсатқа ұмтылған).", "en": ["(The last several US presidents all sought the same goal.)"]}}
-{"translation": {"kk": "Бірақ ол осы мақсатқа қол жеткізуде Ресейдің демократияның белсенді жақтатушыларын сатудың қажеті жоқ екенін мойындау керек.", "en": ["But he must recognize that achieving that objective is not worth selling Russia’s pro-democratic activists down the river."]}}
-{"translation": {"kk": "Ресей президенті Владимир Путин Ресейдегі танымал диссиденттік козғалысты жойды десек болады.", "en": ["Russian President Vladimir Putin has effectively eliminated popular dissent in Russia."]}}
-{"translation": {"kk": "2012 жылы Путиннің президенттік билікке оралғанынан кейін көп кешікпей, Дума шетелдік агенттерге қатысты заңын қабылдады, оның негізгі мақсаты шетелден қаржыландыруды алатын және «саяси белсенділік» деп аталатын кез келген нәрсеге қатысатын ұйымдардың үнін өшіру болды.", "en": ["In 2012, soon after Putin’s return to the presidency, the Duma enacted the so-called foreign agent law, which focused on silencing organizations that receive funding from abroad and engage in anything that can be labeled “political activity.”"]}}
-{"translation": {"kk": "Содан бері Ресей үкіметі бір жақты тәртіпте 88 ұйымды «шетелдік агенттер» деп жариялады - бұл термин «шпион» сияқты естілетін болды.", "en": ["Since then, Russia’s government has unilaterally declared 88 organizations to be “foreign agents” – a term that sounds a lot like “spy.”"]}}
-{"translation": {"kk": "Тізімге сайлауды бақылаумен айналысатын беделді топ, адам құқықтарын қорғаушылар, пікірталаскерлер, және тіпті кейбір ғылыми зерттеулер ұйымдары да енгізілген.", "en": ["The list includes a respected election-monitoring group, human-rights activists, pollsters, and even some scientific research groups."]}}
-{"translation": {"kk": "Оларға қойылған талаптар әртүрлі, бірақ үкіметтің олар мен басқа да адамдарға арналған хабарламасы анық: Кремльді сынасаң, сен де үнсіз қаласыз.", "en": ["Their mandates vary, but the government’s message to them and others is clear: be critical of the Kremlin, and you will be silenced."]}}
-{"translation": {"kk": "Ресей үкіметі соңғы бес жылда диссиденттік козғалысты басуға бірнеше қадамдар жасады, оның ішінде демократиялық белсенділерге қолдау көрсеткен бірнеше «халықаралық ұйымдарды» «жағымсыз» деп атап, онда ресейлік азаматтардың қатысуын қылмыстық іс деп санады.", "en": ["Russia’s government has taken several more steps to suppress dissent over the last five years, including labeling as “undesirable” several international organizations that have supported democracy activists and criminalizing Russian citizens’ involvement with them."]}}
-{"translation": {"kk": "Сондай-ақ, үкімет азаматтардың онлайн қимылдарын бақылау және олардың еркін сөйлеу құқығын шектеу үшін, сонымен бірге LGBTQ + тобындағы тұлғаларға қатысты кемсітуді күшейту және діни топтарды қудалау үшін қауіпсіздік органдарының өкілеттігін кеңейтті.", "en": ["It has also expanded the security agencies’ authority to track citizens’ online activities and curtail their right to free speech, while intensifying discrimination against LGBTQ+ individuals and persecuting religious groups."]}}
-{"translation": {"kk": "Кремль сыншылары тұтқындалды, тіпті өлтірілді.", "en": ["And Kremlin critics have been arrested and even assassinated."]}}
-{"translation": {"kk": "Мұндай іс-әрекеттер, әрине, Трампты алаңдатпады.", "en": ["Such activities have apparently not fazed Trump."]}}
-{"translation": {"kk": "Наурызда Ресейдің 100-ден астам қалаларында сыбайлас жемқорлыққа қарсы мыңдаған наразылық білдірушілер қамауға алынғаннан кейін де Трамп басқармасы тек бір суық мәлімдеме ғана жасады.", "en": ["Even after the detention of thousands of anti-corruption protesters in more than 100 cities across Russia in March, the Trump administration issued only a tepid statement."]}}
-{"translation": {"kk": "Келесі айда орын алған Мәскеуге сапары барысында, Мемлекеттік хатшы Рекс Тиллерсон де АҚШ конгресі айтып жатса да, АҚШ Мемлекеттік департаментінің дәстүрге айналған азаматтық қоғам белсенділерімен кездесуінен бас тартып, бұл көзқарасты айқындады.", "en": ["On his visit to Moscow the following month, Secretary of State Rex Tillerson mirrored this approach, eschewing the State Department tradition of meeting publicly with civil-society activists, despite urging from the US Congress."]}}
-{"translation": {"kk": "Трамп пен Тиллерсон, тіпті жаңа дәлелдері күнделікті пайда болып жатқан Америкадағы демократиялық сайлауларға араласуын қоспағанда, Путинмен ыңғайсыз талқылауларды болдырмау үшін Кремльдің қарсыластарын қудалауын елемеуді жөн көргендей.", "en": ["Trump and Tillerson, it seems, are fully willing to ignore the Kremlin’s repression of its opponents – not to mention its interference in America’s own democratic election, new evidence of which emerges almost daily – if it means avoiding uncomfortable conversations with Putin."]}}
-{"translation": {"kk": "Олар осы көзқарас нәтиже берді деп сенеді - әсіресе шілде айында АҚШ пен Ресей дәнекерші болып келіссөз жүргізген сириялық атысты тоқтату туралы әлсіз келісімді ескерсек.", "en": ["They evidently believe that this approach has yielded results – most notably the fragile Syrian ceasefire that the US and Russia brokered in July."]}}
-{"translation": {"kk": "Трамп долларды құрдымға кетірмек пе?", "en": ["Is Trump Killing the Dollar?"]}}
-{"translation": {"kk": "САНТА-БАРБАРА – Бір ғасырға жуық уақыт бойы АҚШ доллары қаржы әлемінің құтқарушысы қызметін атқарып келеді.", "en": ["SANTA BARBARA – For nearly a century, the US dollar has been viewed as the financial world’s ultimate safe haven."]}}
-{"translation": {"kk": "Одан басқа ешқандай валюта ен байлықтың қауіпсіздігі мен өтімділігін ондай деңгейде қамтамасыз ете алған емес.", "en": ["No other currency has promised the same degree of security and liquidity for accumulated wealth."]}}
-{"translation": {"kk": "Қиын кезеңдерде үркек инвесторлар мен үнемшіл орталық банктер бар ақшасын доллар активіне, одан қалса АҚШ қазынашылығының облигацияларына ауыстырып қоятын.", "en": ["In past times of trouble, skittish investors and prudent central banks have all piled into dollar-denominated assets, not least US Treasury bonds."]}}
-{"translation": {"kk": "Енді мұндай болмауы мүмкін.", "en": ["This may no longer be the case."]}}
-{"translation": {"kk": "АҚШ президенті Дональд Трамптың бейберекет әкімшілігі жасыл қағазға деген сенімді мүлде азайтып жіберді.", "en": ["US President Donald Trump’s chaotic administration has severely undermined confidence in the greenback."]}}
-{"translation": {"kk": "Қиялдағы миллиондардың алдында инаугурациясы өткен соң Трамп түрлі елдердің басшыларымен, соның ішінде Австралия, Германия сияқты өз одақтастарымен араздасып қалды.", "en": ["Since being inaugurated before a phantom crowd of millions, Trump has picked fights with one government after another, including allies like Australia and Germany."]}}
-{"translation": {"kk": "Жақында ол Солтүстік Кореяның диктаторы Ким Чен Ынмен текетіресіп, жаһандық ядролық соғысты бастауға шақ қалды.", "en": ["More recently, he has taken the world to the brink of nuclear war by locking horns with North Korean dictator Kim Jong-un."]}}
-{"translation": {"kk": "Долларды үлкен сынақ күтіп тұр.", "en": ["The dollar is about to face a serious test."]}}
-{"translation": {"kk": "Әлемнің инвесторлары жан-жағына кәрін шашқан «Дәруіш корольдығына» қаражаттарын сала бере ме, әлде олар басқа жақтан қаржылық пана таба ма?", "en": ["Will global investors continue to put their money in a country whose leader loudly provokes the Hermit Kingdom with threats of “fire and fury,” or will they find financial refuge elsewhere?"]}}
-{"translation": {"kk": "Екінші дүниежүзілік соғыстан бері доллар мұндай сенімсіз күйге түсіп көрмеген.", "en": ["Not since World War II has the safety of the dollar been in such doubt."]}}
-{"translation": {"kk": "Соғыстан кейінгі кезеңде АҚШ-тың аса ірі әрі жақсы дамыған қаржы нарықтары ерекше өтімділік танытты.", "en": ["In the post-war period, America’s extraordinarily large and well-developed financial markets promised unparalleled liquidity."]}}
-{"translation": {"kk": "Оның үстіне АҚШ үстем әскери держава болғандықтан, ол геосаяси қауіпсіздікті де қамтамсыз ете алатын.", "en": ["And because the US was the dominant military power, it could ensure geopolitical security, too."]}}
-{"translation": {"kk": "Бірде-бір ел АҚШ сияқты жаһандық қаржы жүйесі қажет ететіндей ауқымда қауіпсіз де икемді инвестициялық орта қалыптастыра алмайтын еді.", "en": ["No country was in a better position to supply safe and flexible investment-grade assets on the scale the global financial system required."]}}
-{"translation": {"kk": "Нью-Йорктің инвестиция жөніндегі стратегі Кэти Джонс 2012 жылғы мамырда «Нью-Йорк Таймс» газетіне айтқанындай, «Уайымдаған жұрттың бәрі АҚШ қазынашылығына келеді».", "en": ["As New York investment strategist Kathy A. Jones told the New York Times in May 2012, “When people are worried, all roads lead to Treasuries.”"]}}
-{"translation": {"kk": "Ба��лығы 2007 жылы АҚШ-тың жылжымайтын мүлік нарығындағы көпіршіктің жарылуынан басталды.", "en": ["The bursting of the US real-estate bubble in 2007 is a case in point."]}}
-{"translation": {"kk": "Қаржы дағдарысы мен ұзақ рецессияның АҚШ-та басталғанын жұрттың бәрі білді, және жаһан экономикасын құрдымға жіберуге шақ қалды деп Американы кінәлады.", "en": ["Everyone knew that the financial crisis and ensuing recession had started in the US, and that the country was to blame for a near-collapse of the global economy."]}}
-{"translation": {"kk": "Сонда да, тіпті дағдарыстың ең ауыр кезеңінде капиталдың таудай толқындары АҚШ нарығына ағылып жатыр, соның арқасында АҚШ Федералдық резерві мен Қазынашылық департаменті дағдарысқа жауап қайтара білді.", "en": ["And yet, even at the height of the crisis, a tidal wave of capital flowed into US markets, enabling the US Federal Reserve and Department of the Treasury to implement their response."]}}
-{"translation": {"kk": "2008 жылдың үш айында ғана АҚШ-та 500 миллиард доллардың активтерін сатып алды, бұл – соның алдындағы тоғыз айдағы көрсеткіштен үш есе көп шама.", "en": ["In the last three months of 2008 alone, net US-asset purchases topped $500 billion dollars – three times more than what was purchased in the preceding nine months."]}}
-{"translation": {"kk": "Доллар әлсіреудің орнына күшейе түсті.", "en": ["Far from depreciating, the dollar strengthened."]}}
-{"translation": {"kk": "Украинаның даму жолындағы жалғыз кедергі", "en": ["The Last Hurdle for Ukraine’s Recovery"]}}
-{"translation": {"kk": "КИЕВ – Украина астанасында үміт пен анархияның белгілері тұнып тұр.", "en": ["KYIV – Ukraine’s capital abounds with signs of hope and anarchy."]}}
-{"translation": {"kk": "Бұл ел таңқаларлық экономикалық өсімге қол жеткізгенімен, мұнда жемқорлық айылын жимай тұр.", "en": ["The country has experienced an impressive economic turnaround, but corruption remains rife."]}}
-{"translation": {"kk": "Президент Петр Порошенконың үкіметі мемлекеттік қаржы жүйесін тұрақтандыра алғанымен, клиентелизмді ауыздықтай алмады.", "en": ["President Petro Poroshenko’s administration has stabilized public finances, but failed to rein in clientelism."]}}
-{"translation": {"kk": "Қазіргі мәселе «Порошенко қолға алып жатқан сот және құқықтық реформалар тұрақты экономикалық өсімге жол аша ала ма?» деген сұраққа барып тіреледі.", "en": ["The question now is whether any judicial and legal reforms that Poroshenko undertakes can establish the conditions for strong, sustained economic growth."]}}
-{"translation": {"kk": "2015 жылғы наурызда Украина үкіметімен арада несие келісіміне қол қойғалы бері Халықаралық валюта қоры бұл елге төрт рет ірі көлемде қаражат берді.", "en": ["Since concluding a loan agreement with the government in March 2015, the International Monetary Fund has followed through with four substantial disbursements."]}}
-{"translation": {"kk": "Бірақ жақында келген сапарында ХВҚ Басқарушы директорының бірінші орынбасары Дэвид Липтон Украина «кері кетуі мүмкін» деген қауіп бар екенін айтты.", "en": ["But on a recent visit, IMF First Deputy Managing Director David Lipton warned that there are risks of Ukraine “going backwards.”"]}}
-{"translation": {"kk": "Украинаның мәселесі – макроэкономикалық мәселе емес.", "en": ["Ukraine’s problems are not macroeconomic."]}}
-{"translation": {"kk": "Алдыңғы министр Наталья Яресько сияқты қазіргі қаржы министрі Александр Данелюк те - еркін нарықты барынша қолдайтын мықты экономикалық басшы.", "en": ["The government’s current finance minister, Oleksandr Danyliuk, is an avowed free marketeer with a strong record of economic management, as was his predecessor, Natalie Jaresko."]}}
-{"translation": {"kk": "ХВҚ-ның мәліметі бойынша, 2014 жылы Украинаның мемлекеттік шығындары ЖІӨ-нің 53 пайызын құраса, 2016 жылы бұл 40 пайызға төмендеген.", "en": ["According to the IMF, Ukraine’s public expenditures in 2014 totaled 53% of GDP, but had fallen to 40% of GDP by 2016."]}}
-{"translation": {"kk": "Және 2014-2015 жылдардағы бір жылдың ішінде Украина бюджет дефицитін 10 пайыздан 2 пайызға дейін түсірді.", "en": ["And in just one year, from 2014 to 2015, Ukraine slashed its budget deficit from 10% of GDP to a mere 2%."]}}
-{"translation": {"kk": "Алдағы жылдары елдің бюджет дефициті 3 пайыздың төңірегінде болады деген болжам бар.", "en": ["It is now on track to maintain a deficit of around 3% of GDP in the coming years."]}}
-{"translation": {"kk": "Оның үстіне, салық жүйесін жетілдірудің арқасында 2017 жылдың бірінші жартысында жылдық есеппен алғанда мемлекеттік табыс 30 пайызға артып, шығындардың өсімін басып озды.", "en": ["Moreover, thanks to improvements in the tax system, state revenues increased by 30% year on year in the first half of 2017, outpacing growth in expenditures."]}}
-{"translation": {"kk": "Соның арқасында қаңтар-маусым аралығында екі жағы тең бюджет қалыптасты.", "en": ["As a result, the government had a balanced budget in January-June."]}}
-{"translation": {"kk": "Сәуір айында ХВҚ биылғы жылдың соңына дейін Украинаның мемлекеттік қарызы ЖІӨ-нің 91 пайызы болады деп болжаған, ал үкімет қазірдің өзінде мемлекеттік қарызды ЖІӨ-нің 81 пайызына дейін төмендетті.", "en": ["In April, the IMF projected that Ukraine’s public debt would stand at 91% of GDP at the end of 2017; but the government has already brought its debt down to 81% of GDP."]}}
-{"translation": {"kk": "Өсім жоғарылаған сайын және Украинаның ұлттық валютасы – гривна нығайған сайын бұл прогресс те қарқын ала түспек.", "en": ["This progress will likely continue as growth strengthens and Ukraine’s currency, the hryvnia, appreciates."]}}
-{"translation": {"kk": "Украинаның бүгінгі экономикалық жетістігінің көбі - соңғы үш жылда банк секторын тазалап шыққан Орталық банктің бұрынғы төрайымы Валерия Хонтареваның арқасы.", "en": ["Ukraine owes much of its economic strength today to Valeriya Hontareva, the former chair of the central bank who cleaned up the banking sector over the past three years."]}}
-{"translation": {"kk": "Хонтареваның кезінде Украина Ұлттық банкі елдегі 180 банктің жартысын жауып тастады. Олардың көбі нашар жұмыс істеген, тіпті заңсыздықпен айналысқан десе болады.", "en": ["Under Hontareva, the National Bank of Ukraine (NBU) shut down half of the country’s 180 banks, most of which were corrupt – if not outright criminal – operations."]}}
-{"translation": {"kk": "Қазір қайта құру процесі бітіп қалды десе болады.", "en": ["And now that the restructuring is almost complete, lending is set to take off."]}}
-{"translation": {"kk": "Негізінде, егер мемлекет ішкі қаржы жүйесін реттесе, сыртқы қаржы жүйесі де жөнделе бастайды.", "en": ["Typically, when a country gets its domestic finances in order, its external finances improve, too."]}}
-{"translation": {"kk": "Әдеттен тыс жаңа қаржы-несие саясаты", "en": ["The New Abnormal in Monetary Policy"]}}
-{"translation": {"kk": "НЬЮ-ЙОРК – Экономикасы дамыған көп елдің дәстүрлі емес ақша-несие саясаттарын тоқтатуы кесірінен қаржы нарықтары қожырай бастады.", "en": ["NEW YORK – Financial markets are starting to get rattled by the winding down of unconventional monetary policies in many advanced economies."]}}
-{"translation": {"kk": "АҚШ Федералдық резерві 2014 жылы активтерді сатып алу бағдарламасын (сандық жеңілдету немесе QE) біртіндеп тоқтатып, 2015 жылдың соңына қарай пайыздық мөлшерлемелерді қалыпқа келтіре бастады.", "en": ["The US Federal Reserve started phasing out its asset-purchase program (quantitative easing, or QE) in 2014, and began normalizing interest rates in late 2015."]}}
-{"translation": {"kk": "Қазір Еуропа орталық банкі өзінің QE саясатын 2018 жылы жеделдетіп қысқартуды және кері пайыздық үстемелерді біртіндеп алып тастауды қарастырып жатыр.", "en": ["And the European Central Bank is now pondering just how fast to taper its own QE policy in 2018, and when to start phasing out negative interest rates, too."]}}
-{"translation": {"kk": "Сол сияқты Англия банкі де былтыр маусым айында Брекзит референдумынан соң басталған соңғы QE-ін тәмәмдап, пайыздық үстемелерді көтеруді ойластырып жатыр.", "en": ["Similarly, the Bank of England (BoE) has finished its latest round of QE – which it launched after the Brexit referendum last June – and is considering hiking interest rates."]}}
-{"translation": {"kk": "Канада банкі де, Австралияның резерв банкі де жуықты пайыздық үстемелерді өсіретінін тұспалдап айтты.", "en": ["And the Bank of Canada (BOC) and the Reserve Bank of Australia (RBA) have both signaled that interest-rate hikes will be forthcoming."]}}
-{"translation": {"kk": "Дегенмен, тағы бір рецессия немесе қаржы дағдарысы болған жағдайда бұл орталық банктердің бәрі дәстүрлі емес қаржы-несие саясатын қайта енгізуге мәжбүр болады.", "en": ["Still, all of these central banks will have to reintroduce unconventional monetary policies if another recession or financial crisis occurs."]}}
-{"translation": {"kk": "Жағдайы басқа орталық банктердің барлығынікінен әлдеқайда жақсы Федералдық резервтің дәстүрлі емес қаржы-несие саясатынан бас тартуын елестетіп көріңіз.", "en": ["Consider the Fed, which is in a stronger position than any other central bank to depart from unconventional monetary policies."]}}
-{"translation": {"kk": "Оның бір қалыпқа келтіру саясаты пайыздық мөлшерлемені лайықты деңгейге келтіре алған күннің өзінде оның көлемі 3 пайыздан аспауы мүмкін.", "en": ["Even if its normalization policy is successful in bringing interest rates back to an equilibrium level, that level will be no higher than 3%."]}}
-{"translation": {"kk": "Федералдық резервтің бұдан бұрынғы екі үнемдеу циклында лайықты деңгей мөлшері 6,5 және 5,25 пайыз болған.", "en": ["It is worth remembering that in the Fed’s previous two tightening cycles, the equilibrium rate was 6.5% and 5.25%, respectively."]}}
-{"translation": {"kk": "Қаржы дағдарысынан соң рецессия басталған 2007-2009 жылдары Федералдық резерв үстеме мөлшерін 5,25 тен 0 пайызға дейін түсірген.", "en": ["When the global financial crisis and ensuing recession hit in 2007-2009, the Fed cut its policy rate from 5.25% to 0%."]}}
-{"translation": {"kk": "Бұл да экономикаға жан бітіре алмаған соң Федералдық резерв дәстүрлі емес ақша-несие саясатына жүгініп, алғаш рет QE-ді қолға алған.", "en": ["When that still did not boost the economy, the Fed began to pursue unconventional monetary policies, by launching QE for the first time."]}}
-{"translation": {"kk": "Мұның алдындағы қаржы-несие саясатының бірнеше циклы көрсеткеніндей, Федералдық резерв келесі рецессия басталғанға дейін тепе-теңдікті 3 пайызға жеткізе алған күнің өзінде оның тиімді маневр жасауына мүмкіндік аз болады.", "en": ["As the last few monetary-policy cycles have shown, even if the Fed can get the equilibrium rate back to 3% before the next recession hits, it still will not have enough room to maneuver effectively."]}}
-{"translation": {"kk": "Пайыздық үстеме экономикаға лайықты түрде ықпал ете бастағанға дейін 0 шамасына дейін құлдырайды.", "en": ["Interest-rate cuts will run into the zero lower bound before they can have a meaningful impact on the economy."]}}
-{"translation": {"kk": "Ал бұған жеткен кезде орталық банктің төрт жолы ғана қалады, ал бұлардың әрқайсының жақсы және жаман жақтары бар.", "en": ["And when that happens, the Fed and other major central banks will be left with just four options, each with its own costs and benefits."]}}
-{"translation": {"kk": "Біріншіден, өтімділікті арттырып, несиелеуді ынталандыру үшін орталық банктер ұзақмерзімді үкіметтік облигациялар мен жеке активтерді сатып алып, сандық немесе кредиттік жеңілдету саясатын қолға алуы мүмкін.", "en": ["First, central banks could restore quantitative- or credit-easing policies, by purchasing long-term government bonds or private assets to increase liquidity and encourage lending."]}}
-{"translation": {"kk": "Бірақ, орталық банктердің баланстары біршама кеңейетіндіктен, QE шығынсыз не тәуекелсіз болмасы анық.", "en": ["But by vastly expanding central banks’ balance sheets, QE is hardly costless or risk-free."]}}
-{"translation": {"kk": "Екіншіден, Еуропа орталық банкі, Жапония банкінің өткен жылдардағы әрекеттерін қайталап, орталық банктер сандық және кредиттік жеңілдетумен қоса кері ставкаларға қайта оралуы мүмкін.", "en": ["Second, central banks could return to negative policy rates, as the ECB, BOJ, SNB, and some other central banks have done, in addition to quantitative and credit easing, in recent years."]}}
-{"translation": {"kk": "Бірақ кері ставкалар ақша сақтаушылар мен банктерге шығын әкеледі, ал бұл әрі қарай клиенттерге әсер етеді.", "en": ["But negative interest rates impose costs on savers and banks, which are then passed on to customers."]}}
-{"translation": {"kk": "Трамптың ғаламдық күші", "en": ["Trump’s Global Strength"]}}
-{"translation": {"kk": "ГОНКОНГ – АҚШ президенттік сайлауында Дональд Трамптың күтпеген жеңісін түсіндіруге көп күш жұмсалған болатын.", "en": ["HONG KONG – Much effort has been expended to explain Donald Trump’s unexpected victory in the United States’ presidential election."]}}
-{"translation": {"kk": "Бірақ, бәлкім, қарапайым түсіндіру ең дәл болып табылар: Трамп қарсыластарын ақымақтай алдады.", "en": ["But perhaps the simplest explanation is the most accurate: Trump’s opponents got played."]}}
-{"translation": {"kk": "Іс жүзінде жеңіске лайықты болған бұрынғы мемлекет хатшысы Хиллари Клинтоннан бастап, өз кандидатурасына қарсы болған республиканшылдармен қатар барлық адамдар АҚШ сайланған Президентін жете бағаламады.", "en": ["From former Secretary of State Hillary Clinton, who was by virtually all accounts the favorite to win, to the Republicans who opposed his candidacy, people vastly underestimated the US president-elect."]}}
-{"translation": {"kk": "Әлемдік державалар, әсіресе Азиядағылар осындай қатені жасамауы қажет.", "en": ["World powers, particularly in Asia, should not make the same mistake."]}}
-{"translation": {"kk": "Енді билікке келуге дайындалып жүрген Трамп сол тәсілдердің көбісін қайта қолданып жүр, мысалы, баспасөз конференцияларға қарағанда митингілерге көп көңіл бөліп, Сирияда ушығып бара жатқан дағдарысқа назарын аударудың орнына Трамп «Сенбі түні Live» АҚШ комедия шоуында пікірлерін айтуда.", "en": ["Now preparing to take power, Trump is using many of the same tactics he used during the campaign, prioritizing rallies over press conferences, weighing in on the US comedy show “Saturday Night Live” instead of focusing on, say, the escalating crisis in Syria."]}}
-{"translation": {"kk": "Сонымен қатар, ол Филиппин Президенті Родриго Дутерте және Тайвань Президенті Цай Инвэнь қоңырауларын қабылдап, АҚШ дипломатиясын мүлдем өзгертіп отыр.", "en": ["Meanwhile, he is upending US diplomacy, perhaps most notably by taking calls from Philippine President Rodrigo Duterte and Taiwanese President Tsai Ing-wen."]}}
-{"translation": {"kk": "Трамп тағы да әлемді таңқалдырмай тұрып, біз оны түсінуді үйренуіміз керек.", "en": ["Rather than allowing Trump to shock the world yet again, we must learn to read him."]}}
-{"translation": {"kk": "Трамппен айналысатын кез келген адам оның тек аяусыз өз мүддесі үшін ғана жұмыс істейтін, Макиавелли ханзадасындай екенін білуі керек.", "en": ["The bottom line for anyone dealing with Trump is that he is the ultimate Machiavellian prince, operating almost exclusively on ruthless self-interest."]}}
-{"translation": {"kk": "Макиавелли айтуынша, «Ханзада жайында алғашқы пікірді жасау, және оның қандай адам екенін түсіну үшін айналасындағы бар адамдарды бақылау керек».", "en": ["According to Machiavelli, “the first opinion which one forms of a prince, and of his understanding, is by observing the men he has around him.”"]}}
-{"translation": {"kk": "Сондықтан, Трамп жоспарын анықтау үшін, біз оның тағайындаған адамдарынан бастауымыз керек.", "en": ["So, to determine Trump’s plans, we should start with his appointments."]}}
-{"translation": {"kk": "Ұлттық қауіпсіздік, қорғаныс және сыртқы саясаттағы лауазымдарға Трамп таңдауларының арасында ортақ жәйт тез анық болады: барлықтары Таяу Шығыс және Ресей бойынша мамандар болып табылады.", "en": ["Among Trump’s picks for national security, defense, and foreign policy positions, a pattern quickly emerges: all are Middle East and Russia specialists."]}}
-{"translation": {"kk": "Трамп, оған дейін билікте болғандардың Ресейді оқшаулау әдісін кері бұруды жоспарлап отыр.", "en": ["Trump, it seems, plans to reverse his predecessors’ approach of isolating Russia."]}}
-{"translation": {"kk": "Оның орнына, ол Ресейді Таяу Шығысты басқаруға көмектесу үшін пайдаланады.", "en": ["Instead, he will use Russia to help him manage the Middle East."]}}
-{"translation": {"kk": "Бірінші кезекте бизнесмен болған Трамп үшін, бәсекелесінің жауларымен айналасуы жақсы табыс әкелетін іс болады.", "en": ["For Trump, who is first and foremost a businessman, letting a competitor take care of his enemies appears good for the bottom line."]}}
-{"translation": {"kk": "(Сондай-ақ, бұл АҚШ одақтастарынан қорғаныс үшін төлем аламын деген оның ниетін тамаша толықтырады).", "en": ["(It also perfectly complements his declared intention to charge US allies for protection.)"]}}
-{"translation": {"kk": "Трамптың Ресей президенті Владимир Путинмен жақындығы да көмектеседі, негізі АҚШ барлау қызметтері оның Трампқа көмектесу үшін сайлауға араласты деп сенеді.", "en": ["It helps that Trump seems to have some affinity for Russian President Vladimir Putin, whom most US intelligence services believe intervened in the election to help Trump."]}}
-{"translation": {"kk": "Тұрғын үй дағдарысы: дежавю", "en": ["Housing Bubble Déjà Vu"]}}
-{"translation": {"kk": "КЕМБРИДЖ – 2008-2009 жылдардағы қаржы дағдарысы әлемдік қаржы жүйесі архитектурасының осалдығын дәлелдеді: ипотекаға негізделген құнды қағаздардың бір түндік нарығы тұрғын үй көпіршігінің жарылғанын көтере алмады.", "en": ["CAMBRIDGE – The 2008-2009 financial crisis exposed a serious weakness in the global financial system’s architecture: an overnight market for mortgage-backed securities that could not handle the implosion of a housing bubble."]}}
-{"translation": {"kk": "Арада тоғыз жыл өтсе де бұл олқылықтың орны толған жоқ.", "en": ["Some nine years later, that weakness has not been addressed adequately."]}}
-{"translation": {"kk": "Дағдарыс басталған тұста АҚШ-тағы компаниялар мен инвесторлар артық ақшаларын түн ішінде банктер мен басқа да қаржылық мекемелерге қарызға беріп, олар ертесінде таңертең несиелерін пайыздық үстемемен қосып қайтарып жүрген.", "en": ["When the crisis erupted, companies and investors in the United States were lending their extra cash overnight to banks and other financial firms, which then had to repay the loans, plus interest, the following morning."]}}
-{"translation": {"kk": "Депозиттерді сақтандыру жүйесі тек 100 мың долларға дейінгі сомаларды сақтандыратындықтан, миллиондаған доллары барлар АҚШ Қазынашылығының өте сенімді ұзақмерзімді облигацияларын кепіл ретінде пайдаланып, қаражатын бір түндік нарыққа салуға құлықты болды.", "en": ["Because bank deposit insurance covered only up to $100,000, those with millions to store often preferred the overnight market, using ultra-safe long-term US Treasury obligations as collateral."]}}
-{"translation": {"kk": "Бірақ, бір түнде ақша тапқыштар қаупі жоғарылау ипотекалық несие пулын таңдаса, пайыздық үстемені көбірек алады. Көпшілігі осы жолды таңдады да.", "en": ["But overnight lenders could command even higher interest rates if they took as collateral a less-safe mortgage pool, so many did just that."]}}
-{"translation": {"kk": "Сөйтіп, Американың қатты қызып кеткен жылжымайтын мүлік нарығы триллиондаған доллар ақша нарығына айналып шыға келді.", "en": ["Soon, America’s red-hot housing market was operating as a multi-trillion dollar money market."]}}
-{"translation": {"kk": "Кейіннен осы транзакциялардың артында тұрған активтер пулының тұрақсыздығы белгілі бола бастады, себебі олардың құрамындағы сапасы төмен несие көлемі арта бастады.", "en": ["It soon became clear, however, that the asset pools underpinning these transactions were often unstable, because they comprised increasingly low-quality mortgages."]}}
-{"translation": {"kk": "2009 жылы компаниялар абдырап қалды.", "en": ["By 2009, companies were in a panic."]}}
-{"translation": {"kk": "Олар ипотекалық несиелерді кепіл ретінде беріп, ақшаларын бір түнге қалдыру идеясынан бас тарта бастады.", "en": ["They balked at the idea of parking their cash overnight, with mortgage pools as collateral."]}}
-{"translation": {"kk": "Сол қолма-қол ақшаға тәуелді болып қалған қаржы жүйесі тоқтады.", "en": ["This left the financial system, which had come to depend on that cash, frozen."]}}
-{"translation": {"kk": "Несиелеу азайды, үрей күшейді, ал экономика рецессияға қарай сырғыды.", "en": ["Lending dried up, fear intensified, and the economy plunged into recession."]}}
-{"translation": {"kk": "Осыдан кейін қаржы жүйесін қауіпсіздендіру қажеттігі туындады.", "en": ["That experience has prompted efforts to make the financial system safer."]}}
-{"translation": {"kk": "Мұндағы бір негізгі мақсат – ипотекалық пулға несие берушілер ақшасы қайтарылатынына сенуі керек, сонда ғана олар қиындық туа қалса қаша жөнелмейтін болмады.", "en": ["One key objective is to ensure that mortgage-pool lenders will be repaid, thereby discouraging them from running off at the first sign of trouble."]}}
-{"translation": {"kk": "Екі банктің біреуі құрдымға кеткенде ғана бұл мақсатқа жету мүмкін болған сияқты.", "en": ["It seems likely that this objective can be achieved if one or two banks fail."]}}
-{"translation": {"kk": "Бірақ егер бүкіл экономиканы қамтитын қаржылық оқиға көп қаржы фирмасын бір мезетте күйретсе, онда барлығы бітті деген сөз.", "en": ["But if an economy-wide financial event triggers the simultaneous collapse of multiple financial firms, all bets are off."]}}
-{"translation": {"kk": "Бұл – нашар жаңалық.", "en": ["This is bad news."]}}
-{"translation": {"kk": "Негізінде, жылжымайтын мүлік нарығы әр он-жиырма жыл сайын «қызып» тұрады.", "en": ["After all, the housing market overheats every decade or two."]}}
-{"translation": {"kk": "Егер жүйе тұрақты болса, ол ешқандай дүрбелеңсіз-ақ қалпына келеді.", "en": ["If the system is stable enough, it can cool off without catastrophe."]}}
-{"translation": {"kk": "Алайда, қазір триллион ��олларлық бір түндік ипотекалық репо нарығы ұлғайғаны сондай, тұрғын үй нарығы кері шегініс жасаса, қаржылық тұрақтылыққа қауіп төнуі мүмкін.", "en": ["Now, however, the trillion-dollar overnight repo market in housing mortgages is so large that, when the housing market retreats, financial stability could be threatened."]}}
-{"translation": {"kk": "Трамп және баспасөз бостандығының қайта өркендеуі", "en": ["Trump and the Rebirth of Press Freedom"]}}
-{"translation": {"kk": "НЬЮ-ЙОРК – АҚШ президенті Дональд Трамптың әкімшілігі БАҚ-қа қысым көрсету және ұялмай «балама фактілерді» (өтірік сөз ретінде белгілі болған) қолдануымен жетекші баспасөз құралдарын дүр сілкіндірді.", "en": ["NEW YORK – US President Donald Trump’s administration has shocked the mainstream press by bullying news outlets and unabashedly trafficking in “alternative facts” (also known as lies)."]}}
-{"translation": {"kk": "Бірақ БАҚ мәртебесінің статус-квосына Трамптың салған сынағы мүлдем жаман нәрсе емес: журналистерде енді биліктегілерге жақтасатын жаман әдеттерінен мүлдем құтылу мүмкіндігі бар.", "en": ["But Trump’s challenge to the media status quo may not be an entirely bad thing: journalists now have an opportunity to root out the bad habits associated with cozying up to those in power."]}}
-{"translation": {"kk": "Трамптың бас стратегі Стивен Бэннон, жақында New York Times басылымына БАҚ «оппозициялық партия» болып табылады деп айтқан кезде көпшілікті таңқалдырды.", "en": ["Trump’s chief strategist, Stephen Bannon, drew gasps recently when he told the New York Times that the news media represent “the opposition party.”"]}}
-{"translation": {"kk": "Мүмкін Бэннон өз сұхбаттастарын бағыттан адастырғысы келген шығар, бірақ ол сондай-ақ қарсыласының негізгі рөлін кездейсоқ естеріне салды.", "en": ["Bannon may have wanted to disorient his interlocutors, but he also inadvertently reminded them of the adversarial role they are meant to play."]}}
-{"translation": {"kk": "Салауатты демократияда, баспасөз жігерлі түрде ресми саясат пен істерді анықтау арқылы азаматтарға мемлекеттен есеп алып, жауапкершілікке тартуға көмектеседі.", "en": ["In a healthy democracy, the press helps citizens hold the government accountable, by vigorously interrogating official policies and behavior."]}}
-{"translation": {"kk": "Өкінішке орай, Америкада осындай БАҚ болғанына ондаған жыл болды.", "en": ["Unfortunately, it has been decades since America had that kind of news media."]}}
-{"translation": {"kk": "Оның орнына, баспасөз құралдары бірнеше Президент әкімшілігіне өздеріне ақпаратты дайындап беріп отыруына мүмкіндік берген.", "en": ["Instead, the press has allowed multiple presidential administrations to spoon-feed it information."]}}
-{"translation": {"kk": "Америка Құрама Штаттарында жаңалық ұйымдары билік коридорларына қол жеткізуді ең басты мақсат ретінде қарастырды, тіпті ол қол жеткізу ыңғайсыз сұрақтарды болдырмау немесе жалтақ жауаптарды қабылдау тәрізді шарттармен келсе де.", "en": ["News organizations in the United States have prioritized access to the corridors of power above all else, even when access is conditioned on avoiding uncomfortable questions or accepting evasive answers."]}}
-{"translation": {"kk": "«Қолжетімділік журналистикасы» болған жағдайда редакция басшылығы өзін саяси элитамен бірге деп санап, жұртшылыққа үкіметтің идеяларын түсіндіру олардың негізгі мақсатына айналады.", "en": ["When “access journalism” leads senior editorial decision-makers to identify with political elites, explaining the government’s thinking to the public becomes their primary purpose."]}}
-{"translation": {"kk": "Жаңалықтар бюджеттерінің қысқаруын осыған қоссақ, саяси жаңалықтар әлде бір футбол маусымын қамтитын арнайы спорттық арна тәрізді болып, тек саясаткерлер мен олардың суррогаттарының мәлімдемелерінің шексіз қайталау цикліне айналады.", "en": ["Combine that with cuts to news budgets, and political coverage becomes a mere endless cycle of sound bites from politicians and their surrogates – not unlike a dedicated sports channel covering a football season."]}}
-{"translation": {"kk": "Тіпті деректерді аса мұқият тексеретін ақпарат құралдары соңғы онжылдықта тақырыптар тар ауқымына көшкен, ал мұндай жағдайдың саяси истеблишментке өте ыңғайлы болғаны рас.", "en": ["Even the more meticulously factual media outlets have, in recent decades, confined their coverage to a narrow range of topics that tend to confirm the political establishment’s self-serving narratives."]}}
-{"translation": {"kk": "Тек элиталық көзқарасқа қызыққан БАҚ мүшелері бастапқыда бұрын 2008 және 2012 жылы Барак Обамаға дауыс бергенін көптеген американдықтар 2016 жылы үйінде қалған, немесе Трамп үшін дауыс берді деген фактіден аң-таң болған.", "en": ["Because they had exposed themselves only to elite perspectives, members of the mainstream media were initially blindsided by the fact that many Americans who had previously voted for Barack Obama in 2008 and 2012 either stayed home or voted for Trump in 2016."]}}
-{"translation": {"kk": "Бірақ бірде-бір апат баспасөз корпусының билікпен тым жақын байланысының қаупін Иракқа басып кіруге қарағанда айқын көрсетпейді, бұл қатаң қателіктің жан түршігерлік дүмпу-әсері осы күнге дейін Таяу Шығыс, сондай-ақ Еуропаны азаптауда.", "en": ["But no calamity better captures the dangers of a press corps too beholden to power than the invasion of Iraq, a cataclysmic blunder whose ghastly knock-on effects afflict the Middle East, as well as Europe, to this day."]}}
-{"translation": {"kk": "Басып кірудің алдында Джордж Буштың әкімшілігі негізгі либералдық және консервативтік жаңалық агенттіктерінің журналистерін бағып-күтіп жүрген, олар жаппай қырып-жою қаруы туралы кейін жалған болып табылған шағымдарды таратып, халықтың қолдауын алуға көмектескен.", "en": ["In the lead-up to the invasion, George W. Bush’s administration assiduously courted journalists at mainstream liberal and conservative news outlets, who then helped it win public support by disseminating what turned out to be false claims about weapons of mass destruction (WMD)."]}}
-{"translation": {"kk": "АҚШ-та, соғысты қолдау туралы скептикалық мақалалар шығарып жүрген басылым тек Knight Риддер тобы болды (кейін оны McClatchy компаниясы сатып алды).", "en": ["In the US, the only mainstream media organization that ran consistently skeptical articles about the case for war was the Knight Ridder group (which has since been acquired by McClatchy)."]}}
-{"translation": {"kk": "Репортерлер Уоррен Стробел мен Джонатан Лэндей кейінірек түсіндіргендей, олардың орта деңгейлі жаңалықтар қызметі жоғары деңгейдегі ақпаратқа қол жеткізе алмады, сондықтан олар Буш әкімшілігінің талаптарының кемшіліктерін көрсете білген барлау қоғамдастығының ішіндегі ақпарат көздеріне сүйенді.", "en": ["As reporters Warren Strobel and Jonathan Landay later explained, their middle-tier news service was not granted top-level access, so they had to rely on sources from inside the intelligence community, who forthrightly pointed out the flaws in the Bush administration’s claims."]}}
-{"translation": {"kk": "Қол жеткізу, рұқсат алу қажеттілігі жоқ кезде журналистік шындықты айту өркендей түседі.", "en": ["Journalistic truth telling thrives when there is no need to nurture access."]}}
-{"translation": {"kk": "Трамп әкімшілігі қазірдің өзінде негізгі БАҚ алдында есікті жабуда, ең көрнекті мысалы ретінде CNN атап өтуге болады.", "en": ["The Trump administration is already shutting the door on some media mainstays, with CNN the most prominent example."]}}
-{"translation": {"kk": "Трамптың медиа бойынша жауапты көмекшілері оларға қол жеткізуді жаңарту шарты ретінде бағынуды талап ете аламыз деп үміттенетін болуы мүмкін.", "en": ["Trump’s media handlers may be hoping that they can demand compliance as a condition for renewing access."]}}
-{"translation": {"kk": "Америкадағы салық реформасы мен бюджет дефициті", "en": ["Tax Reform and Budget Deficits in America"]}}
-{"translation": {"kk": "КЕМБРИДЖ – АҚШ-тың өкілдер палатасындағы Республикалық партия мүшелері бір жылдан астам уақыт жеке және корпоративтік салыққа реформа енгізу жобасын әзірлеп жатыр.", "en": ["CAMBRIDGE – The Republican Party’s leaders in the United States House of Representatives have been hard at work for more than a year designing a major reform of personal and corporate taxes."]}}
-{"translation": {"kk": "2018 жылғы сайлау да таяп қалғандықтан, өкілдер палатасындағы республикалық партия мүшелері реформалар пакетін мақұлдап, сенатқа жіберуге дайын отыр.", "en": ["With an election looming in 2018, the House Republicans are determined to deliver a reform package and send it to the Senate for enactment."]}}
-{"translation": {"kk": "Бұл реформа 1986 жылы өткізілген соңғы ірі реформадан әлдеқайда өзгеше болмақ.", "en": ["This reform will be very different from the last major tax overhaul enacted back in 1986."]}}
-{"translation": {"kk": "1986 жылғы «Салық реформасы» Акті жеке табыс салығына көп көңіл бөлді, ең жоғарғы мөлшерді 50 пайыздан 28 пайызға төмендетіп, әсіресе табысы төмен салық төлеушілерге түсетін салмақты жеңілдетті.", "en": ["The Tax Reform Act of 1986 focused on the personal income tax, lowering the top rate from 50% to 28% and cutting rates for lower-income taxpayers."]}}
-{"translation": {"kk": "Азайған кірістің орны салық шегерімдерін және басқа да бухгалтерлік ережелерді өзгерту есебінен толтырылды. Салықтың төмендігі экономикалық өсімге түрткі болып, халықтың табысы ұлғайды, сөйтіп, бұл реформа табыс деңгейі әртүрлі адамдардың барлығына бірдей әсер етті.", "en": ["The revenue loss was offset by changes in tax deductions and other accounting rules, producing a reform that was revenue neutral at each income level, even without taking into account the effects of lower tax rates on increasing economic growth and taxable incomes."]}}
-{"translation": {"kk": "1986 жылдан бергі 30 жыл ішінде табысы жоғары адамдардың салығы 28 пайыздан 39,6 пайызға дейін едәуір өсті, бұған инвестициялық табысқа салынатын 3,8 пайыз салықты тағы қосыңыз.", "en": ["In the 30 years since 1986, the tax rates for high-income taxpayers rose significantly, from 28% to 39.6%, with an extra 3.8% tax on these taxpayers’ investment income."]}}
-{"translation": {"kk": "Конгрестің бюджет кеңсесі 1979-2013 жылдар аралығындағы салықтарды жан-жақты зерттей келе табысы әртүрлі топтардың әрбір квинтилінде тиімді салық мөлшерлемесінің төмендегенін, табысы ең жоғары 1 пайыз халықтың салығы 35 жылдық орташа көрсеткіштен 1 пайызға өскенін анықтады.", "en": ["A detailed study by the Congressional Budget Office (CBO) of taxes between 1979 and 2013 concluded that while the effective tax rate fell in every quintile of the income distribution, it rose well above that 35-year average for taxpayers in the top 1% of the income distribution."]}}
-{"translation": {"kk": "Өкілдер палатасының республикашылдары ең жоғары салық мөлшерін қайтадан 30 пайызға түсіріп, қазір төменірек салық төлеп жатқандардікімен салыстырғанда олардың төлемдерін біршама азайтпақ.", "en": ["The House Republican plan would cut the top tax rate back to 30% or lower, with comparable reductions for those now facing lower tax rates."]}}
-{"translation": {"kk": "Жаңа салық заңы Канада үлгісін көшіріп, жылжымайтын мүлік салығын алып тастап, оның орнына азамат қайтыс болғанға дейін жинаған капитал табысына салық енгізуі мүмкін.", "en": ["The new tax law might also follow the Canadian example and eliminate the estate tax, while imposing a tax on capital gains accrued before the taxpayer’s death."]}}
-{"translation": {"kk": "Азайған кірістің орнын толтыру үшін штат пен жергілікті салық шегерімдерін алып тастап, бүгінде салық салатын табыстың санатында жоқ кей кіріс түрлеріне жаңа салық енгізуі мүмкін.", "en": ["To offset some of the resulting revenue loss, the new law might eliminate tax deductions for state and local taxes, and tax some of the fringe benefits that are currently excluded from taxable income."]}}
-{"translation": {"kk": "Сонымен бірге, жаңа заң АҚШ корпорацияларының шетелдегі еншілес кәсіпорындарына қатысты салық режимін өзгерту арқылы ішкі корпоративтік инвестицияны да арттыра түсуі мүмкін.", "en": ["The new tax law is also likely to boost domestic corporate investment by changing the tax treatment of the profits of US corporations’ foreign subsidiaries."]}}
-{"translation": {"kk": "Қазіргі заң бойынша, еншілес кәсіпорындар тапқан табысынан түскен салықты өздері орналасқан мемлекеттің үкіметіне төлейді.", "en": ["Under current law, a subsidiary pays tax on profits to the government of the country where those profits are earned."]}}
-{"translation": {"kk": "Содан кейін олар салық салынғаннан қалған табыстарын АҚШ-тан басқа кез келген елге сала алады.", "en": ["It can then invest the after-tax profits anywhere in the world outside the US."]}}
-{"translation": {"kk": "Ал егер олар бұл ақшаны инвестиция не акционерлеріне дивиденд ретінде АҚШ-қа әкелетін болса, онда олар шетел үкіметіне төлеген салығын есепке ала отырып АҚШ-тың корпоративтік салығын төлеуге тиіс.", "en": ["But if it brings those funds back to the US to invest or pay dividends to shareholders, it must pay the full US corporate tax rate, with a credit for the tax already paid to the foreign government."]}}
-{"translation": {"kk": "Осы талаптың кесірінен америкалық компаниялар салық салынғаннан кейінгі табыстарын шетелде қалдыруды қолай көріп келген.", "en": ["This penalty on repatriating funds causes US firms to leave those after-tax profits abroad."]}}
-{"translation": {"kk": "АҚШ Қазынашылығының есептеуі бойынша америкалық компаниялардың еншілес кәсіпорындарының оффшордағы инвестициясының көлемі 2,5 триллион долларға жуық.", "en": ["The US Treasury estimates that American subsidiaries’ offshore investments stand at more than $2.5 trillion."]}}
-{"translation": {"kk": "Шетелдегі еншілес кәсіпорындарға салық салу үрдісі АҚШ үшін таңсық болып отыр.", "en": ["This method of taxing the profits of foreign subsidiaries is unique to the US."]}}
-{"translation": {"kk": "Дауыс беру технологияларының күңгірт жағы", "en": ["The Dark Side of Voting Technology"]}}
-{"translation": {"kk": "НЬЮ-ЙОРК – Америка Құрама Штаттарында, өткен жылдың қараша айындағы президент сайлауы алдында жүргізілген, жарияланбаған «ас үстелі сауалнамасы» бойынша, негізі латынамерикалық болған Американың ең ірі кәсіподақ мүшелерінің шамамен 95%-ы республикашыл Дональд Трампқа қарағанда, Демократиялық партиядан болған үміткер Хиллари Клинтонды қолдаған.", "en": ["NEW YORK – According to an unpublished “kitchen table survey,” conducted before last November’s presidential election in the United States, approximately 95% of the predominantly Hispanic members of one of America’s largest domestic unions preferred the Democratic candidate Hillary Clinton to her Republican opponent Donald Trump."]}}
-{"translation": {"kk": "Дегенмен, бұл кәсіподақ мүшелерінің тек 3%-ы ғана нақты дауыс бермек болған.", "en": ["Yet less than 3% of that union’s members actually planned to vote."]}}
-{"translation": {"kk": "Бар себебі экономикаға келіп тіреледі.", "en": ["The reason came down to economics."]}}
-{"translation": {"kk": "Сауалнамада қатыстқан адамдардың көпшілігі үшін, дауыс беруге кеткен шығындар - жұмыстан сұранып кеткені үшін төленбейтін жалақы, сайлау учаскелеріне көлікпен жету және жүргізуші куәлігі немесе паспорт сияқты тиісті құжаттың болуы - тым жоғары болды.", "en": ["For most of the people surveyed, the costs of voting – including lost wages from time off work, transport to the polling station, and the need to secure proper identification (such as a driver’s license or passport) – were simply too large."]}}
-{"translation": {"kk": "Бұл жағдай АҚШ-тағы кеңірек үрдісті көрсетеді: кедей американдықтар елінің демократиялық шараларында жиі толық қатыса алмай жатады.", "en": ["This reflects a broader trend in the US, with poor Americans often unable to participate fully in their country’s democracy."]}}
-{"translation": {"kk": "Ал АҚШ-тың халық санағы жөніндегі бюросы бойынша, 2012 жылғы президенттік сайлауға жылына табатын табысы 20,000 доллардан кем отбасылардағы ересектер санының жартысы ғана, ал табысы $ 75,000 астам үй шаруашылықтарының 77%-ы қатысты.", "en": ["According to the US Census Bureau, fewer than half of eligible adults with family incomes of less than $20,000 per year voted in the 2012 presidential election, whereas voter participation among households with incomes of more than $75,000 was 77%."]}}
-{"translation": {"kk": "Demos талдау орталығы 2014 жылғы аралық сайлауда, табатын табысы жылына $ 30,000 кем болған отбасылардағы адамдардың 68,5%-ы дауыс берген жоқ деп хабарлайды.", "en": ["In the 2014 midterm election, the think tank Demos reports, 68.5% of people in households earning less than $30,000 per year didn’t vote."]}}
-{"translation": {"kk": "Бұл күрделі мәселе болып табылады.", "en": ["This is a serious problem."]}}
-{"translation": {"kk": "Бірақ көбінесе ұсынылатын шешу жолдарының елеулі кемшіліктері де бар.", "en": ["But the proposals most often put forward to address it have serious drawbacks."]}}
-{"translation": {"kk": "Ұсынылған шешімдерде әдетте сандық технологияларға бас назар аударылады, себебі көпшілік олар арқылы дауыс беру шығындарын төмендете отырып, сайлаушылардың қатысу пайызын арттыруға болады деп санайды.", "en": ["The proposed solutions typically focus on digital technology, which many claim would boost voter participation, by lowering the costs of voting."]}}
-{"translation": {"kk": "Мысалы, ұялы бағдарламалар сайлаушылардың келу мен қатынасуын арттыратын құрал ретінде жарнамаланады: адамдар өздеріне ыңғайлы уақытта, жұмыстағы демалыс бөлмесінде немесе өз үйінде дауыс бере алады.", "en": ["For example, mobile apps have been touted as a means to boost voter turnout: people could vote at their convenience, whether in the break-room at work or from the comfort of their own home."]}}
-{"translation": {"kk": "Идея, сөзсіз, тартымды және қызық болып көрінеді.", "en": ["The idea certainly sounds appealing."]}}
-{"translation": {"kk": "Дауыс беруде технологияларды пайдалану бойынша көшбасшы болып саналатын Эстонияда 2011 жылы, парламенттік сайлауда жиналған барлық дауыстың шамамен төрттен бірі онлайн жіберілген еді.", "en": ["In Estonia, which is widely considered to be a leader in the use of voting technology, almost one-quarter of all votes in the 2011 parliamentary election were cast online."]}}
-{"translation": {"kk": "Дегенмен, сайлаушылардың қатысуына осындай технологияның нақты әсері күмәнді болып қалуда.", "en": ["Yet the actual impact of such technology on voter participation remains dubious."]}}
-{"translation": {"kk": "Эстонияда онлайн дауыс беру үлесі 2007 және 2011 жылдардағы сайлаулар арасында шамамен 20% -ға өскенімен, жалпы сайлаушылардың қатысуы тек екі пайыздық тармаққа ғана өсті (61,9% -дан 63,5% -ға дейін).", "en": ["Although the rate of online voting in Estonia increased by nearly 20% between the 2007 and 2011 elections there, overall voter turnout increased by fewer than two percentage points (from 61.9% to 63.5%)."]}}
-{"translation": {"kk": "Бұл онлайн дауыс беру, тұрақты түрде қатысатын сайлаушыларды дауыс беру жолын өзгертуге ынталандыру мүмкін, бірақ сайлауға қатысатын адамдар санының артуына көмектеспейтінін көрсетеді.", "en": ["This suggests that online voting may simply encourage regular voters to change how they cast their ballots, rather than encouraging additional voters to participate."]}}
-{"translation": {"kk": "Бірақ дауыс беру технологиясы тиімсіз ғана бола тұрмай, ол тіпті зиянды да болуы мүмкін.", "en": ["But voting technology may not just be ineffective; it could actually be damaging."]}}
-{"translation": {"kk": "Мұндай технология сайлаушылар үшін ғана емес, мемлекет үшін шығындарды азайтып, сайлауды өткізу бұрынғыдан да оңай болады.", "en": ["Such technology doesn’t reduce costs only for voters; it also reduces costs for the state, making it easier than ever to conduct elections."]}}
-{"translation": {"kk": "Осындай төмен шығындар сайлаулар мен референдумдарды жиі өткізуге апарып, осылайша үкіметтің басқару тиімділігіне нұқсан келтіруі де мүмкін.", "en": ["The risk is that lower costs would encourage more frequent elections and referenda, thereby undermining the efficiency of government."]}}
-{"translation": {"kk": "АТЛАНТА – Шектен тыс кекшілдігіне қарамастан, АҚШ президенті Дональд Трамптың Орталық барлау басқармасының бұрынғы директоры Джон Бреннанды құпия ақпаратқа қол жеткізу құқынан айыруын оны кемсітіп, өш алу әрекеті деп қана қарасақ, қателесеміз.", "en": ["ATLANTA – Despite his seemingly limitless capacity for vindictiveness, it would be a mistake to interpret US President Donald Trump’s decision to withdraw the security clearance of former CIA director John Brennan as only his latest vendetta for lèse-majesté."]}}
-{"translation": {"kk": "Расымен, Бреннан Трампты және оның іс-әрекетін, соның ішінде оның Ресеймен байланысын “ұлттық қауіпсіздікке төнген қатер” деп атағаны рас.", "en": ["True, Brennan has all but labeled Trump and his behavior, including his Russian connections, a national security threat."]}}
-{"translation": {"kk": "Дегенмен, Трамптың шешімі – жеке кек алу емес.", "en": ["But Trump’s move is more than personal payback."]}}
-{"translation": {"kk": "Екі жыл бойғы барлау қауымдастығына жасап келе жатқан шабуылдардың ең соңғысы, Бреннанды “шапалақпен ұруы” – бұдан да басқа әрекеттердің басы сияқты, себебі ол барлау агенттіктерін өз бақылауына алуға тырысып жатыр.", "en": ["As the most recent blow in his two-year-long attack on the intelligence community, his slap at Brennan is a harbinger of more to come as he tries to bring his espionage agencies to heel."]}}
-{"translation": {"kk": "Бұл Батыс елдеріндегі демократияларға “жұғып”, басқа популистер де Трамптың үлгісін қайталап жатыр.", "en": ["More ominously for the health of the democracies of the West, other populists are following Trump’s example."]}}
-{"translation": {"kk": "Еуропада түрлі оңшыл партиялар билікке келіп, ұзақ жылдар бойы бұлардың экстремистік саясатын бақылап, шектеп отырған үкіметтің қарсыластарына шүйлігіп келеді.", "en": ["In Europe, a variety of right-wing parties, having now found themselves in power, are taking on former government antagonists, who have monitored and policed their extremism for decades."]}}
-{"translation": {"kk": "Австрияда популист басшылар елдің барлау қызметін кемсітіп, көгендеп, “тазалап” жатыр.", "en": ["In Austria, the country’s populist leaders have been intimidating, muzzling, and purging the country’s intelligence services."]}}
-{"translation": {"kk": "Ақпан айында популист Ішкі істер министрінің пәрменімен Австрия полициясы оңшыл экстремистердің өздерін бақылауға тиіс барлау агенттігіне тінту жүргізген.", "en": ["In February, on orders from the populist interior minister, Austrian police raided the country’s main intelligence agency – the very organization charged with monitoring right-wing extremism."]}}
-{"translation": {"kk": "(Австрия канцлері Себастьан Курц үкіметіндегі коалициялық әріптес – “Еркіндік” партиясын бұрынғы SS офицері құрғанын да айта кету керек).", "en": ["(It should be recalled that the Freedom Party, the coalition partner in Austrian Chancellor Sebastian Kurz’s government, was founded by ex-SS officers)."]}}
-{"translation": {"kk": "Сонда, рейд жүргізіп, барлау басшыларының қызметін төмендетуге не себеп болды деп ойлайсыз?", "en": ["And what was the pretext for the raid and subsequent demotion of senior Austrian intelligence officials?"]}}
-{"translation": {"kk": "Себеп – барлау агенттігі Солтүстік Кореяға зиянын тигізетін операция жүргізіп жатыпты.", "en": ["That the agency was running an operation aimed at harming North Korea."]}}
-{"translation": {"kk": "Әрине, Трамп Роберт Мюллер бастаған екі тергеуді тоқтатып, АҚШ-тың барлық барлау мекемелерін уысына алатын ерекше трюк жасауды қалайды.", "en": ["No doubt, Trump wishes that he could pull off such a stunt, and both halt the investigation of him led by Robert Mueller and bring to heel all of the US intelligence agencies."]}}
-{"translation": {"kk": "Қатаң басшыларды жақсы көретін Трамп заңды процестерге менменсіне қарайтын диктаторларды қадір тұтады.", "en": ["A fan of strongman leaders who “get it done,” Trump admires diktats and brazen contempt for legal processes."]}}
-{"translation": {"kk": "2016 жылғы президент сайлауы науқанын тергеп жатқан барлаушылар Трампқа жақындаған сайын ол барлау ұйымдарына көбірек шүйліге беретіні анық.", "en": ["He almost certainly will pay even closer attention as the intelligence-fueled investigations into his presidential campaign’s possible collusion with Moscow in 2016 close in on him."]}}
-{"translation": {"kk": "Осындай жеке мүдделер мен заңға деген жеккөрушілік қосылғандықтан, Бреннанды құпия ақпаратқа қол жеткізу құқынан айыру процесі ауыр болды.", "en": ["It is this combination of self-interest and contempt for law that makes Trump’s revocation of the Brennan’s security clearance so troubling."]}}
-{"translation": {"kk": "Құпия ақпаратқа қатысты ережелер анық. Егер президент әлдекім мемлекеттік құпияны жариялап не соған оқталып жүр деп шешсе, онда оның мемлекеттік құпияға қолжетімділігін шектей алады.", "en": ["The regulations governing clearances are straightforward: the president has the power to deny access to official secrets if someone is found to have compromised classified information or is at risk of doing so."]}}
-{"translation": {"kk": "Қай жағынан қарасақ та, Бреннан мұндай ештеңе істеген жоқ.", "en": ["By all accounts, Brennan has done nothing of the sort."]}}
-{"translation": {"kk": "Шындығында, мұны Трамп та мойындап отыр. Ақ үй Бреннанды құпияға қол жеткізу құқығынан айырудың себебін ұзақ-сонар қойыртпақ сөйлеммен түсіндірді, одан белгілі болғаны – шешім қабылдауға Бреннанның “құбылмалы” мінез-құлқы себеп.", "en": ["In fact, Trump admits that. Buried in the explanatory word salad that accompanied the revocation of Brennan’s security clearance, the White House claimed that Brennan’s “erratic” behavior was the cause."]}}
-{"translation": {"kk": "Егер бұл осыншалық салмақты шешім болмағанда, тағылған айыпқа күліп алуға да болар еді.", "en": ["That accusation would be laughable if it wasn’t so serious."]}}
-{"translation": {"kk": "Дүниежүзілік сауда ұйымы қайта бас көтере ме?", "en": ["The WTO Reborn?"]}}
-{"translation": {"kk": "НЬЮ-ДЕЛИ – Т.Элиоттың сөзімен айтсақ, Дүниежүзілік сауда ұйымы ұзақ уақыттан бері «Леманның суында» (Женева көлі) қалқып жүр.", "en": ["NEW DELHI – For too long, the World Trade Organization has languished, to lift a reference from T.S. Eliot, by the “waters of Leman” (Lake Geneva)."]}}
-{"translation": {"kk": "Бір кездері әлемдегі ең мықты көпжақты сауда форумы болған ДСҰ соңғы жылдары біртіндеп оқшауланып барады, және Ұлыбританиядағы Брекзит референдумы, АҚШ-та Дональд Трамптың президент болып сайлануы сияқты жаһандануға қарсы шабуылдар бұл трендтің жылдамдай түсетінін аңғартады.", "en": ["Once the world’s preeminent multilateral trade forum, the WTO has been steadily marginalized in recent years, and recent rebukes of globalization, such as the United Kingdom’s Brexit vote and the election of Donald Trump as US president, suggest that this trend will accelerate."]}}
-{"translation": {"kk": "Бірақ ДСҰ-ның қайта бас көтеруіне мүмкіндік беретін басты үш өзгеріс және ұйымның көпжақты сипаты ақыр соңында мүлде басқа нәтижелерге алып келуі мүмкін.", "en": ["But these outcomes may actually have the opposite effect, owing to three key developments that could enable the revival of the WTO – and of the multilateralism that it embodies."]}}
-{"translation": {"kk": "Бірінші өзгеріс – балама сауда механизмдерінің азаюы.", "en": ["The first development is the decline of alternative trade arrangements."]}}
-{"translation": {"kk": "Ғаламдық сауда бойынша келіссөздердің Уругвай кезеңі аяқталғаннан бірер жыл өткен соң, Қытай сияқты көптеген елдер мүшелікке өте бастаған 2000-жылдардың басында ДСҰ өзінің шарықтау шегіне жеткен.", "en": ["The WTO reached its peak in the early 2000s, a few years after the Uruguay Round of global trade negotiations concluded, and a time when more countries – most notably China – were acceding to the organization."]}}
-{"translation": {"kk": "Бірақ АҚШ, Еуроодақ сияқты саудадағы басты ойыншылар кейіннен көпжақты сауда келісімдерінен бас тартып, екіжақты, аймақтық, мега-аймақтық жобаларға ойыса бастады.", "en": ["But major trade players like the United States and the European Union subsequently shifted their focus from multilateral trade agreements to bilateral, regional, and mega-regional deals."]}}
-{"translation": {"kk": "Әсіресе, Транс-тынықмұхиттық әріптестік (ТРР), Трансатлантикалық сауда және инвестиция әріптестігі (ТТІР) сияқты мега-аймақтық жобалар ДСҰ-ға үлкен қатер төндірді.", "en": ["The mega-regionals – namely, the Trans-Pacific Partnership (TPP) and the Transatlantic Trade and Investment Partnership (TTIP) – posed a particularly grave threat to the WTO."]}}
-{"translation": {"kk": "Ал қазір Трамп әкімшілігі дәл осы келісімдерден бас тартып, не оларды кейінге қалдырып жатыр.", "en": ["Yet those are precisely the deals that the Trump administration is rejecting, or at least postponing."]}}
-{"translation": {"kk": "Еуропадағы интеграция құрлықтың өз ішіндегі сауданы реттеуде балама платформа ұсынғандықтан, ол да ДСҰ-ға дәл сондай кері әсерін тигізді.", "en": ["European integration had a similar impact on the WTO, as it provided an alternative platform for managing intra-European trade."]}}
-{"translation": {"kk": "Алайда, Еуропадағы жобалар әсіресе Ұлыбри��ания Еуроодақтан шығып жатқан қазіргі таңда қиын жағдайда қалмақ.", "en": ["But the European project has fallen on hard times, the most salient sign being the UK’s impending departure from the EU."]}}
-{"translation": {"kk": "Брекзиттен кейін ДСҰ Британияның әлем елдерімен арадағы сауда қарым-қатынасының маңызды форумы болатын шығар.", "en": ["After Brexit, the WTO will probably become an important forum for Britain’s trade relations with the world."]}}
-{"translation": {"kk": "Еуроодақтың әрі қарай ыдырауы бұл трендті одан әрі жылдамдата түседі.", "en": ["Any further disintegration of the EU will only bolster that trend."]}}
-{"translation": {"kk": "Әрине, Азиядағы және басқа құрлықтардағы аймақтық сауда келісімдері арта түсетіні анық.", "en": ["Of course, it is possible that regional trade agreements in Asia and elsewhere will continue to flourish."]}}
-{"translation": {"kk": "Бірақ тізгінді біреу қолға алуы керек.", "en": ["But new leadership would have to emerge."]}}
-{"translation": {"kk": "Бірақ, жүйелік тұрғыда маңызды деген елдердің бірде-бірі ішкі саяси тұрақтылық, экономикалық динамизм, тәуекелдің аздығы, ашық нарықты қолдау сияқты көшбасшыға қойылатын қатаң талаптарға жауап бере алмайды.", "en": ["And no single systemically important country today meets the rigorous requirements of such leadership: internal political stability, economic dynamism, relatively contained risk, and a steadfast commitment to open markets."]}}
-{"translation": {"kk": "Бірақ, қанша қисынға келмейді десе де, сайлаушылардың тым қатты жаһандануға деген қарсылығының өзі ДСҰ-ның қайта бас көтеруіне жол ашады.", "en": ["However counterintuitive that may sound, a second development that bodes well for the WTO’s revival is voters’ increasing rejection of hyper-globalization."]}}
-{"translation": {"kk": "Тым қатты жаһандану дегеннің өзі – «терең» интеграция.", "en": ["Hyper-globalization is essentially “deep” integration."]}}
-{"translation": {"kk": "Ол тауар мен қызметке нарықтың есігін айқару ашудан да жоғары тұратын, иммиграцияны арттыру (АҚШ және Еуропа), ережелерді бір ізге түсіру (ТРР мен ТТІР-ның амбициялық жоспарлары), ішкі саясатты мейлінше жақындастыру (NAFTA мен TPP-ның инвесторлардың мәселелерін шешу процедуралары) мәселелерін қамтиды.", "en": ["It goes beyond creating open markets for goods and services to include increased immigration (in the US and Europe), harmonizing regulations (the ambition of the TPP and the TTIP), and intrusive adjudication of domestic policies (the investor-settlement procedures under NAFTA and the TPP)."]}}
-{"translation": {"kk": "Еуроодақ жағдайында бұл тіпті ортақ валютаға ұласуы мүмкін.", "en": ["In the EU’s case, it even entails a common currency."]}}