train.txt

### ÍSLAND

Ísland, farsældafrón 
  og hagsælda, hrímhvíta móðir! 
Hvar er þín fornaldarfrægð, 
  frelsið og manndáðin bezt?

Allt er í heiminum hverfult, 
  og stund þíns fegursta frama 
lýsir sem leiftur um nótt 
  langt fram á horfinni öld.

Landið var fagurt og frítt 
  og fannhvítir jöklanna tindar, 
himinninn heiður og blár, 
  hafið var skínandi bjart.

Þá komu feðurnir frægu 
  og frjálsræðishetjurnar góðu 
austan um hyldýpishaf, 
  hingað í sælunnar reit.

Reistu sér byggðir og bú 
  í blómguðu dalanna skauti, 
ukust að íþrótt og frægð, 
  undu svo glaðir við sitt.

Hátt á eldhrauni upp, 
  þar sem ennþá Öxará rennur 
ofan í Almannagjá, 
  alþingið feðranna stóð.

Þar stóð hann Þorgeir á þingi, 
  er við trúnni var tekið af lýði. 
Þar komu Gissur og Geir, 
  Gunnar og Héðinn og Njáll.

Þá riðu hetjur um héruð, 
  og skrautbúin skip fyrir landi 
flutu með fríðasta lið, 
  færandi varninginn heim.

Það er svo bágt að standa í stað, 
  og mönnunum munar 
annaðhvort aftur á bak 
  ellegar nokkuð á leið.

Hvað er þá orðið okkar starf 
  í sex hundruð sumur? 
Höfum við gengið til góðs 
  götuna fram eftir veg?

Landið er fagurt og frítt 
  og fannhvítir jöklanna tindar, 
himinninn heiður og blár, 
  hafið er skínandi bjart.

En á eldhrauni upp, 
  þar sem ennþá Öxará rennur 
ofan í Almannagjá, 
  alþing er horfið á braut.

Nú er hún Snorrabúð stekkur, 
  og lyngið á Lögbergi helga 
blánar af berjum hvert ár, 
  börnum og hröfnum að leik.

Ó, þér unglinga fjöld 
  og Íslands fullorðnu synir! 
Svona er feðranna frægð 
  fallin í gleymsku og dá!

### GUNNARSHÓLMI

Skein yfir landi sól á sumarvegi, 
  og silfurbláan Eyjafjallatind 
  gullrauðum loga glæsti seint á degi. 
Við austur gnæfir sú hin mikla mynd 
  hátt yfir sveit, og höfði björtu svalar 
  í himinblámans fagurtærri lind. 
Beljandi foss við hamrabúann hjalar 
  á hengiflugi undir jökulrótum, 
  þar sem að gullið geyma Frosti og Fjalar. 
En hinum megin föstum standa fótum, 
  blásvörtum feldi búin, Tindafjöll 
  og grænu belti gyrð á dalamótum. 
Með hjálminn skyggnda, hvítri líkan mjöll, 
  horfa þau yfir heiðarvötnin bláu, 
  sem falla niður fagran Rangárvöll, 
þar sem að una byggðarbýlin smáu, 
  dreifð yfir blómguð tún og grænar grundir. 
  Við norður rísa Heklu tindar háu. 
Svell er á gnípu, eldur geisar undir. 
  Í ógna djúpi, hörðum vafin dróma, 
  skelfing og dauði dvelja langar stundir. 
En spegilskyggnd í háu lofti ljóma 
  hrafntinnuþökin yfir svörtum sal. 
  Þaðan má líta sælan sveitablóma, 
því Markarfljót í fögrum skógardal 
  dunar á eyrum. Breiða þekur bakka 
  fullgróinn akur, fagurst engjaval 
þaðan af breiðir hátt í hlíðarslakka 
  glitaða blæju, gróna blómum smám. 
  Klógulir ernir yfir veiði hlakka, 
því fiskar vaka þar í öllum ám. 
  Blikar í lofti birkiþrasta sveimur, 
  og skógar glymja, skreyttir reynitrjám. 
Þá er til ferðar fákum snúið tveimur, 
  úr rausnargarði háum undir Hlíð, 
  þangað sem heyrist öldufalla eimur, 
því atgang þann ei hefta veður blíð, 
  sem voldug reisir Rán á Eyjasandi, 
  þar sem hún heyir heimsins langa stríð. 
Um trausta strengi liggur fyrir landi 
  borðfögur skeið, með bundin segl við rá, 
  skínandi trjóna gín mót sjávar grandi. 
Þar eiga tignir tveir að flytjast á, 
  bræður, af fögrum fósturjarðar ströndum 
  og langa stund ei litið aftur fá, 
fjarlægum ala aldur sinn í löndum, 
  útlagar verða, vinar augum fjær. 
  Svo hafa forlög fært þeim dóm að höndum. 
Nú er á brautu borinn vigur skær 
  frá Hlíðarenda hám, því Gunnar ríður 
  atgeirnum beitta búinn. Honum nær 
dreyrrauðum hesti hleypir gumi, fríður 
  og bláu saxi gyrður, yfir grund. 
  Þar mátti kenna Kolskegg allur lýður. 
Svo fara báðir bræður enn um stund. 
  Skeiðfráir jóar hverfa fram að fljóti. 
  Kolskeggur starir út á Eyjasund, 
en Gunnar horfir hlíðarbrekku móti. 
  Hræðist þá ekki frægðarhetjan góða 
  óvina fjöld, þó hörðum dauða hóti. 
"Sá ég ei fyrr svo fagran jarðargróða, 
  fénaður dreifir sér um græna haga, 
  við bleikan akur rósin blikar rjóða. 
Hér vil eg una ævi minnar daga 
  alla, sem guð mér sendir. Farðu vel, 
  bróðir og vinur!" - Svo er Gunnars saga.

   *

Því Gunnar vildi heldur bíða hel 
en horfinn vera fósturjarðar ströndum. 
Grimmlegir fjendur, flárri studdir vél, 
fjötruðu góðan dreng í heljar böndum. 
Hugljúfa samt ég sögu Gunnar tel, 
þar sem ég undrast enn á köldum söndum 
lágan að sigra ógnabylgju ólma 
algrænu skrauti prýddan Gunnarshólma. 
Þar sem að áður akrar huldu völl, 
ólgandi Þverá veltur yfir sanda. 
Sólroðin líta enn hin öldnu fjöll 
árstrauminn harða fögrum dali granda. 
Flúinn er dvergur, dáin hamratröll, 
dauft er í sveitum, hnípin þjóð í vanda. 
En lágum hlífir hulinn verndarkraftur, 
hólmanum, þar sem Gunnar sneri aftur.

### TIL HERRA PÁLS GAIMARD

Þú stóðst á tindi Heklu hám 
og horfðir yfir landið fríða, 
þar sem um grænar grundir líða 
skínandi ár að ægi blám. 
En Loki bundinn beið í gjótum 
bjargstuddum undir jökulrótum. - 
Þótti þér ekki Ísland þá 
yfirbragðsmikið til að sjá?

Þú reiðst um fagran fjalladal 
á fáki vökrum, götu slétta, 
þar sem við búann brattra kletta 
æðandi fossar eiga tal, 
þar sem að una hátt í hlíðum 
hjarðir á beit með lagði síðum. - 
Þótti þér ekki Ísland þá 
íbúum sínum skemmtan ljá?

Þú komst á breiðan brunageim 
við bjarta vatnið fiskisæla, 
þar sem vér áður áttum hæla 
fólkstjórnarþingi, frægu um heim. 
Nú er þar þrotin þyrping tjalda, 
þögult og dapurt hraunið kalda. - 
Þótti þér ekki Ísland þá, 
alþingi svipt, með hrellda brá?

Nú heilsar þér á Hafnar slóð 
heiman af Fróni vina flokkur. 
Við vitum glöggt, að anntu okkur, 
frakkneskur maður, frjálsri þjóð, 
því andinn lifir æ hinn sami, 
þótt afl og þroska nauðir lami. 
Menntanna brunni að bergja á 
bezta skal okkur hressing ljá!

Vísindin efla alla dáð, 
orkuna styrkja, viljann hvessa, 
vonina glæða, hugann hressa, 
farsældum vefja lýð og láð. 
Tífaldar þakkir því ber færa 
eim, sem að guðdómseldinn skæra 
akið og glætt og verndað fá 
izkunnar helga fjalli á.

Þvílíkar færum þakkir vér 
þér, sem úr fylgsnum náttúrunnar 
gersemar, áður aldrei kunnar, 
með óþrjótanda afli ber. 
Heill sér þér, Páll, og heiður mestur! 
Hjá oss sat aldrei kærri gestur. 
Alvaldur greiði æ þinn stig! 
Ísland skal lengi muna þig.

### HULDULJÓÐ

Skáld er ég ei, en huldukonan kallar 
og kveða biður hyggjuþungan beim. 
Mun ég því sitja, meðan degi hallar 
og mæddur smali fénu kemur heim, 
þar sem að háan hamar fossinn skekur 
og hulduþjóð til næturiðju vekur.

Þrumi eg á bergi, þýtur yfir hjalla 
þokan að hylja mig og kaldan foss. 
Nú skal úr hlíðum hárra Tinnufjalla, 
svo huldumeyjar þægan vinni koss, 
óbrotinn söngur yfir dalinn líða 
eins og úr holti spóaröddin þýða.

Þú, sem að byggir hamrabýlin háu, 
hjartanu mínu alla daga kær, 
sólfagra mey, djúpt undir bergi bláu, 
bústu að sitja vini þínum nær. 
Döggsvalur úði laugar lokkinn bleika, 
ljós er af himni, næturmyndir reika.

Hvers er að dyljast? Harma sinna þungu. 
Hlægja þeir öld, er ræður þeim ei bót. 
Hvers er að minnast? Hins, er hverri tungu, 
huganum í svo festa megi rót, 
ætlanda væri eftir þeim að ræða, 
sem orka mætti veikan lýð að fræða.

Að fræða! Hver mun hirða hér um fræði? 
Heimskinginn gerir sig að vanaþræl. 
Gleymd eru lýðnum landsins fornu kvæði. 
Leirburðarstagl og holtaþokuvæl 
fyllir nú breiða byggð með aumlegt þvaður. 
Bragðdaufa rímu þylur vesall maður.

Háðungarorð, sem eyrun Huldu særa, 
ei skulu spilla ljóði voru meir. 
Sendið þér annan, sanninn heim að færa 
söngvurum yðar, Njörður, Þór og Freyr! 
Og hver sá ás, sem ata þeir í kvæði, 
eirðinni gleymi og hefni sín í bræði.

Sólfagra mey! Ég sé - nú leit minn andi 
þanns seglið vatt í byrnum undan Skor 
og aldrei síðan aftur bar að landi. 
Eggert, ó, hyggstu þá að leita vor? 
Marblæju votri varpar sér af herðum 
vandlætishetjan, sterkum búin gerðum.

Hvað er í heimi, Hulda, líf ag andi, 
hugsanir drottins sálum fjær og nær, 
þar sem að bárur brjóta hval á sandi, 
í brekku, þar sem fjallaljósið grær, 
þar sem að háleit hugmynd leið sér brýtur. 
Hann vissi það, er andi vor nú lítur.

Ó, Eggert! Þú varst ættarblóminn mesti 
og ættarjarðar þinnar heill og ljós. 
Blessuð sú stund, er fót hann aftur festi 
á frjórri grund við breiðan sævarós. 
Sólfagra mey! Hann svipast um með tárum, 
saltdrifin hetja, stigin upp af bárum.

Hví er inn sterki úr hafi bláu genginn 
á hauður, sem í nætur faðmi þreyr? 
Veit ég, að þegar værðin góða er fengin, 
vinirnir gleyma að birtast framar meir. 
Ó, hve hann hefur eftir þráð að líta 
ástarland sitt með tignarfaldinn hvíta.

Tárperlur bjartar titra þér í augum, 
tindra þær gegnum fagurt lokkasafn. 
sólfagra mey, því sjónar þinnar baugum 
séður er aldrei kappi þessum jafn. 
Þú elskar, Hulda, Eggert, foldar blóma, 
ættjarðar minnar stoð og frænda sóma.

Ó, Eggert, hversu er þinn gangur fagur! 
Útivist þín er vorðin löng og hörð. 
Kær er mér, faðir, komu þinnar dagur. 
Hann kyssir, Hulda, þína fósturjörð. 
Sólfagra mey! Hann svipast um með tárum. 
saltdrifin hetja, stigin upp af bárum.

Þú elskar hann - þess ann ég honum glaður. 
Ástin er rík, og þú ert hennar dís. 
Hér vil ég sitja, hér er okkar staður, 
ó, Hulda, þar til sól úr ægi rís. 
Hallaðu lokkahöfði bjarta þínu, 
mín Hulda kær, að vinarbrjósti mínu.

Hann svipast um. Nú sefur allt í landi. 
Svæft hefur móðir börnin stór og smá, 
fífil í haga, hrafn á klettabandi, 
hraustan á dúni, veikan fjölum á. 
Hann svipast um í svölum næturvindi 
um sund og völl að háum fjallatindi.

Hallaðu lokkahöfði bjarta þínu 
að hjarta mér, sem nú er glatt og traust. 
Hallaðu þér nú hægt að brjósti mínu. 
Hann hefur ekki starfað notalaust. 
Seint og að vonum svo fær góður njóta 
sín og þess alls, er vann hann oss til bóta.

Hann líður yfir ljósan jarðargróða. 
Litfögur blóm úr værum næturblund 
smálíta upp að gleðja skáldið góða. 
Gleymir hann öðru og skoðar þau um stund. 
Nú hittir vinur vin á grænu engi: 
"Velkominn, Eggert! Dvelstu með oss lengi!"


  EGGERT:

Smávinir fagrir, foldarskart, 
fífill í haga, rauð og blá 
brekkusóley, við mættum margt 
muna hvort öðru að segja frá. 
Prýðið þér lengi landið það, 
sem lifandi guð hefur fundið stað 
ástarsælan, því ástin hans 
allstaðar fyllir þarfir manns.

Vissi ég áður voruð þér, 
vallarstjörnur um breiða grund, 
fegurstu leiðarljósin mér. 
Lék ég að yður marga stund. 
Nú hef ég sjóinn séð um hríð 
og sílalætin smá og tíð. - 
Munurinn raunar enginn er, 
því allt um lífið vitni ber.

Faðir og vinur alls, sem er, 
annastu þennan græna reit. 
Blessaðu, faðir, blómin hér, 
blessaðu þau í hverri sveit. 
Vesalings sóley, sérðu mig? 
Sofðu nú vært og byrgðu þig. 
Hægur er dúr á daggarnótt. 
Dreymi þig ljósið, sofðu rótt!

Smávinir fagrir, foldarskart, 
finn ég yður öll í haganum enn. 
Veitt hefur Fróni mikið og margt 
miskunnar faðir. En blindir menn 
meta það aldrei eins og ber, 
unna því lítt, sem fagurt er, 
telja sér lítinn yndisarð 
að annast blómgaðan jurtagarð.

*

Hulda! Hví grípa hendur þínar ljósu 
um hendur mér, og hví svo viknar þú? 
Veit ég þú elur eyrar fagra rósu, 
alsett er rauðum blómum Huldubú. 
Eggert er þér um ekki neitt að kenna, 
annazt hefurðu fjallareitinn þenna.

Sjáðu, enn lengra svífur fram um völlu 
svásúðleg mynd úr ungum blómareit, 
sterkur og frjáls og fríður enn að öllu 
Eggert að skoða gengur byggða sveit. 
Hann fer að sjá, hve lífi nú á láði 
lýðurinn uni, sá er mest hann þráði.

Brosir við honum bærinn heillagóði 
í brekkukorni, hreinn og grænn og smár. 
Þar hefur búið frændi hans með fljóði 
í flokki ljúfra barna mörg um ár. 
Þar hefur sveitasælan guðs í friði 
og sóminn aukizt glöðu bæjarliði.

Þar hefur gerzt að fullum áhrínsorðum 
allt, sem hinn vitri bóndavinur kvað 
um dalalíf í Búnaðarbálki forðum, 
um bóndalíf, sem fegurst verður það. 
Sólfagra mey! Nú svífur heim að ranni 
sæbúinn líkur ungum ferðamanni.


  SMALI FER AÐ FÉ OG KVEÐUR:

Það var hann Eggert Úlafsson, 
ungur og frár og vizkusnjall, 
stóð hann á hauðri studdur von. 
Stráunum skýldi vetrarfall. 
Meðan að sól í heiði hló, 
hjúkraði laukum, eyddi snjó, 
kvað hann um fold og fagra mey 
fagnaðarljóð, er gleymist ei.

Kvað hann um blóma hindarhjal 
og hreiðurbúa lætin kvik, 
vorglaða hjörð í vænum dal 
og vatnareyðar sporðablik. 
Þó kvað hann mest um bóndabæ, 
er blessun eflir sí og æ, 
af því að hjónin eru þar 
öðrum og sér til glaðværðar.

Það var hann Eggert Ólafsson, 
allir lofa þann snilldarmann. 
Ísland hefur ei eignazt son 
öflgari stoð né betri en hann. 
Þegar hann sigldi sjóinn á, 
söknuður vætti marga brá. 
Nú er hann kominn á lífsins láð 
og lifir þar sæll fyrir drottins náð.


  NIÐURLAG

Sólfagra mey! Nú seilist yfir tinda 
úr svölum austurstraumum roði skær. 
Nú líður yfir láð úr höllu vinda 
léttur og hreinn og þýður morgunblær. 
Svo var mér, Hulda, návist þín á nóttu 
sem nú er ljósið jörð á votri óttu.

Vertu nú sæl! Þótt sjónum mínum falin 
sértu, ég alla daga minnist þín. 
Vertu nú sæl! Því dagur fyllir dalinn, 
dunandi fossinn kallar þig til sín. 
Hann breiðir fram af bergi hvítan skrúða, 
bústaður þinn er svölum drifinn úða.

Vertu nú sæl! Því sólin hálsa gyllir 
og sjónir mínar hugarmyndin flýr. 
Ó, Hulda kær, er fjöll og dali fyllir 
fjölbreyttu smíði, hvar sem lífið býr 
og dauðinn, sem að svo þig löngum kallar 
sá, er þig aldrei leit um stundir allar.

### FJALLIÐ SKJALDBREIÐUR

Fanna skautar faldi háum 
fjallið, allra hæða val, 
hrauna veitir bárum bláum 
breiðan fram um heiðardal. 
Löngu hefur Logi reiður 
lokið steypu þessa við. 
Ógnaskjöldur bungubreiður 
ber með sóma réttnefnið.

Ríð ég háan Skjaldbreið skoða, 
skín á tinda morgunsól, 
glöðum fágar röðulroða 
reiðarslóðir, dal og hól. 
Beint er í norður fjallið fríða. 
Fákur eykur hófaskell. 
Sér á leiti Lambahlíða 
og litlu sunnar Hlöðufell.

Vel á götu ber mig Baldur. 
Breikkar stirnað eldasund. 
Hvenær hefur heims um aldur 
hraun það brunað fram um grund? 
Engin þá um Ísafoldu 
unað hafa lífi dýr. 
Enginn leit þá maður moldu, 
móðu steins er undir býr.

Titraði jökull, æstust eldar. 
Öskraði djúpt í rótum lands, 
eins og væru ofan felldar 
allar stjörnur himnaranns, 
eins og ryki mý eða mugga, 
margur gneisti um loftið fló. 
Dagur huldist dimmum skugga, 
dunaði gjá og loga spjó.

Belja rauðar blossa móður, 
blágrár reykur yfir sveif, 
undir hverfur runni, rjóður, 
reynistóð í hárri kleif. 
Blómin ei þá blöskrun þoldu, 
blikna hvert í sínum reit, 
höfði drepa hrygg við moldu. 
Himna drottinn einn það leit.

Vötnin öll, er áður féllu 
undan hárri fjallaþröng, 
skelfast, dimmri hulin hellu, 
hrekjast fram um undirgöng. 
Öll þau hverfa að einu lóni, 
elda þar sem flóði sleit. 
Djúpið mæta, mest á Fróni, 
myndast á í breiðri sveit.

Kyrrt er hrauns á breiðum boga, 
blundar land í þráðri ró. 
Glaðir næturglampar loga, 
geislum sá um hæð og mó. 
Brestur þá og yzt með öllu 
í undirhvelfing hraunið sökk. 
Dunar langt um himinhöllu. 
Hylur djúpið móða dökk.

Svo er treyst með ógn og afli 
alþjóð minni helgað bjarg. 
Breiður, þakinn bláum skafli, 
bundinn treður foldarvarg. 
Grasið þróast grænt í næði, 
glóðir þar sem runnu fyrr. 
Styður völlinn bjarta bæði 
berg og djúp. Hann stendur kyrr.

Hver vann hér svo að með orku? 
Aldrei neinn svo vígi hlóð. 
Búinn er úr bálastorku 
bergkastali frjálsri þjóð. 
Drottins hönd þeim vörnum veldur. 
Vittu, barn, sú hönd er sterk. - 
Gat ei nema guð og eldur 
gjört svo dýrðlegt furðuverk.

Hamragirðing há við austur 
Hrafna- rís úr breiðri -gjá. 
Varnameiri veggur traustur 
vestrið slítur bergi frá. 
Glöggt ég skil, hví Geitskór vildi 
geyma svo hið dýra þing. 
Enn þá stendur góð í gildi 
gjáin, kennd við almenning.

Heiðarbúar! glöðum gesti 
greiðið för um eyðifjöll! 
Einn ég treð með hundi og hesti 
hraun - og týnd er lestin öll. 
Mjög þarf nú að mörgu að hyggja, 
mikið er um dýrðir hér! 
Enda skal ég úti liggja, 
engin vættur grandar mér.

### DALVÍSA

Fífilbrekka, gróin grund, 
grösug hlíð með berjalautum, 
flóatetur, fífusund, 
fífilbrekka, smáragrund! 
Yður hjá ég alla stund 
uni bezt í sæld og þrautum, 
fífilbrekka, gróin grund, 
grösug hlíð með berjalautum!

Gljúfrabúi, gamli foss, 
gilið mitt í klettaþröngum, 
góða skarð með grasa hnoss, 
gljúfrabúi, hvítur foss! 
Verið hefur vel með oss, 
verða mun það ennþá löngum, 
gljúfrabúi, gamli foss, 
gilið mitt í klettaþröngum!

Bunulækur blár og tær, 
bakkafögur á í hvammi, 
sólarylur, blíður blær, 
bunulækur fagurtær, 
yndið vekja ykkur nær 
allra bezt í dalnum frammi, 
bunulækur blár og tær, 
bakkafögur á í hvammi!

Hnjúkafjöllin himinblá, 
hamragarðar, hvítir tindar, 
heyjavöllinn horfið á, 
hnjúkafjöllin hvít og blá! 
Skýlið öllu, helg og há, 
hlífið dal, er geisa vindar, 
hnjúkafjöllin himinblá, 
hamragarðar, hvítir tindar!

Sæludalur, sveitin bezt! 
Sólin á þig geislum helli, 
snemma risin, seint þó setzt. 
Sæludalur, prýðin bezt! 
Þín er grundin gæðaflest, 
gleðin æsku, hvíldin elli. 
Sæludalur, sveitin bezt, 
sólin á þig geislum helli.

### VORVÍSA

Tinda fjalla, 
áður alla 
undir snjá, 
sín til kallar sólin há, 
leysir hjalla, 
skín á skalla, 
skýi sem að brá 
og sér fleygði frá.

Tekur buna 
breið að duna 
björgum á. 
Græn því una grundin má. 
Viður hruna 
vatna funa 
vakna lauf og strá. 
Seinna seggir slá.

Snjórinn eyðist, 
gata greiðist. 
Gumar þá, 
ef þeim leiðist, leggja á, 
hleypa skeið 
og herða reið 
og hrinda vetri frá. - 
Hverfur dimmu dá.

Prúðir sækja 
lón og læki 
laxar þá. 
Sumir krækja silungsá. 
Veiðitækir, 
sporðasprækir, 
spretti hörðum á 
fjalli fýsast ná.

Fjaðraléttir 
flokkar þéttir 
fugla þá 
synda ettir sumará, 
eða mettir 
strönd og stéttir 
stika til og frá, 
kæta loft og lá.

Ærin ber 
og bærinn fer 
að blómgast þá. 
Leika sér þar lömbin smá. 
Nú er í veri 
nóg að gera, 
nóttu bjartri á 
hlutir hækkað fá.

Grænkar stekkur. 
Glöð í brekku 
ganga kná 
börnin þekku bóli frá. 
Kreppir ekki 
kuldahlekkur, 
kætist fögur brá, 
búa blómum hjá.

Rennur sunna. 
Sveinn og nunna 
sér við brá. 
Sízt þau kunna sofa þá. 
Sælt er að unnast. 
Mjúkum munni 
málið vaknar á, 
fegurst höldum hjá.

Ekkert betra 
eg í letri 
inna má. 
Svo er vetri vikið frá. 
Uni fleti 
hver, sem getur, 
heimskum gærum á. 
Önnur er mín þrá.

### ÍSLANDSMINNI

Þið þekkið fold með blíðri brá 
og bláum tindi fjalla, 
og svanahljómi, silungsá 
og sælu blómi valla, 
og bröttum fossi, björtum sjá 
og breiðum jökulskalla. 
Drjúpi hana blessun drottins á 
um daga heimsins alla.

### SAKNAÐARLJÓÐ

Þá var ég ungur, 
er unnir luku 
föðuraugum 
fyrir mér saman. 
Man ég þó missi 
mínn í heimi 
fyrstan og sárstan, 
er mér faðir hvarf.

Man ég afl andans 
í yfirbragði, 
og ástina björtu, 
er úr augum skein. 
Var hún mér æ, 
sem á vorum ali 
grös in grænu 
guðfögur sól.

Man ég og minnar 
móður tár, 
er hún aldrei sá 
aftur heim snúa 
leiðtoga ljúfan, 
ljós á jörðu 
sitt og sinna. 
Það var sorgin þyngst.

Mjög hef ég síðan 
til moldar ganga 
ættmenni bezt 
og ástvini séð. 
Þá vill hugur 
harma telja, 
þegar böl búið 
er brjósti nýtt.

Sá ég hinn góða, 
er guði treysti, 
ungan og öflgan, 
ættjarðar von, 
Lárus á bana- 
bólstur hniginn, 
líki líkan, 
er ég land kvaddi.

Sá ég með Dönum 
í dauðra reit 
Baldvin úr bruna 
borinn vera, 
fríða, fullstyrka 
frelsishetju. 
Söknuður sár 
sveif mér þá að hjarta.

Sá ég Torfa, 
tryggðreyndan vin, 
hraustan, hreinskilinn 
og hjartaprúðan, 
lífi ljúka 
og lagðan vera 
ættjörðu fjær, 
er hann unni mest.

Átti eg eftir 
enn í heimi 
ungan og fagran 
ættarblóma. 
Vel mundi kæta, 
vel mundi bæta, 
laufgrænn kvistur 
lágan runna.

Það man ég yndi 
öðru meira, 
er við Skafta 
skilning þreyttum, 
eður á vænum 
vinafundi 
góða, geðspakur, 
á gleði jók.

Sá ég þig, frændi, 
fræði stunda 
og að sælum 
sanni leita, 
þegar röðull 
á rósir skein, 
og bládögg beið 
á blámi sofanda.

Er þú á hæsta 
hugðir speki 
og hátt og djúpt 
huga sendir. 
Of eru myrk 
manna sonum, 
þeim, er hátt hyggja, 
in helgu rök.

Brann þér í brjósti, 
bjó þér í anda, 
ást á ættjörðu, 
ást á sannleika. 
Svo varstu búinn 
til bardaga 
áþján við 
og illa lygi.

Nú ertu lagður 
lágt í moldu 
og hið brennheita 
brjóstið kalt. 
Vonarstjarna 
vandamanna 
hvarf í dauðadjúp, 
en drottinn ræður.

### JÓNAS TÓMASSON

Horfin er enn, 
er unni eg mest, 
ættar von 
úr alda heimi, - 
ennið ásthreina, 
augun bláu, 
brjóstið barnglaða, 
byrgt undir fjöl.

Gott hugði eg til 
af guði senda 
ylinn að ala, 
ást að festa. - 
Ættjörðu skyldi 
ungur renna 
kvistur af stofni 
fyrir krepptan reyr.

Gott hugði eg til 
af guði senda 
neistann að glæða 
námsölum í. 
Ungur skyldi, 
þau er hinn eldri nam, 
fræðin fegurstu 
framar styðja.

Réði sá, er ræður 
rökum alda, 
ástríkur faðir, 
alls vitandi. 
Því skal traustri trú 
trega binda, 
frænda sviptur 
framar þreyta.

### EFTIR TÓMAS SÆMUNDSSON

"Dáinn, horfinn!" - Harmafregn! 
Hvílíkt orð mig dynur yfir! 
En ég veit, að látinn lifir. 
Það er huggun harmi gegn. 
Hvað væri annars guðleg gjöf, 
geimur heims og lífið þjóða? 
Hvað væri sigur sonarins góða? 
Illur draumur, opin gröf.

Nei, ég vil ei hæða hinn 
lifanda föður allra anda, 
ástina þína, verkin handa, 
dýrðina þína, drottinn minn! 
Fast ég trúi: Frá oss leið 
vinur minn til vænna funda 
og verka frægra, sæll að skunda 
fullkomnunar fram á skeið.

Djúpt í guðs og mannsins mynd, 
alið sem að ungbarn þiggur, 
eilífur gneisti falinn liggur, 
ef að hann kæfir ekki synd. 
Sannlega, veit ég, syndgar hver. 
Þó eru nokkrir, Kristí krossi 
og kenning studdir, andans hnossi 
vaxnir - og Tómas víst það er.

En þá fósturfoldin hans! 
Hví vill drottinn dýrðarríkur 
duftinu varpi jafnskjótt slíkur 
andi hennar mesta manns? 
Hví vill drottinn þola það, 
landið svipta svo og reyna, 
svipta það einmitt þessum eina, 
er svo margra stóð í stað?

Efa, maður, ei það ráð. 
Eitt ég veit um alla vegu 
alheims speki dásamlegu: 
Þeir eru einskær ást og náð. 
Felum drottins föðurhönd 
harma vora og hjartaþunga, 
hann á sjálfur gamla og unga, 
frjáls að leysa líkamsbönd.

Veit ég og, hans verða spor, 
svo þótt Tómas frá oss færi, 
fullvel er það sem hann væri 
ennþá mitt á meðal vor. 
Lengi mun hans hfa rödd, 
hrein og djörf, um hæðir, lautir, 
húsin öll og víðar brautir, 
þá Ísafold er illa stödd.

Sú er hin mikla blessan bezt 
allra þeirra, er meira megna 
en munninn fylla og sínu gegna, 
að þegar þeir deyja, þá er hún mest. 
Hver, sem vinnur landi og lýð, 
treysta skal, að öll hans iðja 
allt hið góða nái styðja 
þess fyrir hönd, er hóf hann stríð.

Sízt vil ég tala um svefn við þig. 
Þreyttum anda er þægt að blunda 
og þannig bíða sælli funda, - 
það kemur ekki mál við mig. 
Flýt þér, vinur, í fegra heim. 
Krjúptu að fótum friðarboðans 
og fljúgðu á vængjum morgunroðans 
meira að starfa guðs um geim.

### VIÐBÓT

Bjarni amtmaður Thorarensen kvað, er hann fór á nefndarfund í Reykjavík 1841, skömmu eftir dauða Tómasar prófasts Sæmundssonar:

Þú, sem fyrir skemmstu 
skauzt úr hýði, 
er fótum horfir 
að fjöllum Eyja, 
taktu þér orlof 
hjá týri gimla 
og auktu afl 
alþingis vini.

Hans undir rætur 
hverfðu tungu, 
svo megi hann mæla 
af megni þínu, 
að slóðir áa 
hinir yngri virði, 
að rísi þjóðarþing 
á Þingvelli.


Jónas bætti við:

"Hans undir rætur 
hverfðu tungu": 
Sýndu þeim sandgröf 
sögunnar góðu. 
Sýndu þeim ið snauða, 
sópaða brjóst, 
illum öndum 
opið að byggja.

"Hans undir rætur 
hverfðu tungu": 
Öllum þeim átta 
í eyra seg: 
landtjón, lýðtjón, 
lokinn sóma, 
þegnskyldu rof 
og þaðan af verra.

### BJARNI THORARENSEN

Skjótt hefur sól brugðið sumri, 
því séð hef ég fljúga 
fannhvíta svaninn úr sveitum 
til sóllanda fegri. 
Sofinn er nú söngurinn ljúfi 
í svölum fjalldölum, 
grátþögull harmafugl hnípir 
á húsgafli hverjum.

Skjótt hefur guð brugðið gleði 
góðvina þinna, 
ástmögur Íslands hinn trausti 
og ættjarðar blóminn! 
Áður sat ítur með glöðum 
og orðum vel skipti. 
Nú reikar harmur í húsum 
og hryggð á þjóðbrautum.

Hlægir mig eitt, það, að áttu 
því uglur ei fagna, 
ellisár örninn að sæti 
og á skyldi horfa 
hrafnaþing kolsvart í holti 
fyrir haukþing á bergi. 
Floginn ertu sæll til sóla, 
er sortnar hið neðra.

Glaðir skulum allir að öllu 
til átthaga vorra 
horfa, er héðan sá hverfur, 
oss hjarta stóð nærri. 
Veit ég, er heimtir sér hetju 
úr harki veraldar 
foringinn tignar, því fagna 
fylkingar himna.

Kættir þú margan að mörgu, 
svo minnzt verður lengi, 
þýðmennið, þrekmennið glaða 
og þjóðskáldið góða. 
Gleðji nú guð þig á hæðum 
að góðfundum anda. 
Friði þig frelsarinn lýða. 
Far nú vel, Bjarni!

### SÉRA ÞORSTEINN HELGASON

Hvarma skúrir harmurinn sári 
harðar æsti, minnst er varði. 
Vakna þeir ei, en sitja og sakna, 
segjast ei skilja, hvað drottinn vilji. 
Þegar í á und ísi bláum 
ástarríka hjartað í líki 
friðað og kalt er sofið, þeim svíður, 
sakna og trega, - en enginn vaknar!

Veit þá enginn, að eyjan hvíta 
átt hefur daga þá, er fagur 
frelsisröðull á fjöll og hálsa 
fagurleiftrandi geislum steypti? 
Veit þá enginn, að oss fyrir löngu 
aldir stofnuðu bölið kalda, 
frægðinni sviptu, framann heftu, 
svo föðurláð vort er orðið að háði?

Veit þá enginn, að eyjan hvíta 
á sér enn vor, ef fólkið þorir 
guði að treysta, hlekki hrista, 
hlýða réttu, góðs að bíða? 
Fagur er dalur og fyllist skógi 
og frjálsir menn, þegar aldir renna. 
Skáldið hnígur og margir í moldu 
með honum búa, - en þessu trúið!

Veit þá enginn, að eyjan hvíta 
átt hefur sonu fremri vonum? 
Hugðu þeir mest á fremd og frægðir, 
fríðir og ungir hnigu í stríði. 
Svo er það enn, og atburð þenna 
einn vil ég telja af hinum seinni: 
Vinurinn fagri oss veik af sjónum 
að vonum, því hann var góður sonur.

Og góður sonur getur ei séna 
göfga móður, með köldu blóði, 
viðjum reyrða og meiðslum marða, 
marglega þjáða, og fá ei bjargað. 
Guð er á himnum heima faðir 
og hrelldra barna, hvað sem veldur. 
Særði bróðir, siginn í værðir, 
hann sá þig glöggt undir ísi bláum.

### AD MATREM ORBATAM

Hví grátið þér 
þanns í gröf hvílir, 
ungan elskuson? 
Örðug ganga 
var oftar geymd 
mörgum mæðudögum.

Helgur engill 
hjarta saklausu 
í yðar faðmi felst. 
Sá mun trúfastur, 
unz tími þrýtur, 
lítill verndarvinur.

Tár þau trúlega, 
er tryggð vakti, 
söfnuð sjóði í 
góðverka yðar 
fyrir guð flytur, 
sem elskar einlægt brjóst.

Þær munu skærstar, 
er þér skýi borin 
líðið til ljóss sala, 
fagurt skart 
yðar friðarklæðis, 
gljáperlur glóa.

### AÐ BÓN JÓHANNS ÁRNASONAR

Hér liggja sofin 
und svarðarmeni 
elskuð æskublóm. 
Blíðari blund 
að brjósti móður 
svaf ei sonar auga.

Hannes og Pétur, 
hnignir moldu að, 
bræður á barnsaldri, 
hvar þér nú sannið, 
- því það sannið þér - 
að farsæll er hver saklaus sofinn?

Vonarstjarna 
vandamanna 
skundaði að skýbaki: 
Má-a maður 
í moldarfjötrum 
fram yfir líf líta.

### VIÐ DAUÐA FRÚ GUÐRÚNAR STEPHENSEN

Bláa vegu 
brosfögur sól 
gengur glöðu skini. 
Sérattu söknuð 
og sorga fjöld 
þeirra, er á landi lifa?

Gróa grös 
við geisla þína 
liðinna leiðum á. 
En þú brosir 
og burtu snýr. 
Kvöldgustar kula.

Svo frá heimi 
til himinsala 
frelstar sálir fara. 
Sýta syrgjendur 
sóllausa daga 
angurgusti í. -

Hver er hinn grátni, 
sem að grafar beði 
beygðu höfði bíður? 
Elskað lík 
undir köldum leir 
hvílir feti framar.

Styðst harmþrunginn 
höfðingi, 
Stephensen, að steini. 
Fframliðna frú, 
föðurlands prýði, 
syrgir svo mælandi:

"Sáran lét guð mig 
söknuð reyna! 
Verði hans vísdóms 
vilji á mér! 
Syrtir í heimi, 
sorg býr á jörðu, 
ljós á himni, 
lifir þar mín von.

Hvar skal ég léttis 
í heimi leita? 
Hvar skal ég trega- 
tár of fella? - 
Bíða vil ég glaður, 
unz brotnar fjötur 
líkams, og laus 
líð ég eftir þér".

Ó, þú máttur 
og mikla von, 
er þá öflgu styður! 
Hjörtun hefjast, 
er hetju sjá 
standa eina í stríði. -

### MAGNÚSARKVIÐA

Úti sat und hvítum 
alda faldi 
fjallkonan snjalla 
fögur ofan lög. 
Sá hún um bláan 
boga loga 
ljósin öll, er lýsa 
leið um næturskeið.

Sofinn var þá fífill 
fagur í haga, 
mús undir mosa, 
már á báru. 
Blæju yfir bæ 
búanda lúins 
dimmra drauma 
dró nótt úr sjó.

Hver er sá, er snörum 
hugar augum 
skoðar lífs leiðir, 
lýð allan og tíð, 
vakir og vakir, 
vinnu sinnir 
hrímkalda grímu 
sem hagbjartan dag?

Fár gat svo fyrri 
Frónbyggja sjón 
glætt, að þeir mættu 
geima skoða heima. 
Fár gat svo fyrri 
fornra norna 
haftböndum sviptan 
huga sent á flug.

Fár gat svo fyrri 
fullhugaður bugað 
illa villu, 
aldaspella gjald. 
Legið hefur lygi 
og láðbyggja ráð 
alla vega spjallað 
eitri blend í sveitum.

Fár gat svo fyrri 
fjandann anda 
lestan og lostið 
lygi brott úr vígi. 
Hrakti sá, er vakti 
meðan hölda fjöld 
megindofin sefur, 
marghöfðaðan varg.

Úti sat und hvítum 
alda faldi 
fjallkonan snjalla 
fögur ofan lög. 
Sá hún þar, er vá 
að vættum hættum 
íturdjarfur arfi 
Ólafs und sólu.

Róma varð á þröm: 
ruddist að studdri 
fólkumdjarfur fylking 
flokks óþokkans. 
Hugði sá, er dugði, 
fyrir hamar fram 
alla saman fella 
ókind á sjó.

Hvergi hugðist varga 
við snúið lið 
berast láta fyrir 
bjarga rið niður. 
Hremmdu þá og klemmdu, 
er hrekjast tóku, 
stoðir, sem að stóðu 
á styrku landvirki.

Hvöt var aðsókn hetju, 
harðnar enn senna, 
ógurlegum augum 
á skaut hann þá. 
Stóðu þeir við stoðir, 
stökk ei né hrökk, 
stærri jafnt og smærri 
strjúka vill ei púki.

Magnús gekk af megni 
und merki, þjóðsterkur 
láðvörður lýða, 
ljóss, sér til hróss. 
Skoðar hann í hraða 
högum augum 
tjón allt og lán 
tigulegs sigurs.

Ríður hinn ráðgóði 
á regin lygnmegins, 
höggur nú og leggur, 
hrekur allt og rekur. 
Forkunnar forvirki 
falla um grund alla. 
Flýja flokkar lygi. 
Fjandi stökk úr landi.

Skilið á, að skuli 
skildi vel halda 
maður fyrir móðum 
mæringi, nær 
aftur sækir eftir 
aldyggum hal 
flokkur flár nokkur 
freka, sem var rekinn.

Skilið á, að skuli 
skilja rétt vilja 
frónbúar nú, 
að hann fremdarheit efndi. 
Dýrum blóðdreyra, 
dörsæfðu fjöri, 
oft hafa keyptan 
ýtar sigur nýtan.

Úti sat und hvítum 
alda faldi 
fjallkonan snjalla 
fögur ofan lög. 
Sá hún þar er lágu 
á landi og sandi 
fallin með öllu 
forvirkin hin styrku.

Hrjáð yfir láð 
þá her æstur fer 
og bárur brimóra 
bandið auka landa, 
hver er sá, er þori 
heimsóknar þeim 
synja, jafnt og dynja 
sóttir yfir dróttir?

Þörf er brýn á djörfum 
þegnum, er gegn 
fara þori fara 
flæmings afskræmi. 
Þörf er og á djörfum 
þegnum, er megni 
sterkleg vinna stórvirki, 
strita samt með viti.

Veit ég eitt, að vitur 
vildi hann, skyldi 
öll fá margbætt spjöllin 
ástland hans, en brást. 
Sá hann þar er lágu 
á landi og sandi 
fallin með öllu 
forvirkin hin styrku.

Lýður landráður! 
Láttu sjá, - vel máttu 
bæta vígi, brotin 
braml það við og svaml. 
Lýður landráður, 
léttu nú svefnhettu! 
Enn er nóg að vinna, 
einum er starf meinað.

Úti sat und hvítum 
alda faldi 
fjallkonan snjalla, 
fögur ofan lög. 
Sá hún þar á, 
er eybúa grúi 
mesta manns að flestu 
moldu vígði hold.

### Á GÖMLU LEIÐI (1841)

Fundanna skært í ljós burt leið, 
blundar hér vært á beði moldar, 
blessaðar fært á náðir foldar, 
barnið þitt sært. Ó, beiska neyð!

*

Sofið er ástaraugað þitt, 
sem aldrei brást að mætti mínu. 
Mest hef ég dáðst að brosi þínu. 
Andi þinn sást þar allt með sitt.

Stirðnuð er haga höndin þín, 
gjörð til að laga allt úr öllu, 
eins létt og draga hvítt á völlu 
smámeyjar fagurspunnið lín.

Vel sé þér, Jón, á værum beð, 
vinar af sjónum löngu liðinn, 
lúður á bón um himnafriðinn. 
Kalt var á Fróni, Kjærnested!

*

Slokknaði fagurt lista ljós. 
Snjókólgudaga hríðir harðar 
til heljar draga blómann jarðar. 
Fyrst deyr í haga rauðust rós.

### SÉRA STEFÁN PÁLSSON

"Móðir og faðir 
mjúk og ástríkur 
yfirgáfu þig 
á æskuskeiði". 
En guð þín geymdi 
og gæðafjöld, 
lán og lífsfögnuð 
ljúflega veitti.

Treystir þú og fólst þig 
hans tryggri hendi, 
ungur þjónn 
hans orða heilagra. 
Nú ertu leiddur 
lífsbraut hreina 
alla að morgni 
eilífðardags.

Hvað er skammlífi? 
Skortur lífsnautnar, 
svartrar svefnhettu 
síruglað mók. 
Oft dó áttræður 
og aldrei hafði 
tvítugs manns 
fyrir tær stigið.

Hvað er langlífi? 
Lífsnautnin frjóva, 
alefling andans 
og athöfn þörf. 
Margoft tvítugur 
meir hefur lifað 
svefnugum segg, 
er sjötugur hjarði.

Vel sé þér, vinur, 
þótt vikirðu skjótt 
Frónbúum frá 
í fegri heima. 
Ljós var leið þín 
og lífsfögnuður, 
æðra, eilífan 
þú öðlast nú.

Oft kvaðstu áður 
óskarómi 
heimfýsnarljóðin 
hugum þekku. 
Vertu nú sjálfur 
á sælli stund 
farinn í friði 
til föðurhúsa.

### VIÐ JARÐARFÖR JÓNS SIGHVATSSONAR

Dýrðlegt er að sjá, 
eftir dag liðinn, 
haustsól brosandi 
í hafið renna. 
Hnígur hún hóglega 
og hauður kveður 
friðarkossi 
og á fjöllum sezt.

Stíga þá stjörnur, 
stórmargur her, 
alskærar upp 
af austurstraumum, 
blysum blikandi 
um boga heiðan 
salar sólheima 
á svalri nóttu.

Vaka þær og vaka 
og veralda fjöld 
sáu og sjá munu, 
systur álfröðuls. 
Sofnar ei og sofnar ei, 
þótt sígi til viðar, 
sælust dagstjarna, - 
sést hún enn að morgni.

Svo er um ævi 
öldungmanna 
sem um sumar- 
sól fram runna. 
Hníga þeir á haustkvöldi 
hérvistardags 
hóglega og blíðlega 
fyrir hafsbrún dauða.

Vaka þá og skína 
á vonarhimni 
alskærar stjörnur, 
anda leiðtogar: 
Traust og trú 
og tryggrar speki 
augað ólygna 
og andarnir lifa!

Gráti því hér enginn 
göfugan föður, 
harmi því hér enginn 
höfðingja liðinn. 
Fagur var hans lífsdagur, 
en fegri er upp runninn 
dýrðardagur hans 
hjá drottni lifanda.

Það var Jón Sighvatsson, 
sofnaði prúðmenni. 
Gekk hann til grafar 
í góðri elli. 
Geymd verður minning 
göfugs stórbónda 
í blessun hjá börnum 
búanda lands.

Menjar skulu merkis- 
mannsins frábæra 
lifa og blómgast 
í landi voru. 
Dáðar og dugnaðar, 
dyggðar hvers konar, 
frægðar og frama 
fyrirmynd hann var.

Stríð er starf vort 
í stundarheimi, 
berjumst því og búumst 
við betri dögum. 
Sefur ei og sefur ei 
í sortanum grafar 
sálin, - í sælu 
sést hún enn að morgni.

### GUÐMUNDUR KAUPMAÐUR GUÐMUNDSSON

Undir nafni Péturs Guðmundssonar, bróður hans

"Leiður er mér sjávar sorti 
og sólgáruð bára", 
síðan barma brutu 
blíðan mér frá síðu. 
Algildum hafa öldur 
ótrúar gröf búið, 
grimmar djúpt í dimmum 
dauðasal hann falið.

"Eigi mega á ægi 
ógrátandi líta" 
móðir, systur, síðan 
sjá ei bróður góðan. 
Löngum sjá þær lengi 
lauguðum sjónbaugum 
öldur á og leita 
að þeim, er nam staðar.

Einatt úti sýnist 
undir land á stundum 
seglum skautuð sigla 
sæhind þægum vindi. 
Það er ei hann, sem fanna 
hallar leið að fjalli. 
Þoka er það, sem rýkur, 
þýð, á mari víðum.

"Sól gengur síð undir Múla, 
svo langar þig þangað", 
ein sem ástin bezta 
ól á föðurbóli. 
Hver veit, hve langt leita 
leiðar þarf nú arfi 
hrelldrar móður, að kveldi 
hennar í faðm renna?

Varð ekki í grænum garði 
grafar auðið þeims dauða 
greip á dökku djúpi 
drómi, lífs úr blóma. 
Blæju bláa ægir 
breiddi yfir þig leiddan, 
frændi, fyrr sem undir 
fold og seimi heima.

Seggir af harmi hyggja 
helzt eiga sem mega, 
stutta stund að létta 
starfa sinna, en minnast 
eg með ástartrega 
ætíð hlýt - því bætist 
aldrei það er ég þolda - 
þín, minn bróðir góður.

### TIL GÍSLA THORARENSENS

við lát móður hans

Þá saztu úti undir húsagarði, 
en eftir litla stund hún kom í móti 
þér, sem að áður varst með sorg í sinni, 
og sagði: "Réttu koss að móður þinni".

Og nú er aftur hryggð í huga þér, 
en hversu þyngri léttum drengjatárum! 
Nú skilst þér, vinur, "einmana" hvað er, 
þar einn þú hrekst í dimmum harmabárum. 
Nú veiztu, hvernig hjartað brjóstið ber, 
er blóðið logar þar í djúpum sárum, 
og aldrei kemur oftar þig að hugga 
þín elsku móðir, falin dauðans skugga.

Það svíður, - aldrei oftar líta fær 
þú augna ljósið fyrsta ag skærsta þinna. 
Ó, hvað er vorið, meðan moldin grær 
á móður leiði? - Til hvers er að vinna? 
Það svíður: Aldrei oftar, vinur kær, 
þú athvarf skalt í móður skjóli finna. 
- Harmaðu þreyttan þig á nótt og degi 
í þögn og kyrrð, svo hryggðin sigra megi.

### EFTIR MAREN HAVSTEEN

Sem þá á vori sunna hlý 
sólgeislum lauka nærir 
og fífilkolli innan í 
óvöknuð blöðin hrærir, 
svo vermir fögur minning manns 
margt eitt smáblóm um sveitir lands, 
frjóvgar og blessun færir.

### MÓÐURMISSIR

fyrir J. P. Havsteen

Leiði minnar móður, 
- mold grær holdi kæru, 
andi sæll með öndum 
unir - sæt tár væta. 
Blessi jörð, en verðum 
vinnu dýrri sinna, 
hæstur guð, sem mesta 
hylur von góðs sonar.

### FERÐALOK

Ástarstjörnu 
yfir Hraundranga 
skýla næturský. 
Hló hún á himni, 
hryggur þráir 
sveinn í djúpum dali.

Veit ég, hvar von öll 
og veröld mín 
glædd er guðs loga. 
Hlekki brýt ég hugar 
og heilum mér 
fleygi faðm þinn í.

Sökkvi eg mér og sé ég 
í sálu þér 
og lífi þínu lifi. 
Andartak sérhvert, 
sem ann þér guð, 
finn ég í heitu hjarta.

Tíndum við á fjalli, 
tvö vorum saman, 
blóm í hárri hlíð. 
Knýtti ég kerfi 
og í kjöltu þér 
lagði ljúfar gjafir.

Hlóðstu mér að höfði 
hringum ilmandi 
bjartra blágrasa, 
einn af öðrum, 
og að öllu dáðist, 
og greipst þá aftur af.

Hlógum við á heiði, 
himinn glaðnaði 
fagur á fjalla brún. 
Alls yndi 
þótti mér ekki vera 
utan voru lífi lifa.

Grétu þá í lautu 
góðir blómálfar, 
skilnað okkarn skildu. 
Dögg það við hugðum, 
og dropa kalda 
kysstum úr krossgrasi.

Hélt eg þér á hesti 
í hörðum straumi, 
og fann til fullnustu, 
blómknapp þann gæti 
eg borið og varið 
öll yfir æviskeið.

Greiddi eg þér lokka 
við Galtará 
vel og vandlega. 
Brosa blómvarir, 
blika sjónstjörnur, 
roðnar heitur hlýr.

Fjær er nú fagurri 
fylgd þinni 
sveinn í djúpum dali. 
Ástarstjarna 
yfir Hraundranga 
skín á bak við ský.

Háa skilur hnetti 
himingeimur, 
blað skilur bakka og egg. 
En anda, sem unnast, 
fær aldregi 
eilífð að skilið.

### LA BELLE

Mín er meyjan væna 
mittisgrönn og fótnett, 
bjarteyg, brjóstafögur, 
beinvaxin, sviphrein.

Hvít er hönd á snótu, 
himinbros á kinnum, 
falla lausir um ljósan 
lokkar háls inn frjálsa.

### SÖKNUÐUR

Man ég þig, mey, 
er hin mæra sól 
hátt í heiði blikar. 
Man ég þig, er máni 
að mararskauti 
sígur silfurblár.

Heyri ég himinblæ 
heiti þitt 
anda ástarrómi. 
Fjallbuna þylur 
hið fagra nafn 
glöð í grænum rinda.

Lít ég það margt, 
er þér líkjast vill 
guðs í góðum heimi: 
brosi dagroða, 
blástjörnur augum, 
liljur ljósri hendi.

Hví hafa örlög 
okkar beggja 
skeiði þannig skipt? 
Hví var mér ei leyft 
lífi mínu 
öllu með þér una?

Löngum mun ég, 
fyrr hin ljósa mynd 
mér úr minni líði, 
á þá götu, 
er þú ganga hlýtur, 
sorgaraugum sjá.

Sólbjartar meyjar, 
er ég síðan leit, 
allar á þig minna. 
Því geng ég einn 
og óstuddur 
að þeim dimmu dyrum.

Styð ég mig að steini, 
stirðnar tunga, 
blaktir önd í brjósti. 
Hnigið er heimsljós, 
himinstjörnur tindra. - 
Eina þreyi ég þig.

### ÁSTA

Ástkæra, ylhýra málið, 
og allri rödd fegra, 
blíð sem að barni kvað móðir 
á brjósti svanhvítu, 
móðurmálið mitt góða, 
hið mjúka og ríka, 
orð áttu enn eins og forðum 
mér yndið að veita.

Veiztu það, Ásta, að ástar 
þig elur nú sólin? 
Veiztu, að heimsaugað hreina 
og helgasta stjarnan 
skín þér í andlit og innar 
albjört í hjarta, 
vekur þér orð, sem þér verða 
vel kunn á munni?

Veiztu, að lífið mitt, ljúfa, 
þér liggur á vörum? 
Fastbundin eru þar ástar 
orðin blessuðu. 
Losa þú, smámey, úr lási 
lítinn bandingja! 
Sannlega sá leysir hina 
og sælu mér færir.

### ÉG BIÐ AÐ HEILSA

Nú andar suðrið sæla vindum þýðum. 
Á sjónum allar bárur smáar rísa 
og flykkjast heim að fögru landi ísa, 
að fósturjarðar minnar strönd og hlíðum.

Ó, heilsið öllum heima rómi blíðum 
um hæð og sund í drottins ást og friði. 
Kyssið þið, bárur, bát á fiskimiði. 
Blásið þið, vindar, hlýtt á kinnum fríðum.

Vorboðinn ljúfi, fuglinn trúr, sem fer 
með fjaðrabliki háa vegaleysu 
í sumardal að kveða kvæðin þín! 
Heilsaðu einkum, ef að fyrir ber 
engil með húfu og rauðan skúf, í peysu. 
Þröstur minn góður, það er stúlkan mín.

### STÖKUR

Enginn grætur Íslending 
einan sér og dáinn. 
Þegar allt er komið í kring, 
kyssir torfa náinn.

Mér er þetta mátulegt, 
mátti vel til haga, 
hefði ég betur hana þekkt, 
sem harma ég alla daga.

Lifðu sæl við glaum og glys, 
gangi þér allt í haginn. 
í öngum mínum erlendis 
yrki ég skemmsta daginn.

Sólin heim úr suðri snýr, 
sumri lofar hlýju. 
Ó, að ég væri orðinn nýr 
og ynni þér að nýju!

### VÍSUR ÍSLENDINGA

Hvað er svo glatt sem góðra vina fundur, 
er gleðin skín á vonarhýrri brá? 
Eins og á vori laufi skrýðist lundur, 
lifnar og glæðist hugarkætin þá. 
Og meðan þrúgna gullnu tárin glóa 
og guðaveigar lífga sálaryl, 
þá er það víst, að beztu blómin gróa 
í brjóstum, sem að geta fundið til.

Látum því, vinir, vínið andann hressa, 
og vonarstundu köllum þennan dag, 
og gesti vora biðjum guð að blessa 
og bezt að snúa öllum þeirra hag. 
Látum ei sorg né söknuð vínið blanda, 
þó senn í vinahópinn komi skörð, 
en óskum heilla og heiðurs hverjum landa, 
sem heilsar aftur vorri fósturjörð.

Já, heill og heiður, Halldór okkar góður! 
Þú hjartans beztu óskum kvaddur sért, 
því þú ert vinur vorrar gömlu móður 
og vilt ei sjá, að henni neitt sé gert. 
Gakktu með karlmannshug að ströngu starfi, 
studdur við dug og lagasverðið bjart, 
og miðla þrátt af þinnar móður arfi 
þeim, sem að glata sínum bróðurpart.

Og heill ag heiður, hinir landar góðu, 
sem hólmann gamla farið nú að sjá, 
þar sem að vorar vöggur áður stóðu 
og vinarorðið fyrst á tungu lá. 
Hamingjan veiti voru fósturláði, 
svo verði mörgum deyfðarvana breytt, 
allan þann styrk af ykkar beggja ráði, 
sem alúð, fjör og kraftar geta veitt.

Það er svo tæpt að trúa heimsins glaumi, 
því táradöggvar falla stundum skjótt, 
og vinir berast burt á tímans straumi, 
og blómin fölna á einni hélunótt. - 
Því er oss bezt að forðast raup og reiði 
og rjúfa hvergi tryggð né vinarkoss, 
en ef við sjáum sólskinsblett í heiði 
að setjast allir þar og gleðja oss.

Látum því, vinir, vínið andann hressa 
og vonarstundu köllum þennan dag, 
og gesti vora biðjum guð að blessa 
og bezt að snúa öllum þeirra hag. 
Því meðan þrúgna gullnu tárin glóa 
og guðaveigar lífga sálaryl, 
þá er það víst, að beztu blómin gróa 
í brjóstum, sem að geta fundið til.

### KVEÐJA ÍSLENDINGA TIL SÉRA ÞORGEIRS GUÐMUNDSSONAR
  (26. apríl 1839)

Nú er vetur úr bæ, 
rann í sefgrænan sæ 
og þar sefur í djúpinu væra. 
En sumarið blítt 
kemur fagurt og frítt 
meður fjörgjafarljósinu skæra.

Brunar kjóll yfir sund, 
flýgur fákur um grund, 
kemur fugl heim úr suðrinu heita. 
Nú er vetur úr bæ, 
rann í sefgrænan sæ, 
nú er sumrinu fögnuð að veita.

Verum röskir í dag, 
kveðum víkingalag, 
svo menn viti vér ætlum að berjast. 
Herjum flöskurnar á, 
og það fari sem má, 
og þeir falli, sem ná ei að verjast.

Verum glaðir í dag, 
er í vinar vors hag 
hefur veröldin maklega gengið. 
Senn er Glólundur grænn, 
senn er Grashagi vænn, 
Þar mun gaman að reika yfir engið.

Þó vér skiljum um stund, 
þá mun fagnaðarfund 
okkur fljótt bera aftur að höndum, 
því að hjólið fer ótt, 
því að fleyið er fljótt, 
er oss flytur að Glólundar ströndum.

Þegar lauf skrýðir björk, 
þegar ljósgul um mörk 
rennur lifandi kornstanga móða, 
þá mun farið af stað, 
þá mun þeyst heim í hlað 
til hans Þorgeirs í lundinum góða.

Þá mun sjón verða að sjá, 
hvernig hirðinum hjá 
þar í haganum sauða þrífst fjöldinn. 
Þá mun riðið í lund 
til að stytta sér stund, 
þá mun staupunum glamrað á kvöldin.

Farðu glaður af stað, 
leiði gæfan í hlað 
þig á Glólundar hagsæla inni. 
Vertu, Þorgeir vor, sæll! 
Vertu, vinur vor, sæll! 
Þetta veri vort skilnaðarminni.

Hafðu þökk fyrir allt, 
er þú varst oss ávallt! 
Nú mun vandhæfi slíkan að finna. 
Veiti hamingjan þér 
það, sem hugsum nú vér, 
góði hugljúfinn bræðranna þinna!

### TIL KEYSERS

Þó landa hringur bylgjum blám 
ey vora í faðmi feli víðum, 
en fjarri þú hjá vinum blíðum 
á móðurjarðar kætist knjám, 
mundu þá samt, að eitt það er 
ígildi snoturt fegri rósa, 
Gleymdu-mér-ei, sem grær eins hér 
á grundu kaldri norðurljósa.

### OCCIDENTE SOLE
  Ad amicum

Ille dies utramque ducet ruinam.
  Horats.

Við skulum sól 
sömu báðir 
hinzta sinni 
við haf líta. 
Létt mun þá leið 
þeim, er ljósi móti 
vini studdur 
af veröld flýr.

### RITAÐ Í MINNINGABÓK N. K.

Sérattu Snæfells 
snjóvga tind, 
sólu roðinn, 
sveiptan þoku, 
stjörnu skininn, 
á strönd bíða, 
björgum studdan standa?

Fyrr man hinn ljósi 
af landtöngum 
fjallafoldar 
fósturjarðar 
vörður víkja 
en ég, vinur, þér 
hjartafólgnum 
úr hug sleppi.

### TIL FINNS MAGNÚSSONAR

Gleðji þig guðsstjörnur, 
sem gladdi bezt 
mig, og mörgu sinni, 
vegstjarnan fagra 
vizku þinnar, 
ástjarðar ljúfasta ljós!

### KVEÐJA ÍSLENDINGA TIL ALBERTS THORVALDSENS

Í höfum norður 
við himin gnæfir 
eyja ísi skyggnd 
og eldi þrungin. 
Þar rís hin fagra 
feðra þinna 
móðurmold 
úr marar skauti.

Fjöld sá hún frægra 
fólkbetrunga. 
Var-a þeim vizku 
vant né snilli. 
Þó hefur engi 
annar sem þú 
frægðargeisli 
yfir fold þá skinið.

Sæl þættist hún, 
ef hún sjá mætti 
yndi fegurst 
augna sinna. 
Sæl þættist hún, 
ef hún sjálf mætti 
frægð þá fullþakka; 
er hún fékk af þér.

Hver hefur dýrra 
af drottni þegið 
annar og unnið 
erindi þér? 
Veitti þér fulla 
fegurð að skoða 
himna höfundur, 
heimi veittir þú.

Ein situr úti 
yfir öldugeimi 
fósturfold 
feðra þinna. 
Hefur né eina 
augum litið 
lífmynd ljúfa, 
er þú leiddir fram.

Vittu samt, að þar 
á vörum lifir 
broshýrra barna 
og blíðra meyja 
heitið heimfræga, 
er heyrir hver 
móður margnefna 
mögur í landi.

Ó, að þú mættir 
augum leiða 
landið loftháa 
og ljósbeltaða, 
þar sem um grænar 
grundir líða 
elfur ísbláar 
að ægi fram.

Þar er Heklufjall 
og Hofsjökull, 
Balljökull, Bláfell 
og Baulutindur, 
Hólmur, Hegranes 
og Hlíðin góða, 
þar sem enn byggja 
ættmenn þínir.

Myndi þá hinn mikli 
mögur Þorvaldar 
kynland sitt kenna 
og karlmannlegt þykja. 
Tign býr á tindum, 
en traust í björgum, 
fegurð í fjalldölum, 
en í fossum afl.

Myndu þá sveinar 
og meyjar bláeygar 
Snælands hins snjókrýnda 
snúast þér í móti, 
frænda færandi 
frægstum í heimi 
barnslegar ástir, 
sem beztar kynnu.

Og feður harðhendir 
hraustra drengja 
og mæður málblíðar 
mundhvítra snóta 
blessa þann, er bjó 
börnum þeirra 
fyrirmynd fegursta 
frægðar að leita.

Og þó und sólu 
suðurheima 
eyðir þú ævi 
að alföðurs vild, 
ann þér um aldur 
Ísafoldar 
sonur og dóttir, 
meðan sær dunar.

### ÞÖKK ÍSLENDINGA TIL ALBERTS THORVALDSENS

"Ein situr úti 
yfir öldugeimi 
fósturfold 
feðra þinna. 
Hefur né eina 
augum litið 
lífmynd ljúfa, 
er þú leiddir fram".

Svo kvað á hausti 
hrímgrundar sjöt, 
kynlanda kærstum, 
þá er kveðju flutti, 
vitandi víst 
um vingjöf þína, 
dulin, hvað dveldi 
dýrgrip á leið.

Nú hefur bætta 
sá, er bezt um kunni, 
eftirþrá 
augna vorra. 
Samir því að sæma 
þann, er senda lét 
vonar fylling, 
vorþökkum með.

Ungir og aldnir 
andvirki frá 
gangið að skoða 
í guðs musteri! 
Skín þar hin helga 
á höggnum steini 
- ljóstær lífsbrunnur - 
laug sáttmála.

Hver hefur leiddar 
fyrir líkams augu 
myndir guðlegar 
musterið í? 
Hefji höfuð sín 
hingað farinn 
lýður og líti 
lotningu með!

Sjáið hér fegursta 
friðarmynd, - 
blíða Maríu 
með barnið á skauti. 
Hallast að góðrar 
guðsmóður knjám 
ungur Jóhannes 
og ástarblíður.

Sjáið ánni í 
ailra manna 
lausnara ljúfan 
og líknarskæran 
skírn að skírast, 
áður skepnu sína 
guði vinni, 
þá er glötuð var.

Sjáið ennfremur 
ástvin beztan 
barnanna ungu, 
er hann blessar þau. 
"Leyfið þeim", segir 
hinn líknarfulli, 
"öllum hjá mér 
athvarfs að leita".

Hver sá í huga 
svo heilög tíðindi? 
Hver lét þau stíga 
af steininum fram? 
Hver hefur leiddar 
fyrir líkams augu 
myndir guðlegar 
musterið í?

Hefji höfuð sín 
hingað farinn 
lýður og lesi 
letur á steini. 
Englar alskærir 
og ástum bundnir 
líða þar yfir, - 
en letrið greinir:

"Reist smíð þessa 
í Róm suður 
Albert Thorvaldsen 
fyrir árum tólf, 
ættjörðu sinni, 
Ísalandi, 
gefandi hana 
af góðum hug".

Albert Thorvaldsen 
ættjörðu gaf. 
Hve skal ættjörð hans 
Alberti þakka? 
Breiðar eru bárur 
að borgum fram, 
frændinn fjarlægur 
feðra láði.

*

Þá væri launað, 
ef þú líta mættir 
ásján upp lyfta 
ungrar móður, 
þar sem grátglaður 
guði færir 
barn sitt bóndi 
að brunni sáttmála.

### KVEÐJA TIL UPPSALA - FUNDARINS 1843

"Bræður munu berjast 
og að bönum verða", 
ógnar hin aldna spá. 
Fram komu fyrr, 
og að fullu sé! 
öll þau orð völu.

Fundizt hafa bræður 
við Fýrisá, 
faðmast fóstbræður. 
Tryggðum treystust, 
trausti bundust 
synir samþjóða.

Ást mætir ást 
og afli safnar 
meir en menn viti. 
Margur dropi 
verður móða fögur 
og brunar að flæði fram.

*

Eldur er í norðri, 
ey hefur reista 
móðir yfir mar, 
beltað bláfjöllum, 
blómgað grasdölum, 
faldað hvítri fönn.

Búa þar og rækja 
bræður yðrir 
forna frændsemi, 
muna, þótt margt 
hafi milli borið, 
ættstofn allra vor.

Kveð ég yður, unga 
austmenn samhuga, 
vel fyrir vora hönd. 
Kveð ég yður kossi 
kærra vona 
og handar heitbandi.

Kref ég yður arfs 
og ættartrausts, 
bróðurbands og tryggða 
sem fremst þér vitið, 
að föðurleifðar 
vorrar vel gættum.

*

Blaðist æ og blómgist 
til blessunar 
viður vináttu, 
sem góður andi 
gróðursetti 
yðar á Óðinshæð.

Hreysti, ráðsnilli 
og hugprýði 
vina styðji von. 
Sigri sannindi 
ag samheldi. 
Ást guðs öllum hlífi!

### LEIÐARLJÓÐ TIL HERRA JÓNS SIGURÐSSONAR ALÞINGISMANNS

Byr um gráð þig beri 
bugþægur, flugnægur. 
Frói þér á flóa 
fundur Ísagrundar. 
Sjáðu land, er leiðir 
ljós um bláa ósa 
glöðust sól, og glæðir 
Glámutind í vindum.

Tygja þá, og teygja 
tá láttu jó gráan, 
hvítur hæfir snotrum 
hestur framagesti. 
Móður fyrst og föður 
finndu, - svo í skyndi 
reið um háar heiðar 
hertu slyngur að þingi.

Hyggjum víst, að vestan 
ver ókunnan beri, 
járnum jörðu spornar 
jór að klifi stóru. 
Þá er sem að sjáum: 
sveif bifan þig yfir 
hvarmahreggs, á barmi 
háum Almannagjáar.

Breiðir kvöldið blíða 
bláan yfir sjáinn 
ljósa blæju, hýsa 
hængir í marsængu. 
Hátt um hraunið kletta 
hylja runnar, dylja 
kjarngrös kaldar firnir, 
knýr ramur foss hamar.

Búðafjöldinn báða 
bakka fríða skrýðir 
Öxarár. En vaxa 
eina þar um steina 
möðrur mjög, og öðrum 
mjúk túnblæja hjúkrar, 
hunangsfluga holu 
hyggin marga byggir.

Autt er enn að mönnum 
Alþingi, - talslyngra 
hölda, hvað mun valda? 
Hafa reiðir tafizt? 
Nei, ef satt skal segja, 
sunnanfjalls þeir spjalla. 
Þingið fluttu þangað 
þeir á kalda eyri.

Hlýjan bústað býja 
biðjum þér að liði 
verða. Þiggðu værðir 
værar á grund kærri. 
Elt svo hina! Haltu 
hugprúður til búða 
Víkur. - Við þig leiki 
völin á mölinni.

### VIÐ BURTFÖR STIFTAMTMANNS HOPPE FRÁ ÍSLANDI Í ÁGÚST 1829

Undir skólans nafni

Þökk sé þér, vinur, 
velgjörari, 
skjöldur skóla vors. 
Oss var ásjá þín 
oftar reynd 
en að hún oss gleymzt geti.

Glaðir vórum, 
og þú gladdist með, - 
vórum sjúkir hið sama. 
Þá kom hönd þín 
hjálp að rétta, 
fremst sem góður gat.

Höfum-at annað 
til endurgjalds 
þér en þakkir sýna, 
og að brúka, 
bezt sem vitum, 
allt, er veittir vel.

En landsins faðir, 
sem lagði þér 
verðug völd í skaut, 
metur mannkosti 
að maklegleikum, - 
heiðri og hylli launar.

Spyrnir ey 
við ísafjötrum, 
sér á suðurvegu: 
Hví ertu, Fjeldsted; 
foldar ljós, 
senn af sjónum liðinn?

Má-a landi 
löngum tölum 
söknuð sárri vekja. 
Brosa vinir, 
þó und brjósti sé 
hjarta harmi spennt.

Nú hefur Esja 
aldið höfuð 
skýjatrefli skautað. 
Byltast bólstrar, 
því á bröttum tind 
beina byrir flug.

Ríður Rán 
á reyðar baki, 
dökkar dætur rísa. 
Sú skal sveit 
yfir svalan mar 
leiða landsins vin.

Flokk sé ég annan 
til fylgdar þér, 
sé ég skærri skara: 
Það eru góðverk 
gjörð í landi, 
þakkir þeirra, er nutu.

Svo hefur gömul 
úr garði búa 
móðir viljað mög. 
Heill far þú, Hoppe! 
Hjá oss skal 
nafn þitt niðjum gefið.

Líttu mót vestri 
yfir ljósum tind 
Snæfells stjörnu blika! 
Það er arðstír þinn, 
hvers aðalskin 
bíður betri daga.

Hann oss lýsir, 
meðan land byggist. 
En ef það í sjó um sígur, 
himinvængjað 
man ið helga ljós 
til hærri heima fljúga.

### HVÍ SKYLDI ÉG EI VAKNA VIÐ?

Hví skyldi ég ei vakna við 
og verki tömu sinna? 
Veit ég, að stuttri stundarbið 
stefin mín engir finna. 
En fyrst þú gazt svo góðs til mín, 
get ég þá sleppt að minnast þín, 
ættprýði mín og minna?

Man ég þá nefndi máttarbaðm 
mætan, er geði ljúfu, 
þegar hún hvarf í föðurfaðm, 
flugmóða varði dúfu. 
Hann hefur blessað barnið sitt. 
Blómin þín skrýða landið mitt, 
þegar ég bý í þúfu.

### TIL MÓÐUR MINNAR

Ég veit það eitt, að enginn átti 
aðra eins móður. Feðra gróða 
safnaði guð, af ástar efni 
aldin spratt, og feðra valdi. 
Svo er orðin í Eyjafirði 
ættin mín, að frændur þína 
lengi mun, meðan lífið yngist, 
landið kjósa sér að hrósi.

Ég þakka þér allt, og enn þótt ekki 
alaugun sjái leiðir háar 
sonanna beztu, sem að treysta 
sannlega verði að þjóðarranni, 
veit ég og skil ég samt, í sveitum 
svo muni vakna öld, að rakni 
hnúturinn versti og börnin beztu 
blessi landið, firrist grandi.

### AD AMICUM

Ár var alda, 
þá er endurborin 
fold in fjallsetta 
í fyrsta sinn 
veltast tók völ 
um vegu ókunna 
að orði alvalds, 
sem allt um skóp.

Sveipuð saman 
hin svása nótt 
í ægi faldist, 
þá er álfröðull 
hóglega hófst 
of heiðarbrún, 
hlógu hlíðar 
við himinljósi.

Þá var gaman, 
er um grænan dal 
féllu fagrar ár 
fiskum kvikar, 
en íturfagur 
í eyrarbót 
söng svanaflokkur 
sætum rómi.

Unað óþekktum 
og undran fylltur 
maður inn fyrsti 
und meiði hám 
einn saman stóð, 
augum leiddi 
nýja náttúru 
og nöfnum hét.

Aldin, akur 
íturbleikur, 
fögur eik, 
fugl kvakandi, 
fallandi foss 
og fjallbuna, 
hestur, naut 
og heiðardýr 
hlutu hvert um sig 
heiti þaðan.

Einn saman maður, 
engum þekktur, 
unaðs óskipts, 
er yfir bjó, 
nauðgur um naut 
og naut aðeins 
helftar einnar 
þess, er allan hafði.

Fyrir því fór 
fjalli gnæfanda 
hug sinn telja, 
en háðskur mót. 
ómur orðvani 
eyra hrærði. 
Það var bergmál 
frá blám tindi.

Þá sá alfaðir, 
sem öllu stýrir, 
grát í auga 
hins einmana, 
og af forsælu 
fram kallaði 
brosfagra brúði. 
Þá varð brjósti létt.

Eyddust aldir, 
ár um hvurfu. 
Fjölguðu þá 
og færðust út 
mennskir megir 
und miðgarði. 
Frændur fjarlægir 
að fullu gleymdust.

Þá sá alfaðir, 
að ónóg var 
brúðar ást 
eða blóðskylda 
þungar raunir 
þjáðra manna 
allar að létta 
und oki lífs.

Elskan eilífa, 
allt sjáandi, 
miskunnar hrærðist 
yfir mannsins neyð. 
Sá var einn, 
að hún ofan sendi, 
helgur engill. 
Það var hulið ráð.

Vindur þagði, 
vötn stöðvuðu 
beljandi straum. 
Frá blásölum himins 
ský skinfagurt 
skærum loga 
leið yfir loft 
und ljósri mynd.

Það var vinátta, 
sem á vængjum friðar 
hné frá himni 
í helgum blæ. 
Fagnaði fold. 
Fylltust gleði 
efri loft 
og undirdjúp. 
Sá var fyrstur nefndur 
sumardagur.

Hreinlynd hjörtu 
og hugarprúð 
ást einlægri 
æðri kynja 
ylnuðu þá, 
er um aldir síðan 
vóx, við hélzt. 
Þaðan er vinur um kominn.

*

Heim sé ég hverfa 
á himinásum. 
Rennur sumar- 
sól hin fyrsta, 
umgenginna 
sem alda mér, 
minning vekur 
og margs, sem áður 
brá minni blíðu 
barns gleði.

Ungur var ég forðum, - 
fór ég einn saman 
föður sviptur, 
er mér fremst unni. 
Þannig liðu 
langir dagar, 
meini blandnir 
á marga lund.

Fluttu mig forlög 
um fjöll suður 
einn, ókunnan, 
alls þurfanda. 
Máttat eg móður 
mál um nema, 
máttat eg systur 
mína sjá, 
þá var mér bróðir 
blíður horfinn.

*

Þá varst það þú, 
er ég þegjandi 
aðgætnu auga 
einatt leiddi. 
Það sagði mér hugur, 
að þar myndi 
viður vaxa, 
er eg vænti af skjóls.

Sátum við tveir 
við sjó löngum 
og sáttir á 
sundi lékum. 
Þótti mér þá 
sem við þreyta myndum 
burt veltandi yfir 
bylgjur lífs 
einum hug 
mót örlaga straumi.

Þá varst það þú, 
er ég þegjandi 
valdi mér 
að vini fyrstum. 
Síðan ég hef 
sælla stunda 
allmargra notið 
ama horfinn, 
bezti Gísli, 
að brjósti þér. -

Þess ég nú minnumst, 
er þetta er 
sigurdagur þess, 
er sendi himinn 
engil ofan 
upp að ræta 
harma gras 
úr hyggju reit 
andvarpandi 
aumra manna.

Hvað mér þá fyrr 
í hug koma 
skyldara myndi 
eður skapi nær 
óskar orð 
en að árna góðs 
þeims mér að vini 
veittan hefur?

Má ég alda 
ókominna 
orð um nema, 
en þau að eyrum mér 
berast brotin, 
sem brimhviður 
ómi álengdar 
við enda nætur.

Sé ég örlög 
ýmisleitan 
okkur ókominn 
aldur skapa, - 
en það óskýrt 
að augum mér 
kemur líkt sem 
á köldu hausti 
stjörnuglampi 
af sléttum sjó.

Hlægir mig nú það, 
er mig hrelldi áður 
ungan of mjög, 
þá er ég fór einn saman. 
Gott er að ganga 
geði kvíðlausu 
ófarið, örstutt, 
æviskeið. -

### UM HANA SYSTUR MÍNA

Sáuð þið hana systur mína 
sitja lömb og spinna ull? 
Fyrrum átti eg falleg gull. 
Nú er ég búinn að brjóta og týna.

Einatt hefur hún sagt mér sögu. 
Svo er hún ekki heldur nízk: 
hún hefur gefið mér hörpudisk 
fyrir að yrkja um sig bögu.

Hún er glöð á góðum degi, 
glóbjart liðast hár um kinn, 
og hleypur, þegar hreppstjórinn 
finnur hana á förnum vegi.

### HEIÐLÓARKVÆÐI

Snemma lóan litla í 
lofti bláu "dírrindí" 
undir sólu syngur: 
"Lofið gæzku gjafarans, 
grænar eru sveitir lands, 
fagur himinhringur.

Ég á bú í berjamó, 
börnin smá, í kyrrð og ró, 
heima í hreiðri bíða. 
Mata ég þau af móðurtryggð, 
maðkinn tíni þrátt um byggð 
eða flugu fríða".

Lóan heim úr lofti flaug, 
ljómaði sól um himinbaug, 
blómi grær á grundu, 
til að annast unga smá. - 
Alla étið hafði þá 
hrafn fyrir hálfri stundu!

### MÓÐURÁST

Fýkur yfir hæðir og frostkaldan mel, 
í fjallinu dunar, en komið er él, 
snjóskýin þjóta svo ótt og svo ótt. 
Auganu hverfur um heldimma nótt 
vegur á klakanum kalda.

Hver er in grátna, sem gengur um hjarn, 
götunnar leitar, og sofandi barn 
hylur í faðmi og frostinu ver, 
fögur í tárum? En mátturinn þver. 
Hún orkar ei áfram að halda.

"Sonur minn góði! Þú sefur í værð, 
sérð ei né skilur þá hörmunga stærð, 
sem að þér ógnar og á dynja fer. 
Eilífi guðssonur, hjálpaðu mér 
saklausu barninu að bjarga.

Sonur minn blíðasti, sofðu nú rótt. 
Sofa vil ég líka þá skelfingarnótt. 
Sofðu! Ég hjúkra og hlífi þér vel. 
Hjúkrar þér móðir, svo grimmasta él 
má ekki fjörinu farga".

Fýkur yfir hæðir og frostkalda leið, 
fannburðinn eykur um miðnæturskeið. 
Snjóskýjabólstrunum blásvörtu frá 
beljandi vindur um hauður og lá 
í dimmunni þunglega þýtur.

Svo, þegar dagur úr dökkvanum rís, 
dauð er hún fundin á kolbláum ís. 
Snjóhvíta fannblæju lagði yfir lík 
líknandi vetur, en miskunnarrík 
sól móti sveininum lítur.

Því að hann lifir og brosir og býr 
bjargandi móður í skjólinu hlýr, 
reifaður klæðnaði brúðar, sem bjó 
barninu værðir og lágt undir snjó 
fölnuð í frostinu sefur.

Neisti guðs líknsemdar, ljómandi skær, 
lífinu beztan er unaðinn fær, 
móðurást blíðasta, börnunum háð, 
blessi þig jafnan og efli þitt ráð 
guð, sem að ávöxtinn gefur.

### ÓHRÆSIÐ

Ein er upp til fjalla, 
yli húsa fjær, 
út um hamra hjalla, 
hvít með loðnar tær, 
brýzt í bjargarleysi, 
ber því hyggju gljúpa, 
á sér ekkert hreysi 
útibarin rjúpa.

Valur er á veiðum, 
vargur í fuglahjörð, 
veifar vængjum breiðum, 
vofir yfir jörð, 
otar augum skjótum 
yfir hlíð og lítur 
kind, sem köldum fótum 
krafsar snjó og bítur.

Rjúpa ræður að lyngi, 
- raun er létt um sinn, - 
skýzt í skafrenningi 
skjótt í krafsturinn, 
tínir mjöllu mærri 
mola, sem af borði 
hrjóta kind hjá kærri, 
kvakar þakkarorði.

Valur í vígahuga 
varpar sér á teig, 
eins og fiskifluga 
fyrst úr löngum sveig 
hnitar hringa marga. 
Hnífill er að bíta. 
Nú er bágt til bjarga, 
blessuð rjúpan hvíta!

Elting ill er hafin. 
Yfir skyggir él. 
Rjúpan vanda vafin 
veit sér búið hel. 
Eins og álmur gjalli, 
örskot veginn mæli, 
fleygist hún úr fjalli 
að fá sér eitthvert hæli.

Mædd á manna bezta 
miskunn loks hún flaug, 
inn um gluggann gesta 
guðs í nafni smaug. 
Úti garmar geltu, 
gólið hrein í valnum. 
Kastar hún sér í keltu 
konunnar í dalnum.

Gæðakonan góða 
grípur fegin við 
dýri dauðamóða, - 
dregur háls úr lið. 
Plokkar, pils upp brýtur, 
pott á hlóðir setur, 
segir: "Happ þeim hlýtur!" - 
og horaða rjúpu étur.

### GRÁTITTLINGURINN

Ungur var ég, og ungir 
austan um land á hausti 
laufvindar blésu ljúfir, 
lék ég mér þá að stráum.

En hretið kom að hvetja 
harða menn í bylsennu. 
Þá sat ég ennþá inni 
alldapur á kvenpalli.

Nú var trippið hún Toppa, 
tetur á annan vetur, 
fegursta hross í haga, 
og hrúturinn minn úti.

Þetta var allt, sem átti 
ungur drengur, og lengi 
kvöldið þetta hið kalda 
kveið ég þau bæði deyði.

Daginn eftir var aftur 
upp stytt, svo að menn hittu 
leið um snjóvgar slóðir 
storðar, og frost var orðið.

En það, sem mest ég unni, 
úti, Toppa og hrútur, 
óvitringarnir ungu 
einmana kuldann reyna.

Sekur var ég og sækja 
sjálfsagt hlaut ég með þrautum 
aleigu mína og ala 
ötull bæði við jötu.

Hvernig fór? Hér ég gjarna 
hjarta mannlegt um sanna, 
að, hvað sem hinu líður, 
hjartað gott skóp oss drottinn.

Ég fann á millum fanna 
í felling á blásvelli 
lófalága við þúfu 
lítinn grátittling sýta.

Flogið gat ekki hinn fleygi, 
frosinn niður við mosa. 
Augunum óttabljúgum 
á mig skaut dýrið gráa.

Hefði eg þá séð, mér hefði 
hundrað Toppum og undrum 
ótal hornóttra hrúta 
heitið drottinn, ég votta:

Abrahams dýrðardæmi 
drengur í litlu gengi 
aldrei á Ísafoldu 
eftir breytir, en neitar.

Kalinn drengur í kælu 
á kalt svell, og ljúft fellur, 
lagðist niður og lagði 
lítinn munn á væng þunnan.

Þíddi allvel og eyddi 
illum dróma með stilli, 
sem að frostnóttin fyrsta 
festi með væng á gesti. -

Gesti yðar! Því ástar 
óhvikul tryggð til byggða 
vorra leiðir á vorum 
vegarslynga tittlinga.

Lítill fugl skauzt úr lautu, 
lofaði guð mér ofar. 
Sjálfur sat ég í lautu 
sárglaður og með tárum.

*

Felldur em eg við foldu 
frosinn og má ei losast. 
Andi guðs á mig andi, 
ugglaust mun ég þá huggast.

### SLÁTTUVÍSA

Fellur vel á velli 
verkið karli sterkum, 
syngur enn á engi 
eggjuð spík og rýkur 
grasið grænt á mosa. 
Grundin þýtur undir. 
Blómin bíða dóminn. 
Bítur ljár í skára.

Gimbill gúla þembir, 
gleður sig og kveður: 
"Veit ég, þegar vetur 
vakir, inn af klaka 
hnífill heim úr drífu 
harður kemst á garða, 
góðir verða gróðar 
gefnir sauðarefni".

Glymur ljárinn, gaman! 
Grundin þýtur undir. 
Hreyfir sig í hófi 
hrífan létt mér ettir, 
heft er hönd á skafti, 
höndin ljósrar drósar. 
Eltu! Áfram haltu! 
Ekki nær mér, kæra!

Arfi lýtur orfi. 
Allar rósir falla. 
Stutta lífið styttir 
sterkur karl í verki. 
Heft er hönd á skafti, 
hrífan létt mér ettir! 
Glymur ljárinn, gaman! 
Grundin þýtur undir.

### SÓLSETURSLJÓÐ

Hóglega, hæglega, 
á hafsæng þýða, 
sólin sæla, 
síg þú til viðar. 
Nú er um heiðar 
himinbrautir 
för þín farin 
yfir frjóvga jörð.

Halla þú, röðull, 
höfði skínanda, 
bráhýr, brosfagur 
að brjósti Ránar, 
sæll og sólbjartur, 
sem þá, er stefndir 
bratta braut 
á bogann uppsala.

Blessuð, margblessuð, 
ó, blíða sól, 
blessaður margfalt 
þinn beztur skapari, 
fyrir gott allt, 
sem gjört þú hefur 
uppgöngu frá 
og að enda dags.

Dreifðir þú, dagstjarna, 
dimmu nætur, 
glöð, af glóbreiðri 
götu þinni. 
Ljós fékkstu lýðum 
langar, á gangi, 
dagstundir dýrar, 
ó, dagstjarna!

Vaktir þú fugla 
og fögur blóm vaktir, 
söng þér að syngja 
og sætan ilm færa. 
Hníg nú hóglega, 
hægt og blíðlega, 
vegþreytir vindsala, 
ó, vegstjarna!

Hníg nú hóglega 
í hafskautið mjúka, 
röðull rósfagur, 
og rís að morgni, 
frelsari, frjóvgari, 
fagur guðs dagur, 
blessaður, blessandi, 
blíður röðull þýður!

Hóglega, hæglega 
hníg þú að hvílu, 
skeiðþreytir skjótur, 
en skamma hríð þó 
bíð þú, að ástar- 
augum hlýjum 
bládöggvað brosir 
á brjóst jarðar.

Drag nú hið blástirnda, 
blysum leiftranda 
salartjald saman 
yfir sæng þinni, 
brosi boðandi, 
að af beði munir 
bráðlega hresstur 
á himin snúa.

Vonin vorblíða, 
vonin ylfrjóva 
drjúpi sem dögg 
af dýrðarhönd þinni, 
döpur mannhjörtu 
í dimmu sofandi 
veki, sem vallblómin 
vekur þú á morgni.

Mynd guðs hin máttka! 
Mjúkir draumar 
glaðlega vakna 
við geisla þína, 
eins og náttöldur 
norðurstrauma 
bláljósar blika 
birtu þína við.

Hníg því hóglega 
í hafskautið mjúka, 
röðull rósfagur, 
og rís að morgni, 
frelsari, frjóvgari, 
fagur guðs dagur, 
blessaður, blessandi, 
blíður röðull þýður!

Hæglega, hóglega 
hníg þú að hvílu, 
skeiðþreytir skjótur, 
en skamma hríð þó 
leng hinar blíðu, 
bjaamaljúfu, 
ástarauðugu 
aftanstundir.

Skrýð þig svo aftur 
skrúða gulldregnum, 
morgunskrúða 
menn gleðjanda. 
Bú þig að öllu 
upp að koma 
fagur og fram bruna 
í fullu veldi.

Og bjarma breið 
á brúnir fjalla, 
áður ljósan dag 
leiðir á himin. 
Leng þú blessaðan 
blíðuroða 
uppkomu þinnar 
og undirgöngu.

Vekur þú von 
og vekur þú bæn, 
hvenær sem dapri 
dimmu hrindir, 
og augu kætir 
allrar skepnu; 
þökk er og lofgjörð 
á þinni leið.

Vekur þú von 
og vekur þú bæn, 
er þú í ljóma 
líður af himni, 
aftur í ljóma 
upp að renna; 
þökk er og lofgjörð 
á þinni leið.

Hníg þú hóglega 
í hafskautið mjúka, 
röðull rósfagur, 
og rís að morgni, 
frelsari, frjóvgari, 
fagur guðs dagur, 
blessaður, blessandi, 
blíður röðull þýður!

### SUMARDAGSMORGUNINN FYRSTA 1828

Í rúmi mínu

Flýttu 
fjalla yfir brún, 
dagur, þér, það er ei þörf á Kamtsjatka bíða! 
Lengur 
ligg ég ei á dún 
en læt nú strax fara að hringja til tíða. 
Þá skalt 
þú ei sjá, hvað er 
heiðarleg hátíð, sem halda ætla ég núna. 
Það er 
æði asi á mér. 
Eg vil fljótt hafa messuna búna.
  Veizlu síðan vind ég að, 
  vertu kominn hér um það. 
  Súpa 
  virðist vera mál 
  vetrar umliðins burtfararskál.

Sumardagurinn:

"Hygg að, 
- haf þú kyrrt um þig! 
Senn kem ég, sumarið sendur ykkur að boða.. 
Hátt á 
himinfólgnum stig 
hleyp ég skrýddur í morgunsins roða. 
Hulinn, - 
himins er það ráð, - 
bind ég á baki þér bagga örlaga þungan. 
Gata; 
grjóti nokkru stráð, 
gjörir fótvissan vegfara ungan.
  Halt því kvíðlaus áfram enn! 
  Oft er jarðnesk gæfa tvenn: 
  Saklaust 
  sefur auga í værð, 
  syrgir andvaka á gullbeði flærð. 
  Halt því kvíðdaus áfram enn!" 
  Ójá, dagur, komdu senn! 
  Súpa 
  virðist vera mál 
  vinar tryggasta hamingjuskál.

### Á SUMARDAGSMORGUNINN FYRSTA 1842

Þökk sé þér, guð, fyrir þennan blund, 
er þá ég um síðstu vetrarstund. 
Hann hressti mig og huga minn 
huggaði fyrir máttinn þinn. 
Nú hefur sumarsólin skær 
sofnaðan þínum fótum nær 
vakið mig, svo að vakni þín 
vegsemdin upp á tungu mín.

Höfundur, faðir alls, sem er 
um alheimsgeiminn, hvar sem fer, 
þú, sem að skapar ljós og líf, 
landinu vertu sverð og hlíf. 
Myrkur og villu og lygalið 
láttu nú ekki standa við, 
sumarsins góða, svo að vér 
sannlega njótum rétt sem ber.

Vorblómin, sem þú vekur öll, 
vonfögur, nú um dali og fjöll, 
og hafblá alda og himinskin 
hafa mig lengi átt að vin. 
Leyfðu nú, drottinn, enn að una 
eitt sumar mér við náttúruna. 
Kallirðu þá, ég glaður get 
gengið til þín hið dimma fet.

### NÓTT OG MORGUNN

Röðull brosti, rann að næturhvílu 
Ránar til, og fögrum sjónum brá 
undan léttri utanbakkaskýlu. 
Aldan beið, þar guðinn studdist á. - 
Horfðu tindar himinljósi viður. 
Helgur roði um snjóvgar kinnar flaug. 
Íslands verndarengill, farinn niður, 
Ingólfs bjartur stóð á gleymdum haug.

Hreyfðist land af helgum snortið fótum. 
Hné þá sól um öldugarðsins bak. 
Stormkast undan Snæfells köldu rótum 
stólpaský að vesturáttu rak. 
Ljós var horfið, hrikti í dægurgrindum, 
hrímköld nótt um stjörnuhvolfið ók. 
Byrg oss! fel oss! brast í jökultindum. 
Byrg oss, fel oss! ströndin endurtók.

Allt var kyrrt. Frá utanfjarðargrunni 
einstök vakin bára stundum hvein. 
Rödd er heyrð í rökkurhálfdimmunni, 
rödd, sem hrærði klakabundinn stein. 
Hún kvað margt um horfinn þjóðaranda, 
hreystibrest og kveifarlíf og neyð. 
Hræddist Ísland, heyrði búinn vanda, 
harmastöfum barna sinna kveið.

Rann þá dagur, reis af austurstraumum 
röðulskin, og norðar heldr en fyrr. 
Fjör kom nýtt í fætur máttarnaumum, 
fýstist enginn lengur sitja kyrr. 
Hver er gnýr, sem gegnum loftið hleypur 
- Garðarseyjar losna festarbönd -? 
"Förum nú og fyrir norðan Greipur 
felumst undir Grænlands jökulströnd".

### HEIMA

Suður fórumk um ver, 
en ég svarna ber 
öflga eiðstafi 
úr úthafi: 
munarmyndum 
mjög þótt yndum, 
heimrof mig finni 
hjá Huldu minni.

Þar er barmi blíður 
og blómafríður 
runnur í reit, 
er ég rökkri sleit, 
dalur, sól og sær 
og systur tvær, 
einkamóðir 
og ástvinir góðir.

Þar er búþegn beztur, 
bóndi og prestur, 
til þess tel ég vottinn, - 
trúir enn á drottin 
og á sjálfan sig, 
svo sem ég á mig. 
Þar er líf í landi 
og ljóshæfur andi.

### ANNES OG EYJAR

l. Ólafsvíkurenni

Ríðum við fram um flæði 
flúðar milli og gráðs 
fyrir Ólafsvíkurenni 
utan við kjálka láðs.

Fjörðurinn bjartur og breiður 
blikar á aðra hlið, 
tólf vikur fullar að tölu - 
tvær álnir hina við.

Hvort á nú heldur að halda 
í hamarinn svartan inn, 
ellegar út betur - til þín, 
Eggert, kunningi minn?


2. Hornbjarg

Yzt á Hornströndum heitir 
Hornbjarg og Kópatjörn. 
Þeir vita það fyrir vestan, 
þar verpir hvítur örn.

Um sumarnótt, er sveimar 
sól yfir norðurslóð 
og þoka sígur um sjóinn, 
hann situr rauður sem blóð.

Og örninn lítur ekki 
oná hið dimma haf, 
og horfir í himinljómann. 
Hafskipið sökkur í kaf.


3. Drangey

Tíbrá frá Tindastóli 
titrar um rastir þrjár. 
Margt sér á miðjum firði 
Mælifellshnjúkur blár.

Þar rís Drangey úr djúpi. 
Dunar af fuglasöng 
bjargið, og báðum megin 
beljandi hvalaþröng.

Einn gengur hrútur í eynni. 
Illugi Bjargi frá 
dapur situr daga langa 
dauðvona bróður hjá.


4. Kolbeinsey

Bræðurnir sigldu báðir 
burtu frá ungri mey, 
langt burt frá systur sinni, 
að sækja í Kolbeinsey.

Þar er svo dúnað í dúni, 
að djankinn liggur þar 
bara bráðendis hlessa 
og breiðir út lappirnar.

Ömurlegt allt mér þykir 
útnorður langt í sjá. 
Beinin hvítna þar beggja 
bræðranna klettinum á.


5. Máney

Ég uni ekki útí Máney, 
og er hún þó skemmtileg. 
Brimaldan ber þar og lemur 
bjargið á annan veg.

Og hins vegar ungar hrjóta 
úr hreiðrum með nef og stél, 
og eggin velta öll oní grjótið. 
af því hún hristist svo vel.

Ég uni mér ekki útí Máney 
og á þó að dveljast hér, 
því ég er bringubrotinn, - 
úr bjarginu hrundi að mér.


6. Skrúðurinn

Austast fyrir öllu landi 
af einhverjum veit ég stað, 
fjalleyju grænni og góðri, 
getið þér, hver muni það.

Hún heitir Skrúður og skýlir 
Skrúðsbónda, öldnum hal. 
Úti fyrir Fáskrúðsfirði 
þú finnur það eyjarval.

Og hvenær sem ég hugsa 
um hrútinn og pækilinn, 
mér er sem ég sjái hann Gísla 
og hann séra Ólaf minn.


7. Suðursveit

Suðursveit er þó betri 
en Seltjarnarnesið var. 
Taðan er töluvert meiri 
og tunglið rétt eins og þar.

Hitinn úr hófi keyrir, 
en honum uni ég þó. 
Börnin hér bograst í skuggann 
og blaðra sem hvolpar í mó.

Og bæjardyraburstin 
ber um, hvað margt sé féð: 
Sex þúsund sauðarleggi 
er Sigfús minn búinn með.


8. Réttarvatn

Efst á Arnarvatnshæðum 
oft hef ég fáki beitt. 
Þar er allt þakið í vötnum, 
þar heitir Réttarvatn eitt.

Og undir norðurásnum 
er ofurlítil tó, 
og lækur líður þar niður 
um lágan Hvannamó.

Á engum stað ég uni 
eins vel og þessum mér. 
Ískaldur Eiríksjökull 
veit allt, sem talað er hér.


9. Hestklettur

Meðan Hestklettur heldur 
og hinum megin er ás 
og bandi bundið á milli, 
er brú yfir þessa rás.

Jökulsárnar, þær æða 
ofan á löndin slétt 
og velta eins og vitlaus skepna 
votan framan um klett.

En Jóni tókst í Tungu 
að tölta yfir þessa geil. 
Bandspotta batt hann þar yfrum, 
bóndinn, og kallar það seil.


10. Arnarfellsjökull

Uppi undir Arnarfelli, 
allri mannabyggð fjær, 
- það er eins satt og eg sit hér - 
þar sváfu Danir í gær.

Og er þeir fóru á fætur, 
fengu þeir eld sér kveikt, 
og nú var setið og soðið 
og sopið og borðað og steikt.

Ókunnugt allt er flestum 
inni um þann fjallageim. 
Þeir ættu að segja oss eitthvað 
af Arnarfellsjökli þeim.


11. Sogið

Við Sogið sat ég í vindi, 
sækaldri norðanátt, 
og þótti þurrleg seta. 
Þar var af lifandi fátt.

En sólin reis in sæla, 
sveipaði skýjum frá. 
Upp komu allar skepnur 
að una lífinu þá.

Og svo er margt af mýi, 
- mökk fyrir sólu ber - 
að Þórður sortnaði sjálfur 
og sópaði framan úr sér.


12. Tómasarhagi

Tindrar úr Tungnafellsjökli, 
Tómasarhagi þar 
algrænn á eyðisöndum 
er einn til fróunar.

Veit ég áður hér áði 
einkavinurinn minn. 
Aldrei ríður hann oftar 
upp í fjallhagann sinn.

Spordrjúgur Sprengisandur - 
og spölur er út í haf. 
Hálfa leið hugurinn ber mig. 
Það hallar norður af.

### VÍTI

Eldgígur vestan undir Kröflufjalli

Bar mig á brenndum auri 
breiðar um funaleiðir 
blakkur að Vítis bakka, 
blæs þar og nösum hvæsir. 
Hvar mun um heiminn fara 
halur yfir fjöll og dali 
sá, er fram kominn sjái 
sól að verra bóli?

Hrollir hugur við polli 
heitum í blárri veitu. - 
Krafla með kynja afli 
klauf fjall og rauf hjalla. 
Grimm eru í djúpi dimmu 
dauðaorg, þaðan er rauðir 
logar yfir landið bljúga 
leiddu hraunið seydda.

### FREMRINÁMAR

Reið ég yfir bárubreið 
brunasand, en jódunur, 
kalt var hregg og átt ill, 
ýtum skemmtu dálítið. 
Holur nafar grjót grefur. 
Grunar mig, að seint muni 
Úlfur karl, þótt aur skjálfi, 
ámur fylla úr þeim nám.

### ALDARHÁTTUR

Kveðið á reið fyrir neðan Fróðá

Hingað gekk hetjan unga 
heiðar um brattar leiðir 
fanna mundir að finna 
fríða grund í hríð stundum. 
Nú ræðst enginn á engi, 
í ástarbáli fyrr sálast, 
styttubands storð að hitta, 
stýrir priks yfir mýri.

### AÐ VAÐI LIGGUR LEIÐIN

Að vaði liggur leiðin, 
lífs á fljótið, en brjóta 
háa bakka hvekkir. 
Hafurmylkingar fylkja. 
Yfir ættum að klifa 
ofar þá, ef guð lofar. 
Drögum ei par að duga, 
og dengjum oss í strenginn!

### ÚTI Í VESTMANNEYJUM

Veit ég úti í Vestmanneyjum 
verður stundum margt í leyni. 
Séð hef ég þar setið vera 
Sigmundar á votum steini.

Hárið sítt af höfði drýpur 
hafmeyjar í fölu bragði. 
Augum sneri hún upp að landi 
og á brjóstið hendur lagði.

Viti menn, að vogameyjar 
vondar sízt eru draugaskottur. 
Sat hjá henni í síðum klæðum 
séra Jón minn píslarvottur.

Sungu þau bæði sætt og lengi, 
svo mér yndi var að heyra. 
Lagið var sem lagargjálfur, 
lagði eg við það sólgið eyra.

Það var margt um Tyrkjann talað. 
Tókst svo bæn - sem nú er vandi: 
"Vísaðu leið og flyttu, faðir; 
friðsamlega sjófarandi".

Byssumaður, í bragði dimmur, 
bjóst þá til að skjóta í leyni. 
Selir honum sýndust móka 
Sigmundar á votum steini.


Um það var svo kveðið:

Selur sefur á steini, 
svartur á brún og brá, 
dindill aftan á. - 
Maður lá í leyni.

Höfuðið hæfa vildi. 
Hokinn bak við stein 
skaut og hátt við hrein 
gæfumaðurinn gildi.

Haldið þið ekki hann hitti? 
Hinn fór samt á stað, 
er kúlan kom honum að - 
á dindilinn frá eg hún dytti.

### FORMANNSVÍSUR

I. Framróður

Hafaldan háa! 
Hvað viltu mér? 
Berðu bátinn smáa 
á brjósti þér, 
meðan út á máa- 
miðið ég fer.

*

Svalt er enn á seltu, 
sjómenn vanir róa. 
Köld er undiralda, 
árum skellur bára. 
Dylur dimmu éli 
dagsbrún jökulkrúna. 
Svæfill sinnir ljúfum 
svanna heima í ranni.

Föður minn á miði 
móðir syrgði góðan. 
- Köld er undiralda, 
árum skellur bára. 
Bræður mína báða 
bæjum sneyddi ægir. 
- Svalt er enn á seltu, 
sjómenn vanir róa.

Einatt ölduljóni 
á óalegan sjóinn 
hrundu hart um sanda 
hraustir menn úr nausti. 
Heill kom heim að öllu 
halur og færði valinn 
hlut í háum skuti 
hjúa til og búa.

Björgum enn til bjargar 
báti, verum kátir! 
Svæfill sinnir ljúfum 
svanna heima í ranni. 
Nótt er enn, þótt ótta 
af sé liðin hafi. 
Dylur dimmu éli 
dagsbrún jökulkrúna.

Hræðumst lítt, þótt leiði 
löður árarblöðum 
eld í spor og alda 
úfin froðu kúfist. 
Rérum fast úr fjöru, 
fram gekk tamin snekkja 
vel á vogi svölum. 
Við erum nú á miði!


II. Seta

Mardöll á miði 
í myrkbláum sal! 
Seiddu nú að sviði 
sækindaval. 
Láttu fara í friði 
fengsælan hal.

*

Stjóri sökk að sjávargrunnum, 
situr yfir kvikum unnum 
veiðimaður á valtri skeið. 
Förum öngul beittan beita, 
báru knýja og fiska leita 
þöngli nær á þorskaleið.

Bítur undir borði gráu. 
Blótaðu ekki seiði smáu, 
slepptu því heldur, maður minn! 
Ég er að draga þorsk úr þara. 
Það varð honum feigðarsnara, 
að hann gleypti öngulinn.

Hjálpi drottinn höndum öllum! 
Hækkar dagur á austurfjöllum, 
senn á báru sólin skín. 
Dragðu, sveinn, úr djúpi köldu 
dagverð þinn, sem býr í öldu. 
Hlutartalan hækki þín!

Hvað mun hugsa þessi þorri, 
þilju sem að undir vorri 
háskatólin hremma fer? 
Þótt þeir sjái, séu dregnir 
synir þeirra, beitufegnir 
gamlir þorskar gleyma sér.

Ég hef varla við að draga. 
Verði það svona alla daga, 
meðan nokkur maður rær! 
Nú er hlaðinn bátur að borði, 
blessaður unninn nægtaforði. 
Þökk og heiður sé þér, sær!


III. Uppsigling

Útrænan blíða, 
sem oft kyssir mig! 
Láttu nú líða 
yfir leifturstig 
fleyið mitt fríða, 
svo faðmi ég þig.

*

Reisum tré, svo renni að ósi 
rangajór, því langar stórum 
nú að heilsa bæ og búi 
báruþegn, er stýri gegnir. 
Breiðum voð, svo gráan græði 
getum kvatt, því nóg er setið. 
Sælla vart er eitt að öllu 
en að sigla heim til kvenna.

Bíður kona heima á hlaði, 
hrædd og fegin seglið eygir, 
sér, að hleypur, hyggur steypist, 
hrannaljón á djúpu lóni. 
Vonin dregur, óttinn agar, 
undan lítur þá og flýtir 
sér að kyssa, sinn að blessa 
son og minn, á rjóðar kinnar.

Herðið, drengir, hratt á strengjum, 
horfði við á goluborða 
nú að leystust tengslin traustu, 
teygir blakkur sævar makka. 
Geisa tekur gangi fúsum 
gnoðin mín um hvíta boða. 
Sælla vart er eitt að öllu 
en að sigla heim til kvenna.

Lægjum voðir nú í næði, 
nóg er siglt, sem fyrr var róið. 
Knararstefni vel að vörum 
víkjum undan sævarríki. 
Þökkum drottni, þeim er hlotnast 
það oss lét, að allir getum 
hraustir borið heim að nausti 
hlutarval úr fermdum skuti.

### Í SPÁNSKA SJÓNUM 31. ÁGÚST 1832

Skáldið:

Hví viltu, andsvala 
austankul, 
svo á segli vaka? 
Hví viltu meina 
mér að sjá 
Dofra sólháu sali?

Hví viltu meina 
manni sjóleiðum 
hæðir Hertu líta? 
Dökkt er á djúpi, 
dimmar öldur rísa. 
Mig langar landsýn í.


Vindurinn:

Vegu bláa 
vestur um haf 
hleyp ég himinborinn, 
þangað, sem Garðars 
gamla ey 
há úr hafi rís.

Langar mig þar 
um ljósan tind 
gullnu skýi skauta 
og í djúpum 
dal að kyssa 
mundarfagra mey.

Svo á ég heiti, 
sem ég um heiminn fer 
allan ýmsa vegu: 
næðingur kem ég að norðan, 
næturkul að austan, 
vorgola að sunnan. 
vestan hafræna.


Skáldið:

Heyr þú, hafræna 
in himinborna! 
Flýt þér Fróns úr dölum. 
Kysstu samt fyrst, 
og kossinn færðu 
mér frá dalanna dætrum!

### ÚR SALTHÓLMSFERÐ

I.

Gekk ég í Gribbskógi, 
gola þaut í laufi, 
flaug örn yfir, 
ormur skreið í mosa. 
Þá var dauflegt, 
er dagskvöldi á 
þutu vargar 
und viðarrótum.

Ein sat hún úti 
augnahýr 
og mjúkhent 
á mosaþúfu, 
þar sem lambkind 
lék sér í tjáðri. 
Kyssti ég kotbarn, 
það kostar ekki par.


II.

Sá ég í Hárskógi 
hindir bíta 
grasið græna 
og gullinknappa. 
Þá voru blöðrur 
á báðum fótum 
og iljar illsárar 
á aumum mér.

### DRAUGSVÍSUR

Heygður var ég í haugi, 
hægir mundu draugi 
draumar um dimma grímu 
og dagshöfginn þungi. 
Nú er ég barinn af báru, 
baugum er stolinn haugur, 
horgreip og hryggur er barinn. 
Hreiðar á sér ekki leiði. 
Hreiðar á sér ekki leiði.

*

  Aftur vil ég hverfa, 
  sem ég áður var, 
  undir græna 
  grundar skýlu. 
  Beri, beri 
  bleikar kjúkur 
  Hreiðars í haug 
  að höfði mínu.

### UNDIR ANNARS NAFNI

Hví und úfnum 
öldubakka 
sjónir indælar 
seinkar þú að fela, 
blíða ljós, 
að bylgjuskauti 
hnigið hæðum frá?

Hve máttu augum 
eymda fjöld 
láðbyggjenda líta? 
Margir eru menn, 
þó er mæða fleiri 
hvers und brjósti byrgð.

En þú brosir 
og burtu snýr 
nýt á niðurvegu, 
sól sorglausa! 
Sofnir eru laukar, 
þeirs lifðu ljós þitt við.

Austur sé ég fljúga 
að Esjutindi 
hrafn af húsmæni, 
þar er gráföl ský, 
golu rekin, 
hefjast himni mót.

Bíddu, austankul! 
Andvörp mín 
máttu ei of bylgju bera 
til hinnar ungu, 
athvarfslausu, 
sem mitt hjarta hlaut.

Hví svo, hugarsteinn, 
hulins kvíða 
svella sútir þér? 
Máttkan engil 
sá inn mikli faðir 
veikum að vörn léði.

### EINBÚINN

Yfir dal, yfir sund, 
yfir gil, yfir grund 
hef ég gengið á vindléttum fótum. 
Ég hef leitað mér að, 
hvar ég ætti mér stað, 
út um öldur og fjöll og í gjótum.

En ég fann ekki neinn, 
ég er orðinn of seinn, 
þar er alsett af lifandi og dauðum. 
Ég er einbúi nú 
og ég á mér nú bú 
í eldinum logandi rauðum.

### IN AQUILONEM NOCTURNUM

Þegi þú, vindur! 
Þú kunnir aldregi 
hóf á hvers manns hag. 
Langar eru nætur, 
þars þú, inn leiðsvali, 
þýtur í þakstráum.

### ANDVÖKUSÁLMUR

Svei þér, andvakan arga, 
uni þér hver sem má. 
Þú hefur mæðumarga 
myrkurstund oss í hjá 
búið með böl og þrá, 
fjöri og kjark að farga. 
Fátt verður þeim til bjarga 
sem nóttin níðist á.

Myrkrið er manna fjandi, 
meiðir það líf og sál, 
sídimmt og síþegjandi 
svo sem helvítis bál, 
gjörfullt með gys og tál. 
Veit ég, að vondur andi 
varla í þessu landi 
sveimar um sumarmál.

Komdu, dagsljósið dýra! 
Dimmuna hrektu brott. 
Komdu, heimsaugað hýra! 
Helgan sýndu þess vott, 
að ætíð gjörir gott, - 
skilninginn minn að skýra, 
skepnunni þinni stýra. 
Ég þoli ekki þetta dott.

Guðað er nú á glugga. 
Góðvinur kominn er 
vökumanns hug að hugga. 
Hristi ég nótt af mér, 
uni því eftir fer. 
Aldrei þarf það að ugga: 
aumlegan grímuskugga 
ljósið í burtu ber.

### ALSNJÓA

Eilífur snjór í augu mín 
út og suður og vestur skín, 
samur og samur út og austur. 
Einstaklingur, vertu nú hraustur!

Dauðinn er hreinn og hvítur snjór. 
Hjartavörðurinn gengur rór 
og stendur sig á blæju breiðri, 
býr þar nú undír jörð í heiðri.

Víst er þér, móðir, annt um oss. 
Aumingja jörð með þungan kross 
ber sig það allt í ljósi lita, 
lífið og dauðann, kulda og hita.

### Ó, ÞÚ JÖRÐ

Ó, þú jörð, sem er 
yndi þúsunda, 
blessuð jörð, sem ber 
blómstafi grunda, 
sárt er, að þú sekkur undir mér.

Hef ég mig frá þér hér 
og hníg til þín aftur, 
mold, sem mannsins er 
magngjafi skaptur, 
sárt er, að þú sekkur undir mér.

### SÓLHVÖRF 22. DESEMBER 1844

Eilífur guð mig ali 
einn og þrennur dag þenna. 
Lifa vil eg, svo ofar 
enn ég líti sól renna. 
Hvað er glatt sem hið góða 
guðsauga? Kemur úr suðri 
harri hárrar kerru, 
hjarðar líkn og jarðar.

### JÓLAVÍSA

Jólum mínum uni ég enn, - 
og þótt stolið hafi 
hæstum guði heimskir menn, 
hef ég til þess rökin tvenn, 
að á sælum sanni er enginn vafi.

### Á NÝJÁRSDAG 1845

Svo rís um aldir árið hvert um sig, 
eilífðar lítið blóm í skini hreinu. 
Mér er það svo sem ekki neitt í neinu, 
því tíminn vill ei tengja sig við mig.

Eitt á ég samt, og annast vil ég þig, 
hugur mín sjálfs í hjarta þoli vörðu, 
er himin sér og unir lágri jörðu, 
og þykir ekki þokan voðalig.

Ég man þeir segja: "Hart á móti hörðu", 
en heldur vil ég kenna til og lifa, 
og þó að nokkurt andstreymi ég bíði, 
en liggja eins og leggur uppi í vörðu, 
sem lestastrákar taka þar og skrifa, 
og fylla, svo hann finnur ei, af níði.

### MÖÐRUVALLASTEINHÚS

Vík hér að, vinur, 
sem á vegi fer, 
og hygg á haglegt smíði. 
Þannig verður góðum 
góðu bætt 
vel umborið böl.

Gleymdar eru rústir, 
er ruku fyrr, - 
öllum sorgleg sjón, - 
þars við fjallbrún 
ið fagurgjörva 
mælir sig mannvirki.

Stattu, steinhús, 
stólpa heilli! 
Þökk sé þeim, er vel að vinnur! 
Stattu vel, steinhús, 
og standi vel 
gæfa þíns góða herra!

*

  Hver er sjón, 
  er ég sjá þykjumst? 
  Mun ei engill 
  ofan farinn 
  grandi burt 
  frá garði snúa?

### ALÞING HIÐ NÝJA (1840)

Hörðum höndum 
vinnur hölda kind 
ár og eindaga, 
siglir særokinn, 
sólbitinn slær, 
stjörnuskininn stritar.

Traustir skulu hornsteinar 
hárra sala. 
Í kili skal kjörviður. 
Bóndi er bústólpi, 
bú er landstólpi, 
því skal hann virður vel.

Fríður foringi 
stýri fræknu liði, 
þá fylgir sverði sigur. 
Illu heilli 
fer að orustu 
sá, er ræður heimskum her.

Sterkur fór um veg, 
þá var steini þungum 
lokuð leið fyrir. 
Ráð-at hann kunni, 
þótt ríkur sé, 
og hefðu þrír um þokað.

Bera bý 
bagga skoplítinn 
hvert að húsi heim. 
En þaðan koma ljós 
hin logaskæru 
á altari hins göfga guðs.

*

Vissi það að fullu 
vísir hinn stórráði. 
Stóð hann upp af stóli, 
studdist við gullsprota: 
"Frelsi vil ég sæma 
framgjarnan lýð, 
ættstóran kynstaf 
Ísafoldar.

Ríða skulu rekkar, 
ráðum land byggja, 
fólkdjarfir fyrðar 
til fundar sækja, 
snarorðir snillingar 
að stefnu sitja, 
þjóðkjörin prúðmenni 
þingsteinum á.

Svo skal hinu unga 
alþingi skipað 
sem að sjálfir þeir 
sér munu kjósa. 
Gjöf hef ég gefið, 
gagni sú lengi 
foldu og fyrðum, 
sem ég fremst þeim ann".

Þögn varð á ráðstefnu, 
þótti ríkur mæla. 
Fagureygur konungur 
við fólkstjórum horfði. 
Stóð hann fyrir stóli, 
studdist við gullsprota. 
Hvergi getur tignarmann 
tigulegri.

*

Sól skín á tinda. 
Sofið hafa lengi 
dróttir og dvalið 
draumþingum á. 
Vaki vaskir menn! 
Til vinnu kveður 
giftusamur konungur 
góða þegna.

### ANNAÐ KVÆÐI UM ALÞING (1843)

"Ríða skulu rekkar, 
ráðum land byggja, 
fólkdjarfir fyrðar 
til fundar sækja, 
snarorðir snillingar 
að stefnu sitja, 
þjóðkjörin prúðmenni 
þingsteinum á.

Svo skal hinu unga 
alþingi skipað 
sem að sjálfir þeir 
sér munu kjósa. 
Gjöf hef ég gefið, 
gagni sú lengi 
foldu og fyrðum, 
sem ég fremst þeim ann".   (Alþing hið nýja, 1840)


Það var nú þá, nú er sungið svona:

Drottinn gaf og hann drottinn tók, 
drottins nafnið lofað sé. 
Einatt það mér yndi jók, 
eg er gerður úr steini og tré. 
Seinast, þegar ég sá í gær 
sannlega komna háðung nær 
landa mína - ég lifði samt. 
Lítið er lítið ag stutt er skammt.

Og lifði vel - og lízt það sé 
löglegt verk, þó að fjórtán manns 
þjóðina mína hneppi í hlé. 
Hún á að vera þrælafans. 
Og þeir, sem að hittu á þennan veg, 
þeir eru sigldir eins og ég, 
utan þetta einn eða svo, 
og á við hina suma tvo.

Hafðu, bóndi minn, hægt um þig! 
Hver hefur skapað þig í kross? 
Dýrðin vor þegar sýnir sig, 
þér sæmir bezt að lúta oss. 
Á alþinginu áður var 
ekki neitt, nema höfðingjar. 
Bíddu nú við og sjáðu senn: 
Svona á það að verða enn.

Taktu nú ekki orð mín samt 
sem illu gamni fagni ég, 
þegar að svo af skornum skammt 
skýlaus rétturinn kemst á veg. 
Hefndardagurinn eftir er, 
"en enginn veit, nær þetta sker". 
Samt sem áður held ég hitt, 
hver muni seinast éta sitt.

### BATTERÍSKI SYNDARINN

Hæð veit ég standa, - 
það var herborg áður 
fleiri en fimm daga, 
þars ég feiknstafi 
flesta um leit 
svalri sefströnd á.

Harðan helgaldur 
þá er um haf kominn 
vindur á vogi blæs, 
brimskafl bláfaldinn 
buldri þungu 
grenjar að grunnsteinum.

Eitt var það undra, 
er ég þar eyrum nam, 
þá er næddi næturkul. 
Ungbarns ópi 
sem þess, er ófætt dó, 
þótti mér hvert strá stynja. -

Hví svo þrungin þú 
þungu drepur 
höfði moldu mót? 
Hví þú in hárfagra, 
hrelldum lík, 
sóley, sólu flýr?

Hvort þá svo harðráð 
og heiftarfull 
býr í brjósti lund 
hræsvelg hrímþursa, 
er í hvirfilbyl 
fer of foldar jaðar?

Var það ei ærið, 
er þú áður felldir 
sólu borið blóm, 
þótt ei saklausu 
síðan hingað að 
feyktir þess frækorni?

Illska, andstyggð 
og óþoli, 
örgust eiturjurt, 
grær hér í grasi, 
unz guðs veður 
fellir þau fullvaxta.

Syrgir nú einmana 
ið unga blóm, 
runnið í reit lasta. 
Hörðum huga 
hatar sól og vind 
fyrir tilveru tíma.

En, Bergur, þú, 
sem und bjargstórum 
syndaþunga þreyr, 
höfði hnarreistu 
- svo er hjartað blint - 
apast að óheillum.

Saklaus blóm, 
þau er ei synd þekktu, 
felast fyrir þér, 
þars þú glaður 
þeim, er gabbað fékkst, 
mætir að munaði.

Ómar mér í eyrum 
þitt eymdakvein, 
er hörðum heldróma 
sveiptur sárlega 
um seinan vaknar 
fyr nágrindur neðan.

Illar nöðrur, 
þær eð æ vaka, 
sárt á sálu bíta. 
Þannig vaknar 
sá, er í villu svaf. 
Æ koma mein eftir munað.

### SKRADDARAÞANKAR UM KAUPMANNINN

Þú, sem daglega líða leið 
lífs fram að enda sér, 
náungann svíkur samt, um skeið 
sama gleyminn að fer. 
Þinn spillti þanki er 
þreföldum gróða-fjötur-svefni bundinn.

Í léttu rúmi liggur þér, 
þótt líðir sálar tjón. 
Ágirnd fíkin, sem brjóst þitt ber, 
blindar svo hjartans sjón, 
magnaði mammons þjón, 
munaðarlausu ekkjuna sem grætir.

Vertu ekki að huga í vettling þinn, 
hann verður fullur senn. 
Þarna vantar í þumalinn, 
því mega borga enn 
skapþungir skilamenn 
skuldina lognu á svikatöflu þinni.

Fátæktartár á frómri kinn 
feginn þú renna sér. 
Að hrekkjum þínum hálfgrobbinn 
hlærðu sem von til er. 
En óbænum árnar þér 
auminginn svikni sárt og hyski þínu.

En hvergi hér um hirðir þú, 
huggun þín gjaldið er. 
Þitt öfundaða aurabú 
aldrei samt gleði lér, 
enn þótt um eyrun þver 
á þér rangfengna dalahrúgan klingi.

Værir þú skynlaus, grimmur ger, 
getinn á villustig, 
og allt, sem fyrir augun ber, 
eyðimörk skuggalig, 
enginn áteldi þig, 
sem öngvan þekktir guð, og boðorðslausan.

Hitt er undur, hve upp vex nú 
illgresi á kristnri grund. 
Frómlynda landsmenn flettir þú 
fé sínu hverja stund. 
Klækin er kaupmanns lund, 
kæta hana andvörp föðurleysingjanna.

Drottinn bauð, - eitt sinn dynja fer 
dómslúður skýjum í. 
Hve mun þá dygð þín hrósa sér? 
Hvort muntu sleppa frí? 
Magnlausa moldar þý! 
Muntu þá gulli guðdómsveldið sigra?

### KVÖLDDRYKKJAN

Gelur nú gleði 
við glasmunna, 
dunar fjöl 
und fæti gljáum, 
gengur roka 
með rokna blæstri 
níðings nösum frá.

Brettar eru brýr, 
bendist ofurmjög 
kátur kúluvambi. 
Rymur rámur háls 
af rembilæti. 
Það er kaupmanns kunn.

Strax er stafs vant, 
er af stað færist, 
fara hendur í hlaði. 
Enni það, er áðan 
að ölbollum 
laut, er leirugt allt.

Mælir þá munnur, 
þótt mál þvæli: 
"Veit ég vínkaup 
verst í heimi. 
Gjalds er vant 
við gleði vora. 
Skal það bændum 
af baki fláð.

End ekki orð þín 
né ummæli. 
Það er gömul 
gróðaregla. 
Sú er og önnur, 
þótt örðug sé: 
Stel ekki svo 
að stóru nemi.

Sefur samvizka, 
svæfði ég hana, 
svo hún aldrei 
um aldur vakni. 
Sá var ormur 
óduglegum 
vörusölum 
verst um gefinn".

Baulaði þá, 
brá upp grönum, 
þjór þverhöfði, 
er á þambi stóð, 
um fætur hins 
að foldu hrotinn:

"Orm þann, orm þann, 
óduglegum 
vörusölum 
verst um gefinn, 
samvizku, seldi eg 
við silfri fyrr. 
Henni varð ekki 
varið betur".

### GALDRAVEIÐIN

Hvað mun það undra, 
er ég úti sé, - 
þrúðgan þrætudraug 
um þveran dal 
skyndilega 
skýi ríða?

Svartir eru möskvar, 
sígur með hálsi fram 
slunginn þrætuþinur. 
Sé ég á dufli 
dökkum stöfum 
E. T. illa merkt.

Ertu, afi, 
endurborinn 
og ferðu kvikur að kynngi? 
Illar stjörnur 
veit ég yfir þig 
ganga grimmlega úr ginu.

Hættu! hættu! 
áður að hálsi þér 
sjálfum verði snara snúin, 
því sá varð fanginn, 
er und fossi hljóp, 
lax inn lævísi.

### GRENIÐ

Komið er að dyrum, 
kallað er úti, 
skotmaður spyr: 
Er skolli heima? 
Lambsfót sé ég liggja 
og legg úr sauði, 
ræfil af rjúpu. 
Reiður er ég þér!


Tófa inni fyrir:

Heima segi eg mig. 
Heill og sæll, vinur! 
Gestur inn göfugi, 
gakk nú til stofu. 
Dyr eru lágar, 
dimmt er í húsi 
fáráðs frumbýlings. 
Fyrirgefðu það.


Skotmaður:

Út er að ganga 
og undir renna 
vopn voveifleg 
og að velli falla. 
Báðu mig bændur 
belg þinn að hrjá 
og blóðdrekki 
að bana verða.


Tófa:

Annt er mér inni 
í ofan hrundum 
urðar hóli, 
orpnum moldu. 
Margs ber að gæta 
móður ungri 
sona fjögra 
og sex dætra.

Ein sit ég inni 
og annast hlýt 
kafloðna hvolpa 
í krá dimmri. 
Hlaupa þeir um holur, 
hrökklast þeir í gjótur, 
steðja þeir um steina, 
stunda á útkomu.

Höfuðlaust heita 
heimili má, 
er bóndinn er 
á burtu genginn. 
Rann refur minn 
til rjúpnaveiða, 
búi sínu 
bjargir að fá.

### AUGUN ÞÍN (Brot)

Kærðu þig ekki neitt um neitt, 
þó nú sé farið að verða heitt. 
Brenndu mig upp til agna.

Augun raunar eru þín, 
upplitsbjarta stúlkan mín, 
hitagler, ef hlýna. 
Sólargeislum innanað, 
eg er búinn að reyna það, 
safna þau, svo brímabað 
brennir vini þína.

### ÚR KVÆÐI UM VÍKINGAFERÐIR

R.:

Seg oss lengur sögu. 
Sælt er á að hlýða 
þrautafarir þínar, 
þrekverk öll að vita, 
meðan sólin sígur 
sæl í djúpar unnir 
og á heiðum himni 
hvítur lýsir máni.


Á.:

Skemmtir það litlu lambi, 
líti það varga bítast?


R.:

Ojú, Ásmundur, 
ef það stendur 
óhult innangarðs. 
Óhultur nú 
héðan af ertu, 
því héztu mér, 
aldrei að velkjast 
í víkingu framar.

### Í   ÖXNADAL (Brot)

Þar sem háir hólar 
hálfan dalinn fylla, 
þar sem hamrahilla 
hlær við skini sólar

árla, fyrir óttu, 
ennþá meðan nóttu 
grundin góða ber 
græn í faðmi sér.

### PHYSICA NECESSITAS

Má-at inn megin- 
máttki guð 
vindi valda, 
þeim er fer vog yfir, 
né um varnað fær 
vetrarstundum, 
þeim er í árdaga 
áður skóp.

### VORVÍSUR

Vorið góða, grænt og hlýtt, 
græðir fjör um dalinn. 
Allt er nú sem orðið nýtt, 
ærnar, kýr og smalinn.

Kveður í runni, kvakar í mó 
kvikur þrastasöngur. 
Eins mig fýsir alltaf þó 
aftur að fara í göngur.

### FYRSTU VÍSURNAR (ortar á barnsaldri)

1. Ég á þessi föt

Buxur, vesti, brók og skó, 
bætta sokka, nýta, 
húfutetur, hálsklút þó, 
háleistana hvíta.


2. Mál er í fjósið

Mál er í fjósið! Finnst mér langt. 
Fæ ég ekkert oní mig? 
Æi, lífið er svo svangt. 
- Enginn étur sjálfan sig.

### LÍKUR SÍNUM

Allt hef ég af öfum mínum, 
illt er að vera líkur sínum, 
annar kvað og annar saup. 
Ég á að heita barnið beggja, 
búinn að stökkva hvorutveggja 
grárra manna Grettishlaup.

Ólukkinn skal yrkja lengur, 
enginn til þess finnur drengur, 
og þó miklu minnur fljóð. 
Ólukkinn skal oftar súpa. 
Eg er fótaloðin rjúpa. 
Plokkið þér mig nú, Gunna góð!

### HELVÍTI

Mér finnst það vera fólskugys 
að fara niður til helvítis 
og eyða aldri sínum 
innan um brennu illan geim, 
ólíkan drottins sólarheim, 
svo hrollir huga mínum.

Skötubarðvængjuð fjandafjöld 
flaksast þar gegnum eilíft kvöld, 
glórir í glóðir rauðar. 
Þar er ei nema eldur og ís. 
Allt í helvíti brennur og frýs, 
Satan og sálir dauðar.

### SKÓLAGLETTUR

Um Benedikt Scheving

Benedikt Scheving skæður, 
við skötuhryggja glæður 
á kakalón klakinn út 
úr eitruðu hanaeggi, 
ekki er furða, þó leggi 
lykt af þér eins og lút.


Cura til Magnúsar Fraters

Magnús vinur, legg og lið 
leggjum saman bæði. 
Þú ert linur, færð þó frið 
fyrir þolinmæði.


Til Búa Jónssonar

Skeifi skollafótur, 
skankalangi Búi, 
leiði leppaþór, 
- æði augnaljótur, - 
enginn bið ég þér trúi, 
kauði kampastór! 
Þrumir þú í hanabjálkahreysi, 
Hræsvelgur um telgda fjöl þó geisi, 
vappa tekur Valgerður með keisi. 
- Vont er, að sitji fleiri en einn á meisi.


Hjörleifs reiði

Hjörleifs reiði ríður mér á slig. 
Svo ég fjúki ei flatur út í haga 
fyrstu átta hvassveðursins daga, 
Öxndælingar á mig reyri sig.

*

Ef hann sendir engla mergð 
einum móti skratta, 
andskotinn fer fýluferð 
og fjóra missir hatta.


Sníkjudallurinn

Hérna er ótækt heima að sníkja. 
Helzt mun því ráð á Nesið víkja, 
þar er svo mikill maturinn. 
Komist ég það með kröftum slökum 
af curu, sulti og næturvökum, 
ég skal heita á þig, magi minn!


Staka

Skjambi meður skollanef, 
skrýtilegi frændi minn, 
hefðirðu líka rófu af ref, 
Robbur keypti belginn þinn.

### DALABÓNDINN Í ÓÞURRKNUM

Hví svo þrúðgu þú 
þokuhlassi, 
súldanorn, 
um sveitir ekur? 
Þér mun ég offra 
til árbóta 
kú og konu 
og kristindómi.

### LÆKNIRINN

"Hér sé friður! Með heilsu þín, 
hvernig gengur?"... "O, ég held ver. 
Höfuðverkur og hóstapín 
hafa svo dregið kraft úr mér".

"O jæja. - Og það er heldur hart, 
hvernig útreið að Tyrkinn fær. 
Það er mannhatur mestan part, - 
mikið er Rússans grimmd frábær!"

"Svo get ég ekki sofið vel, 
svíður brjóstið, ef hræra skal". 
"Ja, so? - Og víst mun Emanúel 
ofan á verða í Portúgal".

### SKIPKOMA (1830)

Við Lárus (Sigurðsson) biðum skipkomu og leiddist eftir bréfum vina okkar í Höfn. Sumardagsmorguninn fyrsta var ég snemma á fótum og sá kaupfar undir uppsiglingu. Þegar ég kom heim, spurði L., hvort "skáldið" hefði ekki séð skip.

"Sér ei skáldið skip á öldu 
skautum búið að landi snúa? 
Er ei þys við þorskakasir? 
Þóttast ekki búðadróttir?" 
"Harður byr að hafnavörum 
húna rekur jóinn lúna. 
Glatt er lið á götustéttum, 
glápa sperrtir búðaslápar".

### ÓSKARÁÐ

Vinnukona kvartaði um, að hún fengi ekki þjónustukaup

Ég skal kenna þér að þjóna 
þrælnum fyrir ekki neitt. 
Settu fyrst upp svarta skóna, 
svo hann fari á þá að góna, 
gerðu honum síðan helið heitt.

Ef hann mýkist ei á þessu, 
eins og stundum verða kann, 
farðu þá sem fyrst til messu, 
færðu þig í "bombasessu"- 
kjólinn þinn og kveddu hann.

En, ef færðu ekki taman 
annað hann við ráðið þitt, 
þvoðu þér þá fyrst í framan, 
farðu svo úr öllu saman. - 
Það mun heppnast, hróið mitt!

### TIL BRYNJÓLFS PÉTURSSONAR

Mér er glatt í geðinu mínu, góðkunningi. 
Í huga datt mér hátt að syngja 
og hörpuskrattann láta klingja.

Ég veit þú býrð í hefðarháu heppnisstræti 
og hálfu öðru hundrað götum, 
hafandi nóg af mat og fötum.

Samt að bjóða þori ég þér af þagnarlandi 
- og líklega með mér sjálfum senda - 
staklega nettan vísuenda.

Mansöngshjali hætti eg nú, því höfuðið titra 
á mér fer af orðum vitrum, 
sem ólmast fram úr þankakytrum.

*

  Ég með göldrum get að sjá 
  grundar völdu smíði, 
  jarðar öldrum innan frá 
  oft á kvöldum verð ég þá.

  Sagt er, að skitu Sauríar, 
  sundur bitu stikla. 
  Seinna litu þegnar þar 
  þetta dritið mikla.

  Þar af ráða mengið má 
  muni láðin þengla 
  guðs fyrir náð í gömlum sjá 
  geymd að ráðum engla.

  Hreyfði sporðinn, fór á flug 
  úr flæðum þorði svamla. 
  Nú er hún orðin ómáttug 
  ættarstorðin gamla.

  Þó skal greina þessu frá, 
  þundur fleina mætur, 
  náttúrusteina að hún á, 
  eru það meina bætur.

  Kímur af fleó, karlinn minn! 
  krímur af Leó hrósi, 
  grímur af reó rek ég inn, 
  rímur af Geógnósi. -

  Orðin flugu fjaðralaus 
  fram af þagnarranni, 
  sem að smugu úr sálardaus, 
  sona er gagn í manni.

  Virtu hróður vel um sinn 
  í vænu ljóða smíði. 
  Þú ert, bróðir, meistari minn 
  og mikil óðarprýði. -

  Hlaupa fer um Hafnarslóð 
  Hallgrímsarfa kundur 
  eins og mjólk og meyjarblóð. - 
  Mikil heimsins undur!

  Einatt hef ég átt við skarn, 
  ekið á völl og legið á slóða, 
  rekið á fjöll og búið til barn, 
  blessaður, góða hringatróða!

### AFMÆLISVÍSUR TIL BRYNJÓLFS PÉTURSSONAR

Við, sem annars lesum lögin 
og lítil höfum vængjaslögin, 
opna gerum hróðrarhauginn, - 
Herjansuglan sat þar hjá. 
Fagurt galaði fuglinn sá. 
Síðan kvæða sendum drauginn 
séra Péturs kundi. 
Listamaðurinn lengi sér þar undi.

Sá hann eitt sinn sitja á ljóra, 
svo sem gerði bólan stóra, 
ofurlítinn nöldursnóra, 
sem naktar voru klærnar á. 
Fagurt galaði fuglinn sá. 
Hann hugðist gera gys að Móra, 
en greip í skott á hundi. 
Listamaðurinn lengi sér þar undi.

Fýsi þig að frétta meira, 
freilich kann ég segja fleira: 
Uppi í háum hamrageira 
honum skruppu tærnar frá. 
Fagurt galaði fuglinn sá. 
Hann hékk þar sona á hægra cyra, 
hvergi frá eg hann stundi. 
Listamaðurinn lengi sér þar undi.

### TIL KONRÁÐS GÍSLASONAR

Niðurlag á bréfi

Veit ég það fyrir vissu nú, 
veður færðu eða gamalkú 
hjá henni Höllu minni 
út úr þessari orlofsferð, 
sem upp á hennar náð er gerð, 
gikkur í gömlu skinni!

Þegar þú kemur kotið á, 
sem Kreischu liggur út í frá, 
neðan við háa hólinn, 
viltu þá ekki vita, hvurt 
Vigga mín hefur að mér spurt, 
sem að ég sá um jólin.

Andlitin þýzku eru mér 
engu síður en brauð og smér 
í fardögum fyrir norðan, 
- gott eiga sumir gæfumenn, 
guð veit, hvort að þú manst það enn - 
þegar að þrýtur forðann.

Eins bið ég þess, ef áin Rín 
upp er stigin á fætur þín, 
fljúgðu þá fjöllum hærra, 
komandi hingað heim um sinn. 
Hérna, rétt strax við kaupstaðinn, 
er vatnið víni tærra.

Froskarnir vaxa fjögur ár - 
fárlega ertu í slíku dár, 
bið ég þér bóta þriggja, 
og lifa nærri eins lengi og þú. 
- Lagleg hefur hún verið sú!"- 
Engin vill undir liggja.

Hvort sem að ég líð bót eða böl, 
bláa loft eða vítis kvöl, 
vaðandi á vonarhausti, 
samt er ég alltaf eins fyrir því, 
aumingja, svarta dírrindí! 
samur,

  þinn

séra Trausti.

### BORÐSÁLMUR

Forsöngvarinn:

Það er svo margt, ef að er gáð, 
sem um er þörf að ræða. 
Ég held það væri heilla ráð 
að hætta nú að snæða.


Fólkið:

Heyrið þið snáða! 
Hvað er nú til ráða? 
Það mun bezt að bíða 
og hlýða.


Forsöngvarinn:

Á einum stað býr þrifin þjóð, 
með þvegið hár og skjanna, 
við húsbændurna holl og góð, 
sem hundrað dæmi sanna.


Fólkið:

Hvað er að tarna? 
Hvað sagðirðu þarna? 
Mættum við fá meira 
að heyra!


Forsöngvarinn:

Mér hefur verið sagt í svip, 
að sig hún taki að ygla 
og ætli nú að eignast skip, 
þótt enginn kunni að sigla.


Fólkið:

Við litlu má gera, 
látum svona vera. 
Þeir ýtast þá með árum 
á bárum.


Forsöngvarinn:

Nú eru líka níu menn, 
sem nóttina eiga að stytta, 
þó varla nokkur viti enn, 
hve vænlegt ráð þeir hitta.


Fólkið:

Segðu ekki lengur! 
Seinna veit, hvað gengur. 
Mættum við fá meira 
að heyra!


Forsöngvarinn:

Á einum stað býr einnig fólk, 
sem alltaf vantar brýni. 
Það lifir þar á mysu og mjólk, 
en mest á brennivíni.


Fólkið:

Æ, hvaða skrambi! 
Ætli þeir standi á þambi? 
Mættum við fá meira 
að heyra!


Forsöngvarinn:

Þar hefur verið sofið sætt, 
en sungið nokkru miður, 
og ullin fremur illa tætt, 
en allra bezta fiður.


Fólkið:

Ætli það sé undur, 
þótt á þá renni blundur! 
Mættum við fá meira 
að heyra!


Forsöngvarinn:

Þar eru blessuð börnin frönsk, 
með borðalagða húfu, 
og yfirvöldin illa dönsk 
á annarri hverri þúfu.

Fólkið:

Hættu nú, herra, 
hér mun koma verra, 
sem þér er betra að þegja um 
en segja um.

### SÉRA BESSI

Bessi á sér berhross, 
breiðir snoturt áreiði, 
gæsarham, og guðvís 
getur fettur rétt setið, 
skeiðar svo, og lífs leið 
lýðum kennir dag þenna. 
Gumar, sem hans gabb nema, 
grýtast til helvítis.

### VALDI

Valdi, virztu nú halda 
vel mér í stél, séra! 
Ég skal gefa þér afar 
ætilegt sælgæti: 
lambasteik, svo þér líki, 
ljómandi skyr og rjóma, 
Valdi, viljirðu halda 
vel mér í stél, séra!

### BÓSI

Bósi, geltu, Bósi minn, 
en bíttu ekki, hundur! 
Ella dregur einhver þinn 
illan kjaft í sundur.

Hafðu ekki á þér heldra snið 
höfðingja, sem brosa, 
en eru svona aftanvið 
æru manns að tosa.

### SPARNAÐUR

Eg er kominn upp á það, 
allra þakka varðast, 
að sitja kyrr í sama stað, 
og samt að vera að ferðast.

Ef enginn talar orð við þig, 
- á það skylduð hlýða! - 
þá er að tala við sjálfan sig, 
og svo er um það að ríða.

### HALLGRÍMUR VESLINGUR

Halli vesli, heyrðu mér, 
hér er ég með busa 
og ætla að sníða eyra af þér 
eins og Malakusa.

Holur lækur grefur gróf, 
grynnist flæður hafin. 
Veit ég öngan verri þjóf 
en Vesling bólugrafinn.

Þegar hangir Hallgrímur, 
hrafnar snauðir skoppa: 
"Heimskur búkur, hangdu kjur!` 
- og hætta í þig að kroppa.

Uppgangsfífl, sem áður var, 
allt í flærð og prettum, 
heimskur búkur hangir þar, 
hrafna gæddur slettum.

### RÍMNASTÆLINGAR

Meyjarhjarta

Yndis bezta elskan mín, 
ástum festa baugalín! 
Hjartað góða þekki eg þitt, 
það er ljóðaefnið mitt.

Það er hreint sem bregði blund 
blómstur seint um morgunstund, 
djúpt sem hafið heims um hring 
heitri kafið tilfinning.

Það er gott, sem gaf það þér 
guð, og vottinn hans það bar, 
engum skugga á það slær, 
auma huggað bezt það fær.

Það er hlýtt af ástaryl, 
öllum blítt og mest í vil. 
Logann ól það elskunnar 
undir skjóli miskunnar.

Það í heima horfir tvo, 
huganum sveima leyfir svo, 
það er gefið og þó sig á. 
........


Rímnaerindi

Vona ég dúna dreka lín, 
á Dáins fleyi náms um haf, 
við gullhúna hengi fín 
hýruþvegið náðartraf.


Nýhenda

Er hann að syngja enn sem fyrr, 
arnarvélið sá hann - attan: 
"Klingling" hringja kleprarnir 
við karlinn hélugráan - skrattann.

### HÁRIÐ

Fagurljósa lokka safni, 
litla Rósa! 
þínu hrósa hafnanafni * 
helzt nam kjósa.

Móinsbóla morgunsólu 
mærð að góla, 
tel ég ólag eftir jól 
og utan tóla. **

* Hafnanafni er sjálfkenning, eins og séra Eiríkur heitinn í Vogshúsum myndi hafa búið hana til, og þýðir einhvern fjörð, svo sem Breiðfjörð, Hestfjörð, Skötufjörð, Fáskrúðsfjörð eða Arnarfjörð, o. s. frv. - Eins vel hefði mátt standa hrafnajafni = "kramsi" (samanber Tristransrímur) Svona má sjá, hvernig skáldin geta velt orðunum fyrir sér.

** Ég bið forláts! Þetta erindi er svo gott sem stolið allt úr eldri mansöngvum.

### VÍSUR OG KVIÐLINGAR

Um stúlku, sem reið með skugghatt

Æ, hvað níðir svanna sá 
Satans hattur ljótur! 
Undir honum er auðargná 
eins og bullufótur.


Marsvínareksturinn
(Sem reyndar voru steinar)

"Missum ei það mikla happ, 
maginn kann þess gjalda!" 
Heldur var í körlum kapp, 
þeir köstuðu grjóti, - ekkert slapp. 
Samt mun Hallur hlutnum sínum valda.


Kveifar

Dönum verður hér allt að ís. 
Undir eins og dálítið frýs 
botnfrosinn belgur hver 
kúrir, þar sem hann kominn er, 
kútveltist og formælir sér.


Niðurlagorð úr bréfi frá Höfn

Efnið fór, og andann þraut, 
ekki er hægt að tala. 
Við erum allir orðnir naut, 
einn hefur horn og hala.


Verzlunarólagið

Íslendingurinn ætla ég sé 
illa fær til að "drífa handel", 
þótt sumir heiti Xavier, 
sumir Höjsgaard, Herman, Peer og Wandel.


Fingurbjörgin

Á ég mér kvæða efni mörg, 
- þótt engum manni fríum. - 
Ég réðist í að reisa hörg, 
regin, yður og díum, 
sem eilíflega eruð fjörg 
og á það setið dæmaförg, - 
en þessi fagra fingurbjörg 
flytur mig ofar skýjum.


Málsvörn

Feikna þvaður fram hann bar, - 
fallega þó hann vefur. 
Lagamaður víst hann var, 
varði tófu refur.


Um Mosfellinga

Bóndinn situr á bæjarstétt, 
bindur hann reipi, hnýtir hann hnúta. 
Heyið er upp í sæti sett, 
konan ætlar að kaupa sér fyrir það klúta.


Skáldið mitt

Skáldið mitt var skjótt í leik, 
skauzt úr eldhúss brælu 
líkt sem flygi langt frá reyk 
ljóss í veldis sælu.


Úr bréfi til Konráðs

Þetta blað er strax í stað 
stílað til þess og sett á vess, 
að beri það í bæjarhlað 
bragnar Ness til Jóhanness.

Nóta: Nes á að vera sama og Kaupmannahöfn, en Jóhannes sama og Konráð. Skáldaleyfið er tekið sér vegna rímsins.